A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“He Khawvêl Lan Dân Hi A Inthlâk Mêk A Ni”

“He Khawvêl Lan Dân Hi A Inthlâk Mêk A Ni”

“He Khawvêl Lan Dân Hi A Inthlâk Mêk A Ni”

“Unaute u, hei hi ka ti a ni: . . . hun hi tihtawiin a awm a ni.”​—⁠1 KORINTH 7:​29-31.

1, 2. I dam chhûngin khawvêlah hian eng thil inthlâk danglam nge i hmuh?

I DAM chhûngin khawvêlah hian eng thil inthlâk danglam nge i hmuh? Chûng zînga ṭhenkhat sawi theih i nei em? Entîr nân, damdawi lama thiamna lamah hmasâwnna a awm a. Chu mi lama zirbingna avâng chuan, ram ṭhenkhata mipui vântlângte dam theih chin chu kum zabi 20-na ṭantirh lama kum 50 a nihna ata tûnah kum 70 chuangin a pung chho tlat mai! Tin, ṭha taka hman avânga radio te, television te, cell phone te, leh fax khâwlte kan ṭangkaipui dânte hi ngaihtuah bawk teh. Mi tam takte nun tichangkângtu zirna lam te, zinvahna lam te, leh mihringte dikna neih humhimna lamte pawh hi thil pawimawh tak a ni bawk a ni.

2 Mahse, thil inthlâk nazawng chu ṭhat lam pana inthlâk a ni lo. Dân bawhchhiatna te, nungchang tlâkchhiatna te, ruihhlo ngaihna te, nupa inṭhenna te, thil man tona te, leh fîrfiakho beih hlauhawmna te: hêng zawng zawng hi a pung chak êm êm a, a sawhkhâwk râpthlâk takte lah hai rual a ni lo. A engpawh chu ni se, hmân laia tirhkoh Paula thuziak chu i thlâwp ngei a rinawm: “He khawvêl lan dân hi a inthlâk mêk a ni,” tih hi.​—⁠1 Korinth 7:​31, NW.

3. Paula’n “he khawvêl lan dân hi a inthlâk mêk a ni” a tih hian eng a tihna nge ni?

3 Tirhkoh Paula’n he thu a sawi hian, khawvêl chu chantual nên a tehkhin a. Chantuala lemchangtute​—⁠politics lam, sakhaw lam, leh hnam thil lama mi challangte​—⁠chu an lo lang a, an chanvo ṭheuh an ti a; tichuan, chantual chu mi dang tân an hnutchhiah ṭhîn. Chutiang chuan kum tam tak chhûng a lo awm tawh a ni. Hun kal tawhahte chuan, lal chhûngkaw inthlah chhâwngte chuan kum sâwmbi têl​—⁠kum zabi têl meuh pawhin​—⁠ro an rêl a, thil a inthlâk muang hle a. Tûn laiah erawh chutiang a ni lo, hruaitu challang tak thah a nih hian thil a inthlâk thut thei reng a. He buaina hunah hian naktûka thil lo thleng tûr chu kan hre lo tak zet a ni.

4. (a) Khawvêla thilthlengte chungchângah hian Kristiante’n eng thlîr dân inbûk tâwk nge an neih a ngaih? (b) Eng finfiah dân rin tlâk tak pahnihte nge kan ngaihtuah dâwn?

4 Khawvêl hi chantual a nih a, a hruaitute hi lemchangtute an nih chuan, Kristiante chu a lo thlîrtute an ni ngei ang. * Mahse, ‘khawvêla mi an nih loh’ avângin, a changtute chan dân emaw, nihna emaw chuan anni chu a khawih buai êm êm lo. (Johana 17:16) Chutih ahnêkin, lemchanin a vawrtâwp a thleng tawh tih târ langtu thilte chu nghâkhlel takin an thlîr reng zâwk a ni; râpthlâk taka a tâwpna chu​—⁠Jehova’n hun rei tak ata an lo nghah tawh felna khawvêl thar a thlentîr hmain he thil kalhmang a tâwp dâwn tih an hriat avângin. * Chuvângin, tâwpna hunah kan awm tawh a, khawvêl thar a lo thleng ṭêp tawh tih târ langtu finfiah dân chi hnihte hi i lo bih chiang ang u. Chûngte chu: (1) Bible hun chhuina leh (2) khawvêl dinhmun chhe zêlte an ni.​—⁠Matthaia 24:21; 2 Petera 3:13.

Thurûk Chu Laihlan A Ni Ta!

5. Eng nge “Jentailte nî” chu ni a, engvângin nge chu chu kan ngaihven?

5 Hun chhuina chu hun leh thilthlengte inkûngkaih dân zirna a ni a. Isua chuan he khawvêl hruaitute chu Pathian Ram inrawlh lova lem changtu ber an nih hun a awm tûr thu a sawi a. Chu hun chu “Jentailte nî” tiin a ko a ni. (Luka 21:24) Chu “nî” a kin hunah chuan, Isua rorêlna Pathian vân lam Lalram chuan thuneihna a chang ang. A hmasain, Isua chuan amah “dotute zîngah ro [a] rêl” ang a. (Sâm 110:⁠2) Tichuan, Daniela 2:44 sawi angin, Lalram chuan mihring sawrkâr zawng zawng chu “a tikeh sawmin a tiral” ang a, kumkhuain a ding reng ang.

6. Engtin nge “Jentailte nî” a inṭanna, a reizâwng, leh a tâwp hun chu kan hriat theih?

6 Eng hunah nge “Jentailte nî” chu a kin ang a, Pathian Ramin ro a rêl ṭan ang? A chhânna, ‘tâwpna hun thlenga thup leh châr tlatah’ chuan Bible hun chhuina a tel tlat a ni. (Daniela 12:⁠9) Chu “hun” a lo thlen dâwn hnaihah, Jehova chuan Bible zirlai inngaitlâwm takte hnêna a chhânna pe tûrin hma a la a. Chûng mite chuan Pathian thlarau ṭanpuina zârah, “Jentailte nî” chu B.C.E. 607-a Jerusalem tihchhiat a nih khân a inṭan tih leh chu “hun” chu kum 2,520 chhûng a ni tih an lo hre ta a. Chuta ṭang chuan, kum 1914 hi “Jentailte nî” a kin hun a ni tih an chhût chhuak ta a ni. Tin, chu kum 1914 chu he khawvêl kalhmang tâwpna inṭanna a ni tih an lo hre thiam ta bawk. Bible zirlai i nih angin, kum 1914 chawhchhuah dân chu Bible hmangin i hrilhfiah thei em? *

7. Eng Bible châng hian nge Daniela bua “hun sarih” a sawite inṭanna, a reizâwng, leh a tâwp hun hre tûra min ṭanpui?

7 A hriat theih dân pakhat chu Daniela lehkhabuah a inthup a ni. Jehova chuan Jerusalem tichhe tûrin Babulon Lal Nebukadnezzara chu “Jentailte nî” inṭan hun, B.C.E. 607-ah a hmang a. Chuvângin, chu rorêltu hnênah chuan hnamte’n Pathian inrawlhna tel lovin entîr nei hun sarih chhûng an awp dâwn tih a hriattîr a ni. (Ezekiela 21:​26, 27; Daniela 4:​16, 23-25) Chu hun sarihte chu eng anga rei nge ni? Thu Puan 11:​2, 3 leh 12:​6, 14 sawi dânin, hun thum leh a chanve chu ni 1,260-a rei a ni a. Chuvângin hun sarih chu a lêt hnih, a nih loh leh ni 2,520 a ni ang. Chu zawng chu em ni? Ni lo ve, Jehova chuan Daniela dam rualpui zâwlnei Ezekiela hnênah a hrilhfiah dân tûr a hrilh a ni: “Kum khat zêlah ni khat,” tiin. (Ezekiela 4:⁠6) Chuvângin, hun sarih chu a nihna takah chuan kum 2,520-a rei a ni ang. B.C.E. 607 chu a inṭanna nihtîr a, kum 2,520 a reizâwng a nih chuan, ni ruat chu kum 1914-ah a tâwp dâwn tih kan chhui chhuak thei a ni.

“Tâwpna Hun” Chu Nemngheh A Ni

8. Khawvêl dinhmun chu kum 1914 aṭangin a chhe zual a ni tih finfiahna eng nge i târ lan theih?

8 Kum 1914 aṭanga khawvêla thilthlengte chuan Bible hun chhuina chunga innghat a chunga târ lan hriatthiamna chu a dik a ni tih a nemnghet a. Isua ngei pawhin “khawvêl tâwpna” chu indo te, ṭâm te, leh hrilêngte aṭanga hriat a ni dâwn tih a sawi a ni. (Matthaia 24:​3-8; Thu Puan 6:​2-8) Chûng chu kum 1914 aṭangin a lo thleng tak tak a. Tirhkoh Paula pawhin chu thu chu belhchhahin, mihringte inkâra rilru put hmang danglam tak a awm tûr thu a sawi a ni. Chu inthlâkna a sawi kan lo hmuh tâkte chu a dik hle a ni.​—⁠2 Timothea 3:​1-5.

9. Thil chîk mite chuan kum 1914 aṭanga khawvêl dinhmun chungchângah eng nge an sawi?

9 Kum 1914 aṭang khân “he khawvêl lan dân” hi a inthlâk nasa hle a ni lâwm ni? Kum 1914 chhuan sawina The Generation of 1914 tih lehkhabuah chuan, Professor Robert Wohl-a chuan heti hian a sawi a ni: “Indo chhûnga awm tupawhin khawvêl pakhat a tâwp a, a dang pakhat chu August 1914-ah a inṭan tih an ring tlat a ni,” tiin. He thu hi nemnghetin, Dr. Jorge A. Costa e Silva-a, World Health Organization tâna rilru lam hrisêlna director pawhin heti hian a ziak a ni: “Thil inthlâk danglam chak êm êmna hunah kan chêng a, chu chuan tûn hma zawng aia nasaa lungkhamna leh hrehawmna a thlen a ni,” tiin. Chu chu nangmah ngeiin i tawng tawh em?

10. Kum 1914 aṭanga khawvêl dinhmun a chhiat zual deuh deuh chhan chu Bible-in engtin nge min hrilh?

10 Khawvêl dinhmun tichhe zual deuh deuhtu mi sual chu tunge ni? Thu Puan 12:​7-9 chuan tunge a nih a hai lang: “Vânah chuan indona a lo awm a; Mikaela [Isua Krista] leh a vântirhkohte chuan drakon [Diabol-Setana] chu an do va; drakon leh a tirhkohte pawh chuan an do ve a; nimahsela an hneh ta lo va, an hmun chu vânah a awm ta bawk hek lo. Tin, drakon lianpui, . . . khawvêl zawng zawng bumtu chu an paih thla ta a,” tiin. Chuvângin, Diabol-Setana chu buaina siamtu a ni a, kum 1914-a vân aṭanga hnawh chhuahna chuan lei leh tuifinriatah chungpikna a thlen a ni, “Diabola chuan hun tlêm tê chauh a nei tih a inhriat avânga thinur êm êma in hnêna a lo chhuak tâk avângin.”​—⁠Thu Puan 12:​10, 12.

Lan Hnuhnûng Ber Chan A Nih Dân Tûr

11. “Khawvêl zawng zawng” a bum theih nân, Setana chuan eng tih dân nge a hman? (b) Setana thil tih tum bîk eng nge tirhkoh Paula chuan min hrilh?

11 A tâwp hun a thleng ṭêp tawh tih a hriatin, Setana chuan kum 1914 aṭang khân “khawvêl zawng zawng” bum a tumna chu a tizual sauh va. Bumtu thiam tak a nih ṭhin angin, Setana chuan a lang lo aṭangin hna a thawk ṭhîn a, khawvêl hruaitute leh thil thar siam chhuaktute chu a changtu berte angin khawvêl chantualah a dah a ni. (2 Timothea 3:13; 1 Johana 5:19) A thiltumte zînga pakhat chu a rorêl dânin remna dik tak a thlen thei tih mite rintîr chu a ni a. Mite chuan thil awm dânin chhiat lam a pan deuh deuh tih fiahna tam tak an hmu chung pawha beiseina an neih tlat avângin, Setana chu a hlawhtling thawkhat hle a ni. Tirhkoh Paula chuan he kalhmang tihchhiat a nih hma lawkah, Setana thu tlângzarh hriat hran theih tak a lo awm dâwn tih a sawi lâwk a. Heti hian a ziak: “‘Muanna leh himna,’ tia an sawi lai takin hmeichhe nau vei angin chawp leh chilha boralna an chungah a thleng ang,” tiin.​—⁠1 Thessalonika 5:3; Thu Puan 16:​13, 14.

12. Kan hun laia remna neih theih nân eng anga ṭan lâk chhoh zêl nge a nih?

12 Tûn hnaiahte hian, ramveitute chuan mihringte thiltih tum an sawinaah “muanna leh himna” tih ṭawngkam an hmang zîng hle a. Kum 1986 chu Khawvêl Pum Remna Kum-ah an puang hial a; mahse, chu kum chuan a hming a pu zo lo. Chutianga khawvêl hruaitute ṭan lâkna chu 1 Thessalonika 5:3 thlen famkimna em ni? Nge, Paula chuan khawvêl mi zawng zawng ngaihsakna la tûr thilthleng engemaw tak a sawi zâwk?

13. Paula’n “Muanna leh himna,” tih an sawi tûr a sawi lâwk khân, a hnua lo thleng tûr tihboralna chu eng nên nge a tehkhin a, chutaṭangin eng nge kan hriat theih?

13 Bible hrilh lâwknate chu a thlen famkim hnu emaw, a thlen famkim lai mêk emaw chauhva hriatthiam theih a nih ṭhin avângin, chu chu kan la nghah rih a ngai ang. Mahse, Paula chuan “Muanna leh himna” tia an sawi hnua chawp leh chilha lo thleng tûr boralna chu naupai hmeichhe nau vei nên a khaikhin hi a ngaihvenawm hle. Thla kaw chhûng vêl chuan, nau neih inbeisei nu ber chuan a pum chhûnga naute ṭhang chu a hre chiang thei tial tial a. Naute lungphu leh a pum chhûnga a che vêl pawh a hre mai thei bawk. Tin, nautê chuan a nu pum chhûng a tlawh hial thei bawk a ni. A rai a ni tih a lo lang tial tial a, chutah ni khat chu a beisei tak, nau neih hun a lo thleng a, nau a vei ta a ni. Chuvângin, hrilh lâwknaa “Muanna leh himna” tia an sawi chu eng ang pawhin lo thleng famkim se, chu chuan vawilehkhata hrehawmna; mahse, atâwpa malsâwmna thil chu a rawn thlen dâwn a ni​—⁠suahsualna tihboralna leh khawvêl thar inṭanna chu.

14. Eng anga indawtin nge nakinah thil a lo thlen ang a, eng nge a rahchhuah dâwn?

14 Tihboralna lo thleng tûr chu a lo thlîrtu Kristian rinawmte tân chuan hlauhawm tak a ni ang. A hmasain, lei lalte (Setana inawpna pâwl zînga politics lam) chuan Babulon Khaw Ropui (sakhaw lam) chu a bei ang a, a tiboral ang. (Thu Puan 17:​1, 15-18) Chuvângin, vawilehkhatah thil awm dân inthlâk thutin, Setana lalram chu ṭhena awmin an indo tawn ang a, Setana chuan dang tûrin thiltihtheihna rêng a nei lo vang. (Matthaia 12:​25, 26) Jehova chuan lei lalte’n ‘a duhzâwng an tihna tûrin’ lei lalte thinlung chu a tîr ang: chu a duhzâwng chu leilung ata sakhaw lama a hmêlmate paihbo hi a ni. Sakhaw dik lo tihchhiat a nih hnu chuan, Isua Krista chuan vântirhkoh sipaite hruaiin, Setana inawpna pâwl a la bâng, sumdâwnna lam leh politics lam thilte chu a phindarh vek ang a. A tâwpah chuan, Setana ngei chu khuahkhirhin a awm ang. Chutichuan, lemchan puanzâr chu a tla thla ang a, hun rei tak ata chhuak tawh lemchan chu a lo tâwp ang.​—⁠Thu Puan 16:​14-16; 19:​11-21; 20:​1-3.

15, 16. “Hun hi tihtawiin a awm a ni,” tih hriattîrna hian kan nunah eng nghawng nge a neih ang?

15 Eng hunah nge hêng zawng zawng hi a lo thlen ang? A nî leh a hun chu kan hre lo. (Matthaia 24:36) Mahse, “hun hi tihtawiin a awm” tih chu ka hre chiang hle. (1 Korinth 7:​29-31) Chuvângin, hun kan la neih chhun hi fing taka kan hman a pawimawh hle a ni. Engtin nge kan hman ang? Tirhkoh Paula sawi angin, thil pawimawh zâwkte tih nâna a pawimawh lo zâwkte tih lohna hmanga “remchânnate lei” zêlin, kan nî tin nun chu awmze nei takin kan hmang tûr a ni. Engvângin nge? “Nîte hi a ṭhat loh avângin.” Tin, kan tâna ‘Jehova duhzâwng engnge ni tih’ hriain, hun tlêm tê hlu tak la awmchhunte chu kan khawhral mai mai lo vang.​—⁠Ephesi 5:​15-17; 1 Petera 4:​1-4.

16 He khawvêl kal hmang zawng zawng hi a chhe vek dâwn tih kan hriatna chuan eng angin nge min nghawng ang? Tirhkoh Petera chuan kan ṭangkaipui atân heti hian a lo ziak a ni: “Chûng thilte chu chutianga boral vek tûr a ni tih inhriat avângin . . . awm dân thianghlim leh Pathian ngaihsak kawngah chuan mi eng ang nge in nih tûr le?” tiin. (2 Petera 3:11) Hei hi kan nih dân tûr dik tak a va ni êm! Petera thurâwn fing tak nêna inremin, (1) kan awm dân [nungchang] a thianghlim nâna kan fîmkhur, leh (2) Jehova rawngbâwlnaa ṭhahnemngai taka kan thiltihte’n amah kan hmangaihna nasa tak târ lantîr reng chu a ngai a ni.

17. Setana hman eng thang lakah nge Kristian dikte chu an fîmkhur reng ang?

17 Pathian hmangaihna chuan he khawvêl min hîpnate avânga inzawmna nei lo tûrin min vêng tlat ang. He khawvêl kal hmangin a tawn tûrte avângin, a hlimhlâwp ûmna nun kawng mi hîp thei takte hneha awm chu a hlauhawm hle. Khawvêlah kan awmin, ei zawng mah ila, khawvêl hmang lutuk lo tûra fuihna fing tak chu kan zâwm tûr a ni. (1 Korinth 7:​29-31) Dik takin, khawvêl thu tlângzarhte hruai bova kan awm loh nân theihtâwp chhuahin kan invêng tûr a ni. He khawvêl hian a buaina tawhte chu a chingfel thei dawn lo va. Amahin a inchâwm reng bawk lo vang. Engvângin nge chu chu kan chian viau theih? Thlarauva thâwk khum Pathian Thuin hetianga a sawi vâng a ni: “Khawvêl hi a châknate chawpin a boral mêk a ni, Pathian duhzâwng titu erawh chu kumkhuain a awm reng ang.”​—⁠1 Johana 2:17.

Thil Ṭha Ber A Lo Thleng Dâwn Chauh!

18, 19. Khawvêl thara thil inthlâk tûr eng nge i nghahhlelh a, engvângin nge chu chu nghah manhla tak a nih ang?

18 Jehova chuan Setana leh amah thlâwptute chu a tiboral vek dâwn a. Chu mi hnu chuan, he khawvêl tâwp huna dam khawchhuak mi rinawmte chuan Pathian zârah kumkhaw daih tûr lemchan “lan” dân chu an thlâk ṭan tawh ang. Indona chuan khawvêl a tichhe tawh lo vang a; Pathianin “indonate chu kâwlkil thlengin a tireh” ang. (Sâm 46:⁠9) Ṭâm ahnêkin, “leiah . . . buh tam tak a awm ang a; . . . a nghîng suau suau ang.” (Sâm 72:16) Lung inte, police hmunpuite, mipat hmeichhiatna hman avânga inkaichhâwn theih natnate, ruihhlo lama sumdâwng mi hausa tâwntawte, nupa inṭhenna court-te, sumdâwnna tlâkchhiatnate, leh fîrfiaka chêtnate: hêng zawng zawngte hi a bo vek tawh ang.​—⁠Sâm 37:29; Isaia 33:24; Thu Puan 21:​3-5.

19 Hriatrengna thlânte chu tihruah vek a ni ang a, lemchangtu tam tak​—⁠tholeh mi tlûklehdingawn tam takte​—⁠an lo lang ang. Chhuan khat leh chhuan dangte an intawnkhâwm leh a, hun rei tak chhûng ṭhen tawh hmangaihte nêna thinlung tak leh duh taka inpawm a, inkuah chu a nuam hle ang. A tâwpah chuan, mi nungdam zawng zawngin Jehova an be tawh ang. (Thu Puan 5:13) Chûng thil inthlâk tûr zawng zawng thlâk zawh vek a nih hunah chuan, lemchan puanzâr chu hawn a ni ang a, lei pum pui paradis chu a lo lang ang. Chu lemchan lanna i thlîr chuan engtin nge i awm ang? ‘Hei hi hun rei tak chhûng ka lo nghâk tawh a; mahse, nghah man a awm khawp mai!’ i ti ngei ang le. (w04 2/01)

[Footnote-te]

^ par. 4 Thu dangah chuan, Paula chuan hriak thih Kristiante chu “khawvêlte leh vântirhkohte leh mihringte mithmuha ennawma siamin” an awm thu a sawi.​—⁠1 Korinth 4:⁠9.

^ par. 4 Entîr nân, Daniela 11:​40, 44, 45-a sawi lan “hmâr lam lal” nihna chungchângah, Pay Attention to Daniel’s Prophecy lehkhabu, phêk 280-1 en rawh.

^ par. 6 Bible ngei chuan hnawhchhuah Judate B.C.E. 537-a an lo kîrleh hma kum 70-ah Jerusalem a tluchhia tih a târ lang. (Jeremia 25:​11, 12; Daniela 9:​1-3) “Jentailte nî” chungchâng chipchiar taka sawihona chu Jehova Thuhretute chhuah Reasoning From the Scriptures, phêk 95-7 en ang che.

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engtin nge tirhkoh Paula thu “he khawvêl lan dân hi a inthlâk mêk a ni” tih hi tûn laiah a lo thlen dik?

• Engtin nge Bible hun chhuina chuan “Jentailte nî” kin hun a kawh chat?

• Engtin nge khawvêl dinhmun inthlâkte chuan kum 1914 hi “tâwpna hun” inṭanna a ni tih a nemngheh?

• “Hun hi tihtawiin a awm” tih hian engtin nge min nghawng ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 16-naa milem]

A tâwp a tâwpah​—⁠thurûk chu laihlan a ni ta!