A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jeremia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jeremia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jehova Thu Chu A Nung

Jeremia Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

JEREMIA’N a chipuite hnêna chhiatna lo thleng thut tûr a puan chhuah chu a va hlauhawm dâwn êm! Biak in sak ropui tak, kum zabi thum chuang lai biakna hmunpui lo ni tawh chu hâlral a ni ang a. Jerusalem khawpui leh Judai ram chu tihṭiauvin a awm ang a, a chhûnga awmte chu sala hruai an ni bawk ang. Hêngte leh rorêlna dang puanchhuahna chu Bible-a bu lian ber dawttu Jeremia bu-ah chhinchhiah a ni. Kum 67 lai rinawm taka rawng a bâwl chhûnga a thiltawnte pawh târ lan a ni bawk. He mi bua chanchinte hi thil thlen dân indawt thlapa ziak ni lovin, a thu azira ziah a ni.

Engvângin nge Bible-a Jeremia bu hi kan ngaihsak ang? A hrilh lâwkna thleng famkimte hian Jehova chu a thutiamte Hlentu anga amah kan rinna a tinghet a. (Isaia 55:​10, 11) Zâwlnei anga Jeremia rawngbâwlna leh a thuchah ken mite chhân lêt dân chuan tûn lai hun nên inanna a nei a. (1 Korinth 10:11) Chu bâkah, Jehova’n a mite a dâwr dân chhinchhiahte chuan a mizia a târ lang a, chu chuan kan chungah nghawng nasa tak a nei tûr a ni.​​—⁠Hebrai 4:⁠12.

“KA MITEN THIL PAHNIH AN TISUAL”

(Jeremia 1:​1–20:⁠18)

Jeremia chu Juda lal Josia lal kum 13-na, B.C.E. 607-a Jerusalem chhiat hma kum 40-a zâwlnei hna thawk tûra tirh a ni a. (Jeremia 1:​1, 2) Thuchah puanchhuahna chu Josia lal kum a la bâng zâwng, kum 18 chhûnga puan chhuah a ni deuh ber a, chu chuan Judate suahsualna hai langin, Jehova rorêlna chu a puang chhuak a ni. Jehova chuan: “Jerusalem chu thil chhe awm khâwm maiah ka siam dâwn, sihalte chênna hmun a ni ang; Juda khawpuite chu chêngtu awm lovin ka tiṭiau ang,” tiin a puang chhuak a ni. (Jeremia 9:11) Engvângin nge? “Ka miten thil pahnih an tisual si,” tiin a chhan a sawi a ni.​—⁠Jeremia 2:⁠13.

Thuchah kenah chuan mi a la bâng inchhîrte din thar lehna chungchâng pawh a tel bawk. (Jeremia 3:​14-18; 12:​14, 15; 16:​14-21) Mahse, thuchah kengtu Jeremia chu ṭha taka dawnsawn a ni lo. “LALPA ina hotupa ber” chuan Jeremia chu a vua a, kawlah chuan zankhuain a tântîr a ni.​—⁠Jeremia 20:​1-3.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

1:​11, 12—⁠Engvângin nge Jehova chu “vai umkhal thing” angin a thu hlen tûra a inrâlrin reng? Thing zîngah chuan vai umkhal thing hi nipui laia pâr hmasa ber a ni a. Jehova chu a rorêlna chungchâng a mite hnêna vaukhân tûrin, ‘zîng taka thovin [a zâwlneite] tîr a,’ chûngte a thlen famkim hma loh chu “inrâlring reng,” a nih loh leh harhfîm reng anga sawi a ni.​—⁠Jeremia 7:​25.

2:​10, 11—⁠Engin nge Israel mi rinawm lote thiltih chu thil mak tak nihtîr? Milem betu khaw thlang lama Kitim leh khaw chak lama Kedar-a mite chuan an pathiante belhchhah nân hnam dang pathiante an lâk luh mai theih laiin, hnam dang pathian chu an pathiante nên an thlâkthleng tawp tih chu hriat a ni ngai lo. Mahse, Israelte chuan Jehova kalsanin, Pathian nung ropuina chu nunna nei lo milemte nên an thlâkthleng a ni.

3:​11-22; 11:​10-12, 17—⁠B.C.E 740-ah Samari chu a tlâwm tawh chung pawhin, engvângin nge Jeremia chuan a thu puanchhuahah hmâr lam hnam sâwm lalram chu a telh? B.C.E. 607-a Jerusalem tihchhiatna chu Judai ram chauh ni lo, Israel hnam pum pui chunga Jehova rorêlna lantîrna a nih vâng a ni. (Ezekiela 9:​9, 10) Hnam sâwm lalram a tlûk chhiat hnua Pathian zâwlneite tun din lehna thuchah kenah Israelte an la telna chuan, Jerusalem-in Judai ram mai ni lovin, hnam sâwm Israel lalram ai pawh a la awh zêl a ni tih a târ lang.

4:​3, 4—⁠He thupêk awmzia hi eng nge ni? Juda mi rinawm lote chuan an thinlung lei chu an buatsaih a, an tihnêm a, an tihthianghlim chu a ṭûl a. An thinlung “serh” chu an tan a ngai a ni, chu chu ngaituahna, rilru, leh thiltih thianghlim lote paih bo tihna a ni. (Jeremia 9:​25, 26; Tirhkohte 7:51) Chutiang ti tûr chuan nun dân thlâk thleng​—⁠thil ṭha lo tihna aṭanga Pathian duhzâwng tih a ngai a ni.

4:​10; 15:​18—⁠Eng kawngin nge Jehova’n hel hmang a mite chu a bum? Jeremia hun lai chuan, ‘dâwt thu hril’ zâwlneite an awm a. (Jeremia 5:31; 20:6; 23:​16, 17, 25-28, 32) Jehova chuan thuchah dik lo an puanchhuah chu a dang lo a ni.

16:​16—⁠Jehova’n “sangha bei mi tam tak” leh “ram mi tam tak ka chah chhuak ang” a tih hi eng a tihna nge? Hei hi Jehova rorêlna tâwktu tûr Juda mi rinawm lote zawng tûra sipaite chah chhuah chungchâng sawina a ni thei ang a. Mahse, Jeremia 16:15 thu en chuan, he châng hian Israel inlamlêtte zawn chhuahna pawh a kâwk thei bawk ang.

20:​7—⁠Eng kawngin nge Jehova’n ‘a chakna’ chu Jeremia hneh nân leh bum nâna a hman? Jeremia chuan Jehova rorêlna a puan chhuah laia huatna, dodâlna, leh tihduhdahna a tawh avângin puang chhunzawm thei tûra chakna a neih a inring lo va. Mahse, Jehova chuan a chakna chu chutiang ngaihtuahnate hneh nâna hmangin, Jeremia chu thawk zawm tûrin a tichak a ni. Chutichuan Jehova chuan zâwlneiin tithei tûra a inrin loh thil thawh zawhtîrin Jeremia chu a bum a ni.

Kan Zir Tûrte:

1:⁠8. Jehova chuan a châng chuan a mite chu tihduhdahna aṭangin a chhanchhuak thei a​—⁠chu chu rorêltu thlei bîk nei lote a awmtîr emaw, lal kawlh takte chu mi ṭha taktein a thlâk emaw, a nih loh leh amah betute chu chhel tûra chakna pein emaw a ti thei a ni.​—⁠1 Korinth 10:⁠13.

2:​13, 18. Israel rinawm lote chuan thil sual pahnih an ti a ni. Malsâwmtu, kaihruaitu, leh chhanhimtu bul ber Jehova chu an kalsan a. Tin, Aigupta leh Assuria sipaite nêna ṭan rual dân zawngin, entîr nei mahni tuikhuah chu an ker a. Tûn laiah pawh, mihring finna leh ngaih dân leh khawvêl politic-te duhzâwk avânga Pathian dik kalsan chu, “nunna tuikhur” chu “tuikhuah khi, tui tling thei lo” nêna thlâkthlengna a ni.

6:​16. Jehova chuan hel hmang a mite chu châwl rih a, mahni inenfiah a, an thlahtu mi rinawmte ‘kawnga’ kîr leh tûrin a fuih a. Jehova’n kal tûra min duhna kawngah kan kal tak zet em tih mahni kan inenfiah ṭhîn tûr a ni lâwm ni?

7:​1-15. Biak in ring a, vênhimna thil engemaw anga thlîrna chuan Judate chu a chhanhim lo. Hmu theia kal lovin, rinnain kan kal zâwk tûr a ni.​—⁠2 Korinth 5:⁠7.

15:​16, 17. Jeremia angin lungnih lohna chu kan do thei a. Chu chu mahnia awmze nei taka Bible zirna hlimpuiin, thu hrilhnaa Jehova hming chawimawiin, leh ṭhiansual pumpelhin kan tithei a ni.

17:​1, 2Juda mite inthawina chuan an thilsual tih avângin Jehova a tilâwm lo. Nungchang bawlhhlawhna chuan kan fakna inthawina chu pawm tlâk lohvah a siam a ni.

17:​5-8. Mihring leh an pâwl dinte chuan Pathian duhzâwng leh Bible thu bulte mila thil an tih chauhvin kan rin an phû a. Chhandamna leh remna leh himna dik tak chungchângah erawh Jehova chungah chauh rinna nghah chu a finthlâk a ni.​—⁠Sâm 146:⁠3.

20:​8-11. Ngaihsak lohna te, dodâlna te, leh tihduhdahna te avângin Lalram thu hrilhnaa kan ṭhahnemngaihna chu kan tidai ngai tûr a ni lo.​—⁠Jakoba 5:​10, 11.

“BABULON LAL NGHAWNGKAWL BAT ULA”

(Jeremia 21:​1–51:⁠64)

Jeremia chuan Juda lal hnuhnûng palite, zâwlnei dik lote, berâm vêngtu ṭha lote, leh puithiam suaksualte chunga rorêlna thu chu a puang chhuak a. Mi rinawm a la bângte chu theipui ṭha anga sawiin, Jehova chuan: “An ṭhat nân an chungah ka mit ka fûktîr ang,” tiin a sawi a ni. (Jeremia 24:​5, 6) Bung 25-naa hrilh lâwkna pathum chuan a hnu lama hrilhfiah rorêlnate chu a kaitâwi a ni.

Puithiamte leh zâwlneite chuan Jeremia chu thah an tum a. Babulon lal rawng an bâwl tûr a ni tih chu a thuchah ken a ni. Lal Zedekia hnênah Jeremia chuan: “Babulon lal nghâwngkawl bât ula,” a ti. (Jeremia 27:12) Amaherawhchu, “Israel tidarhtu chuan a la hruai khâwm leh ang.” (Jeremia 31:10) Rekaba chhûngte hnênah chuan malsâwmna tiam a ni a. Jeremia chu “vêngtu hung chhûngah” tântîr a ni. (Jeremia 37:21) Jerusalem chu tihchhiat a ni a, a chhûnga chêng mi a tam zâwk chu sala hruai an ni. Jeremia leh a lehkha ziaktu Baruka te chu sala hruai loh a châmbâng chhunte zîngah an tel a. Mi dâwihzepte chu Jeremia’n kal lo tûra a vaukhân chung pawhin Aigupta-ah an kal a. Bung 46 aṭanga 51 chuan hnamte hnêna Jeremia thusawite chu a târ lang a ni.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

22:​30—⁠He thupêk hian Davida lalṭhutthlêng luah tûra Isua Krista dikna neih chu a paih bo em? (Matthaia 1:​1, 11) Paih bo lo ve. Thupêk chuan Jehoiakina thlah aṭang “Judai rama” “Davida ṭhutphah chunga ṭhu tûr” rêng rêng chu a titâwp a. Isua chu Judai rama lalṭhutphah aṭang ni lovin, vâna aṭanga rorêl tûr a ni.

23:​33—⁠“LALPA phurrit” chu eng nge ni? Jeremia hun lai chuan, zâwlneiin Jerusalem chhiat tûr chungchâng a puan chhuahna pawimawh tak chu a khaw mite tân phurrit a ni a. Tin, thinlung sak mipuite chu Jehova tân phurrit an ni ve leh a, anni chu a paih thla dâwn a ni. Chutiang bawkin, Kristianna ram chhiatna lo thleng tûr chungchânga Bible thuchah chu Kristianna ram tân chuan phurrit a ni a, chu thuchah ngaihsak lote chu Pathian tân phurrit an ni bawk.

31:​33—⁠Engtin nge Pathian thupêk chu thinlunga ziah a nih? Miin Pathian thupêk a ngainat êm avânga Pathian duhzâwng tih duhna nasa tak a neih hian chu chu a thinlunga Pathian thupêk inziak anga sawi theih a ni.

32:​10-15—⁠Thil inleina thuhmun atâna lehkha pahnih siam hian eng thiltum nge a neih? Lehkha ziak châr loh chu râwn atân a ni a. Lehkha inchâr chu a ṭûl huna lehkha inhawng dikzia nemnghettu atâna hman tûr a ni. Chhûngkhatte leh rinpuite nêna indâwr huna dân lam thil hmanna kawngah Jeremia chuan kan tân entawn tûr ṭha tak a siam a ni.

33:​23, 24—⁠Heta “chhûngkaw hnih” tih hi eng nge ni? Pakhat chu Davida thlah kal chho zêl lal chhûngkua a ni a, a dang chu Arona thlah puithiam chhûngkua a ni. Jerusalem leh Jehova biak in tihchhiatna aṭangin, Jehova’n hêng chhûngkaw hnihte hi a hnâwlin, leiah lalram a nei tawh lo vang a, amah biakna lah a ding chang tawh dâwn lo a tihna a nih hmêl hle.

46:​22—⁠Engvângin nge Aigupta thâwm chu rûlpui tleng thâwm nêna khaikhin a nih? Hei hian rûlpui hnungtawlh ri sur sur anga indonaa a tlâwm avânga Aigupta hnung tawlhna a kâwk thei. Tin, chhiatna engemaw tak a tawh avânga a hnam pum puia a mualphona pawh a kâwk thei bawk. He khaikhinna hian Aigupta lal Pharaoa-te’n an lû-a rûl pathiannu Uatchit vênhimna atâna rûl thianghlim lem an khum chu thil engmah lo mai a nihzia a târ lang bawk a ni.

Kan Zir Tûrte:

21:​8, 9; 38:19. Jehova chuan Jerusalem a chhiat dâwn ṭêpah pawh a chhûnga chêng inlamlêt lo, tihboral phute chu duhthlan tûr a la pe cheu a ni. Ni e, “a zahngaihna hi a nasa hle si a.”​—⁠2 Samuela 24:14; Sâm 119:156.

31:34. Jehova’n a ngaihdam tawhte sualna chu, nakina phuba lâk nân a hre chhuak tawh ṭhîn lo tih hriat chu a va thlamuanthlâk tak êm!

38:​7-13; 39:​15-18. Jehova chuan ‘mi thianghlimte rawng kan bâwl’ pawh tiamin, rinawm taka kan rawngbâwlna chu a theihnghilh lo a ni.​—⁠Hebrai 6:​10.

45:​4, 5Juda hun tâwp lama mi ang bawkin, tûn lai khawvêl tâna ‘ni hnuhnûng’ pawh hi hausakna te, hming thanna te, a nih loh leh sum leh pai lama himna ang chi “thil ropui” te zawnna hun a ni lo.​—⁠2 Timothea 3:1; 1 Johana 2:​17.

JERUSALEM A KANG

(Jeremia 52:​1-34)

A hun chu B.C.E. 607 a ni a. Zedekia lal kum 11-na a ni. Babulon Lal Nebukadnezzara chuan Jerusalem chu thla 18 lai a hual tawh a. Nebukadnezzara lal kum 19-na, thla ngana, ni sarih nî chuan, lal mi vêngtu pâwl hotu Nebuzaradana chu Jerusalemah a “lût,” a nih loh leh a thleng a. (2 Lalte 25:⁠8, New World Translation) Nebuzaradana chuan khawpui kulh pâwn lamah awm hmun khuarin, chêt lâk dân tûr a enthlithlai a ni thei ang. Ni thum hnu, chu mi thla ni sâwmnaah chuan Jerusalemah a “lût” ta a. Tichuan, khawpui chu a hâl ta a ni.​—⁠Jeremia 52:​12, 13.

Jeremia chuan Jerusalem tlûk chhiat thu chu chipchiar takin a sawi a. Chuvângin a thu chuan lungngaia rûm chhan tûr a pe a. Chûng thute chu Bible-a, Jeremia Ṭah Hla-ah hian a chuang a ni. (w07 3/15)

[Phêk 8-naa milem]

Jeremia thu puan chhuahah chuan Jerusalem chunga Jehova rorêlna pawh a tel

[Phêk 9-naa milem]

Engtin nge Jehova’n ‘a chakna’ chu Jeremia hneh nâna a hman?

[Phêk 10-naa milem]

“Juda sal tângte . . . chu, hêng theipui ṭha ang hian ka en dâwn a ni.”​—⁠Jeremia 24:5