A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

I Nun Dânin I Rinna Lantîr Rawh

I Nun Dânin I Rinna Lantîr Rawh

I Nun Dânin I Rinna Lantîr Rawh

“Rinna chu thiltih nei lovin amah chauhvin a awm chuan thi a ni.”​—⁠JAKOBA 2:⁠17.

1. Engvângin nge Kristian hmasate chuan rinna leh thiltih chu an ngaihsak ve ve?

KRISTIAN hmasate chuan an nun dân hmangin an rinna an lantîr deuh vek a. Tirhkoh Jakoba chuan Kristian zawng zawng chu: “Thu ngaithlatute mai ni lovin zâwmtute lo ni zâwk rawh u,” tiin a fuih a ni. Tichuan, heti hian a sawi belh a ni: “Thlarau tel lovin taksa chu thi a ni, chutiang bawkin thiltihte tel lovin rinna pawh chu thi a ni,” tiin. (Jakoba 1:22; 2:26) Chu mi a ziah hnu kum 35 vêlah Kristian tam tak chuan an rinna chu thil ṭha tihna hmangin an lantîr chhunzawm zêl a. Mahse, lungchhiatthlâk takin ṭhenkhatte erawh chuan an lantîr ve lo. Isua chuan Smurna khuaa kohhranho chu a fak a; mahse, Sardis khaw kohhrana mi tam zâwkte hnênah chuan: “I thiltihziate ka hria, thi reng si a, nung hming i put hi,” a ti a ni.​—⁠Thu Puan 2:​8-​11; 3:⁠1.

2. Kristiante chuan an rinna chungchângah eng zawhnate nge mahni an inzawh ang?

2 Chutiang chuan, Isua chuan Sardis khuaa mite chu Kristian thutak an hmangaihna hmasa lantîr tûr leh thlarau lama harhvâng tûrin a fuih a, chu chu a hnua a thu chhiartu tûr zawng zawngte tân pawh a ni. (Thu Puan 3:​2, 3) ‘Eng nge ka thiltih dânte hi? Thu hrilh rawngbâwlna emaw, kohhran inkhâwmte emaw nêna inkûngkaih chiah lo thilahte pawh, ka thiltihte chuan ka rinna lantîr tûrin theihtâwp ka chhuah tih a târ lang em?’ ti tein mahni kan inzâwt ṭheuh thei a ni. (Luka 16:10) Kan rinna fiahna chungchângah kan nun kawng chi hrang hrang ngaihtuah theih a ni a, chûng zînga pakhat chauh, Kristian inneihna hnua neih ṭhin intihhlimna chu lo ngaihtuah ta ila.

Mi Tlêm Têa Intihhlimna Neih

3. Intihhlimnaa tel chungchâng Bible thlîr dân chu eng nge ni?

3 Kristian intihhlimnaa tel ve tûra sâwm nih chu kan lâwm ṭheuh va. “Fak tlâk Pathian,” a nih loh leh Pathian hlim Jehova chuan a chhiahhlawhte chu hlim tûrin a duh a ni. (1 Timothea 1:​10, 11) Chu mi nihna dik tak chu Bible-ah Solomona a ziak tel tîr a ni: “Ni hnuaiah hian ei leh in leh nuam taka awm aliama thil ṭha engmah mihringin a neih loh avângin nawmna hi ṭha ka ti mai e: . . . a thawhrimnaahte chuan a tel zêl dâwn si a,” tiin. (Thuhriltu 3:​1, 4, 13; 8:15) Chutiang hlimna chu chhûngkuaa chaw kîlnaah emaw, Pathian dik betu mi tlêm têa intihhlimnaah emaw a ni thei a ni.​—⁠Joba 1:​4, 5, 18; Luka 10:​38-42; 14:​12-14.

4. Intihhlimna huaihawttu chuan eng nge a ngaihven ang?

4 Chutiang intihhlimna huaihawttu leh a mawhphurtu i nih chuan, chaw eipui tûr emaw, tîtî hona neihpui tûr emawin rinpui tlêm tê chauh sâwm dâwn pawh ni la, i thiltih tum chu fimkhûr takin i ngaihtuah tûr a ni. (Rom 12:13) “Chung lam aṭanga finna lo chhuak” kaihhruaina hnuaia ‘engkim mawi taka tih’ a ni tih hmuh chu i duh ngei ang. (Jakoba 3:17; 1 Korinth 14:40) Tirhkoh Paula chuan: “In ei pawhin, in in pawhin, in tih apiangah pawh, Pathian ropuina tûr thlîrin ti rawh u. . . . Tlûk phahna tûr rêng rêng engmah ti suh u,” tiin a ziak a ni. (1 Korinth 10:​31-33) Eng thil ṭhenkhatte nge ngaihsak bîk ngai? Chutiang ngaihtuah lâwkna chuan nangmah leh i mi sâwmte chuan in rinna chu thiltiha inlantîrzia târ lang tûrin a ṭanpui thei a ni.​—⁠Rom 12:⁠2.

Eng Ang Intihhlimna Nge Ni Dâwn?

5. Engvângin nge intihhlimna huaihawttu chuan zu chhawp leh chhawp loh, leh rimawi telh leh telh loh chungchâng chu ngun taka a ngaihtuah ang?

5 Intihhlimna huaihawttu tam tak chuan zu chhawp leh chhawp loh tûrah buaina an tâwk a. Intihhlimna hlimawm tak ni tûrin zu a tel kher a ngai lo. Isua’n a hnên rawn pantu mipui ṭhahnem tâwk takte chu chhang leh sangha tipungin a hrai tih hre reng ang che. Thil mak tih theihna hmangin uain a pe thei tih hre mah ila, thuziak chuan chutianga a tih thu a sawi lo. (Matthaia 14:​14-21) Intihhlimnaah zu i chhawp dâwn a nih chuan, chhawp chin tâwk tûr hria la, zu in lote tân pawh thil dang in tûr chhawp tel ang che. (1 Timothea 3:​2, 3, 8; 5:​23; 1 Petera 4:⁠3) Mi dangte chu ‘rûl anga’ chuk thei zu in tûra tihluih nia inhriatna neihtîr ngai rêng rêng suh ang che. (Thufingte 23:​29-32) Eng nge rimawi emaw, zai emaw chungchâng ve hi le? Intihhlimnaah rimawi i telh dâwn a nih chuan, a rimawi ran zâwng leh a hla thute ngaihtuahin, fîmkhur takin i thlang ngei ang. (Kolossa 3:8; Jakoba 1:21) Kristian tam tak chuan Kingdom Melodies zaitîr emaw, chutiang hlate sakho emaw chuan boruak nuam tak a siam tih an hria a ni. (Ephesi 5:​19, 20) Tin, rimawi chuan tîtîna hlimawm a dâl lohna tûr leh ṭhenawmte a tihbuai lohna tûrin a rinzâwng chu en dik deuh reng rawh.​—⁠Matthaia 7:⁠12.

6. Engtin nge intihhlimna huaihawttu chuan tîtîna emaw, thiltih dang emaw chungchângah rinna nung a neihzia a lantîr theih?

6 Intihhlimnaah Kristiante chuan thil chi hrang hrang an sawi thei a, thuziak ṭhenkhat chu a riin an chhiar thei a, a nih loh leh thiltawn ngaihnawm tak takte chu an sawi thei a ni. Tîtîna chu Kristian tehnate aṭanga a kal pên chuan, a huaihawttu chuan remhre takin a thlâk thei a ni. Mi dangte tîtîna dang chat tûr khawpa tumah ṭawng tuitam lutuk lo tûrin a huaihawttu chu a harhvâng reng bawk tûr a ni. Tuemawin mi dangte tîtîna a dang chat ṭan tih a huaihawttuin a hriat chuan, naupang deuhte hnêna zawhna zâwtin emaw, ngaih dân chi hrang hrang sawi chhuahna awmtîr thei thute vawrh chhuakin emaw hmang hre takin a lo inrawlh thei a ni. A pui a pangte chuan chutiang intihhlimna chu nuam an ti ngei ang. A huaihawttu i nih anga fing tak leh hmang hre taka i kaihhruai chuan, a telte chuan i inbûk tâwkzia chu an hria ang a. I nun kawng zawng zawng nghawngtu rinna nung i neihzia an hria ang.

Inneihna Hun Serh leh Inneih Ruaiṭhehna

7. Engvângin nge inneihna leh chu mi nêna inkûngkaih intihhlimna chuan ngaihtuah chian a phu?

7 Hun hlimawm tak kan hman theihna hun pakhat chu Kristian inneihnaah a ni a. Isua leh a zirtîrte pawh tiamin, hmân lai Pathian chhiahhlawhte chu ruaiṭhehna nêna inkawp, chutiang hun hlimawm takah chuan lâwm takin an tel a ni. (Genesis 29:​21, 22; Johana 2:​1, 2) Amaherawhchu, inneihna nêna inkûngkaih intihhlimnate’n ngaihruat thiamna leh Kristian inbûk tâwkna lantîr tûr chuan thawhrim erawh a ngai tih tûn hnaia thiltawnte chuan a târ lang chiang hle. Mahse, hêngte hi Kristian hnêna rinna lantîr theihna hun remchâng petu nuna thilbet tel ve rêng a ni.

8, 9. Engtin nge 1 Johana 2:​16, 17-a kan thu chhiar chuan inneihnaa thiltih tam tak chu a nemngheh?

8 Pathian thu bul hre lo leh ngaihsak lo mi tam takte chuan inneihna chu hleihluak taka awm theihna hun, a nih loh leh awm phalna hun niin an ngai mai thei. Europe khawmuala magazine pakhatah, mo thar pakhat chuan, “lal chhûngkua” ang maia an inneihna ropui tak chungchâng chu a sawi a: ‘Sakawr paliin a hnuh tawlailîr-ah chuangin kawng kan zawh a, rimawi tumtute chuanna sakawr 12-in a hnuh tawlailîr chuan min zui a ni. Tin, ruai tuihnai tak mai kan ṭheh a, rimawi tum thiam tak takte’n min âwi bawk a; a ropui ngei mai! Chu mi nî chuan ka duh ang ngeiin lalnu ka ni ringawt alâwm,’ a ti.

9 Ram hrang hranga tih dân chu a inan loh theih laiin, chu an thil tih dân phung chuan tirhkoh Johana thuziak chu an nemnghet a ni: “Khawvêla thil awm zawng zawng, tisa châkna te, mit châkna te, dam chhûng ropuina lem te hi Paa chhuak a ni lo va, khawvêla chhuak a ni zâwk si a,” tih chu. Kristian puitling kawp khat chuan “lal chhûngkua” inneihna ang maia ruai ropui tak ṭheh chu an duh i ring em? Chu ai mahin, an inneih dân chuan “Pathian duhzâwng titu erawh chu kumkhuain a awm reng ang,” tih zilhna thu an ngaihsakzia a târ lang zâwk tûr a ni.​—⁠1 Johana 2:​16, 17.

10. (a) Inneihna inâwm tâwk atân, engvângin nge ruahman lâwk chu a pawimawh? (b) Sâwm tûrte chungchângah engtianga thu tlûkna siam tûr nge ni?

10 Kristian innei tûrte chuan a tak rama chênga inbûk tâwk tak nih chu an duh a, chutiang ni tûr chuan Bible-in a ṭanpui thei a ni. Inneih nî chu hun pawimawh tak mah ni se, chu chu an hmaa chatuan nun beiseina nei Kristian pahnihte tân an nupa nun inṭanna chauh a la ni tih an hria a ni. Inneihna ruai ropui tak an buatsaih kher a ngai lo va. Intihhlimna neih an thlang a nih chuan, an sênso zât tûr chhût a, an intihhlim dân tûr ngaihtuah ngun chu an duh ngei ang. (Luka 14:28) An Kristian nunah chuan Pathian Lehkha Thu angin pasal chu lû a ni a. (1 Korinth 11:3; Ephesi 5:​22, 23) Chuvângin, inneih ruaiṭhehnaah chuan mopa chuan mawh a phur ber a ni. Inneih ruai buatsaihnaa an sâwm duhte emaw, an sâwm theih tûrte emaw chungchângah a nupui tûr chu ngaihtuahna lantîrin a râwn ngei tûr a ni a. An ṭhiante leh an chhûngkhatte sâwm vek chu a theih loh emaw, a remchâng lo emaw a ni thei a; chuvângin, thu tlûkna inbûk tâwk tak ṭhenkhat pawh siam a ngai mai thei. Innei tûrte chuan an Kristianpui ṭhenkhat an sâwm theih loh chuan, an hre thiamin, lungnih loh nân an hmang lo vang tih chu an ring tlat tûr a ni.​—⁠Thuhriltu 7:⁠9.

“Ruaiṭheh Fatu”

11. Inneihnaah “ruaiṭheh fatu” chuan eng hmun nge a chan theih?

11 Innei tûrte chuan ruai buatsaih an thlang a nih chuan, chu hun chu engtin nge zahawm tak an nihtîr theih ang? Kum tam tak liam tawh aṭangin, Jehova Thuhretute chuan an inneihnaah Isua telna Kana khuaa lawi chaw hmêlhmang pakhat telh ve a finthlâkna chu an hria a ni. Chutah chuan “ruaiṭheh fatu” a awm a, ani chu rinpui mi puitling, mawhphurhna la thei a ni ngei ang. (Johana 2:​9, 10) Chutiang bawkin, he mawhphurhna pawimawh tak la tûr hian, mopa fing chuan thlarau lama puitling Kristian unaupa chu a thlang ang a. Ruaiṭheh fatu chuan mopa duhzâwngte chu hriain, mo lawm hma leh a lawm chhûngin chipchiar takin a zui ang.

12. Zu hman chungchângah mopa chuan eng nge a ngaihtuah ang?

12 Paragraph 5-naa ngaihtuah tawh thute nêna inremin, innei tûr ṭhenkhat chuan zu hman sualnain inneih hlimawmna leh a hlawhtlinna a tihbahlah loh nân, ruaiṭhehnaa zû chhawp tel loh chu an thlang a. (Rom 13:13; 1 Korinth 5:​11) Mahse, zû an chhawp tel a nih chuan, mopa chuan a âwm tâwk chauhva sem a nih leh nih loh chu a endik tûr a ni. Isua telna Kana khuaa inneihnaah khân uain a tel a, ani chuan uain ṭha mi a siam a ni. Ngaihvenawm takin, ruaiṭheh fatu chuan: “Mi tinin atîrin uain ṭha an dah chhuak ṭhîn, tin, a tam deuh an in hnuin a ṭha lo deuh chu an dah chhuak ṭhîn; nang zawngin tûn thlengin uain ṭha i la vawn hi,” a ti a ni. (Johana 2:10) Dik takin, Isua chuan zu ruih chu thil dik lo anga a thlîr avângin, zu ruihna a awmtîr lo. (Luka 12:​45, 46) Ruaiṭheh fatu chuan uain ṭhatzia mak a tih thu a sawi khân inneihna ṭhenkhata mi an ruih ṭhinzia a hmu tih a târ lang a ni. (Tirhkohte 2:​15; 1 Thessalonika 5:⁠7) Chuvângin, mopa leh ruaiṭheh fatu anga a ruat Kristian mi rin tlâk chuan, chuta tel zawng zawngte’n he kaihhruaina chiang tak: “Uaiin ruiin awm suh u, chu miah chuan insûm lohna a awm si a,” tih chu zui ṭheuh tûrin an endik tûr a ni.​—⁠Ephesi 5:​18; Thufingte 20:1; Hosea 4:​11.

13. Innei tûrte chuan ruaiṭhehnaa rimawi an ruahman dâwn chuan, eng nge an ngaihtuah ang a, engvângin nge?

13 Intihhlimna dangte ang bawka rimawite a tel dâwn a nih chuan, inbiakna tiharsa lo tûrin a rinzâwng chu ṭha taka ngaihven reng tûr a ni. Kristian upa pakhat chuan: “Zân a rei tial tial a, tîtî a phûrawm zual emaw, lâm ṭan emaw a nih hian rimawi pawh a ring zual sauh ṭhîn a. Atîra rimawi zâwi têa zai chu a lo ring zâwkin, tîtîna a dâl thei a ni. Inneih ruaiṭhehna chuan inkawmna hun nuam tak a awmtîr a. Rimawi ring takin chu hun nuam tak a tihbuai chuan a va pawi dâwn tak êm!” tiin a sawi a ni. Hetah pawh hian, mopa leh ruaiṭheh fatu chuan mawhphurhna an lâk a ngai a ni; rimawi tum thiamte chu an rawih a ni emaw, ni lo emaw pawh ni se, an rimawi tum leh a rinzâwng chu a tumtute kuta nghah tûr a ni lo. Paula chuan: “In tih apiang chu thusawiah emaw, thil tihah emaw . . . Lalpa Isua hmingin ti vek rawh u,” tiin a ziak a ni. (Kolossa 3:17) Inneih ruaiṭhehna aṭanga an haw hunah a chhimtute chuan, an rimawi ngaihthlâk chu innei nupate’n thil engkim Isua hminga an tihzia lantîrtu angin an hre reng ang em? Chu chu a nih dân tûr chu a ni.

14. Kristiante chuan inneihna chungchângah eng nge lungawithlâk tak anga an hriat reng ang?

14 Ni e, ṭha taka ruahman inneihna chu lungawithlâk tak anga hriat reng theih a ni a. Kum 30 kal taa innei Adam-a leh Edyta-i chuan inneihna pakhat chungchâng chu heti hian an sawi a ni: “Kristian boruak a awm tih chu a hriat theih tak zet a. Jehova fakna hla sakte a awm a, intihhlimna ṭha dang ṭhenkhat pawh a awm bawk a ni. Lâm leh rimawi te chu a pawimawh ber lo. A nuamin, a phûrawm a, engkim mai chuan Bible thu bulte a mil a ni,” tiin. Chiang takin, monu leh mopa chuan an rinna chu thiltihin an lantîr tih târ lan nân tih theih tam tak an nei a ni.

Inneihna Thilpêkte

15. Inneih thilpêk chungchângah Bible-a eng fuihna thu nge hman theih a nih?

15 Ram tam takah chuan ṭhiante leh chhûngkhatte’n inneite hnênah thilpêk an pe tlângpui ṭhîn a. Chutianga thilpêk i pe dâwn a nih chuan, eng nge i rilruah i dah ang? Tirhkoh Johana’n “dam chhûng ropuina lem te” tia a sawi chungchâng kha hre chhuak rawh. Ani chuan chutiang ropuina lem târ lanna chu an rinna thiltiha lantîrtu Kristiante nên ni lovin, ‘a châknate chawpa boral mêk khawvêl’ nên a thlunzawm zâwk a ni. (1 Johana 2:​16, 17) Johana thâwk khum thu hi ngaihtuahin, innei tharte chuan thilpêk petute hming chu an puan kher a ngai em? Makedonia leh Akaia rama Kristiante chuan Jerusalem khuaa unaute tân thawhlâwm an thawh a; mahse, an hmingte chu puan a nih thu târ lanna engmah a awm lo. (Rom 15:26) Inneihna thilpêk petu Kristian tam takte chuan ṭûl lo taka mite ngaihsakna lâksak aiin langsâr lo taka awm chu an duh zâwk ang. He mi chungchângah hian Matthaia 6:​1-4-a awm Isua fuihna thu chu ennawn rawh.

16. Inneih thilpêk chungchângah engtin nge innei tharte chuan mi dangte tihhrilhhaina an pumpelh theih?

16 Thilpêk petu hming târ lanna chuan thilpêk ṭha zâwk emaw, man to zâwk emaw chungchânga ‘incho tawnna,’ a nih loh leh inelna a awmtîr thei a ni. Chuvângin, Kristian innei thar fingte chuan thilpêk petute hming chu an puang lo vang. A petute hming puanchhuahna chuan a pe ve thei lote chu a tihrilhhai thei a ni. (Galatia 5:​26; 6:​10) Monu leh mopate tâna thilpêk petute hriat chu a sual lo ngei mai a. Thilpêk ruala tel card aṭangin an hre thei a, mahse, vântlâng hmaah an chhiar lo. Inneihna thilpêk kan lei emaw, kan pe emaw, a nih loh leh kan dawng emaw pawh ni se, chûng mi mal thilah pawh kan vai hian thiltiha kan rinna lantîr theihna hun remchâng chu kan nei ṭheuh a ni. *

17. Kristiante chuan an rinna leh an thiltih chungchângah eng thiltum nge an neih ang?

17 Kan rinna lantîrna hian nungchang thianghlim neih te, Kristian inkhâwma tel te, leh thu hrilh rawngbâwlnaa tel te mai aia tam a huam a. Kan thiltih apiang nghawngtu rinna nung chu i nei ṭheuh ang u. Ni e, a chunga kan sawi tâk kan nun kawng pêngte pawh tiamin, ‘mit tlung zo’ taka thiltihna hmangin kan rinna chu kan lantîr thei a ni.​—⁠Thu Puan 3:⁠2.

18. Engtin nge Johana 13:​17-a thute chu Kristian inneihna leh intihhlimna chungchângah a dikzia fiah theih a nih?

18 Isua’n a tirhkoh rinawmte kê silsaka entawn tûr thiltih tlâwm tak a siam hnuah, ani chuan: “Chûng thil chu in hriat chuan ti ula in eng a thâwl ang,” a ti a ni. (Johana 13:​4-17) Tûna kan awmna vêngchhûngah chuan, kan ina lo thleng mi khualte kê silsak tak tak chu a ngai lovin, tih dân pângngai pawh a ni lo mai thei a. Mahse, he thuziaka kan ngaihtuah tawh angin, intihhlimna leh Kristian inneihnate pawh tiama hmangaihna leh ngaihsakna thiltih hmanga kan rinna lantîr theihna nun kawng pêng dang pawh a awm a ni. Chu chu kan innei dâwn emaw, an thiltihte hmanga rinna lantîr duh Kristiante inneihna emaw, a hnua intihhlimna emawa kan tel hian kan lantîr thei a ni. (w06 10/15)

[Footnote]

^ par. 16 Inneihna hmêlhmang dangte leh chu miin a kûngkaih mo lawm chungchâng chu a dawta thuziak, “I Inneih Nî Hlimawmna leh Zahawmna Tipung Rawh,” tihah sawi lan a ni.

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engtin nge intihhlimna i huaihawt hunah i rinna chu i lantîr theih?

• Engtin nge inneihna emaw, mo lawmna emaw i ruahman hunah i rinna chu i lantîr theih?

• Engtin nge inneihnaa thilpêk i pe emaw, i dawn emaw hunah i rinna chu i lantîr theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 17-naa milem]

Mi tlêm tê i sâwm dâwn a nih pawhin “chung lam aṭanga finna lo chhuak” kaihhruaiin awm rawh