Kristian Hmasate Leh Mosia Dân

“Dân chu Krista hnên lama min kaihruaitu a lo ni a.”​—⁠GALATIA 3:24.

1, 2. Mosia Dân fîmkhur taka zâwmtu Israelte hlâwkna dawn ṭhenkhat chu engte nge ni?

JEHOVA chuan B.C.E. 1513-ah Israelte chu dân thupêk a pe a. A thu an âwih chuan anni chu mal a sâwm ang a, nun hlim leh lungawithlâk tak chu an chên ang tih a hrilh a ni.​—⁠Exodus 19:​5, 6.

² Dân thupêk, Mosia Dân, a nih loh leh “Dân” tia koh mai chu “a thianghlim a, a fel a, a ṭha a ni.” (Rom 7:12) Chu chuan nungchang mawi, ngilneihna te, rinawmna te, nungchang thianghlimna te, leh ṭhenawm ṭha nih te a chawilâr a. (Exodus 23:​4, 5; Leviticus 19:14; Deuteronomy 15:​13-15; 22:​10, 22) Judate chu inhmangaih tawn tûrin a tur bawk a ni. (Leviticus 19:18) Tin, chu Dân hnuaia awm lo Jentail-te chu an kâwm tûr a ni lo va, nupuiah an nei tûr a ni bawk hek lo. (Deuteronomy 7:​3, 4) Judate leh Jentailte inkârah daidantu “bang” angah ṭangin, Mosia Dân chuan Pathian mite chu milem biate ngaihtuahna leh thil chînte’n a tihbawlhhlawh loh nân a vêng tlat a ni.​—⁠Ephesi 2:​14, 15; Johana 18:28.

3. Tumahin Dân chu an zawh famkim theih loh avângin, eng nge nghawng a neih?

³ Nimahsela, a kip a kawia Pathian dân zawm tum Judate pawhin an zâwm famkim thei lo. Jehova chuan an lakah a phût sâng lutuk em ni? Lutuk lo ve. Israelte hnêna Dân pêk a nih chhan pakhat chu “bawhchhiatna hi sual a nih tilang fiah” tûrin a ni. (Galatia 3:19) Dân chuan Juda mi rilru ṭhate chu Chhanchhuaktu an mamawhzia a hriattîr a. Chu chu a lo thlen chuan Juda mi rinawmte chu an hlim hle  a ni. Sualna leh thihna ânchhia lak ata chhanchhuahna chu a hnai tawh hle tihna a ni si a!​—⁠Johana 1:29.

4. Eng kawngin nge Dân chu “Krista hnên lama min kaihruaitu” a nih?

⁴ Mosia Dân chu hun engemawti chhûng mai atâna zam a ni a. Tirhkoh Paula chuan a Kristianpuite hnêna lehkha a thawnnaah Mosia Dân chu “Krista hnên lama min kaihruaitu” tiin a sawi a. (Galatia 3:24) Hmân lai huna kaihruaitu chuan naupangte chu school-ah an dah a, an hruai bawk ṭhîn. Zirtîrtu a ni lo tlângpui a, zirtîrtu hnêna naupangte hruaitu mai a ni. Chutiang bawkin, Mosia Dân chu Pathian ṭih mi Judate Krista hnêna hruaitu tûr atâna zam a ni. Isua chuan a hnungzuitute chu ‘khawvêl tâwp thleng pawhin, an hnêna a awm zêl’ tûr thu a tiam a. (Matthaia 28:20) Chuvângin, Kristian kohhran chu din a nih tawh chuan, “kaihruaitu”​—⁠Dân​—⁠chuan tum a nei zui tawh lo a ni. (Rom 10:4; Galatia 3:25) Mahse, Juda Kristian ṭhenkhat chuan he thutak pawimawh tak hi an hre thiam nghâl mai lo va. Chuvângin, Isua thawhleh hnuah pawh Dân hmêlhmang ṭhenkhat chu an la zâwm zêl tho a ni. Mahse, ṭhenkhat chuan, an ngaih dân an thlâk thleng a. Chutiang chuan, kan tân entawn tûr ṭha tak an hnutchhiah a ni. An tih dân i lo en ang u.

Kristian Thurin Hriatthiamna Thar Phûrawm Tak

5. Eng kaihhruaina nge Petera’n inlârnaah a dawn a, engvângin nge mak a tih?

⁵ C.E. 36-ah chuan, Kristian tirhkoh Petera chuan inlârna chhinchhiah tlâk tak a hmu a. Chutah chuan vân aṭanga awin Dân hnuaia sa ei thiang lova ngaih chunglêng sava leh ransate chu talh a, ei tûrin thu a pe a. Petera chu a phu zawk mai a! “Thiang lo leh bawlhhlawh engmah rêng rêng” a ei ngai si lo. Mahse, aw chuan: “Pathianin a tihthianghlim tawh chu nangin thiang lo ti suh,” a ti a. (Tirhkohte 10:​9-15) Patera chuan Dân thu chu zâwm bur lovin, a thil ngaih dân chu a thlâk zâwk a ni. Chu chuan Pathian thiltum mak tak a hriattîr ta a ni.

6, 7. Engin nge Petera chu Jentail-te hnênah thu a hril thei tawh tih hriattîr a, eng thu tlûkna dangte nge a siam phah?

⁶ Hei hi thil awm dân chu a ni. Petera thlen inah chuan anmahni ruala serhtan loh Jentail mi Kornelia ina kal tûra sâwm tûrin mi pathum an lo kal a. Petera chuan chûng mite chu in chhûngah a hruai lût a, a lâwm hlawm a. A inlârna hmuh awmzia chu hre thiamin, Petera chuan a tûkah chûng mite chu Kornelia in lam panin a zui ve ta a ni. Chutah chuan Petera chuan Isua Krista chungchâng thu chipchiar takin a hriattîr a. Chutah Petera chuan: “Pathianin mi duhsak bîk a nei lo tih dik takin ka hria e; nimahsela hnam tin zîngah tupawh amah ṭiha fel taka ti apiang a lâwmzâwng mi an ni ṭhîn,” tih a sawi a ni. Kornelia chauh ni lo, a chhûngte leh a ṭhian hnaite pawhin Isua chu an ring ta a, “thu hretute zawng zawng chungah chuan thlarau thianghlim a lo thleng ta a.” Jehova thiltih a ni tih a hriat avângin, Petera chuan “Isua Krista hminga baptisma chan tûr thu a pe a.”​—⁠Tirhkohte 10:​17-48.

⁷ Engin nge Petera chu Mosia Dân pawh zâwm hlei lo Jentail-te pawh tûnah chuan Isua Krista hnungzuitute an lo ni thei tih thutâwp siamtîr thei? Thlarau lam hriatthiamnain a siamtîr thei a ni. Pathianin serhtan lo Jentail-te a pawmzia a lantîr a, an chunga thlarau thianghlim a leih chuan, baptisma chang thei an ni tih Petera chuan a hre thiam a ni. Chutih rual chuan, Jentail Kristiante chu baptisma an chan theih nâna Mosia Dân an zawm kher Pathianin a phût lo tih a hre thiam bawk. Chutih laia awm chu ni ta la, Petera anga i ngaih dân thlâk chu i duh ang em?

Ṭhenkhatin “Kaihruaitu” An Zâwm Zêl

8. Jerusalema Kristian ṭhenkhatte’n serhtan chungchângah Petera ngaih dân nêna inkalh eng ngaih dân nge an neih a, engvâng nge?

⁸ Kornelia in a chhuahsan hun chuan, Petera chu Jerusalemah a kal a. Chuta kohhranin sertan loh Jentail-te pawhin “Pathian thu an zâwm” tih thu an hriat chuan, Juda zirtîr tam tak chuan an duh lo hle a. (Tirhkohte 11:​1-3) Jentail-te chu Isua hnungzuitu an lo ni thei tih  an pawm nâ a, “serhtanhoten” Juda ni lote chu chhandam an nih nâna Dân an zawm a ngai an ti tlat a. A leh lamah chuan, Juda Kristian tlêm a, Jentail-ho tamnaah chuan serhtan leh tan loh chu an buaipui lo thung. Chûng ngaih dân chi hnihte chu kum 13 vêl chhûng a awm a ni. (1 Korinth 1:10) Chu chu Kristian hmasate​—⁠a bîk takin Judaho biala chêng Jentail-te​—⁠tân rinawm nghehna fiahna a va ni dâwn êm!

9. Engvângin nge serhtan chungchânga thu buai chu chinfel a pawimawh?

⁹ Chu thu buai chuan Jerusalema Kristiante C.E. 49-a Paula thuhrilhna hmun, Antiokei khuaa an lo kal khân a vâwrtâwp a thleng a. Chûng mite chuan Jentail inlette’n Dân angin serh an tan a ngai tih an zirtîr a. Paula leh Barnaba leh chûng mite inkârah chuan inrem lohna leh inhnialna namên lo a lo chhuak ta mai a! Thu buai chu chinfel a nih loh chuan, Juda an ni emaw, Jentail an ni emaw, Kristian ṭhenkhatte chuan an tlûk phah ngei dâwn si a. Tichuan, Paula leh mi dang tlêm tê chu Jerusalem-ah kala, chu thu buai chu kumkhua atâna rêl fel tûra Kristian governing body ngen chu an titlu ta a ni.​—⁠Tirhkohte 15:​1, 2, 24.

Inhnial Hnua Inremna!

10. Jentail-te dinhmun chungchânga thutâwp an siam hmain, governing body chuan eng thu ṭhenkhatte nge an ngaihtuah?

¹⁰ Chu inkhâwmna huaihawtah chuan, a ṭhenin serhtan ngai an tih laiin, a dangte chuan a ngai lo an ti thung ni âwm tak a ni. Mahse, rilru veizâwng ang anga thutâwp siam a ni lo. Nasa taka inhnialna a chhuah hnuah, tirhkoh Petera leh Paula chuan serhtan lote zînga Jehova thiltihte chu an hrilhfiah ta a. Pathianin serhtan lo Jentail-te chunga thlarau thianghlim a leih buak thu an hrilhfiah a. A nihna takah chuan: ‘Pathianin a pawmte chu Kristian kohhran hian a hnâwl ngawt thei em ni?’ tiin an zâwt a ni. Chutah, zirtîr Jakoba chuan, chu thu buaia a ngaithlatu zawng zawngte chu Jehova duhzâwng hriatthiamtîr thei tûr Bible châng chu a chhiar chhuak ta a.​—⁠Tirhkohte 15:​4-17.

11. Serhtan chungchânga thu tlûkna siamnaah eng thilte nge tel a, chu thu tlûkna chu Jehova’n mal a sâwm tih engin nge târ lang?

¹¹ Tichuan, mi zawng zawng chuan governing body lamah an rilru an pe ṭhap a. Juda mi an nihna chuan serhtan lam ṭan duhna a neihtîr ang em? Neihtîr lo. Hêng mi rinawmte hian Bible Pathian thlarau thianghlim kaihhruaina zawm chu an tum tlat a ni. Thusawi pawimawh zawng zawng an ngaihthlâk hnuah, governing body chuan Jentail Kristiante tân serhtan leh Mosia Dân hnuaia intukluh kher a ngai lo tih chu an pawm tlâng ta vek a ni. Chu an thu rêl chu unaute’n an lo hriat chuan, an lâwm êm êm a, kohhran pâwlte chu “ni tin an pung ta deuh deuh va.” Chûng Kristian Theocratic kaihhruaina chiang taka intulûtte chu Pathian Lehkha Thua innghat chhânna rin tlâk tak pêk an ni ta a. (Tirhkohte 15:19-​23, 28, 29; 16:​1-5)  Mahse, zawhna pawimawh tak chhân tûr a la awm cheu.

Juda Kristiante Chungchâng Kha?

12. Eng zawhna nge chinfel lo va la awm?

¹² Governing body chuan Jentail Kristiante tân serh tan kher a ngaih loh thu chiang takin a sawi a. Anih leh Juda Kristiante chungchâng eng nge ni ve? Governing body thu tlûkna chuan chu mi zawhna chiah chiah chu a chhâng tel lo a ni.

13. Chhandamna hmuh nân Mosia Dân zawm a pawimawh tih ngaih dân chu engvângin nge a dik loh?

¹³ Juda Kristian ‘Dân chunga ṭhahnemngai’ ṭhenkhat chuan an fate serh an la tansak reng a; tin, Dân thu ṭhenkhat pawh an la zâwm reng a ni. (Tirhkohte 21:20) Ṭhenkhat chu an kal thui lehzual a, Juda Kristiante chu chhandam an nih nân Dân an zawm a ngai an ti tlat a ni. Chutah chuan an tisual hle a ni. Entîr nân, engtin nge Kristian tupawh chuan sual ngaihdam nâna ran inthâwina an hlan theih ang? Krista inthâwina chuan chutiang thilhlante chu engmah lovah a siam tawh si a. A nih leh Dânin a phût Judate’n Jentail-te kawm loh tûr chungchâng chu engtin nge ni ta ang? Chûng phuarnate zui chunga Isua thu zirtîr zawng zawng Jentail-te hnêna hrilh chu Kristian thu hriltu ṭhahnemngai takte tân chuan thil harsa tak a ni ngei ang. (Matthaia 28:​19, 20;  Tirhkohte 1:8; 10:28) * He mi chungchâng hi governing body thu rêla a tel leh tel loh finfiahna engmah a awm lo. Mahse, kohhran chu ṭanpui lova kalsan mai a ni lo.

14. Pathian thâwk khum Paula lehkha thawn ziah chuan Dân chungchâng kaihhruaina eng nge a pêk?

¹⁴ Kaihhruaina chu governing body hnên aṭanga lehkha thawn hmang ni lovin, tirhkohte’n Pathian thâwk khuma an ziak belh lehkhate hmangin a lo thleng a ni. Entîr nân, tirhkoh Paula chuan Rom khuaa Juda leh Jentail-te hnênah chuan thu khauh tak mai a thawn a. A lehkha thawnah chuan Juda mi “serhtan tak chu, rilru lama tan . . . thlarauvah a ni” tih a hrilhfiah a ni. (Rom 2:​28, 29) Chu mi lehkha vêkah Paula chuan Kristiante chu Dân hnuaia awm an nih tawh lohzia tihchian nân tehkhin thu a hmang a ni. Ani chuan hmeihchhiain vawikhatah pasal pahnih a nei kawp thei lo. Mahse, a pasal chu a thih chuan pasal dang a nei leh thei tih a sawi a. Chutah Paula chuan a tehkhin thu chu a sawifiah a, hriak thih Kristiante chu Mosia Dân hnuaia intulût chungin Krista dân hnuaiah an awm thei lo tih a târ lang a ni. Krista nêna an inlungrual theih nân “Dân kawngah tihthihin” an awm tûr a ni.​—⁠Rom 7:​1-5.

An Hre Thiam Hlei Thei Lo

15, 16. Engvângin nge Juda Kristian ṭhenkhatin Dân chungchâng thu chu an hriatthiam loh va, hei hian thlarau lama harhvân reng a pawimawhzia engtin nge a târ lan?

¹⁵ Dân chungchânga Paula chhût dân chu  hnial theih rual a ni lo. Mahse, engati nge Juda Kristian ṭhenkhat chuan an hriatthiam hleih theih loh? A chhan pakhat chu thlarau lam hriatthiamna an tlâkchham vâng a ni. Entîr nân, thlarau lam chaw rum ei chu an hlamchhiah a. (Hebrai 5:​11-14) Tin, Kristian inkhâwmnaah an tel ziah lo bawk a. (Hebrai 10:​23-25) Ṭhenkhatin an hriatthiam loh chhan dang leh chu Dân nihphung vâng a ni bawk. Dân chu thil hmuh theih leh khawih theih, biak in leh puithiamho ang chiahte a innghat a. Thlarau lam thil tlachhamtute tân chuan thil hmuh theih lohva innghat Kristian dânte pawm ai chuan Dân zawm mai chu a awlsawm zâwk rêng a ni.​—⁠2 Korinth 4:18.

¹⁶ Tin, Kristiana inchhâl ṭhenkhatin Dân zawm an châk chhan dang leh chu Paula’n Galatia mite hnêna lehkha a thawnnaah a târ lang a. Hêng mite hian, mi tam zâwkte zui sakhaw mite anga mite zah kai nih an duh vâng a ni tih a sawifiah a ni. Mahni tualchhûnga Kristian anga hriat nih ai chuan, tualchhûng mi an nih theih nâna engkim deuhthawa tlâwm chu an duh zâwk a ni. Pathian pawm nih ai chuan mihring pawm nih chu an duh zâwk a ni.​—⁠Galatia 6:12.

17. Engtikah nge Dân zawm chungchâng thlîr dân dik chu chiang taka a lo lan?

¹⁷ Pathian thâwk khum Paula thuziak ngun taka zirtu, ngaihtuahna nei Kristiante leh mi dangte chuan Dân chungchângah thu tlûkna dik an siam thei a. Mahse, Mosia Dân chungchâng Juda Kristian zawng zawngte’n chiang kêk kâwka an hriatthiamna chu C.E. 70-ah chauh a ni. Chu chu Pathianin Jerusalem, a biak in, leh puithiamte chanchin chhinchhiahna zawng zawng tihchhiat a phal tâk khân a thleng a ni. Chu chuan Dân zawng zawng zawm vek chu thil theih lovah a siam ta a ni.

Tûn Laiah Kan Thu Zirte Nunpuiin

18, 19. (a) Thlarau lama hrisêl tak ni reng tûrin, eng rilru put hmang nge kan neih tûr ni a, eng ang nge kan pumpelh tûr? (b) Paula entawn tûr siam hian mawhphurhna nei unaute hnên aṭanga kaihhruaina kan zawm dân tûr chungchângah eng nge min zirtîr? (Phêk 28-naa bâwm en rawh.)

¹⁸ Tûn hma hun rei taka thilthlengte kan zir chian hnuah chuan: ‘Khatih lai khân lo awm ta ila, Pathian duhzâwng muangchânga târ lan zêl a nih khân engtin nge ka chhân lêt ang? Dân thu chu ka vuan tlat ang em? Nge hriatthiamna dik tak chu chiang taka târ lan a nih hma loh chuan dawhthei takin ka nghâk ang? Chutianga târ lan a nih tâkah chuan, thinlung zawng zawngin ka thlâwp ang em?’ titein i ngaihtuah mai thei.

¹⁹ Ni e, khatih laia kan chhân lêt dân tûr chiah chu kan hre thei lo. Mahse, hetiang hian kan inzâwt thei: ‘Tûn laia Bible thu hriatthiamna inthlâk a awm hian engtin nge ka chhân lêt? (Matthaia 24:45) Pathian Lehkha Thu kaihhruaina pêk a nihin, a ziak ang anga zawm mai ni lovin, chutiang dân pêk a nih chhan pawh chu zâwmin nunpui ka tum em? (1 Korinth 14:20) Zawhna chhân fiah loh engemaw a awm chângin dawhthei takin Jehova ka nghâk em?’ tiin. “Kan tawlh bo” loh nân tûn laia thlarau lam chaw hmuh theiha awmte hi kan hman ṭangkai a ngai a ni. (Hebrai 2:⁠1) Jehova’n a Thu, a thlarau, leh a lei lam inawpna pâwl hmanga kaihhruaina min pêk hian ngun takin i ngaithla ang u. Chutianga kan tih chuan, Jehova chuan tâwp nei lo nun, hun hlimawm leh lungawithlâk tak min pe ang. (w03 3/15)

[Footnote]

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Eng kawngin nge Mosia Dân chu “Krista hnên lama min kaihruaitu” a nih?

• Thutak hriatthiam dân thlâk thlengna chungchânga Petera leh ‘serhtanhote’ chhân lêt dân danglamna chu engtin nge i sawifiah ang?

• Tûn laia Jehova’n thutak a laihlan dân chungchângah eng nge i zir chhuah?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 28-naa bâwm/milem]

Paula’n Inngaitlâwm Takin Fiahna A Hmachhawn

Rawngbâwlna hlawhtling tak a neih hnuah, Paula chu C.E. 56 khân Jerusalem a lo thleng a. Chutah chuan fiahna nasa takin a lo nghâk reng a ni. Dân tihbân a nih tawhzia a zirtîr thu chu kohhran mite’n an lo hre vek tawh a. Upate chuan Dân chungchâng thu Paula’n a ruh lang râwta a zirtîrna chuan Juda mi Kristiana inlet tharte a tihtlûk a, Kristiante’n Jehova ruahmanna an zah lo nia ngaih dân an lo siam chu an hlau va. Kohhranah chuan, Nazarit intiamkamna ni ngeia ngaih, intiamkamna nei Juda Kristian pali an awm a. Chûng mite chu an intiamkamna an hlen chhuah nân biak ina an kal a ngai a ni.

Upate chuan Paula chu chûng mi palite biak ina kalpui a, anmahni ṭanpui tûrin an ti a. Paula chuan chhandamna hmuh nân Dân zawm kher a ngaih lohzia hrilhfiahna Pathian thâwk khum lehkha thawn a lo berah pahnih a lo ziak tawh si. Mahse, mi dangte chhia leh ṭha hriatna chu a ngaihtuah a. Chu mi hma chuan: “Dân hnuaia awmte ka lâk luh theihna tûrin Dân hnuaia awmte hnênah Dân hnuaia awm angin ka awm ṭhîn,” tiin a ziak a ni. (1 Korinth 9:​20-23) Pathian Lehkha Thu dân bul pawimawhte bawhchhe si lovin, Paula chuan upate rawtna chu zâwm theiin a inhria a. (Tirhkohte 21:​15-26) Chutianga tih chu atân thil dik lo a ni lo. Intiamna ruahmanaah Pathian dân kalhna engmah a awm lo va, biak in pawh milem biakna ni lovin, biakna thianghlim atâna hman tho a ni bawk a. Tichuan, tlûkna a siam loh nân, Paula chuan an ngenna ang chuan a ti ta a ni. (1 Korinth 8:13) Chutianga ti tûr chuan Paula chu a inngaihtlâwm hle a ngai a, chu chuan amah kan zahna a tizual sawt a ni.

[Phêk 27-naa milem]

Kum engemaw chhûng chu Kristiante zîngah Mosia Dân chungchânga ngaih dân hrang a awm