A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jeremia Ṭah Hla Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jeremia Ṭah Hla Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jehova Thu Chu A Nung

Jeremia Ṭah Hla Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

ZAWLNEI Jeremia chuan kum 40 chhûng rorêlna thuchah a puan chhuahte thlen famkimna chu a hmu a. Zâwlnei chuan khawpui a ngainat tak tihchhiata awm a hmuhin engtin nge a awm? “Jeremia chu ṭhuin, Jerusalem chu he ṭah hla nên hian a sûn a, a ṭap a ni,” tiin Greek Septuagint chuan he Jeremia Ṭah Hla thuhmahruaiah a sawi a. Jerusalem chu thla 18 lai hual a nih hnu a, hâl a nih dân zâwlnei rilrua a la chian hle lai, B.C.E. 607-a phuah a ni a, Ṭha Hla hian Jeremia lungngaihna nasa tak chu chiang takin a târ lang a ni. (Jeremia 52:​3-5, 12-14) Khawpui dang engmah hian hetiang khawpa sûn a hlawh lo.

Jeremia Ṭha Hla hi hla thu panga thlan khâwm a ni a. A hmasa palite chu ṭah hla a ni a, a pangana chu khawngngaih dîlna, a nih loh leh ṭawngṭaina a ni.​—⁠Jeremia Ṭah Hla 5:⁠1.

“KA MIT KA ṬAH CHHE ZO”

(Ṭah Hla 1:​1–2:​22)

“Mipuia khat ṭhîn khawpui kha khawhara a ṭhut tâk chu. Hnamte zînga ropui ṭhîn kha, hmeithai ang a lo ni ta a! Ram bialte zînga lian ber ṭhîn kha, chhiah khua a lo chang ta a.” Hetiang hian zâwlnei Jeremia chuan Jerusalem a sûnna ṭah hla chu a ṭan a ni. Chu chhiatna a lo thlen chhan chu sawiin, zâwlnei chuan: “LALPAN a tuartîr tâk hi, a bawhchhiat tam avângin,” a ti.​—⁠Jeremia Ṭah Hla 1:​1, 5.

Hmeithai, a pasal leh a fate sûn anga changin, Jerusalem chuan heti hian a zâwt a: “Ka chunga thleng ka lungngaihna ang lungngaihna a awm em ni?” tiin. A hmêlmate chungchângah heti hian Pathian a ngên a ni: “An sualna zawng zawng i hmâah lo thleng rawh se; ka bawhchhiatnate avânga ka chunga i tih ang hian an chungah ti ve ang che; ka rûmna a tam ta si a, ka thinlung a chau ta,” tiin.​—⁠Jeremia Ṭha Hla 1:​12, 22.

Nasa taka mangangin Jeremia chuan: “Israel ki zawng zawng chu thinrim takin [Jehova’n] a tan chhum a; hmêlma hmâan a kut ding lam a hnûk kîr e, meialh a vêl kâng faitu angin Jakobho zîngah a alh chhuak e,” a ti a ni. Nasa taka a tawrhna chu târ langin, zâwlnei chu a rûm a: “Ka mit ka ṭah chhe zo va, ka kawchhûng a buai zo ta; ka thinlung a inleih bua leiah,” tiin. Kawnga veivâkte pawhin mak an tihzia sawi chhuakin: “He khawpui hi maw mawina famkim, lei pum pui hlimna an tih chu,” an ti a ni.​—⁠Jeremia Ṭha Hla 2:​3, 11, 15.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

1:​15—⁠Engtin nge Jehova chuan “grêp sâwrna khur iangin . . . a chîl, Juda fanu thianghlim chu”? Nula thianghlim anga târ lan khawpui chu tichhiain, Babulonho chuan grêp sâwrna khura chîl nêna tehkhin theih khawpa tamin thisen an chhuah a ni. Jehova chuan he thil thleng tûr hi a sawi lâwk a, a thlen pawh a phal bawk avângin, amah ngeiin ‘grêp sâwrna khura a chîl’ angin a sawi theih a ni.

2:​1—⁠Engtin nge ‘Israel mawina chu vân ata leia paih thlâk’ a nih? ‘Vân khi lei aia a sân zâwk’ avângin, thil chawimawite tihmualphona chu ‘vân aṭanga leia paih thlâk’ anga sawi a ni ṭhîn a. “Israel mawina”​—⁠Jehova malsâwmna a dawn laia a ropuina leh a thiltihtheihna neih​—⁠chu Jerusalem tihchhiatna leh Judai ram tihramna ruala paih thlâk a ni.​—⁠Isaia 55:⁠9.

2:​1, 6—⁠Eng nge Jehova “ke nghahchhan” leh a “bûk” chu? Fakna hla phuahtu chu: “A awmnaah [“biak in ropuiah,” NW] chuan kal ila, a ke nghahchhan bulah chibai i bûk ang u,” tiin a zai a. (Sâm 132:⁠7) Chuvângin, Jeremia Ṭha Hla-a “ke nghahchhan” hian Jehova biakna hmun, a nih loh leh biak in chu a kâwk a ni. Babulonho chuan bûk, a nih loh leh thlâm ang maiin ‘Jehova in chu an hâl’ a ni.​—⁠Jeremia 52:​12, 13.

2:​17—⁠Jerusalem nêna inkûngkaihin Jehova’n eng “thu” chiah nge a hlen? Heta a kawh hi Leviticus 26:​17 a nih hmêl hle, chu chuan: “In chungah chuan ka hmai ka thuar ang a, in hmêlmate hmaah in tlâwm ang: nangmahni hawtuten in chungah ro an rêl ang a, tuma ûm lohvin in tlân ang,” a ti.

Kan Zir Tûrte:

1:​1-9. Jerusalem chu zânah lung chhe vânkaiin a ṭap a, a biangah mittui a luang a ni. A kulh kawngkâ zawng zawng a ram zo va, a puithiamte lah an rûm bawk. A nulate nasa takin an lungngai a, ani lahin nâ a ti êm êm a ni. Engvângin nge? Jerusalem-in thil sual nasa tak a tih vâng a ni. A puan hmâwrah bawlhhlawh a kai a. Bawhchhiatna rah chhuah chu hlimna a ni lo; ṭahna te, rûmna te, lungngaihna te, leh lungchhiatna te a ni.

1:​18. Bawhchhetute hremna kawngah Jehova chu englai pawhin a dikin a fel a ni.

2:​20. Israelte chu Jehova awkâ an ngaihthlâk loh chuan, ‘an fanute leh an fapate sa ei’ pawh tiamin, ânchhia an chungah a thleng dâwn tih vaukhân lâwk an ni a. (Deuteronomy 28:​15, 45, 53) Pathian thu âwih lohna kawng thlan chu a va âtthlâk tak êm!

“KA AU THAWMAH I BENG HUP SUH ANG CHE”

(Jeremia Ṭah Hla 3:1–​5:​22)

Jeremia Ṭha Hla bung 3-naah, Israel hnam chu mi pakhat anga sawi a ni a. Harsatna tâwk reng chungin, he mi hian: “LALPA chu amah nghâktute tân a ṭha a, amah zawngtu tân chuan,” tiin a zai a ni. Pathian dik hnêna ṭawngṭaiin: “Ka awm chu nangin i hria a, ka thâwk laa ka au thâwmah i beng hup suh ang che,” tiin a dîl a. Hmêlmate sawichhiatna ngaihsak tûra Jehova ngênin, ani chuan: “Aw LALPA, an kut hnathawhte ang zêlin nang chuan i thungrûl ang,” a ti.​—⁠Jeremia Ṭah Hla 3:​1, 25, 56, 64.

Jeremia chuan Jerusalem chu thla 18 chhûng hualnain a nghawng dân râpthlâk tak a veizia tilangin, heti hian a rûm a: “Ka mipui fanu khawlohna chu Sodom sualna aiin a nasa a, kut rêng pawha khawih lohva mit khap kâr lova tihchhiata kha,” tiin. Ani chuan: “An ṭha zâwk e khandaiha thi, rilṭâma thi ai zawngin, an râwp ral a, loa thlai tharte tlachhamin,” tiin a sawi belh a ni.​—⁠Jeremia Ṭha Hla 4:​6, 9.

Hla thu pangana chu Jerusalema chêngte thusawi anga phuah a ni a. Anni chuan: “Aw LALPA, kan chunga lo thleng chu hre reng ang che; ngai la, kan mualphona hi en teh!” an ti. An hrehawmna chu sawiin: “LALPA, kumkhuain i lal a; i lalṭhuthlêng chu chhuan zawng zawng thlengin. Aw LALPA, nangin i lam min hawitîr la, tichuan kan lo hawi ang; hmasâng angin kan nîte tithar ang che,” tiin an ngên a ni.​—⁠Jeremia Ṭha Hla 5:​1, 19, 21.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

3:​16—⁠“Lung ṭhîlah ka hâte mi tauh baltîr,” tih hi eng tihna nge ni? Lehkhabu pakhat chuan: “Judate chu sala hruai an nihna kawngah chuan, lei laih khuarah chhangte ur luihtîr an ni a, chuvângin, an chhangte chu lung ṭhîl nên a inpawlh a ni,” a ti. Chutiang chhang eina chuan ha a tibal thei a ni.

4:​3, 10—⁠Engvângin nge Jeremia chuan a “mipui fanu” chu “thlalêra vanghâwngsei” nêna a tehkhin? Vanghâwngsei, a nih loh leh ostrich chuan “ama no ni lo ang hrimin a note lakah a inchhu ngawng,” tiin Joba 39:16 chuan a sawi. Entîr nân, a tuite a keu chhuah hnuah chuan, a pa chuan a notê te a ngaihsak laiin, a pui chu a pui dangte nên a kal bo daih a. Tichuan, hlauhawm an hmachhawn hunah engtin nge an awm? Vanghâwngsei a nu leh a pa chuan a bu chhuahsanin, a notê te chu an rauhsan a ni. Babulon-in a hual lai chuan Jerusalema ṭâmtla chu a nasat êm avângin, fate lainat ṭhîn nute chu an rila rahte lakah an lo nunrâwng a, thlalêra vanghâwngsei ang mai an lo ni ta a. Chu chu an fate ngaihsak êm êm sihalte nên chuan a inthlau hle.

5:​7—⁠Jehova’n pi leh pute thilsualtih avângin mite chu a hrem em? Hrem lo, Jehova chuan thlahtute sualna avângin mite chu a hrem lo. “Kan zain Pathian hnênah mahni chanchin kan sawi ṭheuh tûr a ni,” tiin Bible chuan a sawi. (Rom 14:12) Amaherawhchu, an sualna rahchhuah chu a châm rêng theiin, a hnua an thlahte’n an tuar thei a ni. Entîr nân, hmân lai Israelte’n milem an biakna chuan a hnua Israel mi rinawmte tân pawh felna kawng zawh chu a tiharsa a ni.​—⁠Exodus 20:⁠5.

Kan Zir Tûrte:

3:​8, 43, 44. Jerusalem chuan chhiatna a tawh laiin, Jehova chuan khawpuia awmte ṭanpui dîlna chu a ngaithla duh lo. Engvângin nge? Mite chuan thu an âwih lovin, an inlamlêt loh vâng a ni. Jehova’n kan ṭawngṭaina min chhânsak kan duh chuan, a thu kan âwih tûr a ni.​—⁠Thufingte 28:⁠9.

3:​21-26, 28-33. Engtin nge nasa taka hrehawmna chu kan tawrh theih ang? Jeremia’n a tawrh theih dân min hrilh a ni. Jehova zahngaihna thiltih nasa tak leh a lainatna tam tak chu kan theihnghilh ngai tûr a ni lo. Nung dama kan awm ringawt pawh hi beiseina kan hloh loh chhan tûr a ni a, Jehova chhandamna chu phunnâwina tel lovin, dawhthei tak leh ngawi renga kan nghah a ngai a ni. Chu bâkah, ‘kan kâ vaivutah kan dah’ tûr a ni, chu chu chhan ṭha tak neiin Pathianin harsatna kan chunga a thlen a phal tih hre reng chunga inngaitlâwm takin kan hmachhawn tûr a ni tihna a ni.

3:​27. Tleirâwl laia rinna fiahna hmachhawn tih chu harsatna leh nuihsawhna tawrh pawh a ni thei a. Mahse, ‘mi tân a tleirâwl laia nghâwngkawl bah chu a ṭha a ni.’ Engvângin nge? Tleirâwl laia hrehawm tawrhna nghâwngkawl bah zirna chuan mi chu a upat lama harsatnate hmachhawn thei tûra a buatsaih avângin.

3:​39-42. Kan sualna avânga hrehawm kan tawrh huna ‘phunnawi’ chu a finthlâk loh. Thil sualtih rahchhuah kan seng avânga phunnawi aia chuan, “kan kawngte chu fiahin en ngun ila, LALPA lam i hawi ang u.” Inlamlêt a, kan kawngte siam ṭhat chu a finthlâk a ni.

Jehova Chu I Rinchhanah Siam Rawh

Jeremia Ṭah Hla hian Babulonhovin Jerusalem leh Judai ram an hâl a, an tihram laia Jehova thlîr dân chu a târ lang a. Chuta chhinchhiah thil sual tih pawmna thute chuan Jehova thlîr dân aṭang chuan, chhiatna a thlen chhan chu mite khawlohna vâng a ni tih a tifiah a ni. He thâwk khum hlaahte hian Jehova chunga beiseina nghahna leh kawng dik zawh châkna târ langtu hla thute pawh a tel bawk. Hêngte hi Jeremia hun laia mi a tam zâwkte rilru veizâwng a nih loh laiin, hêng hian Jeremia leh a la bâng inlamlêtte rilru veizâwng chu a phawk a ni.

Jehova’n Jerusalem dinhmun a chhût dân Jeremia Ṭah Hlaa târ lan chuan thil pawimawh pahnih min zirtîr a ni. A hmasain, Jerusalem leh Judai ram tihchhiatna chuan Jehova thu âwih tûrin min ngên a, Pathian duhzâwng hnâwl lo tûrin min vaukhân a ni. (1 Korinth 10:11) Zir tûr pahnihna chu Jeremia entîrna aṭangin a ni a. (Rom 15:⁠4) Dinhmun chu beisei bo ṭhak anga a lan hunah pawh, zâwlnei lungchhe tak chuan Jehova chhandamna chu a beisei tho a ni. Jehova leh a Thu kan rin tlat leh amah kan rinchhana chu a va pawimawh tak êm!​—⁠Hebrai 4:​12. (w07 6/1)

[Phêk 9-naa milem]

Zâwlnei Jeremia chuan rorêlna thuchah a puan chhuahte thlen famkimna chu a hmu

[Phêk 10-naa milem]

Kristian tualdawihna chungchânga hêng Korea Thuhretute rinna chu fiah a ni