A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Isua Tihhmuhna Chu Zui Tlat Rawh

Isua Tihhmuhna Chu Zui Tlat Rawh

Isua Tihhmuhna Chu Zui Tlat Rawh

“In chunga ka tih ang hian nangni pawhin in tih vena tûrin ka tihhmuh che u a ni.”​—⁠JOHANA 13:15.

1. Engvângin nge Kristiante tân Isua chu entawn tûr ṭha a nih?

MIHRINGTE chanchin zawng zawngah hian, mi pakhat chauhvin thil sual ti lovin a dam chhûng hun a hmang a. Chu chu Isua a ni. Isua bâk, “tumah thil tisual lo an awm . . . lo.” (1 Lalte 8:46; Rom 3:23) Chu mi avâng chuan, Kristian dikte chuan Isua chu entawn tûr ṭha famkim niah an ngai a ni. Dik takin, a thih hma lawk, Nisan 14, C.E. 33-ah Isua ngeiin a hnungzuitute chu amah entawn tûrin a hrilh a ni. “In chunga ka tih ang hian nangni pawhin in tih vena tûrin ka tihhmuh che u a ni,” a ti. (Johana 13:15) Chu mi zân hnuhnûng berah chuan, Isua chuan Kristiante’n amah ang ni tûra an beih dân tûr kawng tam tak a sawi lang a. He thuziakah hian chûng zînga ṭhenkhatte chu kan ngaihtuah dâwn a ni.

Inngaihtlâwm A Ngaihna

2, 3. Eng kawngin nge Isua chu inngaihtlâwmnaa entawn tûr ṭha chungchuang a nih?

2 Isua chuan a zirtîrte chu a tihhmuhna zui tûra a fuih khân, inngaihtlâwmna chungchângah a ni bîk a. Isua chuan a hnungzuitute hnênah inngaitlâwm tûrin ṭum khat mai aia tam a hrilh a, Nisan ni 14 zânah, a tirhkohte ke silsakna hmangin a inngaihtlâwmna chu a entîr a ni. Tichuan, heti hian a sawi a: “Kei Lalpa leh Zirtîrtu mahin in ke ka sil chuan nangni pawhin in ke in insilsak tûr a ni,” tiin. (Johana 13:14) Chu mi hnuah chuan, a tirhkohte chu a tihhmuhna zui tûrin a hrilh a ni. Chu chu inngaihtlâwmna kawnga entawn tûr ṭha a va ni tak êm!

3 Tirhkoh Petera chuan Isua chu he leia a lo kal hmain ‘Pathian anga a awm’ thu mi hrilh a. Chuti chung pawhin, mihring anga lo piangin, bâwi angah a insiam a ni. Chu mai bâkah, “a inngaitlâwm a, thi khawp hiala thu zâwmin a lo awm ta a, [nghaisakna bana] thihna ngei chu.” (Philippi 2:​6-8) Han ngaihtuah teh. Isua, lei leh vâna chungnung ber dawttu chuan, vântirhkohte aia tlâwma awm te, naute engmah ti thei lo anga pian te, nu leh pa ṭha famkim lote hnuaia intukluh te, a tâwpa mi sual ber anga thihna tawrh te chu a remti a ni. (Kolossa 1:​15, 16; Hebrai 2:​6, 7) Inngaihtlâwmna a va ni tehrêng êm! Chu ‘rilru’ entawn leh ‘inngaihtlâwmna’ neih chu thil theih a ni em? (Philippi 2:​3-5) Ni e, mahse thil awlsam erawh a ni lo.

4. Eng thilin nge mihringte chu chapotîr a; mahse, engvângin nge chu chu a hlauhawm?

4 Inngaihtlâwmna ep chiah chu chapona hi a ni a. (Thufingte 6:​16-19) Chu chapona chuan Setana chu a tlûkchhiattîr a ni. (1 Timothea 3:⁠6) Mihringte thinlungah zung a kaih awlsam êm êm a, zung a kaih tawh chuan pawh phawi a har hle bawk. Mite chu an ram avâng te, an hnam avâng te, an thilneih avâng te, an lehkha thiamna avâng te, khawvêl lama an hlawhtlinna avâng te, khawtlâng a an dinhmun avâng te, an hmêl ṭhat avâng te, infiamna lama an thiamna avâng te, leh thildang tam tak avâng tein chaponain an khat tlat a ni. Mahse, hêng thil a engamah hi Jehova tân chuan a pawimawh lo. (1 Korinth 4:⁠7) Hêngte hian min chapotîr a nih chuan, Jehova nêna kan inlaichînna a tichhia a ni. “LALPA, chu chungnung tak a ni nâ a, mi tlâwmte chu a ngaihsak ṭhîn a: mi chapote erawh chu hla tak aṭângin a hre ṭhîn.”​—⁠Sâm 138:6; Thufingte 8:13.

Kan Unaute Zîngah Inngaitlâwm Rawh

5. Engvângin nge upate an inngaihtlâwm a pawimawh?

5 Jehova rawngbâwlnaa kan chanvote leh kan hlawhtlinnate pawh hian min chapotîr tûr a ni lo va; kohhrana mawhphurhna kan neihte lahin min chapotîr tûr a ni hek lo. (1 Chronicles 29:14; 1 Timothea 6:​17, 18) Dik takin, kan mawhphurhna a rih poh leh, kan inngaihtlâwm zual sauh a ngai a ni. Tirhkoh Paula chuan upate chu, an ‘chante chungah intilal lovin, pâwlho entawnan insiam zâwk tûrin,’ a fuih a ni. (1 Petera 5:⁠3) Upate chu lalte leh hotute ni lovin, rawngbâwl tûr leh entawn tûr atâna ruat an ni.​—⁠Luka 22:​24-26; 2 Korinth 1:24.

6. Eng Kristian nun kawngahte hian nge inngaihtlâwmna kan mamawh?

6 Upate chauh hi inngaihtlâwm ngai an ni lo. Tarte nêna khaikhina rilru leh taksa lama an chak zâwk avânga chapo mai thei tleirâwl deuhte hnênah tirhkoh Paula chuan: “Rawng inbâwl tawn ṭheuh tûrin thuhnuairawlhnain inthuam rawh u; Pathianin chapote a dodâl a, inngaitlâwmte erawh chu khawngaihna a pe si ṭhîn,” tiin a ziak a. (1 Petera 5:⁠5) Ni e, kan vai atân Krista neih ang inngaihtlâwmna neih chu a pawimawh a ni. A bîk takin, ngaihsak lotu leh min hawtute hnêna chanchin ṭha hril tûr chuan inngaihtlâwmna a ngai a ni. Fuihna pawm tûr emaw, rawngbâwlnaa tel tam lehzual tûra kan nun dân tisamkhai tûr emaw chuan inngaihtlâwmna neih a ngai a. Chu bâkah, insawichhiatna te, dân hmanga beihna te, a nih loh leh tharum thawhna hmanga tihduhdahna te kan tawrh lai hian inngaihtlâwmna leh rinna leh huaisenna kan mamawh a ni.​—⁠1 Petera 5:⁠6.

7, 8. Inngaihtlâwmna kan neih theih dân kawng ṭhenkhatte chu engte nge ni?

7 Entin nge miin chapona hnehin, ‘inngaitlâwm takin mahni aia mi dang ṭha zâwkah a ruat’ theih ang? (Philippi 2:⁠3) Jehova’n amah a thlîr dân angin a inen a ngai a ni. Isua’n: “Nangni pawhin in hnêna thupêk zawng zawng anga in tih hnuin, ‘Bâwih ṭhahnem lo kan ni e; kan tih tûr rêng a ni kan tih ni,’ ti rawh u,” tia a sawi hian mahni kan inngaih dân tûr dik tak a sawifiah a ni. (Luka 17:⁠10) Kan thiltih chu Isua thiltih nêna khaikhin theih rual a ni lo tih hre reng rawh. Chuti chung pawhin, Isua chu a inngaitlâwm a ni.

8 Chu bâkah, mahni inthlîr dân dik nei tûr chuan Jehova ṭanpuina kan dîl thei a. Fakna hla phuahtu angin: “Ngaihtuah thiamna leh hriatna mi zirtîr ang che; i thupêkte chu ka ring si a,” tiin kan ṭawngṭai thei a ni. (Sâm 119:66) Jehova chuan ngaihtuah thiamna leh mahni inthlîr dân inbûk tâwk nei tûrin min ṭanpui ang a, kan inngaihtlâwmna rilru put hmang chu mal a sâwm ang. (Thufingte 18:12) Isua chuan: “Tupawh inngaihlu apiang an tlâwm ang a, tupawh inngaitlâwm apiang chawimawiin an awm ang,” tiin a sawi.​—⁠Matthaia 23:12.

Chhia leh Ṭha Thlîr Dân Dik

9. Engtin nge Isua chuan chhia leh ṭha chu a thlîr?

9 Isua chu Kum 33 chhûng mi ṭha famkim lote zîngah a khawsa chung pawhin ‘sual nei lovin’ a awm reng a ni. (Hebrai 4:15) A nihna takah chuan, Messia chungchâng a hrilh lâwk khân, fakna hla phuahtu chuan: “Felna chu i ngaina a, suahsualna chu i huat kha,” tiin a sawi. (Sâm 45:7; Hebrai 1:⁠9) He mi chungchângah pawh hian Kristiante chuan Isua entawn chu an tum a ni. Chhia leh ṭha an hre hrang thei mai ni lovin; thil ṭha lo chu huain, thil ṭha chu an hmangaih a. (Amosa 5:15) Hei hian an pianpui sual lam ngaihtuahna do tûrin a ṭanpui a ni.​—⁠Genesis 8:​21; Rom 7:21-25.

10. Inlamlêt duh hauh lova ‘thil sual’ kan tih chuan, eng rilru put hmang nge kan lantîr?

10 Isua chuan Pharisai Nikodema hnênah: “Tupawh thil tisual apiangin êng an haw ṭhîn, êngah pawh an lo kal lo, chutilochuan an thiltihte a lang ang. Amaherawhchu tupawh tidik apiang an thiltihte Pathian avânga ti an ni tih a lan nân, êngah an lo kal ṭhîn,” tiin a sawi. (Johana 3:​20, 21) Ngaihtuah teh: Johana chuan Isua chu “êng tak mi tin tiêng ṭhîn kha” tiin a sawi a ni. (Johana 1:​9,10) Mahse, Isua’n ‘thil sual’​—⁠thil dik lo, Pathian pawm tlâk loh thil⁠—​kan tih chuan êng kan hua a ni tih a sawi. Isua leh a tehnate huat chu i ngaihtuah thei em? Amaherawhchu, chu tak chu a ni, inlamlêt duh hauh lova sual tite dinhmun chu ni. Isua leh a tehnate hua niin an inngai lo mai thei; mahse, chiang takin Isua erawh chuan amah leh a tehnate an hua niin a ngai tlat a ni.

Chhia leh Ṭha Chungchânga Isua Thlîr Dân Neih Theih Dân

11. Chhia leh ṭha chungchânga Isua thlîr dân nei tûr chuan eng nge pawimawh?

11 Jehova thlîr dân aṭanga chhia leh ṭha hriatthiamna chiang tak kan neih a ngai a. Chu hriatthiamna chu Pathian Thu, Bible zirna aṭang chauhvin kan nei thei a ni. Chutianga kan zir chuan: “Aw LALPA, i kawngte chu mi hriattîr la; i kawng chanchinte mi zirtîr ang che,” tiin fakna hla phuahtu angin kan ṭawngṭai a ngai a ni. (Sâm 25:⁠4) Mahse, Setana’n mi bum thei tih erawh hre reng ang che. (2 Korinth 11:14) Kristian fîmkhur lote hnênah chuan thil chhia, a nih loh leh sual chu thil ṭha ang takin a lantîr thei a ni. Chuvâng chuan, kan thil zirte ngun taka chhût leh “bawi rinawm, fing tak” thu râwnte bengkhawn reng chu a ngai a ni. (Matthaia 24:​45-47) Zirna te, ṭawngṭaina te, leh kan thil zirte ngun taka chhûtna chuan puitlin lam pana ṭhang tûra min ṭanpuiin, ‘an hman fo avânga chhia leh ṭha fiah tûra an hriat theihna sawizawi tawhte’ zînga mi min nihtîr dâwn a ni. (Hebrai 5:14) Chutiang chuan, thil sual chu kan huain, thil ṭha chu kan hmangaih dâwn a ni.

12. Eng Bible zilhnain nge thil sual ti lo tûrin min ṭanpui?

12 Sual kan huat chuan, kan thinlunga sual tih duhna kan ṭhantîr lo vang. Isua thih hnu kum tam takah tirhkoh Johana chuan: “Khawvêl hi hmangaih suh ula, khawvêla thil awmte pawh hi hmangaih hek suh u. Mi tupawhin khawvêl hi hmangaih chuan Pa a hmangaihna amahah a awm lo. khawvêla thil awm zawng zawng​—⁠tisa châkna te, mit châkna te, dam chhûng ropuina lem te hi​—⁠Paa chhuak a ni lo va, khawvêla chhuak a ni zâwk si a,” tiin a ziak a ni.​—⁠1 Johana 2:​15, 16.

13, 14. (a) Engvângin nge Kristiante tân khawvêla thil awmte hmangaih hi a hlauhawm? (b) Engtin nge khawvêla thil awmte hmangaihna chu kan pumpelh theih?

13 Ṭhenkhat chuan he khawvêla thil zawng zawngte hi a sual vek lo tiin an ngaihtuah mai thei a. Chu chu a dik pawh ni tehrêng se, khawvêl leh a hîpnate hian awlsam takin Jehova kan biakna lak ata min lapêng thei a ni. Khawvêl pêk chhuah thil engmah hi Pathian min hnaihtîr tûra siam a ni lo bawk. Chuvângin, khawvêla thil awmte kan hmangaih chhoh chuan, amaha thil sual ni lote pawh hmangaih mah ila, kawng hlauhawm tak kan zawh a ni. (1 Timothea 6:​9, 10) Chu bâkah, khawvêla thil tam tak hi a ṭha lo tak zet a, min tichhe thei a ni. Tharum thawhnate, hausak ûmnate, anih loh leh mipat hmeichhiat hman khaw lohnate târ lanna cinema emaw, television program-te emaw kan en chuan, chûngte chu pawmzam mai theih a lo ni ang a​—⁠a hnuah kan tân thlêmna a lo ni ang. Nunphung sâng emaw, sumdâwnna lampang emaw ringawt ngaihtuahtute kan kawm chuan, chûng thilte chu kan tân pawh thil pawimawh ber a lo ni ve thei a ni.​—⁠Matthaia 6:24; 1 Korinth 15:33.

14 Kawng leh lamah chuan, Jehova Thu kan ngainat chuan, “tisa châkna te, mit châkna te, dam chhûng ropuina lem te” chuan min hîp vak lo vang. Chu bâkah, Pathian Ram dah hmasatute nêna kan inkawm chuan, anmahni ang kan lo ni ang a, an duhzâwngte chu kan duh vein an thil pumpelhte chu kan pumpelh ve ang.​—⁠Sâm 15:4; Thufingte 13:20.

15. Isua chunga thleng ang bawkin, engtin nge felna ngainatna leh dân bawhchhiatna huatna chuan min tih chak ang?

15 Dân bawhchhiatna huat leh felna ngainatna chuan Isua chu “a hmaa hlimna awm” thlîr reng tûrin a ṭanpui a. (Hebrai 12:​1, 2) Hei hi kan tân pawh a dik ve thei a ni. “Khawvêl hi a châknate chawpin a boral mêk a ni” tih kan hria a. He khawvêlin a pêk theih hlimna engpawh hi rei lo te atân chauh a ni. Amaherawhchu, “Pathian duhzâwng titu erawh chu kumkhuain a awm reng ang.” (1 Johana 2:17) Isua’n Pathian duhzâwng a tih avângin, mihringte tân chatuana nun neih theihna kawng a hawng a ni. (1 Johana 5:13) Isua chu kan vaia entawnin, a rinawmna chu i hlâwkpui ang u.

Tihduhdahna Hmachhawnin

16. Engvângin nge Isua’n a hnungzuitute chu inhmangaih tawn tûra a fuih?

16 Isua chuan a zirtirte’n an entawn dân tûr kawng dang sawi langin: “Hei hi ka thupêk a ni, keiin ka hmangaih che u ang bawkin nangni inhmangaih ula,” a ti a. (Johana 15:​12, 13, 17) Kristiante’n an unaute an hmangaih chhan tam tak a awm a ni. He mi thu a sawi laia Isua rilrua awm ber chu khawvêl huat an hlawh tûr hi a ni. “Khawvêlin a huat che u chuan, a huat hma che u pawhin keimah mi hua tih in hria e. . . . Bâwih a pu aiin a ropui lo. . . . Annin kei mi tihduhdah tawh chuan nangni pawh an tiduhdah ang che u,” tiin a sawi. (Johana 15:​18,20) Ni e, tihduhdahnaah pawh Kristiante chu Isua ang an ni. Chu huatna chu tuar chhuak thei tûra ṭanpui tûrin hmangaih taka inpumkhatna nghet an neih a ngai a ni.

17. Engvângin nge khawvêlin Kristian dikte a huat?

17 Engvângin nge khawvêlin Kristiante a huat ang? Isua anga “khawvêla mi an nih loh avângin.” (Johana 17:​14, 16) Sipai lam leh politics lamah an tualdâwih a, Bible thu bulte an zâwm a, nunna thianghlimna an zahin leh nungchang thianghlim an vawng a ni. (Tirhkohte 15:​28, 29; 1 Korinth 6:​9-11) An tum ber chu tisa lam thil ni lovin, thlarau lam thil a ni. Khawvêlah an awm a; mahse, Paula ziah angin, khawvêl chu ‘hmang lutuk lovin’ an awm a ni. (1 Korinth 7:​29-31) Ṭhenkhatte chuan Jehova Thuhretute nungchang thianghlimna an ngaihsânzia an sawi chhuak ngei mai. Mahse, Jehova Thuhretute chuan mite ngaihsân emaw, pawm emaw an hlawh nân an inhnûkhniam lo. Chu mi avâng chuan, khawvêl puma mi a tam zâwkte chuan an hre thiam lo va, tam takin an huat phah a ni.

18, 19. Isua tih dân entawnin, engtin nge Kristiante’n dodâlna leh tihduhdahna an hmachhawn?

18 Isua tirhkohte chuan Isua chu man leh tihhlum a nih khân khawvêlin nasa taka a huatzia an hmu a, Isua’n chu huatna a hmachhawn dân pawh chu an hmu bawk. Gethsemani huanah chuan, sakhaw lama Isua hmêlmate chu amah man tumin an lo kal a. Petera chuan ngûnhnâm nên vênhim a lo tum a, Isua erawh chuan Petera hnênah: “I khandaih kha a dahnaah dah leh rawh, khandaih ruaitute zawng zawng chu khandaih vêkin an thi dâwn si a,” tiin a sawi a ni. (Matthaia 26:52; Luka 22:​50, 51) Hmân lai chuan, Israelte chuan an hmelmate chu khandaih hmangin an bei a. Tûnah erawh chuan, thilte a danglam zo tawh. Pathian Ram chu “he khawvêla mi a ni lo” va, vênhim tûr ram ri lah a nei hek lo. (Johana 18:36) Rei lo têah Petera chu vân khua leh tui nihna thlarau lam ram mi a ni thuai dâwn a ni. (Galatia 6:​16; Philippi 3:​20, 21) Chuvângin, chu mi a chinah chuan, Isua zuitute chuan huatna leh tihduhdahnate chu Isua tih dân angin an hmachhawn tûr a ni​—⁠huaisen tak, tharum thawh hauh si lovin. A rah chhuah chu Jehova kutah nghat tlatin, tuar chhuak tûra chakna pe tûrin amah an rinchhan dâwn a ni.​—⁠Luka 22:42.

19 Kumte a liam hnuah chuan, Petera chuan: “Krista pawh khân a tuarsak che u avângin . . . a hniaka in zuina tûrin entawn tûr a hnutchhiah che u kha. . . . Mi hauhva a awm laiin a hau ve thung lo va, a tuar laiin a vau lo va; fel taka ngaihtuah ṭhîntua hnênah chuan a inpe zâwk a,” tiin a ziak. (1 Petera 2:​21-23) Isua vaukhân lâwk ang ngeiin, Kristiante chuan kum tluanin tihduhdahna nasa tak an tuar a ni. Kum zabi khatna leh tûna kan hun laiah ngei pawh hian, anni chuan Isua entawn tûr siam chu zuiin rinawm takin an tuar a, tharum thawh hauh lova rinawmna an vawnzia an târ lang a ni. (Thu Puan 2:​9, 10) A ṭûl hunah kan vaiin chutiang chuan i ti ang u.​—⁠2 Timothea 3:12.

“Lal Isua Krista Chuan Inthuam Zâwk Ulang”

20-22. Eng kawngin nge Kristiante chu ‘Lal Isua Krista chuan an inthuam’?

20 Paula chuan Rom khuaa kohhran hnênah: “Lal Isua Krista chuan inthuam zâwk ulang, in tisa châkna puitlin tûrin engmah insiam suh u,” tiin a ziak a. (Rom 13:14) Kristiante chuan, thawmhnaw kan hâk ang hian, Isua chu an ha a tih theih a. Ṭha famkim lo mihringte tân a theih chen chen, an Pu miziate leh thiltih dânte chu entawn an tum hrâm hrâm a ni.​—⁠1 Thessalonika 1:⁠6.

21 Pu ber nun dân kan hriatchian a, a nun dân anga nun kan tum chuan hlawhtling takin ‘Lal Isua Krista chuan kan inthuam’ thei a ni. A inngaihtlâwmna te, felna a ngainatna te, dân bawhchhiatna a huatna te, unaute a hmangaihna te, khawvêla mi a nih lohna te, leh dawhthei taka hrehawm a tawrhna te kan entawn a ni. ‘Tisa châkna puitlin tûrin engmah kan insiam lo’​—⁠chu chu, khawvêl lam thiltum tihpuitlin emaw, tisa châknate phuhrûk emaw chu kan nunah kan dah pawimawh ber lo tihna a ni. Chu ai chuan, thu tlûkna kan siamin emaw, harsatna kan hmachhawnin emaw, ‘Isua’n he dinhmunah hian eng nge a tih ang le? Eng ti tûrin nge min duh ang?’ tiin kan inzâwt zâwk a ni.

22 Atâwp bêrah chuan, ‘chanchin ṭha hrila’ buai rengin, Isua kan entawn thei a ni. (Matthaia 4:23; 1 Korinth 15:58) Chu mi kawng hmang pawh chuan, Kristiante’n Isua mi tihhmuhna chu an entawn a, an entawn dân chu a dawta thuziak hian a sawiho dâwn a ni. (w05 1/1)

I Hrilhfiah Thei Em?

• Engvângin nge Kristiante tân inngaihtlâwm a pawimawh?

• Chhia leh ṭha thlîr dân dik engtin nge kan neih theih ang?

• Eng kawngin nge Kristiante’n dodâlna leh tihduhdahna an hmachhawnnaah Isua an entawn?

• Engtin nge ‘Lal Isua Kristaa inthuam’ chu thil theih a nih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 18-naa milem]

Isua’n inngaihtlâwm dân ṭha famkim a hnutchhiah

[Phêk 20-naa milem]

Setana chuan intihhlimna ṭha lote chu Kristiante tâna pawm theih niin a siam thei

[Phêk 21-naa milem]

Kan unaute hmangaihna chuan dodâlna do hneh tûrin min thuam