A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

‘In Nun Theih Nân Nunna Thlang Rawh U’

‘In Nun Theih Nân Nunna Thlang Rawh U’

‘In Nun Theih Nân Nunna Thlang Rawh U’

“In hmaah nunna leh thihna, malsâwmna leh ânchhia ka dah . . . chutichuan nunna chu thlang rawh u, in nun theih nân.”​—⁠DEUTERONOMY 30:⁠19.

1, 2. Eng kawngin nge mihring chu Pathian anpuia siam a nih?

“KAN anpuiin, keimahni ang takin mihring siam ila.” He Pathian thusawi hi Bible bung hmasa bera chhinchhiah a ni a. Chuti chuan, “Pathianin ama anpuiin mihring a siam a, Pathian anpui ngeiin a ni a siam ni,” tiin Genesis 1:​26, 27 chuan a sawi. Chuvângin mihring hmasa ber chu leia thil siam dang zawng zawng lakah a dang bîk a. Siamtu anna a nei a, thil chhûtnaah leh hmangaihna te, rorêl dikna te, finna te, leh thiltihtheihna te lantîrna kawngah Pathian a entawn thei a ni. Ama tâna hlâwk leh vâna a Pa tilâwm thei thu tlûknate siam tûra ṭanpuitu tûr chhia leh ṭha hriatna chu a nei a. (Rom 2:​13-16) A tawi zâwnga sawi chuan, Adama chuan zalên taka duh thlan theihna a nei a ni. Jehova chuan a lei lam fapa a duan dân chu enin, a kut chhuak hlutna chu a chhût a “ṭha a ti êm êm” a ni.​—⁠Genesis 1:31; Sâm 95:⁠6.

2 Adama thlah kan nih angin, keini pawh Pathian anpui leh amah ang taka siam kan ni a. Amaherawhchu, kan thiltihah duh thlan theihna kan nei tak zet em? Nei e, Jehova chuan thilthleng tûr hriat lâwk theihna nei mah se, kan thiltih tûr leh a rah chhuah tûr chu a ruat lâwk lo. Ruat lâwknain A lei lam fate chunga thu a neih chu a phal ngai lo a ni. Duh thlanna dik siam nâna zalên taka duh thlan theihna hman a pawimawhzia kan hriat thiam nân, a hmasain Israel hnam aṭangin thil engemaw ilo zir ang u.​—⁠Rom 15:⁠4.

Israelte’n Zalên Taka Duh Thlan Theihna An Nei

3. Thu Sâwm Pêk hmasa ber chu eng nge ni a, engtin nge Israel mi rinawmte chuan chu mi zawm chu an thlan?

3 “Kei hi LALPA i Pathian, Aigupta ram ata, bâwih ata hruai chhuaktu che ka ni,” tiin Jehova chuan Israel mite hnênah a sawi a. (Deuteronomy 5:⁠6) B.C.E. 1513-ah, Israel hnam chu Aigupta sal tânna aṭanga mak taka hruai chhuah a nih avângin, anni chuan hêng thute hi rinhlelh chhan tûr an nei lo. Thu Sâwm Pêk hmasa berah Jehova chuan a aiawha thusawitu Mosia hmangin: “Keimah lo chu Pathian dang rêng rêng i nei tûr a ni lo,” tiin a puang chhuak a ni. (Exodus 20:​1, 3) Chu mi ṭum chuan, Israel hnam chuan thuâwih an thlang a. Pathian thîkthuchhia, a nih loh leh Pathian inpêkna pumhlûm phûttu Jehova hnênah châk takin an inpe pumhlûm a ni.​—⁠Exodus 20:5; Number 25:⁠11.

4. (a) Mosia’n eng duh thlan tûr nge Israelte hmaa a dah? (b) Vawiinah duh thlan tûr eng nge kan neih?

4 A hnu kum 40 vêlah chuan, Mosia chuan Israel chhuan tharte hnênah chu duh thlan tûr chu chiang takin a hriattîr a ni: “In hmaah nunna leh thihna, malsâwmna leh ânchhia ka dah tih tûnah hian in chungchâng thua hretu atân lei leh vân ka ko a ni; chutichuan nunna chu thlang rawh u, in nun theih nân, nangni leh in thlahte nên,” tiin. (Deuteronomy 30:19) Chutiang bawkin tûn laiah pawh duh kan thlang thei a. Chatuan nun beiseina neiin Jehova rawng rinawm taka bâwl chu kan thlang thei a, a nih loh leh a thu âwih lo va, a hremna tawrh chu kan thlang thei bawk. Duh thlanna inkalh siamtute entîrna pahnih hi ngaihtuah teh.

5, 6. Duh thlanna eng nge Josua’n a siam a, eng nge a rah chhuah?

5 Josua’n Israel mite chu B.C.E. 1473-ah Ram Tiamah chuan a hruai lût a. Josua chuan a thih dâwn hnaihah fuihna thiltithei tak sawiin, a hnam pumpui chu: “LALPA rawngbâwl hi ṭha lo âwm anga in hriat chuan vawiinah hian tu rawng nge in bâwl dâwn thlang mai rawh u; in thlahtuten Lui râla a rawng an bâwl ṭhin pathiante kha nge, in luah ram Amor-hote pathiante kha?” tiin a zâwt a. Tichuan, a chhûngkua chungchâng sawiin: “Kei leh ka chhûngte erawh hi zawngin LALPA rawng a nia kan bâwl dâwn ni,” tiin a sawi belh a ni.​—⁠Josua 24:⁠15.

6 A hmain, Jehova chuan Josua chu chak tak leh huai taka awm tûrin a fuih tawh a, Pathian Dân pênsan lo tûrin a hrilh a ni. Pênsan ahnêkin achhûn azâna Dân bu ngaihtuahna hmangin, Josua chuan a kawng a titluang zâwk tûr a ni a. (Josua 1:​7, 8) Chutiang tak chuan a kawng a lo tluangin, a duh thlanna chuan malsâwmna a thlen ta rêng a ni. “LALPAN Israela chhûngte hnêna a ṭha lam thu a lo sawi zawng zawng kha thlâwn rêng rêng a awm lo va, a lo thleng vek a ni,” tiin Josua chuan a puang chhuak a ni.​—⁠Josua 21:⁠45.

7. Isaia hun lai khân, Israel ṭhenkhatte’n eng duh thlanna nge an siam a, eng nge a rah chhuah?

7 Chu mi nêna inkalhin, a hnu kum 700 vêla Israel ram dinhmun chu han ngaihtuah teh. Chutih lai chuan, Israel mi tam tak chuan milem beho thiltih chu an zui a. Entîr nân, kum hlui thlah nî-ah chuan mite chuan ei tûr tuihnai chi hrang hrang leh uain thlum nên ruaiṭhehin an awm khâwm ṭhîn a. Chu chu chhûngkaw inhmuhkhâwmna mai a ni lo va, milem pathian pahnihte chawimawina sakhaw hun serh a ni a. Chu rinawm lohna chungchâng Pathian thlîr dân chu zâwlnei Isaia’n a chhinchhiah a: “Nangni LALPA kalsana, ka tlâng thianghlim theihnghilha, Vânneihna Siamtua tân dawhkân buatsaiha, Chantâwka Khawrêlsaktui tân uain chawhpawlh sa chhûng khat ṭhînte u,” tiin. Anni chuan buh seng zât chu Jehova malsâwmnaah ni lovin, “Vânneihna Siamtua” leh “Chantâwka Khawrêlsaktui” pathian an tihlâwmnaah a innghat niin an ngai a ni. Mahse, a nihna takah chuan an helna nun kawng leh duh rêng vânga an duh thlanna chuan rah chhuah ṭha lo tak a thlentîr zâwk a ni. Jehova chuan: “Ka koh lai che u khân mi in chhân duh lohva, thu ka sawi lai khân benga in hriat duh lohva, ka mithmuha thil sual chu in tih zâwka, ka thil lawm lohzâwng chu in thlan avângin khandaihin in chantâwka khua chu ka rêlsak ang che u a, in zain thahnaah chuan in kûn vek ang,” tih a puang chhuak a ni. (Isaia 65:​11, 12) An duh thlanna fing lo tak chuan boralna a thlen a, chu mi dang tûrin Chantâwka Khawrêlsaktui leh Vânneihna Siamtua chuan thiltihtheihna rêng an nei lo.

Duh Thlanna Dik Siamin

8. Deuteronomy 30:​20-a sawi angin, duh thlanna dik siamnaah eng nge tel?

8 Mosia’n Israelte nunna thlang tûra a fuih khân, an zawh ngei tûr rahbi pathum chu a sawi lang a ni: “LALPA in Pathian hmangaih a, a awkâ âwih a, amah vuan tlatin,” tiin. (Deuteronomy 30:20) Duh thlanna dik siam thei tûrin hêngte hi a mal malin ilo bih chiang ang u.

9. Engtin nge Jehova kan hmangaihna chu kan lantîr theih?

9 LALPA in Pathian hmangaihna hmangin: Jehova chu kan hmangaih avângin a rawngbâwl chu kan thlang a. Israel hun laia vaukhânna entîrnate ngaihsakin, nungchang bawlhhlawhna lama thlêmna zawng zawng chu kan do va, khawvêl hausak âtchilhna thanga min awhtîr thei nun dânte chu kan pumpelh a ni. (1 Korinth 10:11; 1 Timothea 6:​6-10) Jehova chu kan bêl tlat a, a thuruatte chu kan zâwm a ni. (Josua 23:8; Sâm 119:​5, 8) Israelte Ram Tiama an luh hmain, Mosia chuan heti hian a fuih a: “Ngai teh u, in va luah tûr ramah pawh in zawm zêl tûrin LALPA ka Pathian thu mi pêk ang takin dânte leh rorêlte chu ka zirtîr che u a. Chutichuan, pawm ula, zâwm rawh u; chu tak chu, hêng dân zawng zawngte hi hria a, . . . hnamte mithmuhah chuan in finna leh thil hre mi in nihna a ni ang,” tiin. (Deuteronomy 4:​5, 6) Tûn hi kan nuna Jehova duhzâwng dah hmasakna hmanga amah kan hmangaihna lantîr hun a ni. Chutiang tih kan thlan chuan malsâwmna kan dawng ngei ngei ang.​—⁠Matthaia 6:⁠33.

10-12. Nova hun laia thilthleng ngaihtuahna aṭangin eng nge kan zir theih?

10 Pathian awkâ âwihna hmangin: Nova chu “felna thu hriltu” a ni a. (2 Petera 2:⁠5) Tuilêt hmaa awm khawvêla mi a tam zâwkte rilru chu lâk pên a ni a, Nova vaukhânna chu “an hre [duh] lo” a nih loh leh an ngaihsak lo a ni. Eng nge a rah chhuah? ‘Tui a lo lêt a, an zaa lâk bo vek an ni.’ Isua chuan kan hun, “Mihring Fapa lo kal lehna” hun pawh chutiang bawk a ni dâwn tih a sawi a ni. Nova hun laia thilthleng chu tûn laia Pathian thuchah ngaihsak loh thlangtute tân vaukhânna khauh tak a ni.​—⁠Matthaia 24:⁠39.

11 Tûn laia Pathian chhiahhlawhte pêk vaukhânna nuihzattute chuan an ngaihsak lohna rah chhuah tûr chu an hre tûr a ni a. Chutiang nuihzattute chungchângah tirhkoh Petera chuan: “Hêng hi an haider lui si ṭhîn: Pathian thuin hmân laiin vânte a lo awm a, lei pawh tui ata leh tui zîngah awm khâwmin a lo awm a; chûngah chuan chu mi laia khawvêl awm chu tuiin a chîm a, a boral ta, tih hi; nimahsela tûnah vânte leh lei awmte hi chu mi thu avâng vêk chuan Pathian ngaihsak lo mite rorêl leh boral ni atana dahin hâl tûra khêk a ni,” a ti a ni.​—⁠2 Petera 3:​3-7.

12 Nova leh a chhûngte siam duh thlanna nên chuan han khaikhin teh. “Rinnain Nova chu thil lo la lang lote kawng thu-ah Pathian hrilha lo awmin, Pathian ṭih dêkin, . . . lawng a tu a.” Vaukhânna a ngaihsakna chuan a chhûngkua chhandamna a thlen a ni. (Hebrai 11:⁠7) Pathian thuchah ngaihthlâk chuhin, thuâwih taka zâwmtu i ni ang u.​—⁠Jakoba 1:​19, 22-25.

13, 14. (a) Engvângin nge ‘Jehova vawn tlat’ chu a pawimawh? (b) Eng tin nge ‘bêl anga min Vawtu’ Jehova chu kan inchhertîr ang?

13 Jehova vuan tlatin: ‘Nun theih nâna nunna thlang’ tûr chuan, Jehova chu kan hmangaiha, a thu kan ngaithla mai ni lovin, ‘Jehova chu kan vuan tlat’ tûr a ni, chu chu a duhzâwng tih hrâm hrâm hi a ni. “In chhelin in nun in chhanhim ang,” tih Isua’n a sawi. (Luka 21:19) Dik tak chuan, he mi chungchânga duh thlanna kan siam chuan kan thinlunga thil awm chu a târ lang a ni. “LALPA ṭih reng mi chu a nihlawh e, thinlung tikhauhtu erawh chu vânduainaah a tlu lût ang,” tih Thufingte 28:14 chuan a sawi. Hmân lai Aigupta Lal Pharaoa chu he mi entîrna pakhat hi a ni. Aiguptaa Hri Sâwmte a mal mala a tlâk khân, Pharaoa chuan Pathian ṭihna lantîr aiin, a thinlung chu a tikhauh zâwk a. Jehova chuan Pharaoa chu thuâwih lo tûrin a tilui lo va, chu rorêltu chapo tak chu duh a thlantîr zâwk a ni. A enga pawh chu ni se, Jehova’n Pharaoa a thlîr dân chungchângah tirhkoh Paula’n: “He mi avâng ngawt hian ka tungding chia, nangmahah chuan ka thil tihtheihna ka entîr theihna tûr leh, khawvêl zawng zawnga ka hming a than theih nân,” tia a hrilhfiah angin, Jehova duhzâwng chu a thleng famkim a ni.​—⁠Rom 9:⁠17.

14 Pharaoa thununna hnuai ata Israelte chhuah an nih hnu kum zabi-ahte chuan, zâwlnei Isaia chuan: “Aw LALPA, nang chu kan pa i ni a; keini hi bellei kan ni a, nang min vawtu i ni; tichuan kan za hian i kut chhuak kan ni,” tiin a puang chhuak a ni. (Isaia 64:⁠8) Mahnia inzirna leh a Thu nunpuina hmanga Jehova kan inchhertîr hian, zawi zawiin mihring tharin kan inthuam thei a ni. Thuhnuai kan rawlhin tih kan nuam telh telh a, Jehova tihlâwm kan duh tak zet avângin amah rinawm taka vawn tlat chu a awlsam zual a ni.​—⁠Ephesi 4:​23, 24; Kolossa 3:​8-10.

“Zirtîr Rawh U”

15. Deuteronomy 4:​9-a sawi angin, Mosia’n Israelte hnênah eng mawhphurhna pahnih nge a hriattîr?

15 Ram Tiam lût ṭêp tawh Israel hnam pungkhâwmho hnênah Mosia chuan: “Fîmkhur ula, ngun takin invawng phawt mai rawh u; chutilochuan in mitin a thil hmuhte chu in theihnghilh ang a, in dam chhûngin in thinlung ata a bo dah ang e; in fate leh in tute zirtîr rawh u,” tiin a sawi a. (Deuteronomy 4:⁠9) Jehova malsâwmna dawng tûr leh an luhna tûr rama an hmuingîl nân, mi puite chuan an Pathian Jehova lakah mawhphurhna pahnih an hlen a ngai a ni. Chûng chu mit ngeia an hmuh Jehova thilmak tihte an theihnghilh loh leh, chhuan thar lo awm tûrte zirtîr chu a ni a. Tûn laiah pawh Pathian mite kan nih angin, keini pawhin ‘nun theih nâna nunna kan thlan’ duh chuan, chutiang tho chuan kan ti ve ngei tûr a ni. Eng nge kan tâna Jehova thiltih mit ngeia kan hmuh?

16, 17. (a) Gilead aṭanga zir chhuak missionary-te chuan Lalram thu hrilhnaah eng nge an hlen? (b) Ṭhahnemngaihna vawn reng chungchângah entîrna dang hriat i nei em?

16 Jehova’n kan thu hrilh leh zirtîra siam rawngbâwlna mal a sâwm dân hmuh chu kan phûr hle a. Kum 1943-a Watchtower Bible School of Gilead neih ṭan a nih aṭangin, missionary-te chuan ram tam takah chuan zirtîr siamnaah hma an hruai a ni. He school aṭanga zir chhuak hmasate chu upa hlein, ṭhenkhat phei chu hrisêl lo mah se, tûn thlengin Lalram thu hrilhnaa an ṭhahnemngaihna chu an chhawm rêng a ni. Entawn tûr ṭha pakhat chu, Mary Olson-i, kum 1944-a Gilead zir chhuak hi a ni. Missionary niin rawng a bâwl a​—⁠a hmasain Uruguay ramah; tichuan, Colombia ramah, leh tûnah chuan Puerto Rico ramah rawng a bâwl a ni. Tar bawrhsâwm a ni tawh chung pawhin, Unaunu Olson-i chuan thu hrilhnaa a phurna chu a vawng reng a. Spanish ṭawng a zir thiam chu hmang tûrin, tualchhûng thuchhuahtute chu thlawhhma rawngbâwlnaa thawhpui tûrin chawlhkâr tin hun duan a siam a ni.

17 Nancy Porter-i, kum 1947-a Gilead School zir chhuak tûna hmeithai ni ta chuan tûn thlengin Bahamas ramah rawng a la bâwl reng a. Ani pawh thu hrilhnaa buai reng missionary dang pakhat a ni. Unaunu Porter-i chuan: “Mi dangte Bible thutak zirtîr chu hlimna bul ber a ni. Hei hian kan nun mumal tak leh nghet tak min neihtîrtu thlarau lama hun duan ṭha tak min pe a ni,” tiin a nunkawng chanchin ziakah a sawi. * Unaunu Porter-i leh mi dang rinawm taka rawngbâwltute’n an nun an thlîr lêt hian, Jehova thiltihte chu an theihnghilh lo a ni. Eng nge kan chungchâng ve hi le? Jehova’n kan ṭhenawma Lalram hna mal a sâwm dân hi kan hlut em?​—⁠Sâm 68:⁠11.

18. Missionary-te nunkawng chanchin chhiarna aṭangin eng nge kan zir theih?

18 Jehova rawngbâwlnaa kum tam tak inhmang tawh hêng mite thil hlen chhuah tawhte leh tûna an la thawh mêkte chu kan hlut hle a. Hêng mi rinawmte tâna Jehova thiltihte kan hmuh avângin, an nunkawng chanchin chhiar chu min tichaktu hnâr a ni a, Jehova rawng bâwl kan tumna chu a tinghet sauh a ni. Vênnainsâng-a chhuah hêng chanchin mi tiphûr thei takte hi i chhiar ziahin, chhûngte chu i ngaihtuah ṭhîn em?

19. Engtin nge Kristian nu leh pate chuan Vênnainsâng-a chhinchhiah nunkawng chanchinte chu an hman ṭangkai theih?

19 Mosia chuan Israelte chu Jehova’n an tâna thil a tih tawh zawng zawngte chu theihnghilh lo tûr leh chûng thilte chu an dam chhûng zawng zawnga pênsan lo tûrin a hriatnawntîr a ni. Tichuan, a dawta an tih tûr chu: “In fate leh in tute zirtîr rawh u,” tiin a sawi belh a ni. (Deuteronomy 4:⁠9) Nunkawng chanchin hian mi a hîp bîk hle a. Naupang ṭhang chho laite chuan entawn tûr ṭha an mamawh a ni. Unaunu nulate chuan Vênnainsâng-a chhuah unaunu târ tawhte rinawmna nunkawng chu an entawn thei a. An ram chhûng ngeia hnam dang ṭawng hmanna biala rawngbâwlna chuan unaupa leh unaunute chu chanchin ṭha hrilhnaa inhman lehzual theihna hun remchâng a pe a ni. Kristian nu leh pate u, engvângin nge Gilead aṭanga zir chhuak missionary-te leh mi rinawm dangte thiltawn chu infate’n an nuna hun bikima rawngbâwlna thlang tûra fuih nân in hman loh tehlul ang?

20. ‘Nunna thlang’ tûrin eng nge kan tih ang?

20 A nih leh, engtin nge ‘nunna chu kan thlan’ ṭheuh theih ang? Jehova kan hmangaihna lantîr nâna zalên taka duh thlan theihna thilthlâwnpêk ropui tak hmangin, leh a rawngbâwlnaa chanvo min pêk chhûng zawnga kan theihtâwp chhuahna hmangin nunna kan thlang thei a ni. Mosia chuan Jehova chu “in nunna, in dam reina a ni si a,” tiin a puang chhuak si a.​—⁠Deuteronomy 30:​19, 20. (w06 6/1)

[Footnote]

^ par. 17 “Chânna Nasa Tak Kâra Hlimna leh Lâwmna,” tih thuziak Vênnainsâng (English) June 1, 2001, phêk 23-7 chu en rawh.

I Hre Chhuak Thei Em?

• Duh thlanna inkalh tak entîrna kan hmuhte aṭangin eng nge i zir?

• ‘Nunna thlang’ tûrin engtin nge hma kan lâk ang?

• Eng mawhphurhna pahnih nge hlen tûra fuih kan nih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 26-naa milem]

‘In hmaah nunna leh thihna ka dah a ni’

[Phêk 29-naa milem]

Pathian awkâ ngaihthlâkna chuan Nova leh a chhûngkua tân chhandamna a thlen

[Phêk 30-naa milem]

Mary Olson-i

[Phêk 31-naa milem]

Nancy Porter-i