A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

‘Lalpaah Thiltihtheihna Neiin Lo Awm Rawh U’

‘Lalpaah Thiltihtheihna Neiin Lo Awm Rawh U’

‘Lalpaah Thiltihtheihna Neiin Lo Awm Rawh U’

“Lalpaah leh a chakna thahruiah chuan thiltihtheihna neiin lo awm rawh u.”​—⁠EPHESI 6:10.

1. (a) Kum 3000 vêl liamta khân eng indona danglam tak nge thleng? (b) Engvângin nge Davida’n a hneh?

KUM 3,000 vêl liamta khân, indona hmuna sipai rual inep pâwl pahnih inkârah, mi pahnih chu an inhmachhawn a. A naupang zâwk chu berâm vêngtu tleirâwl tê mai, Davida a ni. A hmaah chuan mi sâng tak leh chak tak mai Goliatha chu a ding zuah mai a ni. A thîr kawr rihzâwng chu kg. 57 vêl a ni a, fei leh khandaih hrawl tak chu a keng bawk a. Davida erawh chuan eng râlthuam mah a inbel lo, a râlthuam neih chhun chu virvawm hi a ni. Philistia mi hrawl Goliatha chuan amah chotu Israel mi chu tleirâwl tê mai a nih avângin inhmuhsitnaah a ngai a. (1 Samuela 17:​42-44) Lo thlîrtute tân chuan a hnehtu tûr chu hriatlâwksa a ang hle. Mahse, indonaah mi chak zâwkin a hneh ziah kher si lo. (Thuhriltu 9:11) Davida chuan Jehova chaknaa a beih avângin a hneh a ni. “Indona chu LALPA indona a ni,” a ti. Bible-ah “Davida chuan Philistia mi chu virvawm leh lungin a ngam a,” tia chhinchhiah a ni.​—⁠1 Samuela 17:​47, 50.

2. Eng ang chi indonaah nge Kristiante an tel?

2 Kristiante chu indona tak takah an tel lo va. Mi zawng zawng nên inremin awm mah se, hmêlma thiltithei tak dovin thlarau lam râl chu an bei a ni. (Rom 12:18) Ephesi khuaa a lehkha thawn bung tâwp berah, Paula chuan Kristian tinte telna indona chungchâng a sawi a. Ani chuan: “Kan buante hi tisa leh thisen an ni si lo, lalnate leh, thuneihnate leh, he thim chunga khawvêl rorêltute leh, vân hmunahte thlarau sualho awmte an ni zâwk e,” tiin a ziak a ni.​—⁠Ephesi 6:⁠12.

3. Ephesi 6:​10-a sawi angin, kan hneh ngei theih nân eng nge kan mamawh?

3 Chûng “thlarau sualho awmte” chu Jehova nêna kan inlaichînna tihchhiat tum Setana leh a ramhuaite an ni. Anni chu kan aia nasa taka an chak zâwk avângin, kan dinhmun chu Davida dinhmun ang chiah a ni a, Pathian chaknaa kan innghah loh chuan kan hlawhtling thei dâwn lo a ni. Chuvângin, Paula chuan ‘Lalpaah leh a chakna thahruiah chuan thiltihtheihna neia lo awm’ tûrin min fuih a. (Ephesi 6:10) Chu fuihna a pêk hnuah, tirhkoh chuan kan indonaa kan hneh theihna tûra min ṭanpuitu thlarau lam thil leh Kristian miziate chu a sawi a ni.​—⁠Ephesi 6:​11-17.

4. Eng thu pawimawh pahnih nge he thuziakah kan ngaihtuah ang?

4 Tûnah hian, Pathian Lehkha Thu-in kan hmêlma chak dân leh a thiltih dân zeizia chungchâng a sawi chu lo enfiah ta ila. Tichuan, kan invênhim theih nâna kan thil tih tûrte kan ngaihtuah ang. Jehova kaihhruaina kan zui chuan, kan hmêlmate’n min hneh dâwn lo tih chu kan ring tlat thei a ni.

Thlarau Sualho Awmte Chu Buanin

5. Ephesi 6:​12-a thu mal hman ‘buan’ tih hian engtin nge Setana mi beih dân zeizia min hriattîr?

5 Paula chuan kan “buante hi . . . vân hmunahte thlarau sualho awmte an ni” tih a sawi a. Thlarau sual ber chu Diabol-Setana, “ramhuai lal” a ni. (Matthaia 12:​24-26) Bible chuan kan indona chu ‘inbuan,’ a nih loh leh kuta inbei angin a târ lang a. Hmân lai Grik rama inbuannaa telte chuan an khingpuite chu leia an keuhthlûk theih nân a inbûk tâwkna tihbuai chu an tum ṭheuh a ni. Chutiang bawkin, Diabola chuan kan thlarau lam inbûk tâwkna kan hloh chu a duh a ni. Chu chu engtin nge a tih?

6. Bible châng aṭangin Diabola’n kan rinna tihchhiat nâna tih dân zeizia chi hrang hrang a hmante chu târ lang rawh.

6 Diabola chu rûl ang te, sakeibaknei rûm ang te, a nih loh leh êng tirhkoh ang te pawhin a che thei a. (2 Korinth 11:​3, 14; 1 Petera 5:⁠8) Min tihduhdah nân emaw, min tihlunghnual nân emaw a mite a hmang thei a ni. (Thu Puan 2:10) Setana chu khawvêl pumhlûm chunga thuneitu a nih avângin, min awh nân khawvêl châknate leh hîpnate chu a hmang ṭangkai thei a. (2 Timothea 2:26; 1 Johana 2:16; 5:19) Tin, min bum nân khawvêl ngaihtuahna emaw, kalpêngte ngaihtuahna emaw chu a hmang thei bawk.​—⁠1 Timothea 2:14.

7. Ramhuaite’n eng tihtheih chin tâwk nge an neih a, eng dinhmun ṭha nge kan neih?

7 Setana leh a ramhruaite thiltihtheihna leh an râlthuam hmante chu nasa hlein lang mah se, chin tâwk a nei a. Hêng thlarau sualte hian kan Pa vâna mi tilâwm lo thei thil sualte ti tûrin min tur lui thei lo. Duh thlan theihna neia siam kan ni a, kan ngaihtuahna leh thiltihte thunun theihna kan nei bawk a ni. Chu bâkah, keimahni chauhva râl bei kan ni lo. Elisa hun laia thil awm dân leh kan huna thil awm dân chu a inang a ni: “An lama ṭang ai chuan kan lama ṭang an tam zâwk,” tih chu. (2 Lalte 6:16) Bible chuan Pathian hnêna kan intukluh a, Diabola kan dodâl phawt chuan, ani’n min tlân bosan ang tih min tiam a ni.​—⁠Jakoba 4:⁠7.

Setana Ngamthlêmnate Lakah Fîmkhur Rawh

8, 9. Joba rinawmna tichhe tûrin Setana’n eng fiahnate nge a thlentîr a, tûn laiah thlarau lam thil hlauhawm engte nge kan tawh?

8 Pathian Lehkha Thu chuan Setana chêt dân zeizia tlângpuite a târ lan avângin, a ngamthlêmnate chu kan hai lo. (2 Korinth 2:11) Mi fel Joba beih nân, Diabola chuan sum leh pai lama harsatnate, hmangaihte thihna te, chhûngkua aṭanga dodâlna te, taksa lama hrehawm tawrhna te, leh ṭhian suakte hnên aṭanga bulbâl nei lo sawi chhiatna te chu a hmang a ni. Joba chu lunghnualin, Pathianin a phatsanah a inngai hial a ni. (Joba 10:​1, 2) Tûn laiah Setana chuan chûng buainate chu tlang takin kan chungah thlentîr lo mah se, chûng harsatnate chuan Kristian tam takte chu a tibuai a, Diabola chuan chûngte chu a hmang ṭangkai thei a ni.

9 Tûn hun hmâwrah hian thlarau lama thil hlauhawmte chu nasa takin a pung a. Hausak tumnain thlarau lam thiltumte a hmakhalhna khawvêlah kan awm a ni. Chanchin thehdarhtute lahin dân lo anga mipat hmeichhiatna hman chu lungngaihna thlentu ang ni lovin, hlimna hnâr angin an lantîr zâwk mah a. Mi tam zâwkte chu “Pathian hmangaih aia mahni lâwmna mai hmangaih zâwktu te” an lo ni. (2 Timothea 3:​1-5) Hetiang ngaih dân hian ‘rinna atân ṭhahnemngai taka kan beih’ loh chuan, kan thlarau lam inbûk tâwkna chu a tiderthâwng thei a ni.​—⁠Juda 3.

10-12. (a) Buh chi thehtu tehkhin thuah Isua’n eng vaukhânna nge a pêk? (b) Thlarau lam thiltihte reh hlum theih a nih dân entîrna pe rawh.

10 Setana mi beih dân zeizia hlawhtling berte zînga pakhat chu he khawvêla inhman leh hausak ûmnaa inhman pumhlûm ṭhak hi a ni. Buh chi thehtu tehkhin thuah, Isua chuan dinhmun ṭhenkhatah chuan “khawvêl lungkhamna leh hausakna bumna chuan [Lalram] thu chu a dîp,” tih a sawi a ni. (Matthaia 13:​18, 22) Heta “dîp” tia lehlin Grik thu mal awmzia hi “rêk hlum ṭhak” tihna a ni.

11 Ramngaw hnuaiah chuan thing danga invêt chi theipui kûng (strangler fig) i hmu mai thei a. A innghahna thing kûng chu vêtin zawi zawiin a ṭhang a ni. A zungte chuan a innghahna thingkûng chu zawi zawiin a vêt zêl a, a zung chu a lo lian telh telh a. A tâwp a tâwpah a zungte chuan a innghahna thing kûng tâna lei ṭha chu an la zo vek a; a hnahte lahin ni êng hmuhtîr lovin a hliah vek a. A tâwpah chuan, a innghahna thing kûng chu a thi ta a ni.

12 Chutiang bawkin, khawvêl lungkhamnate leh hausak leh nun hahdam zawnnate chuan zawi zawiin kan hun leh tha leh zung chu a la bo tam tual tual thei a ni. Khawvêl lam thila kan rilru kan lâk pên chuan, mahnia Bible zirna chu awlsam têin kan thlahthlam thei a, Kristian inkhâwmnate ṭhulh chu ngaiah kan nei thei bawk, chutichuan thlarau lam chaw chu kan nghei ang. Hausak tumna chuan thlarau lam thiltihte a luahlân tawh ang a, a tâwpah âwlsam têin Setana thangah kan âwk mai dâwn a ni.

Kan Din Nghet Tlat A Ngai

13, 14. Setana’n min beih hunah eng anga din ngheh tlat nge kan mamawh?

13 Paula chuan a rinpuite hnênah ‘Diabola ngamthlêmnate do,’ a nih loh leh chûng laka ding nghet tlat tûrin a fuih a ni. (Ephesi 6:11) Diabola leh a ramhuaihote chu kan tiboral thei lo va. Chu chu Pathianin Isua Krista hnaah a tuk a ni. (Thu Puan 20:​1, 2) Mahse, Setana tihboral a nih hma chuan, min hneh loh nân kan ‘din nghet tlat’ a ngai a ni.

14 Tirhkoh Petera pawhin Setana beihna laka din ngheh tlat a ṭûl thu a sawi uar a. “Ngaihven ula fimkhur rawh u, in khingpui Diabola chu sakeibaknei rûm ṭhîn angin a ei theih tûr zawngin a phi ruai ṭhîn; in unau khawvêla awmhote chungah chuan chutiang tuarna chu a thleng ve a ni tih hriain, ring nghet taka awmin amah chu do rawh u,” tiin a ziak a ni. (1 Petera 5:​8, 9) A nihna takah chuan, kan thlarau lam unaute ṭanpuina chu sakeibaknei rûm ṭhîn anga Diabola beihna kan tawh huna din ngheh tlat nân a pawimawh hle a ni.

15, 16. Kan rinpuite ṭanpuinain ding nghet tûra min ṭanpui theih dân Pathian Lehkha Thu-a entîrna pakhat sawi rawh.

15 Africa ram phûla che tla sazuk chu a bula sakaibaknei a rûm hian hmun him a thlen hma loh zawng chak takin a tlân chhia a. Mahse, saite erawh chuan inṭanpui tawnna kawngah entawn tûr ṭha tak an siam a ni. Elephants​—⁠Gentle Giants of Africa and Asia tih lehkhabu chuan: “Sai rualte invên dân chu a notête an him nâna hlauhawm lam hmachhawna din kual hi a ni,” a ti. Chutiang chakna leh ṭanpuina an hmachhawn avângin, sakaibaknei chuan sai notête pawh an bei khât hle a ni.

16 Setana leh a ramhuaihote’n min beih hunah chuan, chutiang bawka kan ṭan tlân a, rinnaa nghet tlat kan unaute nêna lungrual taka rawngbâwl tlân chu a pawimawh a ni. Paula chuan a Kristianpuite chu Rom tan ina a tân chhûngin, a tâna “thlamuantute,” a nih loh leh amah tichaktute an ni tih a pawm a ni. (Kolossa 4:​10, 11) Grik thumal ‘tichaktu’ tia lehlin hi Kristian Grik Pathian Lehkha Thu-ah vawikhat chuah a lang a. Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words chuan “he thu mal hi ṭawng tuallêngah chuan thak tirehtu damdawi sawina a ni,” a ti. Tihdamna damdawi hnawih chi angin, Jehova betu mi puitlingte ṭanpuina chuan rilru leh tisa lama hrehawm tawrhna chu a chhâwkzângkhai thei a ni.

17. Engin nge Pathian laka rinawm tûrin min ṭanpui thei?

17 Tûn laia kan Kristianpuite min fuihna chuan Pathian rawng rinawm taka bâwl kan tumna chu a tichak thei a. A bîk takin Kristian upate chuan thlarau lam ṭanpuina pêk chu an châk a ni. (Jakoba 5:​13-15) Rinawm tûra ṭanpuitute zîngah chuan Bible chhiar ziahte, Kristian inkhâwmnate, leh inkhâwmpuite a tel a. Pathian nêna kan mi mal inlaichînna chuan a laka rinawm reng tûrin min ṭanpui a ni. Kan ei pawhin, kan in pawhin, kan thil tih apiangah pawh, Pathian ropuina tûr hlîra tih chu kan duh tûr a ni a. (1 Korinth 10:31) Jehova lâwmzâwng nun kawng ûm zêl tûrin a chunga innghahna leh ṭawngṭaina inkawp chu a pawimawh a ni.​—⁠Sâm 37:​5.

18. Dinhmun lungngaihthlâk takte chuan kan chakna a la bo a nih pawhin, engvângin nge kan tlâwm mai loh vang?

18 Thlarau lama chak lova kan inhriat hian Setana beihna chu a lo awm ṭhîn a. Sakeibaknei chuan sa chak lo chu a zuan thut ṭhîn a ni. Chhûngkaw harsatnate, sum leh pai lama harsatna te, a nih loh leh natna te chuan kan thlarau lam chakna chu a la bo thei a ni. Mahse, Pathian tilâwm thei thilte tih chu i bânsan lo vang u, Paula chuan: “Ka chak loh apiangin a ni ka chak ṭhin ni,” a tih avângin. (2 Korinth 12:10; Galatia 6:9; 2 Thessalonika 3:13) Eng a tihna nge? Jehova hnêna chakna kan dîl chuan ani chuan kan mihring chak lohnate a hnawhkhat thei tihna a ni. Davida’n Goliatha a hnehna chuan Pathianin a mite a tichak theiin, a tichak bawk tih a târ lang a. Tûn laia Jehova Thuretute chuan hun khirh taka Pathian tihchakna an dawnzia an sawi thei a ni.​—⁠Daniela 10:19.

19. Pathianin a chhiahhlawhte a tichak thei tih târ langtu entîrna pakhat pe rawh.

19 Pathian pêk ṭanpuina an dawn chungchângah nupa tuak khat chuan: “Kum tam tak chhûng kan nupain Jehova rawng kan bâwl a, malsâwmna tam tak kan dawngin, mi ṭha tam tak kan hriat phah a. Harsatnate hlawhtling taka tuar chhuak tûrin Jehova zirtîrna leh tihchakna kan dawng bawk a. Joba angin, thil engemawte a thlen chhan kan hre ṭhîn lo; mahse, min ṭanpui tûrin Jehova a awm tih erawh kan hria a ni,” tiin an ziak a ni.

20. Eng Bible chângin nge Jehova’n a mite a ṭanpuizia târ lang?

20 Jehova kut chu a mi rinawmte ṭanpui a, tichak thei lo tûrin a tawi lutuk lo. (Isaia 59:⁠1) Fakna hla phuahtu Davida chu: “LALPA chuan tlute zawng zawng chu a chelh reng ṭhîn a, kun ngawih ngawiha awm zawng zawngte chu a kaitho ṭhîn,” tiin a zai a ni. (Sâm 145:14) Dik takin, kan Pa vâna mi chu “kan phur ni tina min phurhsaktu” leh kan mamawh tak takte min petu a ni.​—⁠Sâm 68:19.

“Pathian Râlthuam Famkim” Kan Mamawh

21. Engtin nge Paula’n thlarau lam râlthuam a pawimawhzia a sawi uar?

21 Setana tihdân zeizia ṭhenkhat kan ngaihtuahho tawh a, min beih laia din ngheh tlat a pawimawhzia kan hmu tawh bawk a. Tûnah chuan kan rinna hlawhtling taka kan vênhim theih nâna ṭanpuitu pawimawh tak dang kan ngaihtuah a ngai a ni. Tirhkoh Paula chuan Setana ngamthlêmnate laka kan din ngheh theih nân leh thlarau sualho awmte kan buan hneh theih nâna thil pawimawh tak pakhat chu Ephesi khuaa mite hnêna a lehkha thawnah vawi hnih lai a sawi a ni. Paula chuan: “Diabola ngamthlêmnate chu in do zawh nân Pathian râlthuam famkimin inthuam rawh u. . . . Ni ṭha lovah chuan in do zawhna tûr leh, in tih zawh vek hnu pawha in din theihna tûrin, Pathian râlthuam famkim chu la rawh u,” tiin a ziak a ni.​—⁠Ephesi 6:​11, 13.

22, 23. (a) Kan thlarau lam râlthuamah eng nge tel? (b) A dawta thuziakah eng nge kan ngaihtuahho dâwn?

22 Ni e, “Pathian râlthuam famkim” hmanga kan inthuam chu a ngai a ni. Paula’n Ephesi khuaa mite hnêna lehkha thawn a ziah lai hian, a chânga râlthuam famkima inthuam, Rom sipai vênna hnuaiah a awm a. Mahse, Jehova chhiahhlawh zawng zawngte mamawh tak thlarau lam râlthuam chungchâng sawi tûrin Pathianin tirhkoh chu a thâwk khum a ni.

23 He Pathian pêk râlthuamah hian Kristianin a neih tûr miziate leh Jehova siam thlarau lam ruahmannate a tel a ni. A dawta thuziakah chuan, thlarau lam râlthuam tinte chu a mal malin kan enfiah ang. Hei hian kan thlarau lam indona atâna kan inbuatsaih ṭhat dân min hriattîr thei ang. Chutih rualin, hlawhtling taka Diabol-Setana do lêtna kawnga Isua entîrna ṭha takin min ṭanpui dân kan hmu bawk ang. (w04 09/15)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Kristian zawng zawngte chu eng indonaah nge an tel?

• Setana chêt dân zeizia ṭhenkhat târ lang rawh.

• Engtin nge rinpuite ṭanpuina chuan min tihchak theih?

• Tu chaknaah nge kan inngah ang a, engvângin nge?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 9-naa milemte]

Kristiante chuan ‘thlarau sualho awmte an buan’

[Phêk 10-naa milem]

He khawvêl lungkhamnate chuan Lalram thu a dîp thei

[Phêk 11-naa milem]

Kristianpuite chu ‘tichaktu’ an ni thei

[Phêk 12-naa milem]

Chakna dîlin Pathian hnênah i ṭawngṭai em?