A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Zirtîr Siam Tûrin Thu Hril Rawh

Zirtîr Siam Tûrin Thu Hril Rawh

Zirtîr Siam Tûrin Thu Hril Rawh

“Priskilli leh Akuila chuan [Appolova] thusawi an hriatin an inah an hruai a, a hnênah Pathian Kawng thu fel lehzualin an hrilhfiah ta a.”​—⁠TIRHKOHTE 18:26.

1. “Rilrua ṭhahnemngai tak” ni mah se, Apollova chuan eng nge a mamawh?

KUM zabi pakhatnaa Kristian nupa tuak khat, Priskilli leh Akuila chuan Ephesi khawpui inkhâwmna ina Apollova thusawi lai an en reng a. Ṭawngkam thiam tak leh mi thlêm thiam tak a nih avângin, Apollova thusawi chuan a ngaithlatute thinlung a la êm êm a ni. Ani chu “rilrua ṭhahnemngai tak” a ni a, “Isua chanchin chu ngun takin a hrilh a, a zirtîr ṭhîn.” Amaherawhchu, Apollova chuan “Johana baptisma thu chauh a hre si a.” Krista chanchin a hrilh chhun chhun chu a dik a; mahse, a hre kim lo a ni. Appolova chuan Jehova thiltum hlen chhuahna kawnga Isua Krista chanvo chu a hriat belh a ngai a ni.​—⁠Tirhkohte 18:​24-26.

2. Eng hna khirh tak nge Priskilli leh Akuilate’n an pawm?

2 Hreh miah lovin, Priskilli leh Akuila chu Krista thupêk “zawng zawng” pawmtu lo ni tûra Apollova ṭanpui tûrin an inpe nghâl a. (Matthaia 28:​19, 20) “An inah an hruai a, a hnênah Pathian Kawng thu fel lehzualin an hrilhfiah ta a,” tiin thuziak chuan a sawi a ni. Amaherawhchu, Kristian ṭhenkhatin Apollova zirtîr an hreh chhan engemaw pawh a awm a. Chu chu eng nge ni? Apollova hnêna Pathian Lehkha Thu zirpui tûra Priskilli leh Akuila te ṭan lâkna aṭangin eng nge kan zir theih? Engtin nge he hmân lai chanchin zirna hian in lama Bible zirna ṭan tum tûra min ṭanpui theih?

Mite Mamawh Ngaihtuah Rawh

3. Engvângin nge Apollova lo chhuahna leh seilenna chuan amah zirtîr tûrin Priskilli leh Akuila chu a dan loh?

3 Juda thlah a nihnaah, Apollova chu Aleksandria khawpuia seilian a nih ngei a rinawm a. Chutih lai chuan Aleksandria chu Aigupta khawpui leh zirna sâng hmunpui a ni a, library ropui tak a neih avânga hmingthang tak a ni. Chu khawpuiah chuan Juda mi tam tak an awm a, mithiamte pawh an awm bawk a. Chuvângin, Septuagint tia koh Thuthlung Hlui Bu, Grik ṭawnga lehlin pawh chuta ṭanga chhuah a ni. Chuvângin, Apollova’n “Pathian Lehkha Thute a hre nasa êm êm” pawh chu thil mak a ni tlat lo! Akuila leh Priskilli te chu puan in siamtu an ni a. Apollova ṭawngkam thiamna chuan anmahni chu a tizâm em? Tizâm lo ve. Hmangaihna avângin a mihring, a thil mamawhte, leh amah an ṭanpui theih dân te an ngaihtuah zâwk a ni.

4. Apollova chuan ṭanpuina a mamawh chu khawi aṭangin nge a dawn a, engtin nge a dawn?

4 Eng anga ṭawngkam thiam pawh ni se, Apollova chuan zirtîrna a mamawh a ni. A ṭanpuina mamawh chu eng zirna sângah mah hmuh theih a ni lo va, Kristian kohhran mite hnên aṭang chauhva hmuh theih a ni. Apollova chuan chhandamna atâna Pathian ruahmanna hriatthiamna dik lehzual neihtîr thei thu chu a ṭangkaipui ngei dâwn a ni. Priskilli leh Akuila chuan “an inah an hruai a, a hnênah Pathian Kawng thu fel lehzualin an hrilhfiah ta a.”

5. Priskilli leh Akuila te thlarau lam dinhmun chungchâng eng nge i sawi theih?

5 Priskilli leh Akuila chu thlarau lamah an chakin, rinnaah an nghet êm êm a. Mi hausa an ni emaw, mi rethei an ni emaw, mi thiam an ni emaw, a nih loh leh bawih an ni emaw, an ‘beisei chhan zâwt apiang chhâng tûrin an inpeih’ reng a nih hmêl hle a ni. (1 Petera 3:15) Akuila leh a nupui chuan ‘thutak thu fel takin an hmang’ thiam a. (2 Timothea 2:15) Pathian Lehkha Thu khûn takin an zir ṭhîn tih a chiang hle. ‘Pathian thu nung, thiltithei tak’ ṭanchhana zirtîrna a dawnte chuan Apollova rilru chu a khawih hle a ni.​—⁠Hebrai 4:12.

6. Engtin nge Apollova chuan ṭanpuina a dawn chu a hlut hle tih kan hriat theih?

6 Apollova chuan amah zirtîrtute entawn tûr siam chu mak a ti hle a, zirtîr siam kawngah a lo thiam lehzual phah a ni. A thil hriatte chu chanchin ṭha puan darh nân a hmang ṭangkai lehzual a, a bîk takin Juda mite zîngah a hmang a ni. Apollova chu Krista lama Judate thlêmnaah a ṭangkai tâwp khâwk a. ‘Pathian Lehkha Thu lama thiltithei tak a nih angin,’ hmân lai zâwlnei zawng zawngte pawhin Krista lo kal tûr chu an nghâk ṭheuh a ni tih a finfiah thei a ni. (Tirhkohte 18:​24, Kingdom Interlinear Translation) Thuziak chuan Apollova chu Akaia ramah a kal a, chutah chuan “Pathian khawngaihna avânga ringtute chu, nasa takin a pui a; vântlâng hriatin Judate chu nasa takin a tidang a, Pathian Lehkha Thu hmangin Isua kha Krista chu a ni tih a hriattîr ṭhîn a,” tiin a sawi belh a ni.​—⁠Tirhkohte 18:​27, 28.

Zirtîrtu Dangte Entawn Tûr Siam Aṭangin Zir Rawh

7. Engtin nge Akuila leh Priskilli te chu zirtîrtu thiam tak an lo nih?

7 Engtin nge Akuila leh Priskilli te chu Pathian Thu zirtîrtu thiam tak an lo nih? Mahnia taima taka an inzir leh an inkhâwm ṭhin bâkah, tirhkoh Paula nêna an inṭhian ṭhatna chuan nasa takin a ṭanpui a ni ngei ang. Paula chu Korinth khuaa Priskilli leh Akuila te inah thla 18 chhûng a châm si a. Puan in siam leh a chhia siamṭhain hna an thawk tlâng a ni. (Tirhkohte 18:​2, 3) Chutih chhûnga Pathian thu an sawi thûk dân tûr chu han ngaihtuah teh. Chutianga Paula nêna an inkawmna chuan an thlarau lam a tihphuisui dân tûr mai chu! “Mi fing pâwl la, i lo fing ang,” tiin Thufingte 13:20 chuan a sawi si a. Ṭhian ṭha chuan an thlarau lam nunah nghawng ṭha a nei a ni.​—⁠1 Korinth 15:33.

8. Paula rawngbâwl dân an chîkna aṭangin Priskilli leh Akuila’n eng nge an zir?

8 Priskilli leh Akuila te chuan Paula’n Lalram thu a puan lai an hmuh chuan, zirtîrtu thiam tak a ni tih an hmu a. Tirhkohte thuziak chuan Paula chuan “Chawlhni apiangin [Korinth khuaa] inkhâwmna inah khûn takin thu a hril ṭhîn a, Judate leh Grikte chu thlêm thlûk a tum ṭhîn,” tiin a sawi. A hnua Sila leh Timothea’n an zawm hnu chuan, Paula chu “thuhrilh chauhvin a awm ta a, Isua kha Krista chu a ni tih Judate hnênah a hrilhfiah ṭhîn a.” Inkhâwmna ina kalte zîngah tuina nei a hmuh loh tâkah chuan, Paula chu thu hrilhna tûr âwm hmun ṭha zâwk, inkhâwmna in nêna inzawm in pakhatah a insawn tih Priskilli leh Akuila chuan an hmu a ni. Chutah chuan Paula chuan “Krispa, inkhâwmna in hotu” chu zirtîr ni tûrin a ṭanpui thei a ni. Priskilli leh Akuila chuan chu mi kher kher zirtîra siamna chuan chu bialah chuan nghawng thûk leh ṭha tak a nei tih an hmu a. Thuziak chuan heti hian a sawi: “Krispa . . . chuan a chhûngte zawng zawng nên Lalpa an ring a, Korinth khuaa mi tam tak pawhin an hria a, an ring ve a, baptisma an chang ta a,” tiin.​—⁠Tirhkohte 18:​4-8.

9. Engtin nge Priskilli leh Akuila chuan Paula entawn tûr siam chu an chhân lêt?

9 Thlawhhma rawngbâwlnaa Paula entawn tûr siam chu Lalram thu puangtu dang, Priskilli leh Akuila angte chuan an entawn a. Tirhkoh chuan Kristian dangte pawh: “Mi zirtute ni rawh u, kei pawh Krista zirtu ka ni ang bawk hian,” tiin a fuih a ni. (1 Korinth 11:⁠1) Paula entawn tûr siam nêna inmilin, Priskilli leh Akuila te chuan Apollova chu Kristian zirtîrnate dik lehzuala hre thiam tûrin an ṭanpui a ni. Chutah ani chuan mi dang a ṭanpui lehchhâwng bawk. Priskilli leh Akuila chuan Rom te, Korinth te, leh Ephesi khua tea zirtîr siamna chu an ṭanpui bawk a ni.​—⁠Tirhkohte 18:​1, 2, 18, 19; Rom 16:​3-5.

10. Tirhkohte bung 18 aṭang hian zirtîr siam rawngbâwlnaa nangmah ṭanpui thei tûr eng thil nge i zir?

10 Tirhkohte bung 18 thu kan ngaihtuahna aṭangin eng nge kan zir le? Priskilli leh Akuila’n Paula hnên aṭanga an zir ang bawkin, keini pawhin Pathian Thu zirtîrtu thiamte entawn tûr siam chu zuiin, zirtîr siamna kawngah hma kan sâwn ve thei a. ‘Thu hril chauhva awm,’ leh mi dangte hnêna “chipchiar taka thu hrilhte” kan kâwm thei bawk a ni. (Tirhkohte 18:​5, Kingdom Interlinear Translation) Mi thlêm thiam taka zirtîr dân hmanga mite thinlung an hneh dân pawh kan lo chîk thei a. Chutiang thiamna chuan zirtîr siam tûrin min ṭanpui thei a ni. Tuemaw Bible kan zirpui chuan, a chhûngte emaw, a ṭhenawmte emaw chu zirnaa lo tel ve tûra sâwm tûrin thu kan râwn thei a. A nih loh leh, Bible zirna neihpui theih tûr mi dang an awm chuan min hriattîr tûrin kan hrilh thei bawk a ni.​—⁠Tirhkohte 18:6-8.

Zirtîr Siam Theihna Hun Remchâng Siam Rawh

11. Khawiah nge zirtîr tharte chu hmuh theih an nih?

11 Paula leh a Kristianpuite chuan in tinah te, dâwr hmunah te, leh an zinnaah te​—⁠khawi hmunah pawh​—⁠thuhrilhna hmanga zirtîr siam chu an tum reng a. Zirtîr siam tum reng Lalram rawngbâwltu ṭhahnemngai tak i nih angin, i thlawhhma rawngbâwlna chu i tipung thei em? A thleng tlâk âwm mi zawn nân leh an hnêna thu hrilh nâna hun remchângte chu i hmang ṭangkai em? Kan chanchin ṭha thuchhuahtu nihpuite’n zirtîr an hmuh dân kawng ṭhenkhatte chu eng nge ni? Telephone hmanga thuhrilhna chungchâng hi lo en hmasa ta ila.

12-14. Telephone hmanga thuhrilhna neih a ṭangkaizia târ lan nân, nangma thiltawn ngei emaw, paragraph-a mi emaw chu sawi rawh.

12 Brazil rama in tin a kalnaah, Kristian pakhat, Maria-i tia kan koh mai tûr chuan nula pakhat a in chhuahsan tûr hnênah tract a pe a. Chu tract thupui chiah chu hmangin, Maria chuan, “Bible hriat chian lehzual i duh em?” tiin a zâwt a. Chu nu chuan: “Duh tehrêng mai. Mahse, hun ka nei thlâwt lo. Zirtîrtu ka ni a, zirtîr nân ka hun zawng zawng ka hmang zo vek ṭhîn a,” tiin a chhâng a. Maria-i chuan Bible thute chu telephone hmanga an sawidun theih thu a hrilh a. Chu nu chuan Maria-i chu a phone number a pe a, chu mi tlai la la chuan, Eng Ti Tûrin Nge Pathianin Min Phût? * tih brochure hmanga telephone-a zirna chu a ṭan nghâl a ni.

13 Telephone-a thu a hrilh laiin, Ethiopia rama hun bikima rawngbâwltu nu pakhat chuan pa pakhat a be fuh a, an inbiak laiin, thâwm zi nuai nuai a hria a, a mangang hle a ni. Chu pa chuan nakin deuhva be leh tûrin a hrilh a. A va phone leh chuan, chu pa chuan a phone hmasak lai khân a nupui nêna an lo inhauh lai a nih thu hrilhin thupha a lo chawi a. Unaunu chuan chu chu chhûngkaw buaina chinfel dân chungchânga Bible kaihhruaina finthlâkzia sawi lan nân a hmang remchâng ta hlauh va. Jehova Thuhretute chhuah, Chhûngkaw Hlimna Thurûk (English) tih lehkhabu chuan chhûngkaw tam takte a ṭanpui tawh thu a hrilh a ni. Lehkhabu a pêk hnu rei lo têah unaunu chuan a phone nawn leh a. Chu pa chuan hetiang hian a chhâng a ni: “He lehkhabu hian kan chhûngkua a humhim a ni!” tiin. Dik tak chuan, chu mi lehkhabu aṭanga thu ṭha tak a zirte chu hrilh tûrin chhûngkuaa inkhâwmna a neihpui hial a ni. In lama Bible zirna chu neihpui ṭan a ni a, a hnu lawkah Kristian inkhâwmnaah a tel ta ziah a ni.

14 Denmark rama Lalram thuchhuahtu pakhat, telephone hmanga thuhrilhna aṭanga Bible zirna ṭantu chuan heti hian a sawi: “Telephone hmanga thuhrilhnaa tel tûr hian rawngbâwlna enkawltuin min fuih a. A tîrah chuan: ‘Ka tih chi a ni lo,’ tiin ka lo hnial a. Mahse, ni khat chu ka intihuaisen a, in pakhat number chu ka hmet ta tawp mai a. Sonja-i’n min lo chhâng a, rei lo tê kan titi hnu chuan Bible ṭanchhan thu leh hla chhuah chu dawn a remti ta a. Tlai khat chu thil siam chungchâng kan sawi dûn a; tichuan, Life​—⁠How Did It Get Here? By Evolution or by Creation * tih lehkhabu chu a chhiar duh a. Hmai chhana inhmua, sawikhâwm theih ni se chuan a ṭha ngawt ang tih ka hrilh a. A remti a. Ka va kal chuan Sonja-i chu zir tûrin a lo inpeih diam tawh a, chuta ṭang chuan kâr tin kan zir ta ziah a ni,” a ti. Kan Kristian unaunu chuan heti hian a tlip a: “Bible zirpui ka neih theih nân kum tam tak ka ṭawngṭai tawh a; mahse, telephone hmang kher khera ka neih ṭan ka inbeisei ngai rêng rêng lo,” tiin.

15, 16. Bible zirna ṭan theih dân kawng chi hrang hrang ngaihtuah a hlâwkzia târ langtu eng thiltawn nge i sawi theih?

15 Mite an awmna hmun apianga thu hril tûra rawtna an zawm avângin, mi tam tak chu an hlawhtling a ni. United States rama Kristian hmeichhe pakhat chuan motor dahna hmuna bungraw phur motor bulah chuan a car a va dah a. Motor chhûnga hmeichhiain a rawn hmuh veleh, unaunu chuan Bible zirna hna kan thawh dân chu a hrilhfiah nghâl a. Chu nu chuan a lo ngaithla a, a motor aṭanga rawn chhuakin, unaunu car lam chu a rawn pan a. Chutah: “Min be tûra i din avângin ka lâwm ngawt mai. In Bible thu leh hla chhuah hi ka hmuh lohna a rei tawh a. Chu bâkah, Bible zirna ṭan ṭhat leh ka duh bawk a ni. Min zirpui thei ang em?” tiin a zâwt a. Chutiang chuan kan unaunu chuan chanchin ṭha hrilh theihna tûr hun ṭha a siam a ni.

16 United States-a unaunu pakhat chuan damlo enkawlna hmun a tlawh ṭumin he thil hi a tawng a ni: Ani chuan chuta thil engemaw bera hotu pakhat chu be hmasain, damlo enkawlna hmuna chêng mite thlarau lam mamawh phuhru tûra inpêk a duh thu a hrilh a. Kan unaunu chuan a duh apiangte nêna chawlhkâr tina a thlâwna Bible zirna neihpui a châk thu a hrilh bawk a ni. Chu pa chuan damlo tinte an pindan ṭheuhva a thlawh chu a remti a. A hnu lawkah chuan, chuta chêng mi 26-te chu kâr khatah vawi thum lai a zirpui ta a, an zînga pakhat phei chu a rawn inkhâwm ziah tawh a ni.

17. Bible zirna ṭan nân, eng tih dân nge ṭangkai fo?

17 Lalram thupuangtu ṭhenkhat tân chuan, Bible zirpui tûra tlang taka sâwmna chu a hlawhtling ṭhîn. Zîng khat chu thuchhuahtu 105 awmna kohhran pakhat chuan ina an mi tawh apiangte Bible zirpuia sâwm an tum a. Thuchhuahtu 86 chu thlawhhma rawngbâwlnaah an tel a, thu hrilhnaa dârkâr hnih an hman hnuah, Bible zirpui thar 15 vêl lai an hmu a ni.

A Thleng Tlâk Âwm Mi Zawng Zêl Rawh

18, 19. Isua hnên aṭanga kaihhruaina pawimawh tak eng hi nge rilrua kan vawn reng ang a, chu mi tipuitling tûr chuan eng nge tih kan tum tlat ang?

18 Lalram thupuangtu i nih angin, he thuziaka rawtna târ lante hi hman chhin i duh mai thei a. Thuhrilhna neih dân tûr kan ngaihtuah hian, tualchhûng chîn dânte ngaihtuah tel chu a finthlâk ang. Eng dang zawng aiin, a thleng tlâk âwm mite zawng chhuak a, chûng mite zirtîr an lo neih theih nâna ṭanpui tûra Isua kaihhruaina hi rilruah i vawng reng ang u.​—⁠Matthaia 10:​11; 28:19.

19 Chutianga kan tih theih nân, ‘thutak thu chu fel takin i hmang’ ang u. Chu chu Pathian Lehkha Thu ṭanchhan tlat chunga thlêm thiamna hmangin kan ti thei a ni. Chu chuan a dawng duh mite thinlung khawih tûrin min ṭanpui ang a, nunpui tûrin anni chu a chêttîr ang. Jehova chunga innghat tlatin, mi ṭhenkhat Isua Krista zirtîr lo ni tûra ṭanpuinaah kan tel thei a ni. Tin, chu chu hna manhla tak a va ni êm! Chuvângin, “Pathian ngaiha ṭhaa inentîr tûrin ṭhahnem ngai” takin thawk ila, zirtîr siam tum rân chunga Lalram thupuang ṭhahnemngai takte angin, Jehova chu i chawimawi reng ang u.​—⁠2 Timothea 2:15. (w03 11/15)

[Footnote-te]

^ par. 12 Jehova Thuhretute chhuah.

^ par. 14 Jehova Thuhretute chhuah.

I Hre Chhuak Em?

• Engvângin nge Apollova chuan Pathian Kawng thu fel lehzuala hrilhfiahna a dawn a ngaih?

• Eng kawngin nge Priskilli leh Akuila te chuan Paula hnên aṭangin an zir?

Tirhkohte bung 18 aṭangin, zirtîr siam rawngbâwlna chungchâng eng nge i zir?

• Engtin nge zirtîr siam theihna hun remchâng i siam theih ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 31-naa milem]

Paula chuan a kalna apiangah thu a hril