A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Samuela Bu Khatna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Samuela Bu Khatna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jehova Thu Chu A Nung

Samuela Bu Khatna Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

A HUN chu B.C.E. 1117 a ni a. Josua’n Ram Tiam a hneh zawh hnu aṭangin kum za thum vêl chu a liam tawh a ni. Israela upahote chu Jehova zâwlnei hnênah ngenna dangdai tak nên an lo kal a. Zâwlnei chuan chu mi chungchâng chu ṭawngṭaiin a thlen a, Jehova chuan an ngenna chu a phalsak a. Hei hi Rorêltute rorêl hun tâwpna leh lalte rorêl hun inṭanna chhinchhiahna chiang tak a ni. Samuela bu khatna chuan Israel chanchina chu inthlâkthlengna hun laia thilthleng phûrawm takte chungchâng a sawi a ni.

Samuela, Nathana, leh Gada te ziah Samuela Bu Khatna hian kum 102 chhûng​—⁠B.C.E. 1180 aṭanga 1078 chhûnga thilthlengte a huam a ni. (1 Chronicles 29:29) Israel hruaitu palite chanchin a ni a. Pahnihte chu rorêltu an ni a, a dang pahnihte chu lal an ni; pahnih te chuan Jehova thu an âwih a, pahnihte erawh chuan an âwih lo thung. Hmeichhe entawn tlâk pahnih leh râl hrât tak, nunnêm tak si pakhat kan hmu bawk. Chûng entîrnate chuan kan rilru put hmang leh thiltiha entawn tûr leh pumpelh tûr zir tûr hlu tak min pe a ni. Chuvângin, Samuela Bu Khatna thu fûnte chuan kan ngaihtuahna leh kan nungchang chungah thil a ti thei a ni.​—⁠Hebrai 4:12.

ELIA RORELTU NIHNA CHU SAMUELA’N A ROCHUN

(1 Samuela 1:​1–7:17)

Buhseng Kût lai a ni a, Rama khuaa chêng Hani chu a hlim êm êm a. * Jehova chuan a ṭawngṭaina chhângin, fa a hrintîr ta si. A thutiam hlen tûrin, Hani chuan a fapa Samuela chu “LALPA inah” rawngbâwl tûrin a pe ta a ni. Chutah chuan mipa naupang chuan “puithiam Elia hmaah LALPA rawng a bâwl ta a.” (1 Samuela 1:24; 2:11) Samuela chu naupang chhia mai a nih laiin, Jehova chuan a hnênah Elia chhûngkaw chunga rorêlna thu a puang a. Samuela a lo ṭhan len deuh deuh chuan, Israel mi zawng zawng chuan Jehova zâwlneiah an pawm ta vek a ni.

A tâwpah chuan, Philistia mite chu Israel rûn tûrin an lo thawk a. Thuthlung Bâwm chu râllâkin an la a, Elia fapa pahnihte chu an that bawk a. Chu chanchin a han hriat chuan, “Israel chunga kum sawmli ro rêl tawh” putar Elia chu a thi ta a ni. (1 Samuela 4:18) Thuthlung Bâwm kawl chu Philistia hote tân chhiatna a ni a, tichuan Israelte hnênah an pekîr leh ta a. Tûnah chuan Samuela chuan Israelte chungah ro a rêl a, ramah chuan muanna a awm ta a ni.

Bible Chungchâng Zawhnate Chhânna:

2:​10—⁠Israel rama mihring lal a awm hmain engvângin nge Hani chuan Jehova’n “a lal chu chakna a pe ang” tia a ṭawngṭai? Israelte chuan mihring lal an nei dâwn tih Mosia Dân khân a sawi lâwk a. (Deuteronomy 17: 14-18) Thihna khuma a mut laiin, Jakoba chuan: “Lal tiang [lal thuneihna chhinchhiahna] chu Juda lakah a bo lo vang,” tiin a lo sawi lâwk a ni. (Genesis 49:10) Chu bâkah, Sari​—⁠Israel thlahtu​—⁠chungchângah Jehova chuan: “Lalte ama lakah chuan an lo la chhuak ang,” a ti bawk a. (Genesis 17:16) Chuvângin, Hani chuan nakina lal tûr chungchângah a ṭawngṭai a ni.

3:3—⁠Samuela chu Hmun Thianghlim Berah chuan a mu tak tak em? Mu tak tak lo ve. Samuela chu puithiam ni lo Levia thlah Kohatha chhûngkaw zînga mi a ni a. (1 Chronicles 6:​33-38) Chutiang a nih avângin ‘thil thianghlim en tûra luh’ phal a ni lo. (Number 4:​17-20) Samuela awm theihna leh hman phalsak a nihna hmun awmchhun chu biak bûk kawtlai a ni. Chu chu a mutna hmun pawh a ni ngei ang. Elia pawh chu kawtlai khawilai emaw bera a mut ngei a rinawm. He “Pathian bâwm awmna” tih hian biak bûk huam chhûng a kâwk ngei ang.

7:​7-9, 17—⁠Thilhlante chu Jehova hmun thlanah chauh hlan ṭhin tûr a ni si a, engvângin nge Samuela’n Mizpe khuaah hâlral thilhlan a hlan a, Rama khuaah maichâm a siam? (Deuteronomy 12: 4-7, 13, 14; Josua 22:19) Silo khua biak bûk aṭanga Bâwm thianghlim lâk bo a nih hnu chuan, Jehova chu chu mi hmunah chuan a awm reng tawh lo tih a lang a. Chuvângin, Pathian aiawhtu Samuela chuan Mizpe khuaah hâlral thilhlan a hlân a, Rama khuaah maichâm a siam bawk a ni. Hêng a thiltihte hi Jehova chuan a pawm ngei niin a lang bawk.

Kan Zir Tûrte:

1:​11, 12, 21-23; 2:19. Hani tih tak zeta a ṭawngṭaina te, a inngaihtlâwmna te, Jehova ngilneihna a ngaihhlutzia te, leh nu a nih anga hmangaihna a lantîr rengna te chu Pathian ṭih hmeichhia zawng zawngte tân entawn tlâk tak a ni.

1:⁠8. Ṭawngkam hmanga mi dangte tihchakna kawngah Elkana chuan entawn tûr ṭha a va siam tehrêng êm! (Joba 16:5) Hani lungngai tak hnênah chuan: “Enga ti nge i thin a nat?” tiin amah demna tel hauh lovin zawhna a han zâwt hmasa phawt a. Hei hian Hani chu a ngaihtuahna sawi chhuak tûrin a fuih a ni. Tichuan, Elkana chuan: “Fapa sâwm ai pawhin i tân ka ṭha zâwk lâwm ni?” tia ngainatna lantîrin a thlamuan a ni.

2:​26; 3:​5-8, 15, 19. Pathian min pêk kan hna ṭhahnemngai taka thawh te, thlarau lam zirtîrna kan dawnte hi remchânga lâk te, hawihhâwm leh mi zahthiam tak nihna te hmangin, Pathian leh mihring ‘duhzâwng’ kan lo ni ang.

4:​3, 4, 10. Thuthlung bâwm anga thianghlim tak pawh hi vânduaina laka invênhimna a ni lo. ‘Milem lakah kan inthiarfihlim’ ngei tûr a ni.​—⁠1 Johana 5:21.

ISRAEL LAL HMASA BER​—⁠A HLAWHTLING NGE A HLAWHCHHAM?

(1 Samuela 8:​1–15:35)

Samuela chu a dam chhûng zawngin Jehova tân a rinawm a; mahse, a fapate chuan Pathian kawng an zawh lo. Israel upahovin lal neih an ngen khân, Jehova chuan pakhat an neih a phalsak a. Samuela chuan Jehova kaihhruaina zâwmin, Benjamin thlah hmelṭha tak, Saula chu lal atân hriak a thih a. Saula chuan lal a nihna chu Ammon-hote hnehna hmangin a thuam nghet a ni.

Saula fapa huaisen tak Jonathana chuan Philistia râl vêngtu sipaiho chu a hneh a. Philistia mite chu Israelte do tûrin sipai tam tak nên an lo thawk chhuak a ni. Saula chu hlauvin a thlabâr a, thuâwih lo takin hâlral thilhlan chu ama thuin a lo hlân hmanhmawh a ni. Mi huaisen Jonathana chuan a râlthuam kengtu chauh hruaiin Philistia râl vêngtu awmna hmun dang chu a bei leh a. Mahse, hmanhmawh taka Saula chhechham chuan hnehna tluantling a pe ta lo. Saula chuan ‘kil tina’ hmêlmate chu a do zêl a ni. (1 Samuela 14:47) Mahse, Amalek hote chu a hneh khân, “hluihlâwm” a nih loh leh tihhlum ngei ngei tûrte chu zuahin, Jehova thu a âwih lo. (Leviticus 27:​28, 29) A tâwpah chuan, Jehova chuan Saula chu lal atân a hnâwl ta a ni.

Bible Chungchâng Zawhnate Chhânna:

9:​9—⁠“Tûn laia zâwlnei an tih ṭhina hi tûn hma lam chuan hmutheitu an ti ṭhîn a ni” tih hian pawimawhna eng nge a neih? Hêng thute hian Samuela hun lai leh Israel lalte hun laia zâwlneite an lo challan zâwk tâkah chuan “hmutheitu” tih thu mal chu “zâwlnei” tia thlâk a ni tih a târ lang. Samuela chu zâwlnei zînga a hmasa ber nia ngaih a ni.​—⁠Tirhkohte 3:24.

14:24-​32, 44, 45—⁠Jonathana chuan Saula chhechham palzûta khawizu a ei avângin, Pathian duhsakna a hloh em? He thiltih hian Jonathana chu Pathian duhsakna a chântîr chuang lo niin a lang. A hmasain, Jonathana chuan a pa chhechham a hre lo va. Chu bâkah, ṭhahnemngaihna dik lo emaw, lal thiltihtheihna hman dik loh vâng emawa tih he chhechham hian mipuite tân harsatna a thlen a ni. Engtin nge chutiang chhechham chuan Pathian pawm a hlawh theih ang? Jonathana chuan chhechham a bawhchhiat avânga a sawhkhâwk tawrh inhuam mah se, a nunna chu zuah a ni.

15:​6—⁠Engvângin nge Ken-hote chuan Saula duhsakna an dawn? Ken-hote chu Mosia puzawn fate an ni a. Sinai Tlâng an chhuahsan hnuah Israelte chu an lo ṭanpui a ni. (Number 10:​29-32) Kanaan ramah chuan, Ken-hote pawh chuan Juda thlahte bulah engemaw chen chu awm hmun an khuar a. (Rorêltute 1:16) A hnuah chuan Amalek-hote leh mi dangte zîngah awm hmun nghet an khuar nachungin, Ken-hote chu Israelte lakah chuan an nêlawm chhunzawm reng a. Chuvângin, Saula chuan chhan ṭha tak neiin Ken-hote chu a zuah a ni.

Kan Zir Tûrte:

9:​21; 10:​22, 27. “Beliala fapa” ṭhenkhatte’n a lalna an pawm loh khân, lal a nih tirha Saula thuhnuairawlhna leh inngaihtlâwmna chuan âtthlâk taka thil ti lo tûrin a vênghim a ni. Chûng rilru put hmang chu thil âwm lo tak tihna lakah vênghimtu a va ni êm!

12:​20, 21. Mihring rin te, ram sipai thiltihtheihna rinchhan te, a nih loh leh milem biakna ang chi thil “hnemhnâng lo” te chuan Jehova kan biakna ata la pêng ngai che suh se.

12:24. Jehova ṭihna leh kan thinlung zawng zawnga a rawngbâwl reng tûra min ṭanpuitu pawimawh ber chu hmân lai leh tûn laia a mite tâna a ‘thiltih ropuizia ngaihtuah’ hi a ni.

13:10-​14; 15:​22-25, 30. Thuâwih lohna emaw, rilru put hmang emaw hmanga lantîr pawh ni se, chapona lakah invêng rawh.​—⁠Thufingte 11:⁠2.

BERAM VENGTU NAUPANG CHU LAL ATANA THLAN A NI

(1 Samuela 16:1–31:13)

Samuela chuan Juda hnama mi Davida chu nakina lal atân hriak a thih a. Chu mi hnu rei lo têah chuan, Davida chuan Philistia mi hrawl Goliatha chu virvawm lung pakhat hmangin a that a ni. Davida leh Jonathana inkârah inṭhianna nghet tak a lo piang a. Saula chuan Davida chu a sipai hotuah a siam a. Davida hnehna nasa tak chu chhâwnin, Israel hmeichhiate chuan: “Saulan a sânga sâng a that, Davidan a sînga sîng,” tiin hla an sa a ni. (1 Samuela 18:⁠7) Itsîknaa khatin, Saula chuan Davida tihhlum dân kawng a zawng ta a. Ṭum thum lai Saula’n a beih hnuah chuan Davida chu a tlânchhia a, râl tlân a lo ni ta a ni.

A râl tlân kum chhûng zawng hian, Davida chuan vawi hnih lai Saula nunna a zuahsak a. Abigail hmêlṭhai chu a hmuin, a tâwpah phei chuan nupuiah a nei ta hial a ni. Philistia mite Israelte do tûra an lo chhoh avângin, Saula chuan Jehova a râwn a. Mahse, Jehova chuan a kalsan tawh si. Samuela lah a thi tawh bawk si a. Beidawn avângin, Saula chuan ramhuai aienthiam zâwl chu a râwn a, ani chuan Philistia-ho kut tuarin indonaah a thih tûr thu a lo hrilh a ni. Chu indo chhûng chuan, Saula chuan hliampui a tuar a, a fapate lah thah an ni bawk. Thuziak chu Saula hlawhchhama a thih thuin a tâwp a. Davida erawh a la bîru cheu a ni.

Bible Chungchâng Zawhnate Chhânna:

16:​14—⁠Saula chu eng ramhuaiin nge a tihbuai? Saula rilrua thlamuanna chhuahtîrtu ramhuai chu a rilru leh a thinlunga ngaihtuahna sual​—⁠thil sual ti tûra chhûng lam aṭanga nawrtu a ni. Jehova’n a thlarau thianghlim a lâk lêt chuan, Saula chuan a vênhimna a hloh va, a ngaihtuahna sualin a thunun ta a ni. Pathianin A thlarau thianghlim aia chu ngaihtuahna sual, ramhuai chu a awm a phal avângin, chu chu ‘LALPA tirh ramhuai’ a tih theih a ni.

17:​55-58—⁠1 Samuela 16:​17-23 thlîrin, engvângin nge Saula chuan Davida chu tu fa nge ni, tih a zawh? Saula thil zawh chu Davida pa hming mai a ni lo. Mi lian thata thil mak ropui tak thawk zo chiah naupang hringtu pa nihna a hre duh a nih hmêl hle.

Kan Zir Tûrte:

16:​6, 7. Mi dangte pâwn lam lan dân avânga ngaihsân nghâl emaw, hmanhmawh taka ngaih dân siam emaw ai chuan, Jehova hmuh dân anga hmuh thiam kan tum tûr a ni.

17:47​-50. Goliatha ang hmêlmate aṭanga dodâlna leh tihduhdahnate chu huaisen takin kan hmachhawn thei; “indona chu LALPA indona” a ni si a.

18:​1, 3; 20:​41, 42. Jehova hmangaihtute zîngah ṭhian dik tak kan chhar thei.

21:​12, 13. Jehova chuan nuna harsatnate chingfel tûrin kan ngaihtuahna leh theihnate hmang tûrin min beisei a ni. A thâwk khum Thu min pe a, chu chuan remhriatna, hriatna, leh ngaihruat thiamna min pe a. (Thufingte 1:4) Kristian upate ṭanpuina kan dawng bawk a ni.

24:6; 26:11. Jehova hriak thih chunga zahna dik tak lantîrna kawngah Davida’n entawn tûr ṭha a va siam tak êm!

25:23-​33. Abigaili remhriatna chu a entawn tlâk hle a ni.

28:​8-​19. Mite hruai sual emaw, tihnat emaw an tumna lamah, thlarau sualte chu mitthi tawh tuemaw lemahte an chang thei. Thlarau zâwlna nêna inkûngkaihna thil rêng rêng kan hawisan tûr a ni.​—⁠Deuteronomy 18:​10-12.

30:​23, 24. Number 31:27 ṭanchhana siam he thu tlûkna hian Jehova chuan kohhrana mi dangte ṭawiâwmtu nia rawngbâwlna chu a hlut tih a târ lang a ni. Chuvângin, engpawh ti ila, ‘mihring tân anga ti lovin, Jehova tân angin i ti zâwk’ ang u.​—⁠Kolossa 3:23.

‘Inthawina Aia Ṭha Zâwk’ Chu Eng Nge Ni?

Eng thu dik bulpui ber nge Elia te, Samuela te, Saula te, leh Davida te thiltawn hian a sawi uar? Chu chu hei hi a ni: “Inthawina aiin thuâwih chu a ṭha zâwk a, berâmpa thau aiin a thu pawm chu a ṭha zâwk a ni. Helna hi aienthiamna sual te nên a inang a, luhlulna hi milem biak leh Pathian lem biak tluk a ni.”​—1 Samuela 15:​22, 23.

Khawvêl tluanchhuaka thu hrilhna leh zirtîr siam rawngbâwlnaa telve theihna kan nei hi chanvo hlu a va ni tak êm! Jehova hnêna “kan hmui rahte chu bâwngpa aiah” kan hlan hian, a Thu ziak leh lei lam inawpna pâwl hmanga kaihhruaina min pêkte zâwm tûrin kan theihtâwp kan chhuah tûr a ni.​—⁠Hosea 14:2; Hebrai 13:15. (w05 3/15)

[Footnote]

^ par. 3 Samuela Bu Khatnaa chuang hmun hrang hrangte awmna hriat nân Jehova Thuhretute chhuah, “See the Good Land,” tih brochure phêk 18-19-na en ang che.

[Phêk 20-naa milem]

Israel lal hmasa ber chu rorêltu inngaitlâwm leh thuhnuairawlh tak a nihna aṭangin lalber chapo leh pâwngpawrh tak a lo ni

[Phêk 21-naa milem]

Goliatha ang hmêlma dodâlna kan tawh hunah eng nge kan rin tlat theih?