A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Kan Fanaute —Kan Rochan Hlu Tak

Kan Fanaute —Kan Rochan Hlu Tak

Kan Fanaute ​—⁠Kan Rochan Hlu Tak

“Ngai teh, fanaute hi LALPA laka kan rochan an ni a: rîla rah hi lâwmman mi pêk a ni.”​—⁠SAM 127:⁠3.

1. Engtin nge mihring naute hmasa ber chu a lo pian?

MIPA leh hmeichhe hmasa berte a siam dân hmanga Pathian Jehova thil mak tih chu han ngaihtuah teh. Pa ber, Adama leh nu ber Evi chuan a pum chhûnga mi thar​—⁠mihring nau piang hmasa ber lo piang tûr​—⁠atân thawh an nei ve ve a. (Genesis 4:⁠1) Tûn hun thleng hian, he naute insiam dân leh pian dân avâng hian mak tihnain kan khat a, chu chu mi tam takin thilmak tih dik tak niin an sawi a ni.

2. Engvângin nge nau pai hmeichhe chhûla naute insiam dân chu thilmak i tih?

2 Pa nêna an inkawpna aṭangin, nu chhûla cell chu ni 270 vêl lek chhûngin, cell tlûklehdingâwn sâng tam taka siam nautêah a lo chang a ni. Chu atîra cell chhûngah chuan cell chi hrang hrang 200 chuang siam tûrin kaihhruaina a awm a. Chûng kaihhruaina mak tak, mihring hriatthiam phâk bâkte chu zuiin, hêng cell chi hrang hrangte hi mihring thar siam tûrin a nih dân tûr leh nihna tûr ang thlapin a insiam chho ta a ni!

3. Engvângin nge thil chhût mi tam takin mihring nunna thar pian chungchângah Pathian chu mawhphurtu nia an pawm?

3 Naute siamtu dik tak chu tunge i tih tâk ang? Atîra nunna siamtu chu a ni chiang hle a ni. Bible-a fakna hla phuahtu chu: “LALPA chu Pathian a ni tih hre rawh u: min siamtu chu amah chu a ni,” tiin a zai a ni. (Sâm 100:⁠3) Nu leh pate u, in finna avânga khatiang nunna hlu tak nei nautê siam chhuak thei in ni lo tih in inhriat chian hle kha. Mihring thar mak taka din theitu chu finna tâwp nei lo neitu, Pathian chauh hi a ni. Kum sâng tam tak ata tawh thil chhût mite chuan nu chhûla naute lo insiam dânah Siamtu Ropui chu an fak a. Nangni’n in fak ve em?​—⁠Sâm 139:​13-16.

4. Eng mihringte dik lohnaah nge Jehova mawh puh theih a nih ngai loh?

4 Nimahsela, Jehova chu Siamtu khawngaihna nei lo, mipa leh hmeichhiain anmahni ang fa an neih theih dân ruahman a, ngaihthah leh maitu a ni em? Mi ṭhenkhat chuan khawngaihna an nei lo va; mahse, Jehova chu chutiang a ni ngai lo. (Sâm 78:​38-40) Bible chuan Sâm 127:​3-ah chuan: “Ngai teh, fanaute hi LALPA laka kan rochan an ni a; rîla rah hi a lâwmman mi pêk a ni,” tiin a sawi a. Tûnah chuan rochan tih chu eng nge a nih a, chu chuan eng nge a târ lan tih chu i lo ngaihtuahho ang u.

Rochan leh Lâwmman

5. Engvângin nge fanaute chu rochan an nih?

5 Rochan chu thilthlawnpêk ang a ni a. Nu leh pate chuan an fate hnêna rochan an hnutchhiah theih nân hna an thawk rim êm êm ṭhîn a ni. Chûng rochanahte chuan pawisa te, in leh lo te, a nih loh leh thil hlu dang engemawte pawh a tel thei ang. A enga pawh chu ni se, chu chu nu leh pate’n an fate an hmangaihzia an lantîrna a ni. Bible chuan Pathianin nu leh pate hnênah rochan atân fanaute a pe tih a sawi a. Anni chu Pathian pêk hmangaih thilpêk an ni. Nu emaw, pa emaw i nih chuan, i chêtzia chuan i fanaute chu lei leh vân Siamtuin i hnêna a pêk thilpêk anga i thlîrzia a târ lang i ti thei ang em?

6. Pathianin mihringte fa nei thei tûra a siam chhan chu eng nge ni?

6 Jehova’n he thilthlâwnpêk a pêk chhan hi Adama leh Evi thlahte leilung luah khahtîr nân a ni a. (Genesis 1:​27, 28; Isaia 45:18) Jehova chuan vântirhkoh maktaduai tam takte a siam angin, mihringte chu a mal malin a siam lo. (Sâm 104:4; Thu Puan 4:11) Pathian chuan mihringte chu an nu leh pate ang tûr fa nei thei tûrin a siam zâwk a ni. Chutiang mihring thar chawi len leh enkawl chu nu leh pate tân chanvo hlu a va ni tak êm! Nu leh pa in nih anga he rochan hlu tak in chan theih tûra a siam avâng hian Jehova hnênah lawmthu in sawi em le?

Isua Entawn Tûr Siam Aṭangin Zir Rawh

7. Nu leh pa ṭhenkhatte thiltih ang lo takin, engtin nge Isua’n “mihring fate” khawngaihna leh ngaihsakna a lantîr?

7 Nu leh pate’n an fate thilthlâwnpêk anga an ngai vek lo hi a lungchhiatthlâk hle. Tam takte chuan an fate lakah ngaihsakna an lantîr mang meuh lo va. Chutiang nu leh pate chuan Jehova emaw, a Fapa emaw rilru put hmang chu an entawn lo a ni. (Sâm 27:10; Isaia 49:15) Chutiang nu leh pate nêna khaikhinin, Isua’n naupangte a ngaihsak dân hi han ngaihtuah teh. Isua leia mihring anga a lo kal hma​—⁠vâna thlarau mi thiltithei tak a nih lai​—⁠pawhin, Bible chuan a “lâwmna chu mihring fate chungah a ni,” a ti. (Thufingte 8:31) Mihringte a hmangaihna chu a nasat êm avângin, chatuana nunna kan neih theih nân a nun chu tlanna inthawina atâna pêk hial pawh a inhuam a ni.​—⁠Matthaia 20:28; Johana 10:18.

8. Engtin nge Isua’n nu leh pate tân entawn tûr ṭha a hnutchhiah?

8 He leia a awm laiin, Isua chuan a bîk takin nu leh pate tân entawn tûr ṭha tak a siam a ni. A thiltih chu ngaihtuah rawh. A hmasa berah chuan, a buai êm êm lai leh a rilru mangan êm êm lai pawhin naupangte tân hun a insiam a ni. Bazar hmuna an infiam lai chu a lo en reng a, an thiltih chu a zirtîrnaah a hmang a ni. (Matthaia 11:​16, 17) Jerusalem khuaa a zin hnuhnûng ber chhûng chuan, hrehawm tuara tihhlum a ni dâwn tih a hria a. Chutih laia mite’n amah hmu tûra naupangte an rawn hruai chuan, Isua zirtîrte chuan a rilru an tihhah lehzual loh nâna chîmbuai lohtîr tumin, naupangte chu kal botîr an tum a. Mahse, Isua chuan a zirtîrte chu a hau a ni. Naupangte a ‘hmangaihzia’ lantîrin: “Naupang tête ka hnênah han kaltîr ula, hnar suh u,” tiin a sawi a ni.​—⁠Marka 10:​13, 14.

9. Engvângin nge kan thil sawi aiin kan thiltih chu a pawimawh zawk theih?

9 Isua entawn tûr siam aṭangin kan zir thei a ni. Naupangte’n min rawn pan hian, buai hle mah ila engtin nge kan lo tih? Isua tih angin em ni? Naupangte mamawh, a bîk takin an nu leh pate hnên aṭanga an mamawh ber chu Isua pêk ang hun leh ngaihsakna hi a ni. Ni e, “Ka hmangaih che,” tih hrilh te chu a pawimawh hle a. Mahse, thiltih chuan ṭawngkam aiin thu a sawi tam zâwk a ni. I hmangaihna chu i ṭawngkamah mai ni lovin, an tâna i thiltihah chuan a lang chiang zâwk a. Chu chu i fate tâna hun te, ngaihsakna te, leh enkawlnate hmanga lantîr a ni. Amaherawhchu, chutiang zawng zawng tihna pawh chuan, duh angin hmuh theih rah duhawm chu a chhuah lo mai thei a, a nih loh pawhin i beisei anga rangin rah a chhuah lo pawh a ni thei bawk. Dawhtheih a ngai a ni. Isua’n a zirtirte a cheibâwl dân kan entawn chuan dawhtheihna kan zir thei a ni.

Isua Dawhtheihna leh Hmangaihna

10. Engtin nge Isua’n a zirtîrte chu inngaihtlâwmna a zirtîr a, chu chu atîrah a hlawhtling em?

10 Isua chuan a zirtîrte chu challang ber nih an inchuh reng ṭhîn tih a hria a. Ni khat chu, a zirtîrte nên Kapernaum an thlen hnuah anni chu: “‘Kawngah khân eng thu nge in inhnial le?’ tiin a zâwt a. Nimahsela kawngah chuan, ‘Kan zîngah tunge ropui ber ang?’ tiin an lo inhnial tawh avângin an ngawi ta reng a.” Thinrim taka hau mai lovin, Isua chuan inngaihtlâwmna zirtîr tûrin, dawhthei takin a tihhmuh zâwk a ni. (Marka 9:​33-37) Chu chuan rah duhawm a chhuah em? Chhuah nghâl mai lo. Thla ruk vêl a ral hnu chuan, Jakoba leh Johana chuan an hringtu nu chu Lalrama dinhmun sâng chang tûrin Isua hnênah an dîltîr a. Isua chuan dawhthei takin an rilru ngaihtuahna chu a siam ṭhatsak leh a ni.​—⁠Matthaia 20:​20-28.

11. (a) Isua nêna pindan chungnung an thlen hnuah, eng hnam tih ṭhin dân nge Isua tirhkohte’n an tih loh? (b) Eng nge Isua’n a tih a, a thawh rimnate chu a hlawhtling nghâl em?

11 C.E. 33-a Kalhlen Kût a lo thlen veleh chuan, Isua chu a tirhkohte nên kût lâwm tûrin a hrangin an inhmukhâwm a. Pindan chungnung an thlen chuan, tirhkoh 12-te zinga a tu-amah chuan an hnam tih dâna mi dangte ke bâl silsak​—⁠hna hnuaihnung tak chhiahhlawhte emaw, in chhûnga hmeichhiate emaw tih ṭhin chu tih an tum lo va. (1 Samuela 25:41; 1 Timothea 5:10) A zirtîrte’n chutiang dinhmun leh nihna sâng chan an la tum reng tih hmuh chu Isua tân chuan a va lungchhiatthlâk dâwn êm! Chuvângin, Isua chuan a tirhkohte ke chu silsak ṭheuhvin, mi dangte rawngbâwlsak chungchânga a entawn tûr siam chu zui tûrin tih tak zetin a ngên a ni. (Johana 13:​4-17) Isua entawn tûr siam chu an zui em? Chu mi hnu tlaiah chuan, “an zîngah tu ber nge ropui bera a ruat tih thu-ah inhnialna a lo chhuak,” tih Bible chuan a sawi.​—⁠Luka 22:24.

12. Engtin nge nu leh pate’n fate zirtîrna kawngah Isua an entawn theih?

12 In fate’n in zilhna an zawm loh hian, nu leh pate u, Isua rilru tûr chu in hre thei em? An dik lohnate siamṭhat kawngah muang hle mah se, Isua chuan a tirhkohte ṭanpui chu a tum reng tho tih chhinchhiah rawh. Atâwpah chuan a dawhtheihna chuan rah ṭha a chhuah ta nghe nghe a ni. (1 Johana 3:​14, 18) Nu leh pate u, Isua hmangaihna leh dawhtheihna chu in entawn tûr a ni, in fate in zirtîrna chu chawlhsan ngai suh u.

13. Eng vângin nge nu leh pate’n naupang thil zawh chu vîn takin an hnâwl mai loh vang?

13 Naupangte chuan an nu leh pate’n an hmangaihin, anmahni an ngaihtuah a ni tih an hriat a ngai a. Isua chuan a zirtîrte ngaihtuahna hriat a duh a, chuvângin zawhna an neihin a ngaithla a. Thil engemaw chungchângah an ngaih dânte a zâwt a ni. (Matthaia 17:​25-27) A ni, zirtîrna ṭhaah chuan ngun taka ngaihthlâk leh ngaihsakna tak tak lantîr pawh a tel a ni. Chuvângin, nu leh pate chuan naupangin zawhna an zawhin, “Kal bo rawh; ka buaizia hi i hmu na nge?” tia lo vîn mai duhna chu an hnâwl tûr a ni. An buai tak zet a nih chuan, nakina sawipui tûrin naupang chu a hrilh tûr a ni a. Nu leh pate chuan an sawi ang chuan an sawipui ngei bawk tûr a ni. Chutianga tih a nihin, naupang chuan a nu leh pate’n an ngaihsak tak zet tih a hria ang a, an hnêna thu thlen pawh a awlsam lehzual ang.

14. Nu leh pate’n an fate an ngainatzia lantîrna kawngah eng nge Isua hnên aṭanga an zir theih?

14 Nu leh pate chuan an ngainatzia lantîr nân an fate chu an pawmin, an kuah vêl thei em? Hetah pawh hian nu leh pate chuan Isua hnên aṭangin an zir thei a. Isua’n “anmahni chu a kuangkuah a, an chungah a kut nghatin mal a sâwmsak ta a,” tiin Bible chuan a sawi. (Marka 10:16) Naupangte’n eng anga an chhân lêt nge i rin? An thla a muang a, Isua lama hîpin an awm ngei a ni! Nangni nu leh pate leh in fate inkâra inngainatna leh hmangaihna a awm tak zet chuan, in zirtîrna leh zilhhaunate chu pawm nuam an ti sawt ang.

Hun Pêk Zât Tûr Chungchânga Thu Buai

15, 16. Fate enkawl dân lâr tak chu eng nge ni a, chu chu engin nge tichhuak?

15 Ṭhenkhat chuan an fate’n nu leh pate hun tam tak leh hmangaih taka ngaihsakna an mamawh tih chu an ringhlel ṭhîn. Fa enkawl dân ṭha thiam taka theh lâr chu hun ṭha hmanpui an tih hi a ni. Chu ngaih dân pawmtute sawi dânin, an fate nêna an hun hman ang chhun chhun chu awmze nei taka hman, ṭha taka ruahman, leh hun duan siam lâwk a nih phawt chuan, naupangte hian an nu leh pate hun an mamawh tam lo a ni. A nih leh, hun ṭha hman tih ngaih dân chu a ṭhain, naupangte ṭhatna tûr ngaihtuah rân chunga tihchhuah a ni em?

16 Naupang tam tak kâwmtu ziaktu pakhat chuan naupangte’n an “duh ber chu an nu leh pate nêna hun hman tam,” a nih rualin an “ngaihtuahna zawng zawng pêk pawh” a ni tih an sawi hlawm a ti. Awmze nei takin, college professor pakhat chuan: “He ṭawngkam [hun ṭha hmanpui] tih hi nu leh pate’n tling lova an inhriatna aṭanga lo awm a ni a. An fate nêna hun an hman tam loh avânga inthiam chawpna mai a ni,” tiin a sawi. Nu leh pate’n an fate nên eng anga hun tam nge an hman ang?

17. Naupangte’n an nu leh pate hnên aṭangin eng nge an mamawh?

17 Bible chuan hun an hman tam zât tûr a sawi hauh lo mai. Amaherawhchu, Israel nu leh pate chu ina an ṭhut lai te, kawnga an kal lai te, an mut lai te, an thawh huntein an fate titipui tûrin a fuih a ni. (Deuteronomy 6:⁠7) Hei hian nu leh pate’n an fate nêna inkawmhona an neih leh nî tina an zirtîr a ngaihzia a sawi chiang hle a ni.

18. Engtin nge Isua’n hun remchângte chu a zirtîrte zirtîr nân a hman a, heta ṭang hian nu leh pate’n eng nge an zir theih?

18 Isua chuan a zirtîrte ruala chaw a eiin, an zinhovin, leh an chawlh hahdam pahin hlawhtling takin a zirtîr a ni. Chutiang chuan hun remchâng awm apiang anmahni zirtîr nân a hmang ṭangkai a. (Marka 6:31; Luka 8:1; 22:14) Chutiang bawk chuan, Kristian nu leh pate chu an fate nêna inbiak pawhna ṭha neia nei chho zêl tûr leh Jehova kawng zirtîr nâna hun remchâng apiang hmang tûrin an harhvâng reng tûr a ni.

Zirtîr Tûr leh Zirtîr Dân Tûr

19. (a) Naupangte nêna hun hman mai bâk eng nge ngai? (b) Eng nge nu leh pate’n naupangte an zirtîr ber tûr chu?

19 Fate hlawhtling taka enkawl chho tûr chuan hun hmanpui leh zirtîr ringawt pawh hi a tâwk lo. Kan zirtîr ber hi a pawimawh a ni. Bible-in kan zirtîr tûr a sawi uar chu lo chhinchhiah teh. “Hêng thu, vawiina ka pêk che u hi . . . in fate ṭhahnemngai takin in zirtîr ang,” a ti. Fate zirtîr ngai “hêng thu” chu engte nge ni? Chiang takin, chûng chu a sawi zawh tâk chiah: “LALPA in Pathian chu in thinlung zawng zawngin, in rilru zawng zawngin, in chakna zawng zawngin in hmangaih tûr a ni,” tih angte hi a ni. (Deuteronomy 6:​5-7) Isua chuan hei hi Pathian thupêk zawng zawng zînga pawimawh ber a nih thu a sawi a ni. (Marka 12:​28-30) Chuvângin, nu leh pate chuan an fate chu Pathian Jehova chungchâng an zirtîr hmasa ber tûr a ni a, amah chauhvin kan rilru zawng zawnga hmangaih leh inpumpêk a phu chhan an hrilhfiah tûr a ni bawk.

20. Hmân lai huna nu leh pate chu an fate zirtîr tûrin Pathianin eng thu nge a pêk?

20 Nimahsela, nu leh pate’n an fate an zirtîr tûr “hêng thu” tihte zîngah hian, a nun pumhlûma Pathian hmangaih mai bâk thu dang pawh a tel a. Deuteronomy bung hmasaah chuan, Mosia’n lungphêka Pathian dân a ziah chhuah​—⁠Thu Sâwm Pêk an tih ṭhin a sawichhâwn lehna in hmu ang. Chûng dânah chuan dâwt sawi loh te, rûk rûk loh te, tual thah loh te, uirê loh te, leh thil dang dangte a tel a ni. (Deuteronomy 5:​11-22) Chuvângin, an fate hnêna nungchang lam tehnate zirtîr a pawimawhzia chu hmân lai nu leh pate hnênah chiang taka hriattîr a ni. Tûn laia Kristian nu leh pate chuan an fate’n nun him tak leh hlimawm tak nei tûrin hetiang bawk kaihhruaina hi an pe tûr a ni.

21. Naupangte hnêna Pathian thu “ṭhahnemngai taka zirtîr” tûra kaihhruainain a kawh chu eng nge ni?

21 Nu leh pate chu “hêng thu,” a nih loh leh thupêkte an fate hnêna an zirtîr dân tûr a sawi hi chhinchhiah teh: “In fate ṭhahnemngai takin in zirtîr ang,” tih hi. He thu “ṭhahnemngai taka zirtîr” tih awmzia hi “fuihna leh sawi nawn ṭhinna hmanga zirtîr leh nemnghet: fuih emaw, rilrua nghet taka tuhna emaw,” tihna a ni. Tichuan, a nihna takah chuan, Pathianin nu leh pate chu an fate thinlunga thlarau lam thilte tuh nâna ṭha taka ruahman, Bible zirtîrna hun duan siam tûrin a hrilh a ni.

22. Israel nu leh pate chu an fate zirtîr tûrin eng ti tûra hrilh nge an nih a, chu chu eng tihna nge?

22 Chutianga hun duan ruahman nân nu leh pain ṭan an lâk a ngai a. Bible chuan: “[“Hêng thu,” a nih loh leh Pathian thupêkte chu] chhinchhiahna atân in bânah in zem ang a, in mit leh mit inkâra chalhrênna atân a awm bawk tûr a ni. Tin, in in kawngka biangah te, in kawngkhârah te in ziak tûr a ni,” tiin a sawi. (Deuteronomy 6:​8, 9) Nu leh pate chu Pathian dânte an kawngka biangah te leh kawngkhârah te an ziak tak tak ang a, an fate bânah zem tak takin an mit leh mit inkâra chalhrênna atâna an hman tak tak ang a tihna a ni lo. A sawi tum ber chu nu leh pate chuan Pathian zirtîrnate chu an fate an hriatnawntîr reng ang a tihna a ni zâwk. Pathian zirtîrnate chu engtik lai pawha naupangte’n an hmuh reng theih tûr khawpa ngawrh leh ngunin an zirtîr tûr a ni.

23. Chawlhkâr leha zir tûrah eng nge kan ngaihtuahho dâwn?

23 Nu leh pate’n an fate an zirtîr ngai thil pawimawh bîk ṭhenkhatte chu eng nge ni? Engvângin nge tûn lai khawvêlah naupangte chu anmahni invênghim tûrin hrilh hriat leh zirtîr a pawimawh êm êm? An fate hlawhtling taka zirtîr tûrin nu leh pate tân eng ṭanpuina nge hmuh theih a nih? Hêngte leh nu leh pate ngaihven zawhna dangte chu a dawta thuziakah ngaihtuahho a ni ang. (w05 4/1)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engvângin nge nu leh pate’n an fate chu an ngaihhlut ang?

• Nu leh pate leh mi dangte’n Isua hnên aṭangin eng nge an zir theih?

• Nu leh pate’n hun engzât nge an fate tân an hman ang?

• Eng nge naupang chu zirtîr tûr ni a, engtianga zirtîr tûr nge ni?

[Zirlai Atâna Zawhnate]