A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jehova Thinlung Tilâwmtu Hmeichhiate

Jehova Thinlung Tilâwmtu Hmeichhiate

Jehova Thinlung Tilâwmtu Hmeichhiate

“LALPA chuan i thiltih chu rûl sela, LALPA . . . chuan i ṭhat man pe ṭeuh che u rawh se.”​—⁠RUTHI 2:12.

1, 2. Engtin nge Bible-a Pathian thinlung tilâwmtu hmeichhe târ lante chanchin zir chu kan hlâwkpui theih?

PATHIAN an ṭih avângin hmeichhe pahnih chuan Pharaoa thu an zâwm lo va. Rinna chuan nawhchizuar pakhat chu a nun thâpa Israel enthlatu pahnih humhim tûrin a chêttîr a. Buaina kâra remhriatna leh inngaihtlâwmna chuan hmeichhe pakhat chu mi tam tak nunna chhamhim tûr leh Jehova hriak thih chu thisen chhuahna sual pumpelh tûrin a ṭanpui a ni. Pathian Jehova rinna leh khual chhawn thiamna chuan hmeithai fa nei pakhat chu a chaw neih chhun Pathian zâwlnei hnêna pe tûrin a chêttîr bawk. Hêngte hi Pathian Lehkha Thua târ lan Jehova thinlung tilâwmtu hmeichhe tam takte zînga entîrna ṭhenkhat mai an ni.

2 Chutiang hmeichhiate chunga Jehova rilru put hmang leh an chunga Jehova malsâwmna vûrte chuan, amah tilâwmtu chu mipa emaw, hmeichhia emaw nihna aia pawimawh zâwk thlarau lam miziate a ni tih a târ lang a. Tisa lam thil ringawt ngaihtuahnaa khat tûn lai khawvêlah hian, thlarau lam thil ngaihtuah hmasak chu thil harsa tak a ni. Mahse, tûn laia Pathian mite zînga pâwl lian tak, Pathian ṭih hmeichhia maktaduai tam takte’n an lantîr tawh angin, chu chu thil theih a ni. Chûng Kristian hmeichhiate chuan Bible-a târ lan Pathian ṭih hmeichhiate rinna te, remhriatna te, khual chhawn thiamna te, leh mize ṭha dang dangte chu an entawn a ni. Kristian mipate pawhin hmân laia chûng hmeichhe entawn tlâkte lantîr miziate chu entawn an duh ve a ni. Tûnah chuan kan entawn lehzual theih dân tûr hriat nân, a tîra kan sawi tâk Bible-a târ lan hmeichhiate chungchâng chu kimchang deuhvin lo en ta ila.​—⁠Rom 15:4; Jakoba 4:⁠8.

Pharaoa Thu Zâwm Lo Hmeichhiate

3, 4. (a) Engvângin nge Shiphraii leh Puaii te khân Pharaoa’n Israel mipa nau piang tawh phawt chu tihlum zêl tûra thu a pêk khân, an âwih duh loh? (b) Jehova chuan nau chhar mite chu an huaisenna leh Pathian ṭihna avângin engtin nge a chawimawi?

3 Khawvêl Indopui II-na hnua German rama neih Nuremberg rorêlnaah chuan, mi tam tak an sâm avânga thiam loh chantîrte chuan thupêk an zawm avâng chauhva ti an nihzia sawiin thiamthu an sawi a. Tûnah hêng mite hi Israel nau chhartu mi pahnih Siphraii leh Puaii nên han khaikhin la; anni chu a hming hriat loh Pharao nunrâwng taka awpna hnuaia hmân lai Aigupta rama chêng an ni a. Hebrai mite an pun zêl a hlauh avângin, Pharaoa chuan chûng nau chhartu pahnihte chu Hebrai mipa naupiang hlim apiang tihlum zêl tûrin thu a pe a. Engtin nge chu thu thupêk râwng tak chu an chhân lêt? “Aigupta lal thupêk ang chuan an ti duh lo va, mipa fate chu an humhim ta zêl zâwk a.” Engvângin chûng hmeichhiate chuan mihring an hlauh loh? “Pathian an ṭih” vâng a ni.​—⁠Exodus 1:​15, 17; Genesis 9:⁠6.

4 Ni e, chûng nau chhar mite chuan Jehova an rinchhan a; tichuan, ani chuan Pharaoa thinurna lak ata anni chu humin, an tân “phaw” ang a ni. (2 Samuela 22:31; Exodus 1:​18-20) Mahse, Jehova malsâwmna chu chutah chuan a tâwp mai lo. Siphraii leh Puaii chu mahni chhûngkaw neiin a siam bawk a ni. Tin, Pharaoa hming chu hriat a nih tawh loh laiin, chûng hmeichhiate hming leh thiltihte chu chhuan lo la awm zêl tûrte chhiar atân a thâwk khum Thuah chuan a ziahtîr a ni.​—⁠Exodus 1:21; 1 Samuela 2:30b; Thufingte 10:⁠7.

5. Engtin nge tûn laia Kristian hmeichhe tam takte hian Shiphraii leh Puaii te rilru put hmang ang an lantîr a, engtin nge Jehova’n anni chu lâwmman a pêk?

5 Tûn laiah Shiphraii leh Puaii te ang hmeichhia an awm em? Awm teh meuh mai! Kum tinin, chutiang chi hmeichhe sâng tam takte chuan “lal thupêk” pawhin thu hrilh a khapna ramah nun chhanhim thei Bible thuchah chu huaisen takin an hril a, chutiang chuan an zalênna leh an nunna hial pawh an thâp a ni. (Hebrai 11:23; Tirhkohte 5:​28, 29) Pathian leh ṭhenawmte an hmangaihna avângin, chûng hmeichhe huaisente chuan Pathian Lalram chanchin ṭha mi dangte an hrilhna chu engmah an indantîr lo. Chuvângin, Kristian hmeichhe tam tak chuan dodâlna leh tihduhdahna an tawn phah a ni. (Marka 12:​30, 31; 13:​9-13) Jehova chuan Shipraii leh Puaii chunga a tih ang bawkin, chûng hmeichhe fel leh huaisente thiltih chu a hre vek a, a tâwp thlenga an rinawm phawt chuan “nunna bua” an hming chuantîrna hmangin, anmahni a hmangaihna chu a lantîr ve ang.​—⁠Philippi 4:3; Matthaia 24:13.

Nawhchizuar Ṭhîn Pakhatin Jehova Thinlung A Tilâwm

6, 7. (a) Rahabi hian Jehova leh a mite chungchâng eng nge a hriat a, chu hriatna chuan engtin nge amah a nghawng? (b) Engtin nge Pathian Thu chuan Rahabi a chawimawi?

6 B.C.E. 1473 khân, nawhchizuar pakhat Rahabi chu Kanaan khawpui Jeriko khuaah a chêng a. Rahabi chu mi bengvâr tak a nih hmêl hle a. Israel enthlatu pahnihte a ina an rawn luh chuan, Aigupta ram aṭanga Israelte chhuah dân mak tak chungchâng chu, kum 40 liamtaa thleng mah ni se, kimchang takin a lo hrilh thei tlat a ni. Tin, chu aia thil thleng thar lâm zâwk Israelte’n Amon Lal Sihona leh Oga an hneh dân pawh a hre hneh hle bawk. Chu a hriatnain a nun a nghawng dân chu lo chhinchhiah ang che. Enthlatute hnênah chuan heti hian a hrilh a: “He ram hi LALPAIN a pe tawh che u . . . LALPA in Pathian chu chung lam vânah leh hnuai lam leiah Pathian a ni si a,” tiin. (Josua 2:​1, 9-11) Ni e, Jehova leh Israelte hminga a thiltih chungchâng a hriatte chuan Rahabi rilru a khawih a, chu chuan amahah rinna a neihtîr a ni.​—⁠Rom 10:10.

7 Rahabi rinna chuan thil ti tûrin a chêttîr a. Israel enthlatute chu “tlang taka” lo lâwmin, a lo dawngsawng a, Israelin Jeriko an beih huna a nun chhanhim nâna tih tûr an hrilhte chu a zâwm a ni. (Hebrai 11:31; Josua 2:​18-21) Rinna avânga Rahabi thiltih chuan Jehova thinlung a tilâwm a ni tih a chiang hle, Kristiante tâna entawn tûrte zîngah Pathian ṭhian, Abrahama ruala a hming ziak tel tûra Kristian zirtîr Jakoba chu thlarauva a thâwk khum avângin. Jakoba chuan heti hian a ziak a ni: “Chutiang bawkin Rahabi nawhchizuar pawh khân tirhkohte kha a lo lâwm a, kawng danga a hâwntîr lai khân thiltih avângin thiam a chang a ni lâwm ni?” tiin.​—⁠Jakoba 2:25.

8. Engtin nge Jehova’n Rahabi chu a rinna leh a thuâwihna avângin mal a sâwm?

8 Jehova chuan Rahabi chu kawng tam takin mal a sâwm a. Kawng khatah chuan, amah leh a ina inhumhimna zawngte chu mak takin a humhim vek a ni​—⁠“a neih zawng zawng leh a pa chhûngte chu.” Chu bâkah, chûng mite chu “Israel-hote zîngah” anmahni mi leh sa anga khawsak a phal bawk. (Josua 2:13; 6:​22-25; Leviticus 19:​33, 34) Chu mai a ni lo. Jehova chuan Rahabi chu Isua Krista thlahtu nihna chanvo ropui tak a pe bawk. Tûn hmaa milem be ṭhîn Kanaan hmeichhe chunga hmangaih-ngilneihna lantîrna ropui chu a va ni êm! *​—⁠Sâm 130:​3, 4.

9. Engtin nge Rahabi leh kum zabi pakhatnaa Kristian hmeichhe ṭhenkhat chu tûn laia hmeichhe ṭhenkhatte fuihtu an nih theih?

9 Rahabi ang bawkin, kum zabi pakhatna aṭanga tûn thlengin, Kristian hmeichhe ṭhenkhat chuan Pathian tihlâwm an duh avângin an nungchang bawlhhlawh tak chu an bânsan a. (1 Korinth 6:​9-11) Chûng zînga ṭhenkhat chu hmân lai Kanaan ram nêna tehkhin theih, nungchang bawlhhlawhna hluar êm êmna leh nun phung pângngai anga ngaih hialna hmuna seilian pawh an ni thei ang. Mahse, Pathian Lehkha Thu hriatna dika innghat an rinna chuan a tur avângin an nun kawng chu an thlâk a ni. (Rom 10:17) Chuvângin, chûng hmeichhiate chungchângah pawh “Pathianin an Pathian tiha awm chu a zak lo,” a tih theih ang. (Hebrai 11:16) Chawimawina a va ni êm!

A Remhriatna Avânga Malsâwm

10, 11. Nabala leh Davida chungchânga eng dinhmunin nge Abigaili chu thil ti tûra chêttîr?

10 Hmân lai hmeichhe tam tak chuan an remhriatna chu langsâr takin an hmang a, chu chu Jehova mite’n an ṭangkaipui a ni. Chutiang mite zînga pakhat chu ram zau tak neitu Israel mi Nabala nupui Abigaili a ni a. Abigaili bengvârna chuan nun a chhanhim a, Israel lal la ni tûr Davida chu thisena thiam loh channa lak ata a dang a ni. Abigaili chanchin chu 1 Samuela bung 25-naah kan chhiar thei a ni.

11 A chanchin bul ṭannaah chuan, Davida leh a hnungzuitute chu Nabala berâm rual tlatna bulah an inkulh a, an Israel mi unaupa Nabala berâm rualte chu chhûn zân zawmin hlawh la hlek lovin an vênhimsak ṭhîn a. Tichuan, Davida’n ei tûr a tlâk chham tâkah chuan, a tlangvâl sâwmte chu Nabala hnêna ei tûr dîl tûrin a tîr a. Nabala chuan Davida chunga a lâwmna lantîr theihna leh Jehova hriak thih a nih anga amah chawimawi theihna hun remchâng a nei ta a ni. Mahse, Nabala chuan chutiang chuan a ti lo. Thinrim êm êmin Davida chu a sawichhia a, a mi tirhte chu kut ruakin a hawtîr ta bawk a. Davida’n chûng thu a hriat chuan, râlthuam keng a mi 400 a khâwm a, phuba lâk tumin a chhuak ta a ni. Abigaili’n a pasal thil tih dân ṭha lo tak a hriat chuan, Davida thinrim tihreh tumin fing takin thil a ti nghâl thuai a, ei tûr tam tak a thawn a. Tichuan, amah ngei chu Davida hmu tûrin a chhuak bawk.​—⁠Châng 2-20.

12, 13. (a) Engtin nge Abigaili chuan Jehova leh a hriak thih chungah remhriatna leh rinawmna a lantîr? (b) Abigaili’n ina a kîr hnu chuan eng nge a tih a, engtin nge thil awm dân a lo inher chhoh?

12 Abigaili’n Davida a hmuha inngaitlâwm taka zahngaihna lantîr a dîlna chuan Jehova hriak thih a zahzia a târ lang a ni. “LALPA chuan ka pu chu chhûngkaw nghet tak a din ngei ngei ang a, ka pu chu LALPA indonate do a ni,” a ti a; tichuan, Jehova chuan Davida chu Israel hruaitu a nihtîr dâwn tih a sawi bawk a ni. (Châng 28-30) Chutih rualin, Abigaili chuan Davida hnênah a thinrimna a insûm loh chuan thisen chhuah avânga thiam loh channa a thlen ang tih hrilhin huaisenna a lantîr tel bawk. (Châng 26, 31) Abigaili inngaihtlâwmna te, zahna thûk tak lantîr te, leh ngaihtuahna fîm takte chuan Davida chu a inhriatchhuahtîr a ni. Hetiang hian a chhâng lêt a: “Vawiina mi lo hmuak tûra tîrtu che LALPA, Israelte Pathian chu fakin awm rawh se: tin, i remhriatna chu malsâwmin awm sela, tin, nang thisen chhuah thiam loh channa laka mi humtu chu malsâwmin awm bawk ang che,” tiin.​—⁠Châng 32, 33.

13 Ina a kîr leh hnu chuan, Abigaili chuan huaisen takin Davida hnêna a thilpêkte chu a pasal hrilh a tum a. Mahse, a pasal chu “a ruih hle” avângin a hrilh lo va. Tichuan, a harhfîm thlengin a nghâk a, a hrilh ta a ni. Engtin nge Nabala chuan a chhân lêt? Mak a ti lutuk a, zeng chi khat ang mai hian lung ang maiin a lo awm ta a. Ni sâwm hnuah chuan LALPAN a chungah kut a thlâk a, a thi ta a ni. Davida’n Nabala a thi tih a hriat chuan, a ngaihsân êm êm leh a zah êm êm Abigaili chu nupui atân a be nghâl a. Abigaili pawhin a lo pawm ve ta bawk a.​—⁠Châng 34-42.

Abigaili Ang I Ni Ve Thei Em?

14. Abigaili mizia eng nge a aia nasaa lantîr kan duh?

14 Hmeichhia i ni emaw, mipa i ni emaw Abigailiah hian a aia nasaa neih ve i duh mizia engemaw i hmu em? Harsatna a lo chhuah hunah fing zâwk leh remhre zâwka thil tih i duh mai thei. I vêla mite thinur viau laia dam tak leh remhre taka ṭawng thiam i duh pawh a ni mai thei bawk. Chutiang a nih chuan, engah nge Jehova hnênah ṭawngṭaiin i dîl loh vang le? Ani chuan ‘rinna neia’ dîltu zawng zawngte hnênah finna te, hriatthiam theihna te, leh ngaihtuah thiamna te pêk a tiam si a.​—⁠Jakoba 1:​5, 6; Thufingte 2:​1-6, 10, 11.

15. Eng dinhmun hnuaiah nge Abigaili mizia ang lantîr chu Kristian hmeichhiate tân a pawimawh zual?

15 Chutiang mize ṭha chu pasal ring lo mi, Bible thu bulte ngaihsak lêm lo emaw, ngaihsak lo hulhual emaw nei hmeichhiate tân a pawimawh lehzual a ni. I pasal chuan zu a in nasa hle pawh a ni thei a. Chutiang mite chuan an nun kawng an thlâk kan beisei a. Mi tam tak chuan an thlâk tawh a ni​—⁠an nupuite nunnêmna avâng te, zahna lantîr avâng te, leh nungchang thianghlim avângtein a ni fo.​—⁠1 Petera 3:​1, 2, 4.

16. In chhûng khura a dinhmun chu eng ang pawh ni se, engtin nge Kristian unaunu chuan Jehova nêna an inlaichînna chu thil dang zawng zawng aiin a ngaihlu zâwk tih a târ lan ang?

16 In lamah eng ang harsatna pawh tâwk mah la, Jehova’n a ṭanpui dâwn che tih hre reng ang che. (1 Petera 3:12) Chuvângin, thlarau lamah intihchak tum tlat la. Finna leh thinlung zaidam tak dîlin ṭawngṭai ang che. Bible zirna te, ṭawngṭaina te, rilrua chhût ngunna te, leh Kristianpuite nêna inkawmna te hmangin Jehova hnaih deuh deuh ang che. Abigaili’n Pathian a hmangaihna leh a hriak thih chunga a rilru put hmang chu a pasal thlarau lam thlîr dân ṭha lo chuan a nghawng ve lo va. Thu bul felte milin thil a ti zâwk a ni. Chhûngkuaa pa ber chu Pathian chhiahhlawh entawn tlâk tak a nihnaah pawh hian, Kristian nupui chuan ama thlarau lam tichak leh enkawl reng tûra a thawh rim reng a ngai tih a hria a ni. A pasal chuan a nupui tisa lam leh thlarau lam mamawh enkawl tûrin Pathian Lehkha Thu angin mawhphurhna zawng a nei ngei mai; mahse, a tâwp a tâwpah chuan nupui chuan, ‘hlau leh khûr chunga ama chhandamna a thawh chhuah’ a ngai tlat a ni.​—⁠Philippi 2:12; 1 Timothea 5:⁠8.

Hmeichhe Pakhatin “Zâwlnei Lâwmman” A Dawng

17, 18. (a) Zarephath hmeithai chuan eng rinna fiahna namai lo tak nge a tawh? (b) Engtin nge hmeithai chuan Elija thil ngen chu a chhân lêt a, engtin nge chu mi avânga Jehova’n lâwmman a pêk?

17 Zâwlnei Elija hun laia hmeithai rethei pakhat chunga Jehova ngaihsakna lantîr chuan, mahni leh thil neihte pêkna hmanga biakna dik thlâwptute a ngaihhlutzia a târ lang a ni. Elija hun laia khawkhêng rei tak avângin, mi tam tak an ṭâm a, Zeraphath khuaa hmeithei leh a fapa naupang pawhin an tuar ve a ni. Anni chuan chaw vawi khat ei chauh an nei tawh tihah chuan, mikhual a thleng hlawl mai a​—⁠chu chu zâwlnei Elija a ni. Ani chuan thil dangdai tak mai a ngên tlat mai a. Chu hmeichhe harsatna chu hre reng chungin, a chhang leh sahriak neih chhun hmanga “chhang tê tak tê” siamsak tûrin a ngên tlat a. Mahse, heti hian a hrilh zui a ni: “LALPA, Israelte Pathianin heti hian a ti a ni, ‘LALPAN lei chungah hian ruah a rawn sûrtîr hma loh chuan chhangphut bêl chu a ruak chuang lo ang a, sahriak ûm pawh a kang lo vang,’” tiin.​—⁠1 Lalte 17:​8-14.

18 Nang ni ta la chuan chu thil ngen namai lo tak chu engtin nge i chhân lêt ang? Zarephath hmeithai chuan “Elija sawi ang chuan a va ti a,” ani chuan Elija chu Jehova zâwlnei a ni tih a hriat ngei a rinawm. Engtin nge Jehova chuan a khual chhawn thiamna chu a chhân lêt? Khawkhên chhûng zawng chu a tân, a fapa tân, leh Elija tân mak tak maiin ei tûr a pe a ni. (1 Lalte 17:​15, 16) Ni e, Jehova chuan Zarephath hmeithai chu Israel mi ni lo mah se, “zâwlnei lâwmman” a pe a ni. (Matthaia 10:41) Pathian Fapa pawhin a khua Nazareth-a rinna nei lo mite entawn atâna târ chhuakin, chu hmeithai chu a chawimawi bawk a ni.​—⁠Luka 4:​24-26.

19. Eng kawngin nge tûn laia Kristian hmeichhe tam takin Zarephath hmeithai rilru put hmang ang an lantîr a, engtin nge Jehova’n chûng mite chu a ngaih?

19 Tûn laiah pawh, Kristian hmeichhe tam tak chuan Zarephath hmeithai rilru put hmang ang chu an lantîr a. Entîr nân, Kristian unaunu mahni hmasial lo tak takte​—⁠an zînga tam tak chu rethei têtê leh chhûngkaw enkawl tûr neite​—⁠chuan chawlhkâr tinin bial kantute leh an nupuite chungah khual chhawn thiamna an lantîr a ni. A dangte chuan tualchhûnga hun bikima rawngbâwltute chu chaw eiahte an sâwm a, ṭanpui ngaite an ṭanpui a, a nih loh leh kawng dangin Lalram rawngbâwlna atân an inpein, an sum leh paite an hmang bawk. (Luka 21:⁠4) Chûng inpêknate chu Jehova’n a hmu em? Teh rêng mai! “In hnathawh leh a hming chunga hmangaihna in lantîr, mi thianghlimte rawng in lo bâwl, tûn thleng pawha in la bâwl cheu chu theihnghilh tûrin Pathian chu mi fel lo a ni si lo va.”​—⁠Hebrai 6:10.

20. A dawta thuziakah eng nge kan en dâwn?

20 Kum zabi pakhatnaah chuan Pathian ṭih mi hmeichhe engemaw zât chuan Isua leh a zirtîrte rawngbâwlsak theihna hun hlu tak an nei a. A dawta thuziakah hian, hêng hmeichhiate’n Jehova thinlung an tihlâwm dân kan en ang a; tin, dinhmun harsa hnuaia thinlung zawng zawnga Jehova rawngbâwl, tûn laia hmeichhe entawn tlâkte chanchin kan en bawk ang. (w03 11/1)

[Footnote]

^ par. 8 Matthaia chhinchhiahah Isua thlahtute zîngah chuan hmeichhe pali​—⁠Tamari te, Rahabi te, Ruthi te, leh Mari te​—⁠hming a lang. Pathian Thuah an vaiin ngaihsân an hlawh hle a ni.​—⁠Matthaia 1:​3, 5, 16.

Ennawn Nân

• Engtin nge a hnuaia târ lan hmeichhiate hian Jehova thinlung an tihlâwm?

• Shiphraii leh Puaii

• Rahabi

• Abigaili

• Zarephath hmeithai

• Engtin nge hêng hmeichhiate entawn tûr siamte rilrua chhût ngunna chuan a mi mala min ṭanpui theih? Hrilhfiah rawh.

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 9-naa milemte]

Hmeichhe rinawm tam tak chuan “lal thupêk” kalhin Pathian rawng an bâwl tlat

[Phêk 12-naa milem]

Engvângin nge Rahabi chu rinna nei mite tân entawn tlâk tak a nih?

[Phêk 12-naa milem]

Abigaili lantîr mizia engte nge entawn i duh?