A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“Mana Lei In Ni Tawh”

“Mana Lei In Ni Tawh”

“Mana Lei In Ni Tawh”

“Mana lei in ni tawh asin, chuvângin in taksaah chuan Pathian chawimawi rawh u.”​—1 KORINTH 6:​20.

1, 2. (a) Mosia Dân-ah, Israel bâwihte chu engtia cheibâwl tûr nge? (b) A pu hmangaihtu bâwih chuan duhthlan tûr eng nge a neih?

“BAWIH neih chu hmân lai khawvêla lâr tak leh pawm theih a ni,” tiin Holman Illustrated Bible Dictionary chuan a sawi a. “Aigupta, Grik, leh Rom ramte sumdâwnna chu bâwihho hnathawhah a innghat a. Kristian kum zabi khatnaah chuan, Italy rama mi pathum zînga pakhat leh ram dangah chuan panga zînga pakhat chu bâwih an ni,” tih a sawi belh a ni.

2 Hmân lai Israel ramah khân bâwih neihna chu awm mah se, Hebrai bâwihte chu Mosia Dân chuan a vênghim a ni. Entîr nân, Israel mi bâwih chu kum ruk aia tam tâng lo tûrin Dân chuan a phût a. A kum sarih kumah chuan, “intlan lo pawhin a chhuak . . . thei” a ni. Mahse, bâwihte cheibâwl dân tûr chungchânga dân pêk chu a fela, zahngaihnaa a khah ngawih ngawih avângin, Mosia Dân chuan hetiang hian ruahmanna a siam a ni: “Bâwih chuan, ka pu te, ka nupui te, ka fate hi ka hmangaih êm mai a, ka chhuak duh lo ve, a tih tlat chuan, a puin Pathian hnênah hruai sela, kawngkaah emaw kawngka biangah emaw hruai sela; tin, a puin a beng chu thîr zumin vit sela; tichuan kumkhuain a rawng a bâwl tawh ang,” tiin.​—⁠Exodus 21:​2-6; Leviticus 25:​42, 43; Deuteronomy 15:​12-18.

3. (a) Kum zabi khatnaa Kristiante khân eng ang bâwih nihna nge an pawm? (b) Engin nge Pathian rawngbâwl tûrin min chêttîr?

3 Bâwih ni tûra mahni inpêkna ruahmanna chuan Kristian dikte awmna ang chi bâwih nihna chu a entîr lâwk a ni. Entîr nân, Bible ziaktu Paula te, Petera te, leh Juda te chu Pathian leh Krista bâwih angin an insawi a. (Tita 1:​1, 2; Jakoba 1:1; 2 Petera 1:1; Juda 1) Hêng Kristiante hi Pathian bâwih lo ni tûrin engin nge chêttîr? Israel bâwih a pu in ata kal chhuak duh lo kha eng vânga kal chhuak duh lo nge a nih? A pu a hmangaih vâng a ni lâwm ni? Kristian bâwih nihna pawh hi Pathian hmangaihnaah a innghat a. Pathian nung leh dik kan hriata kan hmangaih hian, kan “thinlung zawng zawng leh [kan] rilru zawng zawnga” a rawngbâwl tûra chêttîrin kan awm a ni. (Deuteronomy 10:​12, 13) A nih leh Pathian leh Krista bâwih nihnaah hian eng nge tel? Hei hian kan nî tin nun chu engtin nge a nghawng?

“Pathian Ropuina Tûr Hlîrin Ti Rawh U”

4. Engtin nge Pathian leh Krista bâwihte kan lo nih?

4 Bâwih tih chu “dân ang thlapa mi pakhatin emaw, a aia tamin emaw an ta neih leh an thu âwih pumhlûm tûra phuara awma,” tia hrilhfiah a ni. Jehova hnêna kan inpumpêka baptisma kan chan hian dân angin a ta kan lo ni a. “Mahni ta pawh in ni lo va, manna lei in ni tawh asin,” tiin tirhkoh Paula chuan a hrilhfiah a ni. (1 Korinth 6:​19, 20) Chiang takin, chu man chu Isua Krista tlanna inthâwina a ni; Kristian hriak thihte kan ni emaw, an ṭhian lei lam beiseina neite kan ni emaw chu mi ṭanchhanna Pathian pawm a chhiahhlawhte kan nih avângin. (Ephesi 1:7; 2:13; Thu Puan 5:⁠9, 10) Chuvângin, baptisma kan chan aṭangin, “Lalpa ta kan ni.” (Rom 14:⁠8) Isua Krista thisen hlu taka lei kan nih avângin, a bâwihte kan ni a, a thupêkte kan zâwm tûr a ni.​—⁠1 Petera 1:​18, 19.

5. Jehova chhiahhlawhte kan nih angin, eng tih tûr bul ber nge kan neih a, chu chu engtin nge kan tih zawh theih?

5 Bâwihte chuan an pu thu an âwih tûr a ni a. Kan bâwih nihna hi mahni duhthu leh Pu ber kan hmangaih vâng a ni a. 1 Johana 5:3 chuan: “Pathian kan hmangaihna chu hei hi a ni, a thupêkte kan zawm hi; a thupêkte chu a khirh si lo va,” a ti. A nih chuan, kan tân chuan thuâwih chu hmangaihna leh kan intukluhna lantîrna a ni. Kan thiltih apiangah chu chu a lang a. Paula chuan: “In ei pawhin, in in pawhin, in tih apiangah pawh, Pathian ropuina tûr hlîrin ti rawh u,” a ti. (1 Korinth 10:31) Kan nî tin nunah, thil tê thamah pawh, “Pathian bâwihte” kan nihzia lantîr kan duh a ni.​—⁠Rom 6:22.

6. Pathian bâwih nihna chuan kan nuna thu tlûkna kan siamte chu engtin nge a nghawng? Entîrna pakhat pein hrilhfiah rawh.

6 Entîr nân, thu tlûkna kan siam rêng rêngin kan Pu, vâna mi Jehova duhzâwng chu ngun taka ngaihtuah kan duh a. (Malakia 1:⁠6) Thu tlûkna khirh takte chuan Pathian thu kan âwihna chu a fiah mai thei. A nih chuan, a zilhna thu ngaihthlâk aiin, kan thinlung “bumhmang ber” leh “chhe lailet dêr” ngaihtuahna chu kan zui zâwk dâwn em ni ang? (Jeremia 17:⁠9) Kristian nula Melisa-i chu a baptisma chan hnu lawkah tlangvâl pakhatin a ngaizâwng a. Chu pa chu mi ṭha tak niin a lang a, Jehova Thuhretute nên Bible pawh a zir ṭan tawh bawk a. Amaherawhchu, upa pakhatin Melisa-i hnênah “Lalpaa awm mi” chauh nei tûra Jehova thupêk zawm a finthlâkzia a hrilh a ni. (1 Korinth 7:39; 2 Korinth 6:14) Melisa-i chuan: “He thurâwn zawm hi ka tân chuan thil awlsam a ni lo; mahse, Pathian duhzâwng ti tûra ka inpumpêk tawh avângin, a kaihhruaina chiang tak chu zâwm tûrin thu ka titlu a ni,” a ti. Thil awm dân sawiin, ani chuan: “Thurâwn chu ka zawm avângin ka lâwm hle mai. Chu pa chuan Bible a zirna chu a titâwp thuai a. Inngaizâwng chho chu ni ta ila chuan, tûnah ring lotu ka nei a ni mai dâwn a ni,” a ti.

7, 8. (a) Engvângin nge mite tihlungawi chu kan ngaih pawimawh lutuk loh vang? (b) Mihring hlauhna hneh theih dân entîrna pe rawh.

7 Pathian bâwihte kan nih angin, mihring bâwihah kan lût ngai tûr a ni lo. (1 Korinth 7:23) Dik takin, tuman mi zînga tlatlum lo nih chu kan duh lo va; mahse, Kristiante chuan khawvêl mite nên tehna thuhmun kan nei lo tih chu kan rilruah kan vawng tûr a ni. Paula chuan: “Mi zînga tlâktlum tum ka ni em ni?,” tiin a zâwt a. “Ni ila, Krista bâwih ka ni lo vang,” tiin a chhâng a ni. (Galatia 1:10) Ṭhiante nêksâwrna leh mi zînga tlâktlum duhna lakah kan tlâwm mai thei lo. A nih chuan, nêksâwrnate kan tawh hunah eng nge kan tih theih?

8 Spain rama Kristian ṭhalai Elena-i entîrna hi han ngaihtuah teh. Ani chuan thisen petu school kalpui a nei nual a. Anni chuan Elena-i chu thisen pe duh lo leh dawng duh lo, Jehova Thuhretute zînga pakhat a ni tih an hria a ni. Class chhûnga mi zawng zawng hnêna a ngaih dân hrilhfiah theihna hun remchâng a awm khân Elena-i chu thusawina nei tûrin a inpe ta a. Heti hian a sawi a ni: “Zêp lohah chuan, he mi ti tûr hian ka zâm ru hle a. Mahse, ṭha takin ka inpuahchah a, a rahchhuah chu a mak hle. Ka zirpui tam takte zah ka hlawh a; tin, zirtîrtu chuan ka rawngbâwlna a ngaihsân thu min hrilh a ni. A bîk takin, Jehova hming ka vênhim avâng leh Pathian Lehkha Thu anga kan dinhmun chiang taka ka hrilhfiah theih avângin ka lungawi hle,” tiin. (Genesis 9:​3, 4; Tirhkohte 15:​28, 29) Ni e, Pathian leh Krista chhiahhlawh kan nih angin, kan danglam bîk a ni. Amaherawhchu, kan rinna zahawm taka vênghim tûra kan inpuahchah chuan, mite zah kan hlawh thei ang.​—⁠1 Petera 3:15.

9. Tirhkoh Johana hnêna inlâr vântirhkoh hnên aṭangin eng nge kan zir theih?

9 Pathian chhiahhlawhte kan nihna hriatrengna pawhin inngaitlâwm tûrin min ṭanpui thei bawk. Ṭum khat chu, tirhkoh Johana chuan vân lam Jerusalem inlârna mak tak chu a ngaihsân êm avângin, Pathian aiawha thusawitu vântirhkoh ke bulah Pathian chibai bûka bûk tûrin a bawkkhup a. Vântirhkoh chuan, “Heti chuan ti suh khai, kei chu nangmah leh i unau zâwlneite leh, he lehkhabu thu pawmtute bâwihpui ka ni alâwm, Pathian chibai bûk zâwk rawh,” tiin a hrilh a ni. (Thu Puan 22:​8, 9) Vântirhkoh chuan Pathian bâwih zawng zawngte tân entawn tûr ṭha a va siam tak êm! Kristian tuemawte chuan kohhranah mawhphurhna engemaw an nei mai thei. Mahse, Isua chuan: “Tupawh in zînga mi lian nih duh apiang chu in rawngbâwltuah a awm zâwk tûr a ni; tupawh in zînga hmasa ber nih duh apiang chu in chhiahhlawhah a awm bawk tûr a ni,” a ti. (Matthaia 20:​26, 27) Isua zuitute kan nih angin, kan vaiin chhiahhlawh emaw, bâwih emaw kan ni ṭheuh a ni.

“Kan Tih Tûr Rêng A Ni Kan Tih Ni”

10. Pathian chhiahhlawh rinawmte’n a duhzâwng tih chu awlsam an ti reng ṭhîn lo tih târ langtu Pathian Lehkha Thu-a entîrnate pe rawh.

10 Mihring ṭha famkim lote tân Pathian duhzâwng tih chu a awlsam reng lo va. Zâwlnei Mosia chu Jehova’n Aiguptaa kala, Israel sal tângte hruai chhuak tûra a tih khân a thu zawm chu a hreh a. (Exodus 3:​10, 11; 4:​1, 10) Ninevi khuaa mite hnêna rorêlna thuchah puang chhuak tûra tirh a nih khân, Jona chu “LALPA hmâ ata Tarsis-ah tlân bo tûrin a tho ta a.” (Jona 1:​2, 3) Zâwlnei Jeremia lehkha ziaktu Baruka chu a lunghnual a ni. (Jeremia 45:​2, 3) Kan thil tih duh leh tihchâkte chu Pathian duhzâwng nêna a inkalh hunah engtin nge kan tih ang? Isua pêk tehkhin thu chuan a chhânna a pe a ni.

11, 12. (a) Luka 17:​7-10-a chhinchhiah Isua tehkhin thu chu tâwi têin târ lang rawh. (b) Isua tehkhin thu aṭangin eng nge kan zir?

11 Isua chuan ni lênga a pu berâm enkawl bâwih pakhat chungchâng a sawi a. Dârkâr 12 chhûng vêl hna hahthlâk tak a thawh hnua in a lo thlen chuan, a pu chuan ṭhu châwla tlai chaw tui tak ei tûrin a sâwm nghâl mai lo. Pu ber chuan: “Ka ei tûr mi siamsak la, puan veng la, ka ei ka bâr zawh hma lo chu ka rawng mi bâwl sak rawh,” a ti zâwk a ni. Bâwih chuan a pu mamawh zawng zawng a tihsak hnuah chauh a mamawhte chu a ngaihsak thei a. Isua chuan: “Chutiang bawkin nangni pawhin in hnêna thupêk zawng zawng anga in tih hnuin, ‘Bâwih ṭhahnem lo kan ni e; kan tih tûr rêng a ni kan tih ni,’ ti rawh u,” tiin tehkhin thu chu a titâwp a ni.​—⁠Luka 17:​7-10.

12 Isua chuan he tehkhin thu hi Jehova’n a rawng kan bâwlna a hlut lo tih târ lan nân a pe lo. Bible chuan chiang takin: “In hnathawh leh a hming chunga hmangaihna in lantîr . . . chu theihnghilh tûrin Pathian chu mi fel lo a ni si lo va,” tiin a târ lang a ni. (Hebrai 6:10) Isua tehkhin thu a pêk chhan chu bâwih hian mahni lâwmna a zawng thei lo va, mahni nawmsakna ringawt a ngaihtuah thei lo tih târ lan nân a ni zâwk a ni. Pathian hnêna inpumpêka a bâwih nih kan thlanin, kan duhzâwng aia a duhzâwng dah hmasak chu kan remti tihna a ni a. Chutiang chuan kan ti ngei tûr a ni.

13, 14. (a) Eng dinhmunahte nge kan duhzâwngte chu kan kalh a ngaih mai theih? (b) Engvângin nge Pathian duhzâwng kan hnehtîr ang?

13 Pathian Thu leh “bawi rinawm, fing tak” chhuah thu leh hlate zir ziah tûr chuan, nasa taka ṭan lâk a ngai mai thei a. (Matthaia 24:45) A bîk takin lehkha chhiar harsa kan ti emaw, kan lehkhabu chhiar chu “Pathian thu ril” sawina emaw a nihin, ṭan lâk lehzual a ngai ang. (1 Korinth 2:10) Mahse, mahnia inzir nân hun kan insiam tûr a ni lâwm ni? Kan zir tûr chu ṭhu a, hmanhmawh lutuk lova zir tûrin kan inthunun pawh a ngai mai thei. Mahse, chutianga kan tih loh chuan, engtin nge ‘puitlingte tâna chaw rum’ chu kan châk theih ang?​—⁠Hebrai 5:14.

14 A nih leh ni lênga hna thawhna aṭanga chau hnêpa in kan thlen hnuah chuan engtin nge ni ang? Kristian inkhâwmnatea tel tûrin kan intihluih deuh a ngai mai thei. A nih loh leh hmêlhriat ngai lohte hnêna thu hrilh chu kan châkzâwng a ni lo mai thei bawk. Paula ngei pawhin ‘mahni thu thu ni lova’ chanchin ṭha kan hrilh hun a awm thei tih a hria a ni. (1 Korinth 9:17) Amaherawhchu, Jehova​—⁠kan hmangaih tak kan Pu vâna mi​—⁠hian ti tûra min hrilh avângin kan ti a ni. Tin, zir tûr, inkhâwm tûr, leh thu hril tûra ṭan kan lâk hnuah chuan lungawina leh hahdamna kan nei reng ṭhîn a ni lâwm ni?​—⁠Sâm 1:​1, 2; 122:1; 145:​10-13.

“Hnung Lam” En Suh

15. Engtin nge Isua’n Pathian hnêna intukluhnaah entawn tûr a siam?

15 Isua Krista chuan a Pa vâna mi hnêna a intukluhna chu kawng ṭha berin a lantîr a. A zirtîrte hnênah: “Mahni duhzâwng ti tûrin vân aṭanga lo chhuk ka ni lo va, mi tîrtu duhzâwng ti tûra lo chhuk ka ni zâwk e,” a ti. (Johana 6:38) Getsimani huana mangang taka a awm lai chuan: “Aw ka Pa, a theih chuan he no hian mi pêl lul rawh se; nimahsela keima thu ni lovin, nangma thu thu ni zâwk rawh se,” tiin a ṭawngṭai a ni.​—⁠Matthaia 26:39.

16, 17. (a) Engtin nge kan kalsan tâk thilte chu kan thlîr ang? (b) Paul’n khawvêl lama a beiseinate ‘hnâwmhne leka a ngaihnaah’ a tih takzia târ lang rawh.

16 Isua Krista chuan Pathian bâwih ni tûra kan thu tlûkna siamah rinawm tûrin min duh a. Ani chuan: “Tupawh leilehnaa kut nghata hnung lam en chu, Pathian rama mi ni tlâk a ni lo ve,” a ti. (Luka 9:62) Pathian bâwiha kan ṭan laiin hnung lama thilte ngaihtuah reng chu thil tihâwm a ni hauh lo. Chu ai chuan, Pathian bâwih nih kan thlan avânga kan dawnte chu kan hlut hle zâwk tûr a ni. Philippi mite hnênah, Paula chuan: ‘Ka Lalpa Krista Isua hriatna ropui bîkzia avângin thil engkim pawh chânnaah ka ruat a ni; amah avângin thil zawng zawng ka chân ta vek a, chûng chu hnâwmhneah lek ka ngai a, Krista ka hmuh theihna tûrin,’ tiin lehkha a thawn a ni.​—⁠Philippi 3:⁠8.

17 Pathian bâwih anga a dawn tûr thlarau lam malsâwmnate avânga Paula’n hnâwmhne leka a ngaih thil zawng zawngte hi han ngaihtuah teh. Khawvêl hausakna chauh ni lovin, nakina Juda sakhaw hruaitu nih theihna pawh a kalsan a ni. Paula’n Juda sakhua vuan zui zêl ta sela chuan, amah zirtîrtu Gamaliela fapa, Simeona nihna ang chu a chelh ngei a rinawm hle. (Tirhkohte 22:3; Galatia 1:14) Simeona chu Pharisaite hruaitu a lo ni a, an hlawhtlin ringngam chiah lo mah se, C.E. 66-70-a Judaho Rom laka helnaah mawhphurhna sâng tak a nei a. Chu indonaah chuan Juda ruh takte emaw, Rom sipaite emaw kut tuarin a boral ta a ni.

18. Thlarau lama hlawhtlinnain malsâwmna a thlen dân entîrna pe rawh.

18 Jehova Thuhretu tam takte chuan Paula entîrna chu an zui a. Jean-i chuan: “School ka chhuahsan hnu aṭanga kum rei lotêah chuan, London khawpuia ukil lâr tak tâna secretary hna ka hmu a. Ka hnaah ka tui hle a, hlawh ṭha tak ka hmu bawk; mahse, ka rilruah Jehova rawng chu ka bâwl tam lehzual thei tih ka hre tlat a. A tâwpah chuan, ka hna aṭang bânna chu theh lûtin, ka pioneer ṭan ta a. Kum 20 dâwn kaltaa chu rahbi ka rah avâng chuan ka va lâwm tak êm! Hunbi kima rawngbâwlna chuan ka nun a tihausa a ni​—⁠pâwn lam secretary hna thawhnain a neih theih ngai loh tûr chu. Jehova Thu-in mite nun a thlâkthleng theih dân hmuh aia lungawina nasa zâwk chu eng dang mahni min pe thei lo. Chu mi inthlâkthlengnaa chanvo han neih ve chu a ropui tak zet a ni. Jehova hnên aṭanga kan thil dawnte ngaihtuahin a hnêna kan pêkte chu engmah tham a ni lo,” a ti.

19. Eng nge kan tum tûr chu ni a, engvângin nge?

19 Hun a inthlâk rualin kan dinhmunte pawh a inthlâk mai thei a. Mahse, Pathian hnêna kan inpumpêkna chu a ngai reng a ni. Jehova bâwih kan ni reng a, kan hun te, tha leh zung te, talent te, leh thil dang dangte chu kawng ṭha bera hmang tûra thu tlûkna siam chu kan kutah a dah a ni. Chuvâng chuan he mi chungchânga kan thu tlûkna siam chuan Pathian kan hmangaihna a târ lang thei a. Mahni inphat kan inhuam chin a târ lang bawk a ni. (Matthaia 6:33) Kan dinhmun chu engpawh lo ni se, Jehova tâna theih tâwp chhuah chu kan tum tlat tûr a ni lâwm ni? Paula chuan: “Inpeihna chu a awm phawt chuan, mi a neih loh pui ni lovin, a neih angzia zêla a pêk chu lawm tlâk a ni si a,” tiin a ziak a ni.​—⁠1 Korinth 8:12.

“In Rah In Nei”

20, 21. (a) Pathian bâwihte’n eng rah nge an chhuah? (b) A tâna theihtâwp chhuahte chu engtin nge Jehova’n mal a sâwm?

20 Pathian bâwih nih chu a hahthlâk lo va. Chu ai mah chuan, kan hlimna ru bo thei bâwih nihna hlauhawm tak aṭangin min chhuahtîr zâwk a ni. Paula chuan: “Sual lakah tihfihlîma awma Pathian bâwihte in lo nihin, thianghlimna hmu khawpin in rah in nei asin, chu mi tâwpna​—⁠chatuana nunna nên,” tiin a ziak a ni. (Rom 6:22) Pathian bâwih kan nihna chuan thianghlimna hmu khawpa rah a chhuah avângin, thianghlimna, a nih loh leh nungchang thianghlimna chu kan hlâwkpui a ni. Chu bâkah, nakina chatuan nunna a thlen bawk.

21 Jehova chu a bâwihte lakah a thil phal hle a. A rawngbâwlnaa theihtâwp kan chhuahin, kan chungah ‘vân tukverhte hawngin,’ “malsâwmna dawn sên loh khawp” hial min vûr a ni. (Malakia 3:10) Jehova bâwihte anga chatuana rawngbâwl zêl chu a va nuam dâwn êm! (w05 3/15)

I Hre Chhuak Em?

• Engvângin nge Pathian bâwihte kan lo nih?

• Pathian duhzâwnga kan intukluhna chu engtin nge kan târ lan?

• Engvângin nge mahni duhzâwng aia Pathian duhzâwng dah hmasa tûrin kan inbuatsaih ang?

• Engvânga “hnung lam” en lo tûr nge kan nih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 14, 15-naa milem]

Israel rama bâwih ni tûra mahni inpêkna ruahmanna chuan Kristiante bâwih nihna a entîr lâwk

[Phêk 15-naa milem]

Baptisma kan chanin Pathian bâwihte kan lo ni

[Phêk 15-naa milem]

Kristiante chuan Pathian duhzâwng an dah hmasa