A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Ramhuaiho—Engtin Nge Kan Do Theih Ang?

Ramhuaiho—Engtin Nge Kan Do Theih Ang?

Ramhuaiho​—⁠Engtin Nge Kan Do Theih Ang?

“Vântirhkohte anmahni tirhkoh nihna pawm lova, an awmna pângngai kalsan zâwkte chu, ni ropui rorêlna atân thim hnuaiah chatuan phuarnaa phuar chungin a khêk a ni.”​—⁠JUDA 6.

1, 2. Diabol-Setana leh ramhuaiho chungchângah eng zawhnate nge zawh a nih?

TIRHKOH Petera chuan: “Ngaihven ula, fimkhur rawh u; in khingpui Diabola chu sakeibaknei rûm ṭhîn angin a ei theih tûr zawngin a phi ruai ṭhîn,” tiin a vaukhân a. (1 Petera 5:⁠8) Ramhuaiho chungchângah tirhkoh Paula chuan: “Nangni zawngin ramhuaiho in ṭâwmpui ka duhsak lo che u asin. Lalpa no leh ramhuai no in in kawp thei lo vang; Lalpa dawhkâna mi leh ramhuai dawhkâna mi in ei kawp thei hek lo vang,” tiin a sawi a ni.​—⁠1 Korinth 10:​20, 21.

2 Mahse, tute nge Diabol-Setana leh a ramhuaihote chu ni? Engtikah leh engtin nge an lo awm ṭan? Pathianin anni chu a siam em? Eng anga nasain nge mihringte an thunun? An laka invên dân tûr eng nge kan neih?

Engtin Nge Setana leh Ramhuaiho An Lo Awm Ṭan?

3. Engtin nge Pathian vântirhkoh pakhat chu Diabol-Setana a lo nih?

3 Mihringte chanchin inṭan tirh, Eden huana an awm lai khân, Pathian vântirhkoh pakhat chu a hel ta a. Engvângin nge? Vâna Jehova remruatnaa a dinhmun chelha a lungawi tâwk loh vâng a ni. Adama leh Evi siam an nih khân, Pathian dik lak ata an thuâwihna leh an biakna chu la bo va, a lama lâk pên theihna hun remchâng a hmu a. Pathian laka helin leh nupa kawp hmasa ber chu sual kawng zawhtîrin, he vântirhkoh hi amah leh amah Diabol-Setanaah a insiam ta a ni. A hnuah chuan, vântirhkoh dangte pawh he helnaah hian an tel ve ta a. Engtin nge an hel?​—⁠Genesis 3:​1-6; Rom 5:12; Thu Puan 12:⁠9.

4. Nova hun laia Tuilêt hmain, vântirhkoh hel ṭhenkhat chuan eng nge an tih?

4 Thâwk khum Pathian Lehkha Thu chuan Nova hun laia Tuilêt nasa tak a thlen hma khân, vântirhkoh ṭhenkhat chuan leia hmeichhiate chu dân pângngai ang lovin an ngaihsak ṭan tih min hrilh a. Bible chuan thiltum ṭha lo atân, “[vâna] Pathian fapate chuan mihring fanute chu hmêl ṭha takin an hmu a; tichuan an duhzâwng apiangte chu nupuiahte an lo nei ta ṭhîn a,” tiin a sawi. Hêng inneihna hi thil pângngai lo tak a ni a, thlahpawlh fa Milianho, a nih loh leh Nephilim tia vuahte chu an hring ta a ni. (Genesis 6:​2-4) Tichuan, thlarau thil siam Pathian thu âwih lote chuan Jehova laka Setana helna chu an zâwm ve ta a ni.

5. Jehova’n Tuilêt nasa tak hmanga tihboralna a thlentîr khân, helho chungah eng thil nge thleng?

5 Jehova’n mihringte chunga Tuilêt a thlentîr khân, Nephilimho leh leia an nute chu an boral vek a. Vântirhkoh helte tân chuan an mihring taksa paiha thlarauho awmna hmunah loh theih lohva kîr a ngai a ni. Amaherawhchu, Pathian bula “an awmna pângngai” chu an nei chhunzawm thei tawh lo. Khuarkhurum thim, a nih loh leh Tartarus tia hriat “[thlarau lam] thim hnuaiah” chuan dah an ni ta zâwk a ni.​—⁠Juda 6; 2 Petera 2:⁠4.

6. Engtin nge ramhuaiho chuan mite an bum?

6 Vântirhkoh suaksualte’n “an awmna pângngai” an hloh tâk aṭang khân, Setana thurualpui ramhuaite an lo ni a, a duhzâwng thil sual chu an tihpui ta zêl a ni. Chu mi hun aṭang chuan, ramhuaiho chuan mihring taksa ang neih theihna an nei tawh lo. Amaherawhchu, mipa leh hmeichhiate chu mipat hmeichhiatna hman dik lohna chi hrang hrangah an thlêm thlu thei a ni. Ramhuaiho chuan mihringte chu thlarau zâwlna thil chi hrang hrang mitdawivaih te, voodoo dawi thiamna te, leh thlarau zâwltu te hmangin an bum reng a. (Deuteronomy 18:​10-13; 2 Chronicles 33:⁠6) Vântirhkoh suaksualte tâwpna tûr chu Diabola tâwpna ang a ni ang​—⁠chatuan atâna tihchimihna chu. (Matthaia 25:41; Thu Puan 20:10) Amaherawhchu, chu mi hun a lo thlen hma chuan, nghet taka dinga kan do a ngai a. Setana thiltihtheihzia leh amah leh a ramhuaihote hlawhtling taka kan do theih dân ngaihtuah chu a finthlâk a ni.

Setana Chu Eng Anga Thiltithei Nge?

7. Eng thiltihtheihna nge Setana’n khawvêl chungah a neih?

7 Setana chuan mihring chanchin tluanchhuakah Jehova chu a sawichhe char char a. (Thufingte 27:11) Mihring tam takte chu a thunun a ni. “Khawvêl pumhlûm hi mi sual thu thuin a awm” tih 1 Johana 5:19 chuan a sawi. Chuvâng chuan a ni, Diabola’n Isua chu “khawvêl ram zawng zawng” chunga thuneihna leh ropuina pêk tiama a thlêm theih ni. (Luka 4:​5-7) Setana chungchângah tirhkoh Paula chuan: “Nimahsela, kan chanchin ṭha hi khuhin a awm chuan boral mêkahte hian a ni, khuha a awm ni; Krista, Pathian anpui, a ropuizia chanchin ṭha êng chuan anmahni a chhun êng theih lohna tûrin chûngahte chuan he khawvêl pathian hian ring lote rilru a tidel ta a,” tiin a sawi. (2 Korinth 4:​3, 4) Setana chu “dawthei a ni . . . a, dâwt pa pawh a ni,” mahse “êng tirhkohvah” a inlantîr chawp a ni. (Johana 8:44; 2 Korinth 11:14) Khawvêl rorêltute leh an khua leh tuite mit tihdelsak nân thiltihtheihna a nei a, a tih dân tûr pawh a hre bawk. Thu dik lo thehdarhna, sakhaw thawnthu leh dâwt thute hmangin mite chu a bum a ni.

8. Setana thununna chungchângah Bible-in eng nge a târ lan?

8 Setana thiltihtheihna leh thununna chu zâwlnei Daniela hun lai, kan Vântlâng Kum Chhiar inṭan hma kum zabi ngana vêl khân a lang chiang a. Jehova’n Daniela hnêna fuihna thu thlen tûra vântirhkoh a tirh khân, chu vântirhkoh chuan “Persia ram hotu” thlarau mi dodâlna chu a tâwk a. Chu vântirhkoh rinawm chu amah ṭanpui tûra “Mikaela, hotu lian” a lo kal hma ni 21 chhûng chelh din tlat a ni. Chu mi chanchin tho chuan “Grik ram hotu” ramhuai chungchâng a sawi bawk. (Daniela 10:​12, 13, 20) Thu Puan 13:​1, 2-ah Setan chu politics sakawlh hnêna “a thiltihtheihna leh a lalṭhutphah leh thuneihna nasa tak” petu “drakon” anga târ lan a ni.

9. Kristiante’n tute nge an buan?

9 Tirhkoh Paula’n: “Kan buante hi tisa leh thisen an ni si lo, lalnate leh, thuneihnate leh, he thim chunga khawvêl rorêltute leh, vân hmunahte thlarau sualho awmte an ni zâwk e,” tia a ziak pawh hi a mak lo ve. (Ephesi 6:12) Tûn laiah pawh hian, Diabol-Setana thununna hnuaia ramhuaihote chuan hmuh theih lohvin mihring rorêltute leh mi nâwlpuite chu thununin, sawifiah theih loh khawpa râpthlâk thiltih; hnam insuatna te, firfiaka chêtna te, leh tual thahna te thlentîr tûrin a tur a ni. Tûnah chuan hêng thlarau thiltithei takte kan do theih dân chu i lo bêlchiang ang u.

Invênna Eng Nge Kan Neih?

10, 11. Engtin nge Setana leh a vântirhkoh suaksualte chu kan do theih ang?

10 Taksa lam emaw, rilru lam emaw pawh ni se, kan chakna mai chuan Setana leh a vântirhkoh suaksualte chu kan do hneh thei lo. Paula chuan: “Lalpaah leh a chakna thahruiah chuan thiltihtheihna neiin lo awm rawh u,” tiin min fuih a. Vênhimna atân Pathian lam kan hawi a ngai a ni. Paula chuan heti hian a sawi belh a: “Diabola ngamthlêmnate chu in do zawh nân Pathian râlthuam famkimin inthuam rawh u. . . . Ni ṭha lovah chuan in do zawhna tûr leh, in tih zawh vek hnu pawha in din theihna tûrin, Pathian râlthuam famkim chu la rawh u,” tiin.​—⁠Ephesi 6:​10, 11, 13.

11 Paula chuan a Kristian puite chu vawi hnih lai ‘Pathian râlthuam famkima’ inthuam tûrin a fuih a ni. “Famkim” tih thu mal hian ramhuai beihna do lêt nân chuan, tih tak zet a ngai tih a târ lang. Chuvângin, ramhuaiho do nâna tûn lai Kristiante’n an mamawh êm êm thlarau lam râlthuamah chuan engte nge tel?

“Ding Nghet”​—⁠Engtin Nge?

12. Engtin nge Kristiante chuan an kâwng chu thutaka an hrên theih ang?

12 Paula chuan heti hian a hrilhfiah a: “Chutichuan in kâwng chu thutaka hrêngin, felna âwmphaw chu hain . . . ding [“ding nghet,” NW] rawh u,” tiin. (Ephesi 6:​14, 15) Hetah hian râlthuam pahnih kâwnghrên leh âwmphaw chungchâng a sawi a. Sipai chuan a kâwng (khêl bâwr, kap, leh a dul hnuai lam) vênhim nân leh a ngûnhnâm pai nân a kâwnghrên chu nghet taka a hrên a ngai a ni. Chutiang chuan, Bible thutak chuan a mila kan nun theih nân nghet takin min phuar tûr a ni. Bible nî tina chhiarna hun duan kan nei em? Chutah chuan chhûngkuaa mi zawng zawngte an tel em? Chhûngkuaa ni châng sawihona kan nei ziah em? Chu bâkah, “bawi rinawm, fing tak” thu leh hla chhuaha hrilhfiahna pêkte chu kan hre ve zêl em? (Matthaia 24:45) Chutianga kan tih chuan, Paula fuihna zawm kan tum tlat tihna a ni ang. Bible kaihhruaina min pe thei video-te leh DVD-te pawh kan nei a. Thutak nghet taka vawn tlatna chuan thu tlûkna fing siam tûrin min ṭanpui thei a, kawng dik min zawhtîr thei a ni.

13. Engtin nge kan entîr nei thinlung chu kan vênhim theih?

13 Awmphaw chuan sipai âwmbâwr, thinlung, leh taksa pêng pawimawh dangte a vênghim a. Kristian chuan a entîr nei thinlung​—⁠a chhûng lama a nihna ber⁠​—⁠​chu Pathian felna ngainatna leh Jehova tehna felte vuan tlatin a vênghim thei a ni. Entîr nei âwmphaw chuan Pathian Thu a pawimawhna tinêp lo tûrin min vêng tlat a. ‘Sualna chu hua a, ṭhatna kan ngainat’ chuan, “kawng sualah rêng rêng” kan kete pên chu kan phal lo vang.​—⁠Amosa 5:15; Sâm 119:101.

14. ‘Remna chanchin ṭha inbuatsaihna kea bun’ tih awmzia chu eng nge ni?

14 Rom ram awp chhûng hawlh tlangtu kawngpui tam taka mêl za têl kal ṭhîn Rom sipaite ke chu ṭha taka thuam a ni ṭhîn a. ‘Remna chanchin ṭha inbuatsaihna kea bun’ tih chuan Kristiante tân eng awmzia nge a neih? (Ephesi 6:15) A awmzia chu chêt thawh tûrin kan inpeih reng tihna a ni. Pathian Ram chanchin ṭha chu hun remchâng apianga hril tûrin kan inpeih a. (Rom 10:​13-15) Kristian rawngbâwlnaa kan tel ziahna chu Setana “ngamthlêmnate” laka invênhimna chi khat a ni.​—⁠Ephesi 6:⁠11.

15. (a) Engin nge rinna phaw a pawimawhzia chu târ lang? (b) Eng ‘thal alh theite’ hian nge kan rinnaah nghawng pawi tak nei thei?

15 Paula chuan: “Chûng lo pawh chu [“eng dang zawng aiin,” NW] rinna phaw la ula, chu mi chuan mi sual thal alh thei zawng zawng chu in timit thei ang,” tiin a sawi chhunzawm a. (Ephesi 6:16) Rinna phaw la tûra thurâwn pêk chu “eng dang zawng aiin” tia sawi ṭanna chuan he râlthuam pawimawhzia hi a târ lang a ni. Kan rinna hian tlâkchham a nei tûr a ni lo. Invênhimna phaw lian tak angin, kan rinna chuan Setana ‘thal alh theite’ lak ata min vênghim a ni. Hêng hian tûn laiah eng nge a entîr ang le? Kan hmêlmate leh kalpêngte’n kan rinna tihchhiat nâna an theh darh rilru khei thei tak diriamna te, dâwt thu te, leh mi hruai sual nâna thudik chanve an sawi te a ni thei. Hêng ‘thal alh theite’ hi thil tam tak min leitîrtu leh mi uangthuang takte nunphung el duhna thleng min neihtîrtu hausak âtchilhna pawh a ni thei bawk. Chutiang mi uangthuangte chuan in lian leh ṭha zâwk atân te, motor ṭha zâwk atân te, a nih loh leh an incheina tlereuh man to tak takte leh an thuamhnaw chhuak thar ber ber neihte chu mite hmuha pho lan nân te hian sum tam tak an sêng a ni thei. Mite thil tih chu engpawh ni se, hêng ‘thal alh theite’ pumpelh tûr hian rinna chak tâwk kan nei ngei tûr a ni. Engtin nge rinna chak kan neih theih ang a, kan neih reng theih ang?​—⁠1 Petera 3:​3-5; 1 Johana 2:​15-17.

16. Engin nge rinna chak nei tûra min ṭanpui thei?

16 Mi mala Bible zir ziahin leh tih tak zeta ṭawngṭaiin Pathian chu kan hnaih thei a. Jehova chu kan rinna tichak tûrin kan dîl thei a, a ṭûl anga hma lain kan ṭawngṭaina mil chuan thil kan ti thei a ni. Entîr nân, chawlhkâr tina Vênnainsâng Zirnaah chuan zawhnate chhâng ve ngei tûrin ṭha takin kan inbuatsaih em? Bible leh Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte kan zir chuan kan rinna chu a chak ngei ang.​—⁠Hebrai 10:​38, 39; 11:⁠6.

17. Engtin nge “chhandamna lukhum” chu kan lâk theih ang?

17 Paula chuan thlarau lam râlthuam chungchâng a sawi chu he fuihna hian a titâwp a ni: “Chhandamna lukhum leh thlarau ngûnhnâm (Pathian Thu chu) la ula,” tiin. (Ephesi 6:17) Lukhum chuan sipai lû leh a thluak, thu tlûkna siamna lai ber chu a vênghim a. Chutiang chuan, kan Kristian beiseina chuan kan rilru ngaihtuahnate chu a vênghim a ni. (1 Thessalonika 5:⁠8) Kan rilru chu khawvêl thiltumte leh hausak âtchilhna lama duhthusâm thila tihkhah ai chuan, kan ngaihtuahna chu Isua ngei pawhin a tih angin kan Pathian min pêk beiseina lamah kan nghat zâwk tûr a ni.​—⁠Hebrai 12:⁠2.

18. Engvângin nge Bible chhiar ziahna chu kan thlahthlam loh ang?

18 Setana leh a ramhuaiho do tûra kan invênhimna hnuhnûng ber chu Pathian thu, a nih loh leh a thuchah Bible-a chhinchhiahte hi a ni. Hei hi Bible chhiar ziahna kan thlahthlam loh chhan tûr dang leh chu a ni. Pathian Thu hriat chianna chuan Setana dâwt thu leh ramhuai thu thehdarhte lakah min vênghim ang a, kalpêngte’n lungni lo taka an sawite leh an thu leh hla chhuahte lakah min vênghim bawk ang.

‘Eng Hun Pawha Ṭawngṭaiin’

19, 20. (a) Engin nge Setana leh a ramhuaiho chu nghâk reng? (b) Engin nge thlarau lamah min tichak thei?

19 Setana, a ramhuaiho, leh khawvêl suaksual tak tihboral hun chu a hnai hle tawh a. Setana chuan “hun tlêm tê chauh” a nei tih a inhria a ni. A thinur a, “Pathian thupêkte zâwma Isua hriattîrna thu pawmte” chu a do va. (Thu Puan 12:​12, 17) Chuvângin, Setana leh a ramhuaiho kan do chu a pawimawh hle a ni.

20 Pathian râlthuam famkima inthuam tûra fuih kan ni hi kan va lâwm tak êm! Paula chuan thlarau lam râlthuam chungchâng a sawina chu he fuihna thu hian a titâwp a ni: “Ṭawngṭaina leh dîlna tinrêngin eng hun pawha thlarauva ṭawngṭaiin, chu mi kawngah chuan mi thianghlim zawng zawng tân ṭhahnemngai tak leh dîl tlatin ngaihven rawh u,” tiin. (Ephesi 6:18) Ṭawngṭaina chuan thlarau lamah min tichak theiin, min tiharhvâng thei a ni. Setana leh a ramhuaiho do tûra min ṭanpui theih avângin, Paula thu sawite hi keimahniah nghawng i neihtîrin, i ṭawngṭai reng ang u. (w07 3/15)

Eng Nge I Zir?

• Engtin nge Setana leh a ramhuaiho chu an lo awm ṭan?

• Diabola chu eng anga thiltithei nge a nih?

• Setana leh a ramhuaiho laka invênhimna eng nge kan neih?

• Engtin nge Pathian hnêna mi râlthuam famkim chuan kan inthuam theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 17-naa milemte]

“Pathian fapate chuan mihring fanute chu hmêl ṭha takin an hmu”

[Phêk 19-naa milem]

Thlarau lam râlthuam chi rukte chu i sawiin, i hrilhfiah thei em?

[Phêk 20-naa milemte]

Engtin nge hêng thiltiha tel hi Setana leh a ramhuaiho laka invênhimna a nih?