A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Tûn Hi Chêt Lâk Vat Hun A Ni

Tûn Hi Chêt Lâk Vat Hun A Ni

Tûn Hi Chêt Lâk Vat Hun A Ni

“Tuilairapin eng chen nge in awm dâwn?”​—⁠1 LALTE 18:⁠21.

1. Engin nge kan hun hi tûn hma zawng laka danglam tak nihtîr?

JEHOVA chu Pathian dik awmchhun a nih i ring em? Bible hrilh lâwknain kan hun hi Setana kal hmang suaksual atâna ‘ni hnuhnûngte’ nia a sawi chu i ring bawk em? (2 Timothea 3:⁠1) I ring a nih chuan, hun dang zawng aiin tûnah hian chêt lâk vat a ngai tih chu i pawm ngei ang. Tûn hma zawng aiin mi tam takte nun chu a derthâwng a ni.

2. Lal Ahaba lal chhûngin, Israel hnam sâwm lalramah eng thil nge thleng?

2 B.C.E. kum zabi sâwmnaah khân Israel hnam chuan, Tu rawng nge an bâwl dâwn?, tih chungchângah thu tlûkna khûnkhân tak a siam a ngai a. Lal Ahaba chuan, mi lem bia a nupui Jezebeli thununnain Israel hnam sâwm lalramah Baala biakna chu a din a. Baala chu lei tiṭhatu pathian, ruah leh thlai ṭha petu nia ngaih a ni a. Baala betu tam tak chuan a lem chu râl khat aṭangin zaizirin an fâwp lem emaw, a hmaah an kûn emaw a ni thei a. An thlai chîn leh an ran vulhte mal a sâwmsak nân a betute chuan biak ina nawhchizuarte chu bawraw tak takin an mutpui a. Tin, thisen chhuak tûra mahni inzai chu an tih ṭhin dân a ni bawk.​—⁠1 Lalte 18:⁠28.

3. Baala betute chuan Pathian mite chungah eng nghawng nge an neih?

3 Israel mi a la bâng 7,000 vêl chuan he milem te, nungchang bawlhhlawhna te, leh tharum thawhna te hmanga chibai bûkna ang chi chu an hnâwl a. (1 Lalte 19:⁠18) Pathian Jehova nêna an thuthlungah an rinawm tlat a, chu mi avâng chuan tihduhdah an ni. Entîr nân, Lalnu Jezebeli chuan Jehova zâwlnei tam tak chu a that a. (1 Lalte 18:​4, 13) Hêng dinhmun hrehawm takte avâng hian Israel mi tam zâwkte chuan Jehova leh Baala tihlâwm tum ve vein, rinpawlhna thil an ti a ni. Mahse, Israel mi tân chuan Jehova kalsan a, pathian dik lo biak chu kalpênna a ni. Jehova chuan Israelte chu amah an hmangaih a, a thu an âwih chuan malsâwmna a tiam a. Mahse, “Pathian thîkthuchhia” a nih anga a hnêna inpêkna pumhlûm an pêk loh chuan tihboral an ni ang tih a hrilh bawk.​—⁠Deuteronomy 5:​6-​10; 28:​15, 63.

4. Kristiante zînga thil lo thleng tûr eng hi nge Isua leh a tirhkohte’n an sawi lâwk a, chu chu engtin nge a thlen famkim mêk?

4 Chutiang dinhmun bawk chu tûn lai Kristianna ramah hian a awm a. Kohhran mi leh sate chu Kristian an inti a; mahse, an ni serhte, an nungchangte, leh an thurinte chuan Bible zirtîrna a kalh a ni. Jezebeli angin, Kristianna ram sakhaw hruaitute chuan Jehova Thuhretute tihduhdahnaah hma an hruai a. Hun rei tawh tak aṭangin indona an thlâwp a, chuvângin a mi leh sa maktaduai chhiarsen lohte thihnaah mawh an phur tel a ni. Chutianga sakhuain khawvêl sawrkârte a thlâwpna chu Bible-in thlarau lama inngaihna tiin a târ lang. (Thu Puan 18:​2, 3) Chu bâkah, Kristianna ram chuan sakhaw hruaitute zîngah ngei pawh inngaihna tak tak an pawmzam chho zêl a. Isua Krista leh a tirhkohte chuan he kalpênna nasa tak hi an lo sawi lâwk a ni. (Matthaia 13:​36-​43; Tirhkohte 20:​29, 30; 2 Petera 2:​1, 2) Kristianna ram sakhua zuitu mi tlûklehdingâwn khat aia tamte tâwpna chu eng nge ni ang? Tin, Jehova betu dikte’n hêng mite chungah leh sakhaw dik lovin a hruai sual zawng zawngte chungah eng mawhphurhna nge an neih? ‘Israel ram atân Baala tihboralna’ thilthleng enfiahna hmangin, chûng zawhnate chhânna chiang tak chu kan hmu thei a ni.​—⁠2 Lalte 10:⁠28.

A Mi Tlâktlai Lote Chunga Pathian Hmangaihna

5. Engtin nge Jehova’n a mi thlâktlai lote chunga hmangaihna a lantîr?

5 Pathian Jehova chuan ama chunga rinawm lote hrem chu nuam a ti lo va. Hmangaihna nghah Pa ber a nih angin, mi suaksualte chuan sim a, a lama an lo lêt chu a duh a ni. (Ezekiela 18:32; 2 Petera 3:⁠9) He mi tihfiah nân hian, Jehova chuan Ahaba leh Jezebeli hun laia A mite chu Baala biaknain a thlen tûr chhiatna nasa tak hriattîr tûrin zâwlnei tam tak a hmang a. Elija chu chûng zînga pakhat a ni. Puan lâwk tawh anga nasa taka khua a khen hnu chuan, Elija chuan Lal Ahaba hnênah Israelte leh Baala zâwlneite chu Karmel Tlânga ko khâwm tûrin a hrilh a ni.​—⁠1 Lalte 18:​1, 19.

6, 7. (a) Engtin nge Elija’n Israelte kalpên chhan bul ber chu a târ lan? (b) Eng nge Baala zâwlneite’n an tih? (c) Eng nge Elija’n a tih?

6 Pun khâwmna chu Jehova mai châm ‘tihchim tawhah’ a ni a, chu chu Jezebeli tihlâwm nâna tihchim a ni thei ang. (1 Lalte 18:⁠30) Lungchhiatthlâk takin, chuta awm Israelte chuan an mamawh êm êm ruah pe theitu tûr ber chu Jehova nge, Baala tih an chiang lo. Elija, zâwlnei pakhat chauhvin Jehova ai a awh laiin, Baala ai chu zâwlnei 450-in an awh a ni. An buaina bul ber chu sawiin, Elija chuan mipuite chu: “Tuilairapin eng chen nge in awm dâwn?” tiin a zâwt a. Tichuan, hriat thiam awl zâwk ṭawngkam hmangin: “LALPA chu Pathian a nih chuan, amah chu zui ula; tin, Baala a nih leh, amah chu zui rawh u,” tiin an thlan tûr chu a kawh hmuh a ni. Rilru bulbâl nei lo Israelte chu Jehova hnêna inpumpêkna pumhlûm pe tûra chêttîr nân, Elija chuan Pathian dik tifiah tûrin rawtna a siam a. Inthawina atân bâwngpa pahnih, pakhat chu Jehova tân leh a dang chu Baala tâna talh tûr a ni. Pathian dik chuan a tâna hlan inthawina chu meiin a kanraltîr dâwn a ni. Baala zâwlneite chuan an thil hlan tûr chu peih diamin, dârkâr rei tak chu: “Aw Baala, min han chhâng rawh khai,” tiin an au va. Elija’n a han tihel chuan, thisen chhuak khawpin an inzaiin, an invit a, tichuan, an theih tâwp chhuahin an au va. Mahse, chhângtu rêng a awm lo.​—⁠1 Lalte 18:​21, 26-​29.

7 Elija tih ve nî a lo thleng a. A hmasain, Jehova maichâm chu a siam ṭha a, chutah chuan bâwngpa chan sawm chu a dah a. A dawtah, hâlral thilhlan chungah chuan tui bêl li chu a leihtîr a. Hâlral hual vêla lei laih khuara tui a tlin thlengin vawithum lai a leihtîr a ni. Tichuan, Elija chu: “Aw LALPA, Abrahama te, Isaaka te, Israela te Pathian, nang hi Israel rama Pathian i nih leh, kei hi i chhiahhlawh ka niha, hêng zawng zawng hi nangma thua ti ka nih vawiinah hian hre hlawm rawh se. Mi lo ngaihthlâksak la, hêng mipuite hian nang LALPA hi Pathian i ni a, an thinlungte i lamlêttîr leh ta a ni tih hi an lo hriat theih nân aw LALPA, mi lo ngaihthlâksak ang che,” tiin a ṭawngṭai a ni.​—⁠1 Lalte 18:​30-​37.

8. Engtin nge Pathianin Elija ṭawngṭaina chu a chhân a, zâwlnei chuan engtin nge chêt a lâk?

8 Pathian dik chuan thilhlan leh maichâm chu vân aṭanga mei hmanga kanraltîrin a chhâng lêt a ni. Chu mei chuan maichâm vêla tui tling pawh a kângral vek a nih chu! Israelte a nghawng dân tûr chu han ngaihtuah teh. “An han hmuh chuan an bawkkhup a, ‘LALPA hi a lo ni, Pathian chu, LALPA hi a lo ni, Pathian chu’ an ti a.” Elija chuan chêt lâk belhin, Israelte hnênah: “Baala zâwlneite hi man ula, pakhat mah chhuah suh u,” tiin thu a pe a. Tichuan, Baala zâwlnei 450-te chu Karmel Tlâng bulah thah an ni ta a ni.​—⁠1 Lalte 18:​38-​40.

9. Engtin nge betu dikte chu fiah zawm zêl an nih?

9 Chu mi ni chhinchhiah tlâk takah vêk chuan, Jehova’n chu mi ramah chuan kum thum leh a chanve chhûnga a hmasa ber atân ruah a sûrtîr a. (Jakoba 5:​17, 18) Israelte’n an haw kawnga an tîtî tûr chu i mitthla thei a ni; Jehova’n a Pathianzia a lanchiantîr a ni, tih hi. Mahse, Baala betute chu an beidawng mai lo. Jezebeli chuan Jehova chhiahhlawhte chu a tiduhdah zawm zêl a ni. (1 Lalte 19:​1, 2; 21:​11-​16) Chuvângin, Pathian mite rinawmna chu fiah a ni leh a. Baala betute chunga ro a rêl hunah, anni chuan Jehova hnênah inpumpêkna pumhlûm chu an pe ang em?

Tûnah Chêt La Vat Rawh

10. (a) Tûn laiah, hriak thih Kristiante chuan eng nge an tih? (b) Thu Puan 18:​4-a thupêk zawm chu eng tihna nge ni?

10 Tûn laiah, hriak thih Kristiante chuan, Elija hnathawh ang chu an thawk a. Ṭawngkam leh lehkhabu hmangin, Kristianna ram chhûng leh a pâwna mi zawng zawngte chu sakhaw dik lo hlauhawmna chungchâng an vaukhân a. Chuvângin, mi maktaduai têlte chuan sakhaw dik lo mi leh sa an nihna titâwp tûrin chêt an la a ni. Tichuan, Jehova hnêna inpumpêkin, baptisma chang Isua Krista zirtîrte an lo ni. Ni e, sakhaw dik lo chungchânga Pathian ngenna hmanhmawhthlâk tak chu an zâwm a ni: “Ka mite u, a sualnaahte in tel lohna tûr leh, a hremnate inhmuh ve lohna tûrin, a chhûng ata chhuak rawh u,” tih hi.​—⁠Thu Puan 18:⁠4.

11. Jehova pawm ni tûrin eng nge ngai?

11 Mi dang maktaduai têlte chu, Jehova Thuhretute thehdarh Bible ṭanchhan thuchahte’n hîp mah se, an chêt lâk dân tûr chungchângah an la chiang lo cheu va. An zînga ṭhenkhat chu Lalpa Zanriah emaw, inkhâwmpui emaw ang chi Kristian inkhâwmahte chuan an lo tel zauh zauh ṭhîn a. Chûng mite chu Elija thu: “Tuilairapin eng chen nge in awm dâwn?” tih ngun taka ngaihtuah tûrin kan fuih a ni. (1 Lalte 18:⁠21) Vuaicha mai lovin, tûnah chêt la vatin, baptisma chang Jehova betu ni tûra inpumpêk tumin, ṭhahnemngai takin an thawk zâwk tûr a ni. An chatuan nun beiseina chu a derthâwng si a!​—⁠2 Thessalonika 1:​6-10.

12. Eng dinhmun hlauhawmah nge baptisma chang Kristian ṭhenkhat chu an tlûk a, eng nge an tih ngai?

12 Lungchhiatthlâk takin, baptisma chang Kristian ṭhenkhat chu an biaknaah an tel mumal lo emaw, an tel tawh lo emaw mai a. (Hebrai 10:​23-​25; 13:​15, 16) Ṭhenkhat chuan tihduhdah an hlauh vâng te, eizawnna an lungkham vâng te, hauhsak an tum vâng te, a nih loh leh hmasial taka mahni lâwmna ûm avâng tein an ṭhahnemngaihna chu an hloh a ni. Isua’n a hnungzuitu ṭhenkhatte chu hêng thilte hian a titluin, a dîpin, a âwk dâwn tih a vaukhân a. (Matthaia 10:​28-​33; 13:​20-​22; Luka 12:​22-​31; 21:​34-​36) ‘Tuilairapa awm’ aiin, chûng mite chuan Pathian hnêna an inpumpêkna hlen chhuak tûra chêt lâk vatna hmangin ‘ṭhahnem ngaiin, an sim’ tûr a ni.​—⁠Thu Puan 3:​15-​19.

Sakhaw Dik Lo A Tâwp Thutna

13. Jehua lal atâna hriak thih a nih hun laia Israel ram dinhmun chu sawi rawh.

13 Mihringte tâna chêt lâk vak a hmanhmawhthlâk chhan chu Karmel Tlânga Pathianna thu buai chinfel a nih hnu kum 18 vêla Israel rama thilthlengah hian a hmuh theih a. Baala biakna chunga Jehova rorêlna chu beisei loh takin, Elija thlâktu Elisa rawngbâwl chhûngin a lo thleng thut a. Israel ramah chuan Lal Ahaba fapa, Jorama chu a lal a, Jezebeli chu lal nu niin a la dam a ni. Israel sipai hotu Jehua chu lal thar atâna hriak thih tûrin, Elisa chuan a chhiahhlawh chu a rûkin a tîr a. Chutih lai chuan, Jehua chu Jordan chhak lam Ramoth-gilead-ah Israel hmêlmate dona kaihruaiin a awm a. Lal Jorama chu Megiddo bul phaizâwl Jezreel khuaah a hliam tidam tûrin a awm a ni.​—⁠2 Lalte 8:⁠29–​9:⁠4.

14, 15. Jehua chu eng ti tûra tirh nge a nih a, engtin nge a chhân lêt?

14 Hei hi Jehua tih atâna Jehova thupêk a ni: “Ka chhiahhlawh zâwlneite thisen leh LALPA chhiahhlawh zawng zawngte thisen phuba chu Jezebeli laka ka lâk theihna tûrin i pu Ahaba chhûngte chu i tiboral vek ang a. Ahaba chhûngte zawng zawng chu an boral vek ang a; . . . Uiin Jezebeli chu Jezreel khaw kulh bulah an ei ang a, a phûmtu tûr rêng rêng an awm lo vang,” tih hi.​—⁠2 Lalte 9:​7-​10.

15 Jehua chu chêt la vat chi a ni a. Nghâk khawtlai lovin, a tawlailîr chunga lâwnin, Jezreel lam chu hmanhmawh takin a pan nghâl a. Jezreel-a râlvêngtu chuan Jehua tawlailîr khalh dân chu lo hre thiamin, Lal Jorama chu a hrilh a, chutah Jorama chu a tawlailîra lâwnin, a sipai hotu chu hmuak tûrin a kal ta a. A va hmuh chuan: “Ṭha lam thu em ni le, Jehu?,” tiin a zâwt a. Jehua chuan: “I nu Jezebeli hian uirê leh dawi a chîn nasat chhûng hian ṭha lam thu eng nge awm thei ang?” tiin a chhâng a. Tichuan, Lal Jorama tlân chhuah hmain, Jehua chuan a thalin Jorama lung taka a kâp a, a that ta a ni.​—⁠2 Lalte 9:​20-​24.

16. (a) Eng dinhmun nge Jezebeli mi tilrehte’n an hmachhawn thut? (b) Jezebeli chungchânga Jehova thu chu engtin nge a thlen famkim?

16 Vuaicha hlek lovin, Jehua chuan a tawlailîrin khawpui chu a pan nghâl a. Nasa taka inchei Jezebeli chuan tukverh aṭanga dâkin vauna ṭawngkamin a lo cho va. Jehua chuan Jezebeli chu ngaihsak duh lovin, amah thlâwptu tûr zawngin: “Tunge ka lama ṭang che u? Tute nge?” a ti a. Tûnah chuan Jezebeli chhiahhlawhte chuan chêt an lâk vat a ngai ta. Mi tilreh pahnih emaw, pathum emaw chu tukverhah an rawn dâk chhuak a. An rinawmna chu fiah a ni nghâl a ni. “Han theh thla rawh u,” tiin Jehu chuan thu a pe a. Mi tilrehte chuan Jezebeli chu kawngah an theh thla a, chutah chuan Jehua sakawr leh tawlailîr chuan a lo chîl nek a. Chutiang chuan, Israel rama Baala biakna bul tumtu chu a phu ang ngeiin a thi ta a ni. Sawi lâwk ang ngeiin, a ruang chu an phûm hmain uiin a sa chu a lo ei zo vek bawk.​—⁠2 Lalte 9:​30-​37.

17. Jezebeli chunga Pathian rorêlna chuan nakina eng thilthleng tûrah nge kan rinna a tihnghet ang?

17 Chutiang bawk tâwpna râpthlâk tak chu entîr nei nawhchizuar “Babulon Khaw Ropui” tih hming nei chungah chuan a lo thleng ang. Chu nawhchizuar chuan hman lai Babulon khawpui aṭanga lo chhuak, Setana khawvêl sakhaw dik lote ai a awh a ni. Sakhaw dik lo a tâwp hnuah chuan, Pathian Jehova chuan Setana khawvêl a la bâng zînga mi zawng zawngte lam chu a ngaihtuah ang a. Felna khawvêl thar atâna kawng sialin, hêng mite pawh hi a tiboral ang.​—⁠Thu Puan 17:​3-6; 19:​19-​21; 21:​1-4.

18. Jezebeli thih hnuah, Israel rama Baala betute chungah eng thil nge thleng?

18 Jezebeli thih hnu chuan, Lal Jehua chu Ahaba chhûngte leh a thlâwptu bul hnai zawng zawngte tihlum tûrin a khaw muang lo. (2 Lalte 10:⁠11) Mahse, ramah chuan Baala betu Israel mi tam tak an la awm a. Hêng mite chungchângah, Jehua chuan ‘LALPA tâna ṭhahnem a ngaihzia’ lantîr tûrin chêt a la vat a ni. (2 Lalte 10:⁠16) Jehua chuan Baala betu anga chang derin Samari-a Ahaba sak Baala biak inah chuan kûtpui a buatsaih a. Israel rama Baala betu zawng zawngte chuan kût chu an rawn hmang a. Biak in chhûngah chuan dang betin, Jehua mite chuan an that fai vek a ni. Bible chuan hêng thute hmang hian chanchin chu a titâwp a: “Chutiang chuan Jehuan Israel ram ata Baala chu a tiboral a ni,” tiin.​—⁠2 Lalte 10:​18-​28.

19. Jehova betu rinawm “mipui tam tak” chu beiseina ropui tak engin nge nghâk reng?

19 Baala biakna chu Israel aṭanga tihboral a ni a. Chutiang bawkin, he khawvêl sakhaw dik lo hi thâwklehkhatah râpthlâk takin a tâwp ngei dâwn a ni. Chu rorêlna ni ropui takah chuan tu lamah nge i ṭan dâwn? Tûnah chêt la vat la; tichuan, ‘hrehawm nasa taka’ dam khawchhuak “mipui tam tak” zîngah i tel thei dâwn a ni. Chutih hunah chuan “nawhchizuar ropui tak, a mi ngaih chîn avânga lei tikhawlotu” chungthu a rêl avângin Pathian chu lâwm taka fakin, thil kal tawhte chu i thlîr lêt thei ang. Betu dik dangte nêna inlungrualin, vân lam zaipâwlin phûr taka an sak: “Halleluia, Lalpa kan Pathian Engkimtitheia chuan ro a rêl tâk hi,” tih hla thu chu i ṭâwmpui ngei ang.​—⁠Thu Puan 7:​9, 10, 14; 19:​1, 2, 6. (w05 12/15)

Chhûtngun Tûr Zawhnate

• Engtin nge hmân lai Israel chuan Baala biaknaa thiam loh a chan?

• Eng kalpênna nasa tak nge Bible-in a sawi lâwk a, engtin nge chu hrilh lâwkna chu a lo thlen famkim?

• Engtin nge Jehua chuan Baala biakna chu a nuai bo?

• Pathian rorêlna nia dam khawchhuak tûrin eng nge kan tih ngai?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 17-naa map]

(A lan dân tûr dik tak hriat nân, a lehkhabu en rawh)

Soko

Aphek

Helkath

Jokneam

Megiddo

Taanak

Dothan

SAMARI

Endor

Sunem

Ophra

Jezreel

Ibleam (Goth-rimon)

Tirza

Beth-semes

Beth-sean (Beth-san)

Jabes-gilead?

Abel-mehola

Beth Arbel

Ramoth-gilead

[Tlâng Chhîp]

Karmel Tlâng

Tabor Tlâng

More

Gilboa Tlâng

[Tui awmna hmun]

Mediterranean Tuipui

Galili Tuipui

[Lui]

Jordan Lui

[Tuihna leh tuichhunchhuah]

Harod Tuihna

[Milem Hawhtîrtu]

Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Phêk 18-naa milemte]

Lalram thu hrilhna leh Kristian inkhâwma tel ziah chu biakna dik hmêlhmang pawimawh tak a ni

[Phêk 20, 21-naa milemte]

Jehua angin, Jehova nia dam khawchhuak duh apiang chuan chêt an la vat tûr a ni