A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Vântirhkohte’n Mihring Nun An Nghawng Dân

Vântirhkohte’n Mihring Nun An Nghawng Dân

Vântirhkohte’n Mihring Nun An Nghawng Dân

“Chûng hnuah chuan vântirhkoh dang, thuneihna nasa tak neiin vân ata lo chhuk ka hmu a . . . Tin, ani chuan aw ring takin, ‘Babulon khaw ropui chu a tlâwm ta, a tlâwm ta,’ . . . tiin a au va.”​—⁠THU PUAN 18:​1-3.

1, 2. Engin nge Jehova’n vântirhkohte chu a duhzâwng tihfamkim nân a hmang tih târ lang?

KUM upa tawh tak tirhkoh Paula chu Patmos thliarkâra a tân laiin, inlârna hmuhtîr a ni a. ‘Lalpa niah chuan thlarauva lo awmin’ thilthleng phûrawm tak mai chu a hmu a. Chu Lalpa nî chu kum 1914, Isua Krista lala a ṭhut aṭanga inṭanin, Kum Sâng Khat a lalna tâwp thleng a ni.​—⁠Thu Puan 1:⁠10.

2 He inlârna hi Pathian Jehova chuan Johana hnênah tlang takin a pe lo va. Thil hman a nei a ni. Thu Puan 1:1 chuan heti hian a sawi: “Isua Krista thu puan chhuah, Pathianin a bâwihte hriattîr atân a hnêna a pêk, thil lo awm lawk tûr thu chu; tin, chu chu a vântirhkoh hmangin a bâwih Johana a rawn hriattîr a,” tiin. Jehova chuan Isua kaltlangin, vântirhkoh pakhat chu Johana hnêna ‘Lalpa ni’ chungchâng hriattîr tûrin a tîr a ni. Ṭum khat phei chu Johana chuan “vântirhkoh dang, thuneihna nasa tak neiin vân ata lo chhuk” a hmu bawk. He vântirhkoh thiltih tûr hi eng nge ni? “Ani chuan aw ring takin, ‘Babulon khaw ropui chu a tlâwm ta, a tlâwm ta,’ . . . tiin a au va.” (Thu Puan 18:​1-3) He vântirhkoh thiltithei tak hian Babulon Khaw Ropui, khawvêl sakhuana dik lo lalram a tlâwm thu puanchhuah theihna chanvo a nei a ni. Chuvângin, Jehova chuan vântirhkohte hi a duhzâwng ti tûrin kawng pawimawh takin a hmang tih chu rinhlelh rual a ni lo. Pathian thiltuma vântirhkohte chanvo neih leh keimahni min nghawng dân chu chipchiar taka kan enchian hmain, hêng thlarau thilsiamte lo awm ṭan dân hi i ngaihtuahho ang u.

Engtin Nge Vântirhkohte An Lo Awm Ṭan?

3. Mi tam takte’n vântirhkohte chungchângah eng ngaih dân dik lo nge an neih?

3 Tûn laia mi maktaduai tam takte chuan vântirhkoh an awm tih an ring a. Mahse, mi tam tak chuan vântirhkohte leh an lo awm ṭan dânah chuan ngaih dân dik lo tak an nei a ni. Entîr nân, sakhaw ṭhenkhat vuantute chuan mi an hmangaih tak a thih hian, chu mi chu Pathian bula awm a, vântirhkoh han ni ta angah an ngai a ni. Chu chu Pathian Thuin vântirhkohte siam an nih dân, an lo awm dân, leh an lo awm chhan min zirtîr dân chu a ni em?

4. Bible-in vântirhkohte lo awm ṭan dân eng nge min hrilh?

4 Vântirhkoh zînga thiltihtheihna leh thuneihna neitu lian ber hming chu Mikaela, vântirhkoh chungnung ber a ni a. (Juda 9) Chu chu Isua Krista a ni. (1 Thessalonika 4:16) Kum chhiarsên loh liamtaa Jehova’n Siamtu nih a tum khân, a thil siam hmasak ber chu he Fapa vântirhkoh hi a ni. (Thu Puan 3:14) A hnuah, Jehova chuan a Fapa piang hmasa ber chu thlarau thil siam dang zawng zawngte siam nân a hmang a. (Kolossa 1:​15-17) Hêng thil siam vântirhkohte hi Jehova chuan a fate anga sawiin, Joba hnênah: “Leilung nghahchhan ka phûm lai khân khawiah nge i awm? I hriat thiam chuan sawi rawh. . . . Tunge a kil lung phûm ni, vârparh arsite an zai khâwma, Pathian fate zawng zawng an au lai khân?,” tiin a zâwt a ni. (Joba 38:​4, 6, 7) Vântirhkohte chu Pathian thil siam an ni tih leh mihringte awm hma hun rei tak ata lo awm tawh an ni tih a chiang hle.

5. Engtin nge vântirhkohte chu ṭhen hran an nih?

5 “Pathian chu buaina Pathian a ni lo va, remna Pathian a ni zâwk si a,” tiin 1 Korinth 14:33 chuan a sawi a. Chutiang chuan, Jehova chuan a thlarau lam fate chu hlâwm lian tak tak pathumah a ṭhen hrang a ni: (1) Pathian lalṭhutthlêng hmaa rawngbâwla, a thianghlimna puang chhuaka, a mite thlarau lama thianghlim taka dahtu serafte; (2) Jehova lalchungnunna chawisângtu cherub-hote; leh (3) vântirhkoh dang, a duhzâwng titute tiin. (Sâm 103:20; Isaia 6:​1-3; Ezekiela 10:​3-5; Daniela 7:10) Hêng thlarau lam thilsiam tam takte’n mihringte nuna chanvo an chelh ṭhenkhatte chu engte nge ni?​—⁠Thu Puan 5:⁠11.

Vantirhkohte’n Eng Chanvo Nge An Chelh?

6. Engtin nge Jehova’n Eden huan nêna inkûngkaih thilah cherub-te chu a hman?

6 Thlarau thil siamte chungchâng sawina hmasa ber chu Genesis 3:​24-ah kan hmu a, heti hian kan chhiar a ni: “[Jehova’n] mihring chu a hnawt chhuak ta a; tin, nunna thing kawng chu vêng tûrin Eden huan chhak lampangah chuan cherub-te leh mei khandaih vir tawn zawk zawk chu a awmtîr ta bawk a,” tiin. Hêng cherub-te hian Adama leh Evi chu atîra an awmna huana kîr leh thei lovin an siam a ni. Chu chu mihringte chanchin inṭan tirha thilthleng a ni a. Chu mi hnu aṭang chuan vântirhkohte’n eng chanvo nge an chelh tâk zêl?

7. Atîra “vântirhkoh” sawina atâna thu mal hman hian engtin nge vântirhkohte chelh chanvo pakhat chu a târ lan?

7 Bible-ah hian vântirhkohte chungchâng chu vawi 400 chuang lai sawi lan a ni a. Hebrai leh Grik thu mal “vântirhkoh” sawi nâna hman hi “thuchah kengtu” tia lehlin theih a ni ve ve a. Chuvângin vântirhkohte chuan Pathian leh mihringte inkâra inbiak pawhna hmanrua angin rawng an bâwl a ni. He thuziak paragraph hmasa pahniha kan hmuh tawh angin, Jehova chuan vântirhkoh pakhat chu tirhkoh Johana hnêna thuchah pe tûrin a hmang a ni.

8, 9. (a) Engtin nge Manoa leh a nupui chu vântirhkoh tlawhnain a nghawng? (b) Eng nge nu leh pate’n vântirhkohvin Manoa a tlawh chungchâng aṭanga an zir theih?

8 Vântirhkohte chu leia Pathian chhiahhlawhte ṭanpui tûr leh tichak tûra hman an ni bawk. Entîr nân, Israel rama Rorêltute hun lai khân, Manoa leh a nupui fa nei thei lo chuan fa neih an châk ngawih ngawih a. Jehova chuan a vântirhkoh chu Manoa nupui hnêna fapa a neih tûr thu hrilh tûrin a tîr a ni. Thuziak chuan heti hian min hrilh: “Ngai teh, i rai ang a, fapa i hring dâwn si a; a lûah chuan bakmehna rêng rêng rawih a ni lo vang: naupang chu chhûla a awm lai aṭangin Pathian tâna Nazarit mi a ni dâwn si a: ani chuan Israel-hote hi Philistia mite kut ata chu a chhanchhuak ṭan ang,” tiin.​—⁠Rorêltute 13:​1-5.

9 Manoa nupui chuan fapa Samsona, Bible thilthleng chanchina hmingthang tak chu a hring ta ngei a. (Rorêltute 13:24) Naupang chu a pian hmain, Manoa chuan vântirhkoh chu a hnêna lo kal leh a, naupang lo piang tûr a enkawl dân tûr chu rawn zirtîr tûrin a ngên a. Ani chuan: “Naupang awm dân tûr chu engtin nge ni ang a, engnge ni a thawh tûr chu ni ang le?” tiin a zâwt a ni. Jehova vântirhkoh chuan Manoa nupui hnêna a pêk tawh kaihhruaina chu a pe nawn leh a. (Rorêltute 13:​6-14) Manoa chu a va phûr dâwn êm! Vântirhkohte’n tûn laiah chutiang chuan mi mal takin mite an tlawh tawh lo va; mahse, nu leh pate chuan Manoa angin an fate an zirtîr hunah Jehova kaihhruaina an zawng thei a ni.​—⁠Ephesi 6:⁠4.

10, 11. (a) Engtin nge Elisa leh a chhiahhlawh chu Suria sipaihote rûnna chuan a nghawng? (b) He thilthleng ngaihtuahna hi engtin nge kan hlâwkpui theih?

10 Zâwlnei Elisa hun lai khân vântirhkoh ṭanpuina ropui tak chu a thleng a. Elisa chu Israel khawpui pakhat, Dothana a awm lai a ni. Ni khat chu a chhiahhlawh zîng taka a thawha a han hawi chhuah chuan, khua chu sakawr leh indo tawlailîr hian a hual khat mup tih a hmu a. Suria lal chuan sipai thiltithei takte chu Elisa man tûrin a lo tîr chu niin. Elisa chhiahhlawh chu engtin nge a awm? Hlau tak leh chi-ai tak chungin: “E khai aw, ka pu! engtin nge kan tih tâk ang le?” tiin a au chhuak a. A tân chuan beisei a bo thlâwt a ni. Mahse, Elisa erawh chuan: “Hlau mata che; an lama ṭang ai chuan kan lama ṭang an tam zâwk alâwm,” a ti a. Chu chu eng a tihna nge ni?​—⁠2 Lalte 6:​11-16.

11 Elisa chuan amah ṭanpui tûrin vântirhkohte an awm a ni tih a hria a. Amaherawhchu a chhiahhlawh chuan engmah a hmu ve si lo. Chuvângin, “Elisa chuan a ṭawngṭai a, ‘LALPA, a hmuh theihna tûrin a mit han tihmensak teh ang che,’ a ti a. Tin, LALPAN chu tlangvâl mit chu a han tihmensak a; tichuan a hmu ve ta a; tin, ngai teh, Elisa vêlah chuan tlâng chu mei tawlailîr leh sakawrin a khat mup mai a.” (2 Lalte 6:17) Tûnah chuan chhiahhlawh chuan vântirhkohte chu a hmu ve thei ta a ni. Keini pawhin thlarau lam hriatna nên chuan, Jehova leh Krista kaihhruaina hnuaia awma Jehova mite vênhimna leh ṭanpuina petu vântirhkohte an awm tih kan hre ve thei a ni.

Krista Hun Laia Vântirhkoh Ṭanpuina

12. Mari’n eng ṭanpuina nge vântirhkoh Gabriela hnên aṭangin a dawn?

12 Juda nula thianghlim Mari’n: “Ngai rawh, i rai ang a, fapa i hring ang a, a hmingah chuan Isua i sa tûr a ni,” tih chanchin a hriat laia ṭanpuina a dawn hi ngaihtuah teh. He thu thar mak tak a dawn hma lawk hian, Pathian tirh vântirhkoh Gabriela chuan: “Mari, hlau suh; Pathian ngaihsakzâwng i ni e,” tiin a hrilh a ni. (Luka 1:​26, 27, 30, 31) Pathian ngaihsakzâwng a ni tih hriattîrna hêng thute hian Mari chu a tiphûrin, a va tichak dâwn êm!

13. Engtin nge vântirhkohte’n Isua an ṭanpui?

13 Ṭum dang leha vântirhkoh ṭanpuina chu Isua’n thlalêra Setana thlêmna vawi thum a hnâwl hnuah a thleng a. Pathian thu chuan chu fiahna tâwpah chuan, “diabola chuan a kalsan ta a. Tin, ngai teh, vântirhkohten a rawng an rawn bâwlsak ta a,” tih min hrilh a ni. (Matthaia 4:​1-11) Isua thih hma zânah chutiang deuh bawk chu a thleng a. Mangang taka ṭhingṭhiin, Isua chuan: “‘Ka pa, rem i tih chuan he no hi ka hnên ata la sawn rawh; nimahsela keia thu ni lovin, nangma thu ni zâwk rawh se,’ a ti a. Tin, vân aṭangin vântirhkoh pakhat a tiharh tûrin a hnênah a rawn inlâr a.” (Luka 22:​42, 43) Mahse, tûn laiah hian eng ang vântirhkoh ṭanpuina nge kan dawn?

Tûn Lai Huna Vântirhkoh Ṭanpuina

14. Tûn laiah eng ang tihduhdahna nge Jehova Thuhretute’n an tawrh a ngaih a, chu chuan eng nge a rah chhuah?

14 Tûn lai Jehova Thuhretute thu hrilhna chanchin kan han ngaihtuah hian, vântirhkoh ṭanpuina an dawnzia kan hmu a ni lâwm ni? Entîr nân, Jehova mite chuan Khawvêl Indopui II-na (1939-45) thlen hma leh thlen chhûnga German ram leh Europe Khawthlang lama Nazi pâwl beihnate chu an tuar chhuak thei a. Chu mi aia awh rei zâwk tihduhdahna chu Italy, Spain, leh Portugal rama Katholic Fascist hun lai khân an tuar a ni. Kum sâwmbi têl chu, anni chuan hmân lai Soviet Union leh a awp ramahte chuan tihduhdahna an tuar bawk a. Africa ram ṭhenkhata Thuhretute tihduhdahna tawrh pawh hi hmuh hmaih chi a ni lo. * Tûn hnai maiah khân, Jehova chhiahhlawhte chuan Georgia ramah tihduhdahna namên lo an tuar a. Setana chuan Jehova Thuhretute hna thawh lai tihtâwpsak tumin a tih theih apiang chu a ti a ni. Chutichung pawh chuan, a pâwl ang chuan chûng dodâlnate chu an tuar chhuak a, an ṭhang duang ta hle a. Hei hi kawng khatah chuan vântirhkohte’n an chhanhim vâng a ni.​—⁠Sâm 34:7; Daniela 3:28; 6:⁠22.

15, 16. Jehova Thuhretute’n khawvêl pum puia an rawngbâwlnaah vântirhkoh ṭanpuina eng ang nge an dawn?

15 Jehova Thuhretute chuan Pathian Ram chanchin ṭha khawvêl pum puia hril tûr leh hmun tina tuina neite Bible thutak zirtîra, mite zirtîra siam tûra an hna neih chu an la thutak hle a ni. (Matthaia 28:​19, 20) Amaherawhchu, he thupêk hi vântirhkohte ṭanpuina tel lo chuan an tipuitling thei lo tih an hre chiang hle. Chuvângin, Thu Puan 14:​6, 7-a sawi hi an tân chuan ṭanpui vartu hnai reng a ni. Chutah chuan heti hian kan chhiar a ni: “Leia awmte hnênah leh hnam tinrêng te, chi tinrêng te, ṭawng tinrêng te, mi tinrêng te hnêna tlângaupui tûra chatuana chanchin ṭha nei vântirhkoh dang vanlaizâwla thlâwk ka [tirhkoh Johana] hmu a; tin, ani chuan aw ring takin, ‘A rorêl hun chu a lo thlen tâk avângin Pathian chu hlau ula, chawimawi rawh u; vân te, lei te, tuifinriat te, tuihna te siamtu chu chibai bûk rawh u,’ a ti a,” tiin.

16 Hêng thute hian khawvêl pum puia Jehova Thuhretute thu hrilhna ropui tak chu vântirhkohte ṭanpuina leh kaihhruaina hnuaia thawh a ni tih a târ lang chiang hle. Jehova chuan a Thuhretute lama mi rilru ṭhate hruai nân a vântirhkohte chu a hmang a. Vântirhkohte chuan Thuhretute chu a thleng tlâk âwmte hnên lamah an hruai bawk ṭhîn. Chuvângin, Jehova Thuhretute chuan miin hun khirh tak a tawh lai leh thlarau lama ṭanpuina a mamawh lai tak chu an va tlawh fuh ṭhîn a; chu chu thilthleng palh mai anga ngaih atân chuan a thleng zîng deuh zawng a ni.

Nakin Lawka Chanvo Pawimawh Tak An Chelh Tûr Chu

17. Assuria mite chu vântirhkoh pakhat lekin a beih khân engtin nge an awm?

17 Vântirhkohte chuan Jehova betute tâna thuchah kengtu leh anmahni tichaktu anga rawng an bâwl bâkah, rawngbâwlna dang an la nei bawk a. Hun kal tawhahte khân, Pathian rorêlnate chu an lo thlentîr tawh a ni. Entîr nân, B.C.E. kum zabi riatnaah khân Jerusalem chu Assuria sipai tam takte chuan beih an tum a. Engtin nge Jehova’n a chhân lêt? Ani chuan: “Keimah avâng leh ka chhiahhlawh Davida avângin he khawpui hi chhanhim tûrin ka vêng dâwn a ni,” tiin a sawi. Bible thuziak chuan thilthleng chu min hrilh a ni: “Chu mi zân chuan heti hi a ni a, LALPA vântirhkoh chu a thawk chhuak a, Assuria-ho riahhmunah chuan mi nuai khat leh sîngriat leh sângnga a tihlum a: tin, zîng taka an han thawh chuan, ngai teh, mitthi ruang hlîr a lo ni ta mai a,” tiin. (2 Lalte 19:​34, 35) Mihring sipai chakna chu vântirhkoh pakhat chakna nêna khaikhin chuan a va theuneu tak êm!

18, 19. Vântirhkohte’n nakin lawkah eng chanvo pawimawh tak nge an chelh dâwn a, chu chuan engtin nge mihringte a nghawng ang?

18 Vântirhkohte chu kan hma lawka Pathian rorêlna thlentîrtu tûr sipaiho an ni dâwn a. Rei lo têah Isua chu ‘vântirhkoh chak takte nên, meialh zîngah vân aṭangin’ a lo chhuk dâwn a. An thiltum ber chu ‘Pathian hre lo mi leh kan Lalpa Isua chanchin ṭha âwih lo mite chunga phuba lâk’ a ni ang. (2 Thessalonika 1:​6-8) Hei hian mihringte chungah nghawng a va nei nasa dâwn êm! Khawvêl tluan chhuaka Pathian Ram chanchin ṭha puan chhuah mêk dawngsawng duh lotute chuan boralna an tâwk ang. Jehova zawnga, felna zawnga, thuhnuairawlh tumte chauh chu “LALPA thinrimna nîah chuan thuhrûkin” an awm ang a, tihnat an ni lo vang.​—⁠Zephania 2:⁠3.

19 Jehova’n a vântirhkoh thiltithei takte chu leia amah betute ṭanpui tûr leh tichak tûra a hman avângin kan lâwm hle thei a ni. Jehova laka hela, Setana kaihhruaina hnuaia awm vântirhkoh an awm avângin, Pathian thiltuma vântirhkohte chanvo chelh kan hriatthiamna chu a thlamuanthlâk bîk a ni. A dawta thuziak chuan Kristian dikte’n Diabol-Setana leh a ramhuaihote thununna chak tak aṭanga an invênhim theih nâna an tih theihte chungchâng chu a rawn sawi lang ang. (w07 3/15)

[Footnote]

^ par. 14 Hêng tihduhdahna thlen dân vêl chipchiar tak hriat nân, Yearbook of Jehovah’s Witnesses, 1983 (Angola), 1972 (Czechoslovakia), 2000 (Czech Republic), 1992 (Ethiopia), 1974 leh 1999 (Germany), 1982 (Italy), 1999 (Malawi), 2004 (Moldova), 1996 (Mozambique), 1994 (Poland), 1983 (Portugal), 1978 (Spain), 2002 (Ukraine), leh 2006 (Zambia) chu en rawh.

Eng Nge I Zir?

• Engtin nge vântirhkohte an lo awm ṭan?

• Bible hun lai khân vântirhkohte chu eng anga hman nge an nih?

Thu Puan 14:​6, 7-in tûn laia vântirhkohte thiltih chu engtin nge a târ lan?

• Vântirhkohte’n nakin lawkah eng chanvo pawimawh tak nge an chelh dâwn?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 14-naa milem]

Manoa leh a nupui chu vântirhkohvi’n a tichak

[Phêk 15-naa milem]

“An lama ṭang ai chuan kan lama ṭang an tam zâwk”