A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jehova Kawngte Hriain

Jehova Kawngte Hriain

Jehova Kawngte Hriain

“Nangmah ka hriat chian theih nân che . . . i kawngte hi . . . mi hriattîr ang che.”​—⁠EXODUS 33:13.

1, 2. (a) Mosia’n Aigupta miin Hebrai mi a tihduhdah a hmuh khân engvângin nge chutianga thil a tih? (b) Jehova rawngbâwl tlâk ni tûrin, Mosia’n eng nge a zir ngai?

MOSIA chu Pharaoa chhûngkuaa seilian leh Aigupta lalchhûngkaw finna hmingthang tak zirtîrna dawng a ni a. Amaherawhchu, Mosia chuan Aigupta mi a ni lo tih a hria a ni. A nu leh pate chu Hebrai mi an ni. A kum 40 tlin kum chuan, a unau, Israela fate chu kan tûrin a thawk chhuak a. Aigupta miin Hebrai pakhat a tirethei a hmuh chuan, Mosia chuan a en liam mai thei lo. Aigupta mi chu a tihlum a ni. Jehova mite lamah a ṭang a, Pathianin a unaute chhanchhuah nâna a mi hman niin a inngai a ni. (Tirhkohte 7:​21-25; Hebrai 11:​24, 25) He thilthleng hi mite’n an lo hriat chuan, Aigupta lal chhûngkua chuan Mosia chu hel anga a ngaih avângin, a nunna atân a tlânchhiat a ngai ta a ni. (Exodus 2:​11-15) Pathian mi hman ni tûr chuan, Mosia’n Jehova kawngte a hriat chian lehzual a ngai a. Ani chu zirtîr theih a ni ang em?​—⁠Sâm 25:⁠9.

2 A hnu kum 40 chhûng Mosia chu râl tlân leh berâm vêngtu angin a khawsa a. A Hebrai unaute’n an ngaihsân loh avânga lunghnual vak aiin, Pathian rem tih dân ang chu a pawm a. Pathianin a pawmzia lan chhuahna chiang tak dawng lova kum tam tak a liam chung pawhin, Mosia chu Jehova zirtîr leh sâwizawiin a awm a ni. A hnuah chuan, mahni ngaih dân ni lovin, Pathian thlarau thianghlim kaihhruaina hnuaiah: “Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga zaidam lâwtlak a ni a,” tiin a ziak a ni. (Number 12:⁠3) Jehova chuan Mosia chu kawng langsâr takin a hmang a. Keini pawhin thuhnuairawlh kan tum chuan, Jehova’n mal min sâwm ang.​—⁠Zephania 2:⁠3.

Hna Thawh Tûr Pêk A Ni

3, 4. (a) Eng hna nge Jehova’n Mosia a pêk? (b) Eng ṭanpuina nge Mosia chu pêk a nih?

3 Ni khat chu Jehova aiawh vântirhkoh chuan Tuipui Hualvêl Sinai ram Horeb Tlâng bulah chuan Mosia a bia a. “Aigupta rama ka mi awmte chu an hrehawmzia ka hmu reng asin, anmahni vêngtute avânga an au thâwmte chu ka lo hria a; an lungngaihnate chu ka hre reng si a; tichuan Aigupta-ho lak ata chhanhim tûr leh chu mi ata chu hruai chhuaka . . . ram ṭha tak leh zau tak, hnutetui leh khawizu luanna rama hruai lût tûrin ka lo chhuak ta a ni,” tiin a hrilh a ni. (Exodus 3:​2, 7, 8) He mi chungchângah hian Pathian chuan Mosia hna tûr a pe a; mahse, Jehova kaihhruai dân anga thawh tûr a ni.

4 Jehova vântirhkoh chuan: “Hawh teh, ka mi Israela thlahte chu Aigupta ram ata hruai chhuak tûrin Pharaoa hnênah ka tîr ang che,” tiin a sawi zawm a. Mahse, Mosia chuan a hreh a ni. Tling niin a inhre lo va, mahni inrinchhan tûr chuan a tling tâwk lo rêng a ni. Amaherawhchu, Jehova chuan: “I hnênah ka awm dâwna lâwm,” tiin a tiam a. (Exodus 3:​10-12) Pathian mi tirh dik tak a nihzia finfiah nân Jehova chuan Mosia chu thilmakte tih theihnain a thuam a ni. Tin, Mosia unaupa Arona chu a thusawituah ṭangin a rualin a kal ve dâwn bawk a. Jehova chuan an sawi tûr leh an tih tûr chu a hrilh zêl dâwn a ni. (Exodus 4:​1-17) Mosia chuan chu hnathawh tûr chu rinawm takin a thawk zo ang em le?

5. Israelte rilru put hmang chuan engvângin nge Mosia tân harsatna a siam?

5 Israel mi upate chuan Mosia leh Arona chu atîrin an ring a. (Exodus 4:​29-31) Amaherawhchu, “Israela thlahte hotute” chuan Pharaoa leh a chhiahhlawhte hmaa ‘huat an phurhtîr’ avângin Mosia leh a unaupa chu an dem thuai a ni. (Exodus 5:​19-21; 6:⁠9) Israelte’n Aigupta an chhuahsan khân, Aigupta sakawr tawlailîrte’n an ûm avângin an mangang hle a. An hmaa Tuipui Sen leh an hnunga indo tawlailîr nên, Israel mite chuan tlân chhuahna awm lova an danbeh nia inhriain, Mosia chu an mawhpuh a ni. Nang ni ta la, engtin nge i chhân lêt ang? Israel mite chuan lawng nei lo mah se, Jehova kaihhruainain Mosia chuan mipuite chu an thil neihte sasenga chhuah inpeih tûrin a tur a ni. Tichuan Pathian chuan Tuipui Sen chu a nawr lêt a, tui mawng chu a lo ro ta a; tichuan, Israelte chuan an kân thei ta a ni.​—⁠Exodus 14:​1-22.

Chhanchhuahna Aia Pawimawh Zâwk Thu Buai

6. Mosia hnêna hnathawh tûr a pêk khân eng nge Jehova chuan a sawi uar?

6 Mosia hnêna hna a pêk khân Jehova chuan a hming a pawimawhzia a sawi uar hle a. Chu hming leh a Aiawhtu zah chu a pawimawh hle a ni. A hming a zawh khân, Jehova chuan Mosia hnênah: “AWMA KA NI,” tiin a hrilh a. Chu bâkah, Mosia chuan Israela thlahte hnênah: “LALPA [Jehova] in thlahtute Pathian, Abrahama Pathian, Isaaka Pathian leh Jakoba Pathian chuan in hnênah hian mi rawn tîr a ni,” tih a hrilh tûr a ni. Tichuan, Jehova chuan: “Hei hi kumkhuaa ka hming chu a ni a, tin, hei hi chhuan zawng zawng thlenga mi hriat rengna chu a ni,” a tih belh a ni. (Exodus 3:​13-15) Jehova tih chu khawvêl pum puia Pathian chhiahhlawhte’n Pathian hming an hriat dân a la ni reng a ni.​—⁠Isaia 12:​4, 5; 43:​10-12.

7. Pharaoa chu chapo hle mah se, Pathianin Mosia chu eng ti tûrin nge a tur?

7 Pharaoa hmaah inlanin, Mosia leh Arona chuan Jehova hmingin thu an sawi a. Mahse, Pharaoa chuan chapo takin: “Tunge maw ni LALPA [Jehova], a thu ka han zawm a, Israel-hote ka han chhuahtîrna tûr chu ni le? LALPA [Jehova] chu ka hre lo ve, tin, Israel-hote lah ka chhuahtîr hek lovang,” tiin a sawi a ni. (Exodus 5:​1, 2) Rilru sak tak leh bumhmang tak a nih a lantîr ve ve nachungin, Jehova chuan Pharaoa hnêna thu hrilh tûrin Mosia chu a tur leh ṭhîn a. (Exodus 7:​14-16, 20-23; 8:​1, 2, 20) Mosia chuan Pharaoa chu a thinrim a ni tih a hmu a. A va hmuh lehna chuan rah ṭha a chhuah dâwn em ni le? Israel chuan chhanchhuahna chu a nghâkhlel hle a. Pharaoa lah chuan a rilru a sawh nghet sauh bawk si. Mosia ni tala, eng nge i tih ang le?

8. Jehova’n Pharaoa nêna inkungkaih dinhmun a hmachhawn dân aṭangin eng hlâwkna nge lo awm a, engtin nge chûng thilthlengte chuan min nghawng ang?

8 Mosia chuan: ‘Jehova, Hebraite Pathianin, ka miten ka rawng an bâwl theih nân chhuahtîr rawh, a ti,’ tiin thu dang a la sawi leh ta cheu va. Tin, Pathianin: “Ka kut ka thawh ang a, nang leh i mite hi hriin ka hrem ang a, khawvêl ata hi ka tiboral daih tawh tûr che a ni: nimahsela he mi avâng ngawt hian ka tungding chia, ka thiltihtheihna entîr tûr che leh khawvêl zawng zawnga ka hming a lo than theih nân,” a ti bawk. (Exodus 9:​13-16) Mi rilru sak Pharaoa chunga a thiltih tûr avângin, Jehova chuan amah dotu zawng zawngte vaukhân lâwk nân a thiltihtheihna lantîr chu a tum a. Chûng amah dotute zîngah chuan Diabol-Setana, Isua Krista’n a hnua “khawvêl lal” tia a koh pawh a tel dâwn a ni. (Johana 14:30; Rom 9:​17-24) Hrilh lâwk ang ngeiin, Jehova hming chu leilung tluanchhuakah puan a ni a. A dawhtheihna chuan Israelte leh amah betu mi chi hrang tam takte chhanchhuahna a thlen a ni. (Exodus 9:​20, 21; 12:​37, 38) Chu mi aṭang chuan, Jehova hming puanchhuahna chu biakna dik pawmtu maktaduai tam takte chuan an hlâwkpui bawk a ni.

Mi Tawhkhirhte Nêna Indâwrna

9. Engtin nge Mosia chipuite ngei hian Jehova zah lohna an lantîr?

9 Hebrai mite chuan Pathian hming chu an hria a. Mosia’n an hnêna thu a sawi khân, chu hming chu a hmang a; mahse, chu hming Neitu zahna dik chu an lantîr lo fo ṭhîn. Jehova’n Aigupta aṭanga Israel mite mak tak maia a chhanchhuah hnu lawkah, tui in tlâk an hmuh vat loh avângin eng nge thleng? Mosia lakah an phunnawi a ni. Tin, chaw chungchângah an phunnawi leh a. Mosia chuan an phunnawina chu amah leh a unaupa chungah mai ni lovin, Jehova chungah an phunnawi a ni tih a hrilh a ni. (Exodus 15:​22-24; 16:​2-12) Sinai Tlângah Jehova chuan Israelte chu Dân a pe a, chu chu thilmak entîrna nên a pe a ni. Mahse, mipuite chuan rei lo têah rangkachak bawng no lem chu an biak atân an siam a, “LALPA tân kût” nei niin an inchhâl a ni.​—⁠Exodus 32:​1-9.

10. Engvângin nge Exodus 33:​13-a Mosia ngenna chu tûn laia Kristian enkawltute chuan an ngaihven bîk?

10 Jehova ngeiin hnam luhlul tak tia a sawite chu Mosia’n eng angin nge a dâwr ang? Mosia chuan: “I mit ka tlun si chuan, nangmah ka hriat chian theih nân che leh i mittlunga ka awm theih nân tûnah hian i kawngte hi khawngaih takin mi hriattîr ang che,” tiin Jehova hnênah a ngên a ni. (Exodus 33:13) Tûn laia Jehova Thuhretute enkawl tûrin, Kristian enkawltute chuan Israelte aia inngaitlâwm zâwkte chu an enkawl a. Mahse, anni pawhin: “Aw LALPA, i kawngte chu mi hriattîr la; i kalkawng chanchinte mi zirtîr ang che,” tiin an ṭawngṭai ve bawk a ni. (Sâm 25:⁠4) Pathian Jehova kawng hriatna chuan enkawltute chu Pathian Thu leh a miziate milin dinhmunte a chinfeltîr thei a ni.

Jehova’n A Mite Laka A Beisei Chu

11. Jehova chuan Mosia tân eng kaihhruaina nge a pêk a, chûngte chu engvângin nge kan ngaihven?

11 Jehova’n a mite laka a beiseite chu Sinai Tlângah ṭawngkama hrilh a ni a. A hnuah Mosia chuan Thusâwm Pêk ziak chhuah awmna lungphêk pahnih chu a dawng a ni. Tlâng ata a han chhuk thlâk chuan Israelte’n bâwng no lem an be lai chu a zuk hmu a, thinrim takin lung phêkte chu a paih a, a tikeh sawm vek a. Jehova chuan Mosia chher lungphêkte chungah Thusâwm Pêk chu a ker nawn leh a ni. (Exodus 32:19; 34:⁠1) Hêng thupêkte hi pêk a nih hmasak ber aṭangin a inthlâk danglam lo. Mosia chuan chûng thupêkte mil chuan thil a ti tûr a ni. Pathian chuan A mizia chu Mosia hrilh chiangin, Jehova aiawhtu a nih anga a thiltih dân tûr chu a kawhhmuh bawk a ni. Kristiante chu Mosia Dân hnuaiah an awm lo nachungin, Mosia hnêna Jehova thuhrilhte zîngah chuan Amah betu zawng zawngte zawm zêl tûr thu bul inthlâkthleng lo tam tak a tel a ni. (Rom 6:14; 13:​8-10) Chung zînga tlêm azâwng chu i lo ngaihtuah ang u.

12. Engtin nge Jehova’n inpêkna pumhlûm a phûtna chuan Israel mite chu a nghawng ang?

12 Jehova hnênah inpêkna pumhlûm pe rawh. Israel hnam pum pui hmaah Jehova chuan inpêkna pumhlûm a phûtzia a puang chhuak a. (Exodus 20:​2-5) Anni chuan Jehova chu Pathian dik a nihzia finfiahna tam tak an hmu tawh a ni. (Deuteronomy 4:​33-35) Jehova chuan hnam dangte thiltih chu eng pawh lo ni se, a mite zîngah milem biakna chi tinte emaw, thlarau zâwlna emaw a awm a phal dâwn lo tih a sawi chiang hle a. A hnêna an inpêkna chu a narân mai a ni tûr a ni lo. An vaiin Jehova chu an thinlung zawng zawngin, an rilru zawng zawngin, leh an chakna zawng zawngin an hmangaih tûr a ni. (Deuteronomy 6:​5, 6) Hei hian an ṭawngkam te, an nungchang te​—⁠a ni, an nun dân phung zawng zawngte a huam vêk a. (Leviticus 20:27; 24:​15, 16; 26:⁠1) Isua Krista pawhin Jehova’n inpêkna pumhlûm a phûtzia a sawi chiang hle bawk a ni.​—⁠Marka 12:​28-30; Luka 4:⁠8.

13. Engvângin nge Israelte chuan Pathian thu zawm tlat an bat a, engin nge a thu zâwm tûrin min chêttîr ang? (Thuhriltu 12:13)

13 Jehova thupêkte zâwm tlat rawh. Israel mite chuan Jehova nêna thu an thlun khân a thu âwih tlat tûrin thu an tiam tih hriatnawntîr an ngai a. Mi mal zalênna nasa tak an nei a, mahse, Jehova’n thu a pêkna chungah chuan a thu an âwih tlat tûr a ni. Chu mi an tihna chuan Pathian an hmangaihzia a târ langin, Jehova thil phûtte zawng zawng chu an ṭhatna tûr a nih avângin anmahni leh an thlahte chuan an hlâwkpui ang.​—⁠Exodus 19:​5-8; Deuteronomy 5:​27-33; 11:​22, 23.

14. Engtin nge Pathianin Israelte hnênah thlarau lam thil dah pawimawh hmasak a pawimawhzia a sawi uar?

14 Thlarau lam thil dah pawimawh ber rawh. Israel hnamte chu an thlarau lam thiltihte dîpral tûr khawpa tisa lam mamawhte an ngaihtuah chu phal a ni lo va. An nun chu thil ho mai maite ûm nâna hman zawh tûr a ni lo. Jehova chuan hun thianghlim, Pathian dik biakna nêna inkûngkaih thiltih nân chauhva hman tûr hun ruat chu chawlhkâr tin a nei a. (Exodus 35:​1-3; Number 15:32-​36) Kum tinin, inkhâwmpui thianghlim atân hun dang an insiam ziah tûr a ni bawk. (Leviticus 23:​4-44) Hêngte hian Jehova thiltih ropui takte chungchâng sawiho nân, a kawng chanchin inhriatnawntîr nân, leh a ṭhatna zawng zawngte avânga lawmthu sawi nân hun remchâng ṭha tak a pe dâwn a ni. Mipuite’n Jehova hnêna an inpêkna an lantîr hian, Pathian ṭihnaah leh hmangaihnaah an ṭhangin, a kawnga kal tûra ṭanpui an ni ang. (Deuteronomy 10.12, 13) Chûng kaihhruaina zînga awm thu bul ṭha takte chu tûn laia Jehova chhiahhlawhte chuan an hlâwkpui a ni.​—⁠Hebrai 10:​24-25.

Jehova Miziate Ngaihluin

15. (a) Engvângin nge Jehova miziate ngaihhlutna chu Mosia tân a ṭangkai? (b) Eng zawhnate’n nge Jehova mize tinte ngun taka ngaihtuah tûrin min ṭanpui ang?

15 Jehova miziate ngaihlutna chuan mite a dâwrna kawngah Mosia chu a ṭanpui bawk a ni. Pathian chuan Mosia hma lamah chuan a kal pêl a: “LALPA chu, LALPA chu, Pathian lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak, thin nel tak, ngilneihna leh thu tak ngah, mi sâng tam tak chunga khawngaihna lantîr ṭhîn, khawlohna te, bawhchhiatna te, suahsualna te ngaidam ṭhîn; thiam lova ruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avânga fate, fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha hrem ṭhîn chu,” tiin a puang tih Exodus 34:​5-7 chuan a sawi. Hêng thute ngun taka ngaihtuah nân hian hun hmang ang che. ‘A mize hrang hrangte awmzia chu eng nge ni? Engtin nge Jehova chuan a lantîr? Engtin nge Kristian enkawltute’n he mizia hi a lantîr theih ang? A mizia a engemaw ber hian a mi mala kan thiltih chu eng angin nge a nghawng ang?’ tiin mahni inzâwt rawh. Entîrna ṭhenkhat ngaihtuah ta ila.

16. Engtin nge Jehova lainatna kan hriatthiamna chu kan tihzual ang a, engvângin nge he mi tih hi a pawimawh?

16 Jehova chu “Pathian lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak” a ni a. Insight on the Scriptures i neih chuan, “Lainatna (Mercy)” tih hnuaia thu awmte chu engah nge i chhiar loh vang? A nih loh leh, Watch Tower Publications Index emaw, computer hmang Watchtower Library (CD-ROM) emaw hmangin zir bingna nei ang che. * Lainatna chungchâng awmna Bible châng zawng chhuak tûrin concordance (lehkhabua thu mal inang awmna ziak chhuahna) hmang ang che. Jehova lainatna chuan hremna tihnêpsak châng a neih bâkah, thinlunga khawngaihna a tel tih i hmu ang. Chu chuan a mite chhanchhuak tûrin Pathian chu a chêttîr a ni. He mi tihfiah nân hian, Pathianin Israel mite Ram Tiam pana an kal chhûng zawngin an tisa lam leh thlarau lam mamawh chu a pe a ni. (Deuteronomy 1:​30-33; 8:⁠4) Jehova chuan thil tihsual a awm a nih pawhin, lainat takin a ngaidam a ni. Hmân laia a mite hnênah lainatna a lantîr a. Tûn laia a chhiahhlawhte chuan lainatna an inlantîr tawn tûr a va ni êm!​—⁠Matthaia 9:13; 18:​21-35.

17. Engtin nge Jehova khawngaihna kan hriatthiamna hian biakna dik a tihhmasâwn theih?

17 Jehova lainatna chu khawngaihna nên pawh a inzawm a. Dictionary i neih chuan “khawngaihna” tih a hrilhfiahna chu han chhiar teh. Chu hrilhfiahna chu Jehova chu mi khawngaih thei tak anga a sawina Bible châng nên khaikhin rawh. Bible chuan Jehova khawngaihnaah hian a mite zînga retheite a ngaihsakna pawh a tel tih a târ lang a ni. (Exodus 22:​26, 27) Khawi ramah pawh, mikhual leh mi dangte chu rethei takin an awm thei a. Chutiang mite laka ngilneihna lantîr tûr leh thlei bîk nei lo tûra a mite a zirtîr khân, Jehova chuan Aigupta ramah pawh mikhual an lo nih ve tawh thu a hriatnawntîr a ni. (Deuteronomy 24:​17-22) Tûn laia Pathian mi, keini chungchâng hi eng nge ni ve le? Khawngaihna kan neihna hian inpumkhat tûr leh mi dangte Jehova biakna lama hîp tûrin min ṭanpui a ni.​—⁠Tirhkohte 10:​34, 35; Thu Puan 7:​9, 10.

18. Jehova’n hnam dangte nun kawng chungchânga Israelte hnêna an tihtûr chin a zirtîrna aṭangin eng nge kan zir?

18 Amaherawhchu, Israelte’n hnam dangte an ngaihsakna chuan Jehova leh a nungchang tehnate an hmangaihna chu a luahlân tûr a ni lo. Chuvângin, Israelte chu an kianga hnam dangte tih dân zui lo va, an sakhaw chîn dân leh nungchang bawlhhlawhna nunphungte chu la ve lo tûra zirtîr an ni. (Exodus 34:​11-16; Deuteronomy 7:​1-4) Chu chu tûn laia kan tân pawh a ni a. Kan Pathian, Jehova a thianghlim angin, kan thianghlim tûr a ni.​—⁠1 Petera 1:​15, 16.

19. Thil sualtih Jehova thlîr dân hriatthiamna chuan engtin nge a mite a vênhim theih?

19 Mosia’n a kawngte a hriatthiam theih nân, Jehova chuan sual a pawm lo chung pawhin thinnel tak a nihzia a hrilh chiang hle a ni. Mite’n a thil phûtte an zir nân leh an zâwm nân hun a pe a. Inlamlêtna a awm hunah Jehova chuan sual a ngaidam a; mahse, thil tihsual nasa tak chu a phu anga hrem lohvin a chhuah mai ngai lo. Mosia hnênah Israelte thiltih ṭhat leh ṭhat loh chuan an chhuan lo la awm tûrte chu a chhe lam emaw a ṭha lam emawin a nghawng dâwn tih a vaukhân lâwk a ni. Jehova kawngte hriatthiamna chuan Pathian mite chu anmahni awmtîr dinhmunte avânga Pathian dem lo tûr leh ani chu muang anga ngai lo tûrin a vênghim thei a ni.

20. Engin nge rinpuite leh kan rawngbâwlnaa kan tawhte ṭha taka dâwr tûrin min ṭanpui thei? (Sâm 86:11)

20 Jehova leh a kawngte i hriatna tihthûk tial tial i duh chuan, zir bingna i neih lai leh Bible i chhiar laiin ngun taka ngaihtuahna nei zêl ang che. Jehova mizia mi hîp thei takte chu ngun takin bih chiang rawh. Ṭawngṭaina nên Pathian i entawn theih dân leh nasa lehzuala a thiltumte mila i nun theih dân ngaihtuah ang che. Hei hian tlûkna pumpelh tûr te, rinpuite nêna ṭha taka indâwr tûr te, leh kan Pathian ropui tak hre tûr leh hmangaih tûra mi dangte ṭanpui tûr tein min ṭanpui ang. (w05 5/15)

[Footnote]

^ par. 16 Jehova Thuhretute tihchhuah vek a ni.

Eng Nge I Zir?

• Engvângin nge Mosia tân thuhnuairawlhna a pawimawh a, kan tân engvângin nge a pawimawh?

• Jehova thu nêna Pharaoa hmachhawn leh ṭhinna chuan eng thil ṭha nge a rah chhuah?

• Kan tân pawha hman theih Mosia hnêna zirtîr thu bul langsâr takte zînga ṭhenkhat chu engte nge ni?

• Engtin nge Jehova miziate kan hriatthiamna chu kan tihthûk tial tial theih ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 13-naa milem]

Mosia chuan rinawm takin Pharaoa hnênah Jehova thu a puang

[Phêk 16-naa milem]

Jehova miziate ngun takin ngaihtuah rawh