A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Sual A Lo Chhuahna Chu Laih Lan A Ni Ta!

Sual A Lo Chhuahna Chu Laih Lan A Ni Ta!

Sual A Lo Chhuahna Chu Laih Lan A Ni Ta!

KUM zabi khatnaa Juda mi tam tak chuan thutiam Messia lo thlen hun tûr chu an nghâk a. (Johana 6:​14) Isua a lo lan chuan, thlamuanna a rawn thlenin, Pathian thu hriatthiamna a tipung a. Dam lote a tidam a, rilṭâmte a hrai puar a, thlipui a hau reh a, mitthite pawh a kai tho hial a ni. (Matthaia 8:​26; 14:​14-21; 15:​30, 31; Marka 5:​38-43) Jehova kâa thu chhuakte chu a sawiin, chatuan nunna thutiam chu a pe a. (Johana 3:34) Isua chuan sual leh chu miin a rah chhuah zawng zawng lak ata mihringte chhanchhuaktu tûr Messia a nihzia a thusawi leh a thiltihin a lantîr a ni.

A nihna takah chuan, Juda sakhaw hruaitute chu Isua lo lâwm a, a thu ngaithla a, a kaihhruaina hlim taka pawm hmasa ber tûrte an ni a. Mahse, chutiang chuan an ti lo. Amah chu an hua a, an tiduhdah a, tihlum tûrin an phiarru zâwk mah a!​—⁠Marka 14:1; 15:​1-3, 10-15.

Isua’n chutiang mi demawm takte chu inâwm takin thiam loh a chantîr a. (Matthaia 23:​33-35) Amaherawhchu, an thinlunga awm sual chunga mawhphurtu tuemaw dang a awm tih chu a hria a ni. Chuvângin, an hnênah: “Nangni zawng in pa diabola hnêna chhuak in ni a, in pa duhzâwng tih in duh a ni. Ani chu atîr ata tualthat a ni, thutakah a awm [“nghet,” New World Translation] lo, a chhûngah thutak rêng a awm loh avângin. Dâwt thu a sawiin ama tihchhuah a sawi a ni ṭhîn; dawthei a ni si, dâwt pa pawh a ni,” a ti a ni. (Johana 8:44) Isua chuan mihringte’n thil sual an ti thei tih pawm mah se, sual lo chhuahna bul ber chu a lai lang a ni​—⁠Diabol-Setana chu.

Setana chu “thutakah a awm nghet lo” tia sawiin, Isua chuan he thlarau thil siam hi tûn hma chuan Pathian chhiahhlawh rinawm a ni tawh ṭhîn a, mahse kawng dik a pênsan a ni tih a lai lang a. Engvângin nge Setana chu Jehova laka a hel? Mahni inngaih pawimawhna rilru chu Pathian chauhvin a neih chibai bûkna ît khawpa a chhawm nun vâng a ni. *​—⁠Matthaia 4:​8, 9.

Setana helna chu Eden huana thei rah ei phal loh ei tûra Evi a bum khân a lo lang a. Dâwt hmasa ber sawiin leh Jehova sawichhiain, Setana chu ‘dâwt paah’ a insiam a ni. Chu bâkah, Adama leh Evi te thuâwih lo tûra thlêmin, an chungah sualna chu ro a rêltîr a, a tâwpa anmahni leh an chhuan lo la awm tûrte thihna a thlen a. Chuvâng chuan Setana chu ‘tualthattuah’ a insiam bawk a ni​—⁠tualthattu râpawm berah chuan!​—⁠Genesis 3:​1-6; Rom 5:⁠12.

Setana sual thununna chu thlarau ram pawh a thleng hial a, chutah chuan vântirhkoh dangte pawh a ruala hel ve tûrin a thununna a ni. (2 Petera 2:⁠4) Setana angin, hêng thlarau sualte hian a âwm lo thlengin mihringte an ngaihsak a. Mahse, anmahni chungchângah chuan mipat hmeichhiatna sual lamah a ni a, chu chuan chhiatna râpthlâk tak leh sual tak chu a thlen a ni.

Leilung Chu Sualin A Khat

Bible chuan: “Mihring an lo puna fanute an lo neih hlawm chuan, Pathian fapate chuan mihring fanute chu hmêl ṭha takin an hmu a; tichuan an duhzâwng apiangte chu nupuiahte an lo nei ta ṭhîn a,” tih min hrilh a. (Genesis 6:​1, 2) Chûng “Pathian fapate” chu tute nge an nih? Mihring ni lovin, thlarau thil siamte an ni. (Joba 1:6; 2:⁠1) Engtin nge chu chu kan hriat theih? Pakhatah chuan, mihringte chu kum 1,500 vêl kal ta aṭang khân nupui pasalah an lo innei reng tawh ṭhîn a, tûn ataka thil thar anga sawi ngai a ni lo. Chuvângin, mihring taksa pu “Pathian fapate” chuan “mihring fanute” an nei tih târ lanna chanchin chuan tûn hmaa thilthleng ngai lo, leh thil pângngai lo tak a sawi a ni tih a chiang hle.

Thil pângngai a nih lohzia chu hêng inneihna aṭanga an hrin chhuah an thlahte aṭang hian a lang chiang bawk. Anni chu Nephilim tia koh, thlahpawlh mi hrawl tak an ni a. Tin, mi sawisak hmang nunrâwng tak an ni bawk. Dik takin, “Nephilim” tih awmzia chu “Titlutute,” a nih loh leh “mi dang tlûktîrtute” tihna a ni a. Hêng mi tawrawtte hi “hmasânga mi chak, mi hmingthangte” tia sawi an ni.​—⁠Genesis 6:⁠4.

Nephilimte leh an pate chuan tûn hma zawng aia nasain thil sual an ti a. “Lei hi Pathian mithmuhin a chhe zo tawh a, . . . inpâwngnêknain a khat zo ta bawk a,” tiin Genesis 6:​11 chuan a sawi. Ni e, mihringte chuan an zînga mi tharte tharum thawhna leh nun pawlawh tak chu an chhawm a ni.

Engtin nge Nephilimte leh an pate chuan mihringte chungah chutiang sual thununna thiltithei tak chu an neih? Mihringte sual ngaihtuahna leh châkna sual duhzâwng tak tiin an nei a ni. Eng nge a rah chhuah? “Tisa zawng zawngin leiah hian an awm dân an tichhe zo” a ni. A tâwpah Jehova chuan Nova leh a chhûngte chauh zuahin, khawvêl pum huap Tuilêtah chu khawvêl chu a tiboral a. (Genesis 6:​5, 12-22) Mahse, mihring taksa pu vântirhkohte chu zahpuiawm takin thlarau ramah an kîr leh ta a. Ramhuai hnuaihnung tak an lo niin, anni chuan Pathian leh vântirhkoh rinawmte awmna chhûngkaw fel tak chu an dodâl zawm zêl a ni. Chuta ṭang chuan, Pathianin hêng thlarau sualho hi mihring taksa put leh a khap tlat niin a lang. (Juda 6) Amaherawhchu, mihringte chungchângah nasa takin an la inrawlh zêl a ni.

Mi Sual Chu Laih Lan A Ni Ta!

Setana sual thununna neih chen chu 1 Johana 5:​19-ah târ lan a ni a, chu chuan: “Khawvêl pumhlûm hi mi sual thu thuin a awm,” a ti. Diabola chuan mihringte chu chungpikna nasa ber pung zêl lamah chuan a hruai a. Tûn hma zawng aiin chhiatna thlentîr lehzual chu a tum sauh a ni. Engvângin nge? A chhan chu amah leh a ramhuaiho chu kum 1914-a Pathian Ram din a nih hnuah vân aṭanga paihthlâk an nih vâng a ni. Chu paihthlâkna chungchângah Bible chuan: “Lei . . . chung a pik e! Diabola chuan hun tlêm tê chauh a nei tih a inhriat avânga thinur êm êma in hnêna a lo chhuk tâk avângin,” tiin sawi lâwk a ni. (Thu Puan 12:​7-12) A nih leh engtin nge Setana’n tûn lai mihringte chu a thunun?

Setana’n a bul berah chuan mite ngaihtuahna leh thiltihte thununtu rilru put hmang chawk thovin a thunun a. Chutiang chuan, Ephesi 2:2 chuan Diabola chu “boruaka thuneihna lal, tûna âwih lo fate chhûnga thâwk mêktu thlarau [a nih loh leh, rilru put hmang bul ber],” tiin a ko a ni. Pathian ṭihna leh ṭhatna te awmtîr ai chuan, he ramhuai ‘boruak’ hian Pathian leh a tehnate laka helna chu a hring chhuak a. Chuvângin, Setana leh a ramhuaite chuan mihringte sual thiltih chu an awmtîrin, an tizual kai a ni.

“I Thinlung Vêng Ṭha Rawh”

He ‘boruak’ lan chhuahna pakhat chu zahmawh lam thil hrilêng hi a ni a, chu chuan mipat hmeichhiatna lama châkna dik lo a chawk thovin, awm dân pângngai lo chu thil duhawm angin a lantîr a ni. (1 Thessalonika 4:​3-5) Pawngsualna te, a nunrâwng zâwnga hurherhna te, a huhova mi pawngsualna te, ran pâwlna te, naupangte mipat hmeichhiatna hmanpuina te chu zahmawh lam thilin intihhlimna anga a lantîr ṭhenkhat chu a ni. Pawi vak lova a lan hunah pawh, zahmawh lam thil chu zawngchhang theih tak a nih avângin, chu chuan a thlîrtute leh a chhiartute chu a ngawl a veitîr thei a ni. * Chu chu mihring inlaichînna leh Pathian nêna inlaichînna tichhe thei thil sual chi khat a ni a. Zahmawh lam thil chuan a awmtîrtu ramhuai​—⁠Nova hun lai Tuilêt hmaa awm khawvêla mipat hmeichhiatna lama châkna sual nei helte⁠​—⁠​rilru put hmang chu a târ lang a ni.

Chhan ṭha tak neiin, mi fing Solomona chuan: “Thil dang bera aiin i thinlung vêng ṭha rawh, nunna lo chhuahna a ni si a,” tiin fuihna thu a sawi a. (Thufingte 4:23) A taka nunpui tûr chuan, zahmawh lam thang laka thinlung vêng ṭha tih chu châkna sual chawk tho thei milem lanna TV channel thlâk emaw, computer titâwp (off) emaw a ni thei a, chu mi ti tûra chêt lâk vat chu a pawimawh hle! I thinlung zâwn taka lo kal silaimu pumpelh tum sipaiah inchan rawh. Setana chuan i entîr nei thinlung​—⁠chêttîrtu leh châkna lo chhuahna bul ber​—⁠chu a tinzâwn a, chu mi tihbawlhhlawh chu a tum tlat a ni.

Tharum thawhna ngainatna ata i thinlung vên ṭhat chu a ngai bawk, Diabola chuan “nunrâwnna ngaina erawh chu [Jehova chuan] a haw ṭhîn,” tih a hriat avângin. (Sâm 11:⁠5) Setana chuan Pathian hmêlma i nihna tûrin tharum thawhna thil a tihtîr kher che a ngai lo, nangmaha tharum thawhna ngainatna a awmtîr hi Pathian hmêlma nih nân a tâwk êm êm a ni. Chanchin theh darhna hmingthang taka tharum thawhna leh ramhuai lam rawngkai thil tam tak a chhuak fo hi thil lo awm palh mai a ni lo. Nephilimte chu an boralin, an awm tawh lo va; mahse, an nungchang leh miziate chu nasa takin a la nung reng a ni. Intihhlimna i thlante chuan Setana ruahmannate i do tih a târ lang em?​—⁠2 Korinth 2:⁠11.

Setana Sual Thununna Do Lêt Dân

Sual thiltihtheihna chu do theih rual loh angin a lang thei a. Bible chuan Pathian tihlâwm tumte’n anmahni tisa ṭhat famkim lohnate an chai reng bâkah, “thlarau sualho awmte” chu an buan reng tih a târ lang a ni. He inbeihna hneh a, Pathian duhsakna dawng tûr chuan, Pathian pêk ruahmanna tam takte kan hman ṭangkai a ngai a ni.​—⁠Ephesi 6:​12; Rom 7:​21-25.

Chûng ruahmannate zîngah chuan lei leh vâna chakna thiltithei ber, Pathian thlarau thianghlim a tel a. Tirhkoh Paula chuan kum zabi khatnaa Kristiante hnênah: “Keini zawngin khawvêl thlarau ni lovin, thlarau, Pathian hnêna mi chu kan hmu zâwk a ni,” tiin a ziak a ni. (1 Korinth 2:12) Pathian thlarau kaihhruaia awmte chuan Pathian ngainatzâwngte chu an ngainain, a huatzâwngte chu an haw ve a ni. (Amosa 5:15) Engtin nge miin thlarau thianghlim chu a dawn theih ang? Dawn theih dân bul ber chu ṭawngṭaina te, Bible zirna te​—⁠Bible ngei pawh hi thlarau thianghlim hmanga pêk a ni si a​—⁠leh Pathian hmangaih tak zettute nêna inkawmna ṭha neih te aṭangin a ni.​—⁠Luka 11:13; 2 Timothea 3:​16; Hebrai 10:​24, 25.

Hêng Pathian thilpêkte hi hmang ṭangkaiin, “Pathian râlthuam famkim” chuan i inthuam ṭan a, chu râlthuam chu “Diabola ngamthlêmna” laka invênna rin tlâk awmchhun a ni. (Ephesi 6:​11-18) Hêng ruahmannate hman ṭangkai chu tûn hma zawng aiin a hmanhmawhthlâk tawh zâwk a ni. Engvângin nge?

Sual Tâwpna A Hnai!

Fakna hla phuahtu chuan: “Mi suaksualte hlobet anga an lo chawr a, thil tisualtute zawng zawng an lo duah hluah hluah hian, kumkhua atâna tihboralin an awm dâwn a lo ni ṭhîn,” a ti a. (Sâm 92:⁠7) Ni e, Nova hun lai ang bawkin, tûn laia sual pung chak tak chu Pathian rorêlna a lo thleng thuai dâwn tih târ langtu a ni a, chu chuan mi suaksualte chungah chauh ni lo vin, Setana leh a ramhuaite chungah pawh ro a rêl ang a, anni chu a tâwpa tihboral an nih hmain chêtchân theih lohna leilâwtah a khung ang. (2 Timothea 3:​1-5; Thu Puan 20:​1-3, 7-​10) Tuin nge chutiang chuan rorêl ang? Isua Krista ngei chu a ni ang, a chungchâng chu heti hian kan chhiar a ni: “Pathian Fapa lo lan chhan ber chu diabola hnathawhte a tihboral theih nân a ni,” tiin.​—⁠1 Johana 3:⁠8.

Sual a tâwp hun chu i nghâkhlel em? I nghâkhlel a nih chuan, Bible-a awm thutiamte aṭang hian thlamuanna i nei thei a ni. Eng lehkhabu dang mahin sual lo chhuahna bul ber, Setana chu a lai lang lo va, amah leh a thil sual tih zawng zawngte a tâwpa tihboral a nih dân tûr lah a sawi hek lo. Tûna Setana sual thununna laka invên him nân leh, sual laka fihlîm khawvêla nun beiseina i neih theih nân, Bible hriatna dik zir tûrin kan fuih che a ni.​—⁠Sâm 37:​9, 10. (w07 6/1)

[Footnote-te]

^ par. 5 Setana lo ni ta vântirhkoh hming chu hriat a ni lo va. “Setana” leh “Diabola” tih thu mal awmzia chu “Dodâltu” leh “Sawichhetu” tihna a ni. Setana kawng zawh chuan hmân lai Tura lal kawng zawh nên inanna ṭhenkhat a nei a. (Ezekiela 28:​12-19) An pahnihin felna kawng an zawh ṭan a; mahse, an chapona chu an chhiatpui ve ve a ni.

^ par. 17 “Zahmawh Lam Thil​—⁠A Hlauhawm Nge, Hlauhawm Lo?” tih Jehova Thuhretute tihchhuah thuziak inzawm July 22, 2003, chhuak Awake! (English) chu en rawh.

[Phêk 6-naa bâwm/milem]

Thu Dik Ṭanchhan Hmasâng Thawnthute

Mihring leh pathian ni kawpte, mi hrawlte, leh tuilêt râpthlâk takte chungchânga thawnthute chu khawvêl puma hmasâng thawnthuahte hian a chuang a ni. Entîr nân, Akkadian mi Gilgamesh-a thuziak chuan tuilêt, lawng, leh dam khawchhuakte chungchâng a sawi lang a. Gilgamesh-a ngei pawh chu hurherh tak, pathian leh mihring ni kawp mi râwng tak, a nih loh leh pathian leh mihring nihna nei ve ve nia sawi a ni. Aztec mite hmân lai thawnthu chuan mi hrawlte awmna hmasâng khawvêl leh tuilêt nasa tak chungchâng chu a sawi bawk a. Norse mite hmasâng thawnthu pawhin mi hrawl thlahte chungchâng leh lawng lian tak tuk a, amah leh a nupui chhanhimtu mi fing Bergelmir-a chungchâng chu a sawi bawk a ni. Hêng hmasâng thawnthu zawng zawng belhkâwm hian Bible-in mihring zawng zawngte hi hmân lai suahsualna khawvêl tiboraltu tuilêta dam khawchhuakte thlah an ni a tih chu a nemnghet a ni.

[Milem]

Gilgamesh-a thuziak chuanna lungphêk

[Milem Hawhtîrtu]

The University Museum, University of Pennsylvania (neg. # 22065)

[Phêk 5-naa milem]

Nephilimte mizia chu tûn lai mihringte nungchangah a lang

[Phêk 7-naa milem]

Hriatna dik chuan sual thununna lakah min humhim