A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Kohhran Chuan Jehova Fak Rawh Se

Kohhran Chuan Jehova Fak Rawh Se

Kohhran Chuan Jehova Fak Rawh Se

“Ka unaute hnênah i hming ka hril ang a; awm khâwm [“kohhran,” NW] zîngahte chuan . . . ka fak ang che.”​—⁠HEBRAI 2:​12.

1, 2. Engvângin nge kohhran hi a ṭangkai êm êm a, eng nge a chanvo pawimawh tak chu?

MIHRING chanchin tluan chhuakah, mite chuan chhûngkuaah hian inṭhianna leh himna chu an hmu a. Amaherawhchu, Bible chuan tûn laia khawvêl puma mi chhiarsên lohte’n inṭhianna leh himna danglam bîk tak an neihna chu a târ lang a ni. Chu chu Kristian kohhran a ni. Chhûngkaw inhnaih leh inṭanpui tawnah i awm emaw, awm lo emaw pawh ni se, Pathianin kohhran ruahmanna kal tlanga a thil pêkte chu i hlut theiin, i hlut tûr a ni bawk. Jehova Thuhretute kohhran i bêlbul reng tawh a nih chuan, chuta inkawmkhâwmna lungawithlâk tak leh him nia inhriatna i neih chu i sawi thei ngei ang.

2 Kohhran chu pâwl pakhata inhui khâwmna mai a ni lo. Khawtlâng inzawm khâwm emaw, seilenna inangte inzawm khâwmna emaw, infiamna lama tuizâwng inangte inhawr khâwmna emaw lah a ni hek lo. Kohhran ruahmanna chu Pathian Jehova fak nân a ni ber zâwk a. Chutiang mizia chu Sâm buin hmân aṭang tawhin a târ lang a ni. Sâm 35:​18-ah heti hian kan chhiar a: “Inkhâwmna ropui takah chuan lâwm thu ka hrilh ang chia: mi tam tak zîngah ka fak ang che,” tiin. Chutiang bawkin, Sâm 107:​31, 32 chuan: “Aw, mihringte hian LALPA chu a ngilneihna avâng leh, mihring fate chunga a thilmak tihte avâng hian fak teh sela aw! Anni chuan mite inkhâwmnaah amah chu fak sela,” tiin min fuih a ni.

3. Paula sawi angin, kohhran chuan eng nge a tih?

3 Kristian tirhkoh Paula chuan, “Pathian chhûngte chu Pathian nung Kohhranho, thutak ban leh innghahna chu an ni” tia sawiin, kohhran pawimawhna dang leh chu a târ lang a. (1 Timothea 3:15) Eng kohhran chungchâng nge Paula’n a sawi? Bible-in eng kawngtein nge “kohhran” tih thu mal hi a hman? Hei hian kan nunah leh kan beiseina chungah eng nghawng nge a neih ang? A chhânna hmu tûrin, Pathian Thuin “kohhran” tih thu mal a hman dân i lo bih chiang phawt ang u.

4. Engtin nge Hebrai Pathian Lehkha Thuah “kohhran” tih thu mal chu hman a nih deuh ber?

4 “Kohhran” tihna Hebrai thu mal chu Mizo Bible Thuthlung Hluiah chuan “pun khâwmna,” “inkhâwmna,” “inkhâwmho,” “hnam tam tak,” leh “mipuite” tia lehlin a ni fo va. Chu chu ‘ko khâwm’ tihna emaw, ‘pung khâwm’ tihna emaw aṭanga lo chawr chhuak a ni. (Deuteronomy 4:​10; 9:​10) Fakna hla phuahtu chuan he Hebrai thu mal hi vâna vântirhkohte chungchâng sawi nân a hmang a, thil ṭha lo titute awmkhâwmho sawi nân pawh a hmang bawk a ni. (Sâm 26:5; 89:​5-7) Mahse, Hebrai Pathian Lehkha Thu chuan chu thu mal chu Israelte sawi nân a hmang deuh ber a. Pathian chuan Jakoba chu “hnam hrang hrang tam tak” a lo ni ang tih a târ lang a, chutiang chu a lo ni ta rêng a ni. (Genesis 28:3; 35:11; 48:⁠4) Tin, Israelte chu “LALPA mipuihote” ni tûra koh khâwm, a nih loh leh thlan an ni bawk.​—⁠Number 20:4; Nehemia 13:1; Josua 8:35; 1 Samuela 17:47; Mika 2:⁠5.

5. Grik thu mal “kohhran” chu engtia lehlin nge ni deuh ber a, eng awmze neiin nge he thu mal hi hman theih a nih?

5 Chu mi tlukpui Grik thu mal chu ek·kle·siʹa a ni a, Grik thu mal pahnih “ko” tihna leh “chhuak” tihna aṭanga lo awm a ni a. Chu chu sakhaw thilah ni lo, Ephesi khuaa Demitria’n Paula dodâl tûra a koh khâwm “awmkhawmhote” sawi nân pawh a hman theih a ni. (Tirhkohte 19:​32, 39, 41) Mahse, Bible chuan chu thu mal chu Kristian kohhran sawi nân a hmang tlângpui a. Ṭawng lehlin ṭhenkhat chuan he thu mal hi “biak in” tiin a dah a; amaherawhchu, The Imperial Bible-Dictionary chuan hei hian “vântlâng inkhâwmna atâna Kristiante awmkhâwmna in tak tak chu . . . a kâwk ngai lo,” a ti. Mahse, ngaihven awm takin, Kristian Grik Pathian Lehkha Thu-ah chuan, “kohhran” tih thu mal hi a lo berah kawng chi lia hman a ni tih kan hmu a ni.

Hriak Thih Pathian kohhran

6. Davida leh Isua chuan kohhranah eng nge an tih?

6 Sâm 22:​22-a Davida thu hi Isuaah hmehbelin, tirhkoh Paula chuan: “‘Ka unaute hnênah i hming ka hril ang a; awm khâwm [kohhran] zîngahte chuan hla sain ka fak ang che.’ . . . Pathian lam thilahte chuan Puithiam Lalber mi lainat thei leh rinawm tak a nih theih nân, engkima a unaute anga lo awm chu [Isua] tân a ṭûl rêng a ni,” tiin a ziak a. (Hebrai 2:​12, 17) Davida chuan hmân lai Israel phung khâwmho [kohhran] zîngah Pathian chu a fak a ni. (Sâm 40:⁠9) Amaherawhchu, Isua chuan ‘kohhran zînga’ Pathian a fak tia Paula’n a sawi khân eng nge a kawh tum tak chu? Eng kohhran nge a sawi?

7. Kristian Grik Pathian Lehkha Thu chuan “kohhran” tih thu mal chu eng awmze bul ber neiin nge a hman?

7 Hebrai 2:​12, 17-a kan thil chhiar chuan pawimawhna a nei a. Krista’n a unaute hnêna Pathian hming a hril tih hian, chu kohhranah chuan amah ngei a tel a ni tih a târ lang a ni. Tunge a unaute chu? ‘Abrahama thlah’ zînga mi, Krista unau thlarau hriak thih, “vân kohna chang vete” an ni. (Hebrai 2:⁠16–​3:1; Matthaia 25:40) Ni e, Kristian Grik Pathian Lehkha Thua “kohhran” tih thu mal awmze bul ber chu, Krista hnungzui thlarauva hriak thih pâwl hlâwm khat sawina a ni a. Hêng hriak thihte hi “fa tîr vâna hming chuang kohhranho” atâna din an ni.​—⁠Hebrai 12:⁠23.

8. Engtin nge Isua chuan Kristian kohhran din chungchâng a lo târ lan lâwk?

8 Isua chuan he Kristian “kohhran” din a nih tûr thu hi a târ lang a. A thih hma kum khat vêlah chuan, tirhkoh pakhat hnênah: “Nang Petera . . . he lungpui chungah hian ka kohhranho ka rem chho ang a, Mitthi Khaw kulh kawngkhârte chuan chu chu an ngam lo vang,” tih a hrilh a ni. (Matthaia 16:18) Petera leh Paula chuan Isua chu sawi lâwk tawh lungpui a nihzia chiang takin an hre thiam a. Petera chuan lungpui, Krista chunga sak thlarau lam ina “lung nungte” anga remte chu, anmahni Kotu ‘ṭhatna an entîr [puanchhuah] theih nâna chi thlan’ an ni tih a ziak a ni.​—⁠1 Petera 2:​4-9; Sâm 118:22; Isaia 8:​14; 1 Korinth 10:​1-4.

9. Engtik khân nge Pathian kohhran chu din ṭan a nih?

9 Engtik khân nge chu “chi thlan” chu Kristian kohhrana din ṭan a nih? Chu chu C.E. 33 Pentikost nîa Pathianin Jerusalema awmkhâwm zirtîrte chunga thlarau thianghlim a leih buak khân a ni. A hnu lawk chu mi nî vêkah chuan, Petera chuan Juda mi leh saphunte hnênah thiam takin thu a sawi a. Mi tam takte chu Isua thih chungchâng an hriatin an thinlunga chhun ang an lo ni a; tichuan, inlamlêtin, baptisma an chang a ni. Chutiang chuan mi sâng thumin baptisma changin chuta chinah chuan Pathian kohhran thar pung chak tak zînga mi an lo ni ta a ni. (Tirhkohte 2:​1-4, 14, 37-​47) Chutianga a pun chhan chu, tisa lam Israelte chu Pathian kohhran an ni tawh lo tih pawmtu Juda mi leh saphunte an pun zêl vâng a ni a. Hriak thih Kristiante hmanga din thlarau lam “Pathian Israelte” chu Pathian kohhran dik tak a lo ni ta zâwk a ni.​—⁠Galatia 6:​16; Tirhkohte 20:⁠28.

10. Pathian kohhran nêna Isua inlaichînna chu eng nge ni?

10 Bible chuan “Krista leh a kohhran” tia sawiin, Isua leh hriak thihte chu a thliar hrang fo va. Isua chu thlarauva hriak thih Kristian kohhran Lû a ni. Paula chuan Pathianin “[Isua] chu engkim zawng zawng chungah lû atân kohhranho hnênah chuan a pe a, kohhranho chu a taksa a ni,” tih a ziak a. (Ephesi 1:​22, 23; 5:​23, 32; Kolossa 1:​18, 24) Tûn laiah, chu kohhran zînga a la bâng tlêm tê chauh chu leiah hian an la awm a ni. Mahse, an Lû, Isua Krista chuan anni chu a hmangaih tih kan ring tlat thei a. An chunga Isua rilru put hmang chu Ephesi 5:​25-ah târ lan a ni: ‘Kristan kohhranho a hmangaih a, an aih amah a inpe,’ tiin. Isua’n leia a awm laia a tih ang chiahin, ‘faka inthawina, a hming ṭanna hmuite rah chu Pathian hnêna an hlan’ tlat avângin, anni chu a hmangaih a ni.​—⁠Hebrai 13:⁠15.

“Kohhran” Tih Thu Mal Hmanna Dangte

11. Kristian Grik Pathian Lehkha Thuin “kohhran” tih thu mal a hman dân pahnihna chu eng nge ni?

11 A châng chuan, Bible chuan “kohhran” tih thu mal chu “Pathian kohhranho” nia din hriak thih mi 1,44,000 zawng zawng sawi nâna hmang lovin, mi tlêm zâwk sawi nân a hmang a. Entîr nân, Paula chuan Kristian ho khat hnênah: “Judate tân pawh Grikte tân pawh Pathian kohhranho tân pawh an tlûk phahna tûr rêng rêng engmah ti suh u,” tiin a ziak a. (1 Korinth 10:​32, 33) Chiang takin, hmân lai Korinth khuaa Kristian pakhat chu mawi lo taka a chêt chuan, chu chu ṭhenkhat tân tlûk phahna a ni thei a ni. Chu mawi lo taka chêtna chuan Grik mi zawng zawngte, Juda mi zawng zawngte, a nih loh leh chutih lai aṭanga vawiin ni thlenga hriak thih zawng zawngte chu a titlu thei ang em? Thei lo ve. Chuvâng chuan, he mi chânga “Pathian kohhranho” tih thu mal hian hun engemawti chhûnga Kristian awmte a kâwk niin a lang. Chutiang bawkin, tuemaw chuan Pathianin kohhran a kaihruai, a châwm, a nih loh leh mal a sâwm a tih hian, khawi hmuna awm pawh ni se, hun engemawti chhûnga awm Kristian zawng zawngte a sawina a ni. A nih loh leh Pathian kohhrana awm hlimna leh remna kan sawi hian, Kristian inunauna pum pui kan sawina a ni.

12. Bible-in “kohhran” tih a hman dân pathumna chu eng nge ni?

12 Bible-in “kohhran” tih thu mal a hman dân a pathumna chuan hmun khata awm Kristian zawng zawngte chu a kâwk a ni. Atîra Grik ṭawnga ziakah chuan heti hian kan chhiar a ni: “Kohhran chu Judai ram vêlah te, Galili ram vêlah te, Samari ram vêlah te chuan . . . muang takin an awm ta a,” tiin. (Tirhkohte 9:​31) Chu ram zau takah chuan Kristian ho khat aia tam an awm a; mahse, Judai ram te, Galili ram te, leh Samari rama awm zawng zawngte chu “kohhran” tia sawi an ni. Chuvâng chuan a ni, Mizo Bible chuan “kohhran” tih aiah “kohhranhote” tih ṭawngkam a hman ni. C.E. 33 Pentikost nî leh a hnu lawka baptisma chang zât ngaihtuahin, Jerusalem vêla inkhâwm ṭhînte chu ho khat aiin an tam hial mai thei a. (Tirhkohte 2:​41, 46, 47; 4:4; 6:​1, 7) Herod Agrippa I-na chuan C.E. 44-a a thih thlengin Judai ramah ro a rêl a; tin, Galatia 1:22 thute aṭangin a lo berah C.E. 52-ah chuan Judai ramah kohhran tam tak a awm tawh tih a chiang a ni. Chuvângin, atîra Grik ṭawnga ziaka Heroda’n “kohhran zînga tute emaw tihduhdah tumin a kut a lek” tih kan chhiar hian, chu chuan Jerusalema awm ho khat aia tam chu a kâwk thei ang. He mi vâng hi a ni ngei ang, Mizo Bible chuan chu lai thu chu “kohhrante zînga tute emaw tihduhdah tumin a kut a lek” tia a lehlin chhan chu.​—⁠Tirhkohte 12:⁠1.

13. Bible-in “kohhran” a hman dân tlânglâwn tak a palina chu eng nge ni?

13 A palinaah chuan, “kohhran” tih thu mal hi a hma aia kawh bîk nei lehzual leh tlânglâwn zâwka hman a ni a, chu chuan ina neih ang chi, tualchhûng kohhran pakhata Kristiante a kâwk a ni. Paula chuan “Galatia rama kohhranho” chungchâng a sawi a. Rom ram bial lian takah chuan chutiang kohhran chu pakhat aia tam a awm a ni. Paula chuan Galatia ram chungchângah “kohhranho” tiin pakhat aia tam sawina vawi hnih lai a hmang a, chutah chuan Antiokei khua te, Derbe khuate, Lustra khua te, leh Ikonion khua te a tel ngei ang. Chûng tualchhûng kohhranahte chuan upa, a nih loh leh enkawltu nih tlingte chu ruat an ni. (1 Korinth 16:1; Galatia 1:2; Tirhkohte 14:​19-​23) Tin, Pathian Lehkha Thu sawi dânin, chûng chu “Pathian kohhranho” an ni.​—⁠1 Korinth 11:16; 2 Thessalonika 1:⁠4.

14. Bible châng a ṭhenlaia “kohhran” tih thu mal hman dân aṭangin eng thu tâwp nge kan siam theih?

14 A ṭhenah chuan, Kristian inkhâwmnaa telte chu mi mal ina leng thei khawpa tlêm an ni mai thei a. Chutichung chuan, “kohhran” tih thu mal chu chûng mi tlêm tête sawi nân hman a ni tho mai. Chutiang mi tlêm tê kohhran anga sawi kan hriatte chu Akuila leh Priskilli te, Numpha te, leh Philemona te ina awm kohhrante chu a ni. (Rom 16:​3-5; Kolossa 4:​15; Philemona 2) Hei hi tûn laia tualchhûng kohhran tê tak tê, mi mal ina inkhâwmte tân tichaktu a ni tûr a ni a. Jehova’n kum zabi khatnaa chûng kohhran tête a pawm angin, tûn laia kohhran tête pawh a pawm a, a thlarau thianghlima kaihruaiin, a ṭanpui a ni.

Kohhrante Chuan Jehova An Fak

15. Engtin nge kohhran hmasa ṭhenkhatah thlarau thianghlim hnathawh chu a lan chhuah?

15 Kan hriat tawh angin Sâm 22:​22-na thlen famkim nân, Isua’n kohhran zîngah Pathian a fak a. (Hebrai 2:​12) Amah zuitu mi rinawmte chuan chutiang bawk chu an ti ve tûr a ni. Kum zabi khatnaa Kristian dikte chu Pathian fate an nihna tûra thlarau thianghlima hriak thih an nih avânga Krista unaute an lo nih khân, ṭhenkhat chuan thlarau thianghlim hna thawh dang lam bîk tak chu an dawn belh a. Anni chuan thlarau thilpêk mak tak chu an dawng a ni. Chutiang thilpêk lan chhuahna ṭhenkhat chu finna leh hriatna sawi chhuahna te, tihdam theihna emaw, thu hrilh theihna emaw, a nih loh leh an ṭawng hriat lohva thu sawi theihna te emaw chu a ni.​—⁠1 Korinth 12:​4-11.

16. Thlarau thilpêk mak takin a tum pakhat chu eng nge ni?

16 Ṭawng hriat lohva thusawi chungchângah, Paula chuan: “Thlarauvin hla ka sa ang a, hriattheihna pawhin ka sa bawk ang,” a ti a. (1 Korinth 14:15) Ani chuan mi dangte chu zirtîra an awm theih nân an tân a thusawi an hriatthiam a pawimawh tih a hria a. Kohhrana Jehova fak chu a thiltum ber a ni. Ani chuan thlarau thilpêk nei mi dangte hnênah: “Kohhranho siamṭhatna tûra in ngah theih nân zawng rawh u,” tiin a fuih a, chu kohhran chu an thilpêk dawn a lanna tualchhûng kohhran a ni. (1 Korinth 14:​4, 5, 12, 23) Chiang takin, Paula chuan tualchhûng kohhrante chu a ngaihsak a, chûnga awm Kristian tinte chuan Pathian fak theihna hun remchâng an neih ṭheuh tih chu a hria a ni.

17. Tûn laia tualchhûng kohhrante chungchângah eng nge kan chian theih?

17 Jehova chuan a kohhran chu a hmangin, a chhawmdâwl chho zêl a. Ani chuan leia hriak thih ho khat awm chu mal a sâwm a ni. Chu a malsâwmna chu Pathian mite’n an dawn thlarau lam chaw hnianghnâr tak aṭang hian a lang a. (Luka 12:42) Ani chuan khawvêl puma inunauna chu mal a sâwm a ni. Tin, kan thiltih leh mi dangte rinna lama tichak thei chhânna pea min Siamtu kan fakna hmun, tualchhûng kohhrante chu mal a sâwm bawk. Chûng hmunah chuan kan tualchhûng kohhrana kan tel theih loh huna kawng danga Pathian kan fak theih nâna zirtîrna leh kaihhruaina chu kan dawng a ni.

18, 19. Kristian dik takte chuan khawi hmuna tualchhûng kohhranah pawh eng nge an tih duh?

18 Tirhkoh Paula’n Makedonia ram Philippi khuaa tualchhûng kohhrana Kristiante chu: ‘Ka ṭawngṭai ṭhîn, . . . Pathian ropuina leh fakna tûra Isua Krista zâra felna rah awm chuan [in] lo kha theih nân,’ tiin a fuih tih hre chhuak rawh. Chutah chuan pâwn lam mite hnêna Isua an rinna leh an beiseina ropui tak chungchâng an hrilh pawh a tel ngei ang. (Philippi 1:​9-11; 3:​8-11) Chutiang chuan, Paula’n a Kristianpuite chu: “Tichuan [Isua] zârah chuan faka inthawina hi Pathian hnênah i hlân fo vang u, chu chu a hming ṭanna hmuite rah chu a ni,” tiin a fuih a ni.​—⁠Hebrai 13:⁠15.

19 Isua angin “awm khâwm zîngahte,” a nih loh leh kohhran zînga Pathian fak leh, amah la hre lo leh fak rih lote hmaa i hmuia Jehova fak chu nuam i ti em? (Hebrai 2:12; Rom 15:​8-11) Kan mi mal chhânna chu tualchhûng kohhranin Pathian thiltuma chanvo a neih chunga kan rilru put hmangah engemaw chen chu a innghat ang. A dawta thuziakah chuan Jehova’n kan tualchhûng kohhran a kaihhruai dân leh a hman dân chungchâng leh kohhranin kan nî tin nunna hmun a chante chu i zir ho ang u. (w07 4/15)

I Hre Chhuak Em?

• Engtin nge Kristian hriak thihte hmanga din ‘Pathian kohhran’ chu a lo pian chhuah?

• Eng kawng dang chi thumin nge Bible-in “kohhran” tih thu mal hi a hman?

• Kohhran chungchângah Davida te, Isua te, leh kum zabi khatnaa Kristiante chuan eng nge tih an duh a, chu chuan engtia min nghawng tûr nge a nih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 9-naa milem]

Isua chu eng kohhran lungphûm nge a nih?

[Phêk 12-naa milem]

Benin rama Kristiante angin, pung khâwm zîngah Jehova kan fak thei