A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Tarte—Naupang Zâwkte Tâna Malsâwmna

Tarte—Naupang Zâwkte Tâna Malsâwmna

Tarte​—⁠Naupang Zâwkte Tâna Malsâwmna

“Aw Pathian, ka tara ka lu ṭuah hnu pawhin mi kalsan lul suh ang che; i chakna hi ṭhangthar lehte hnênah leh, i thiltihtheihna hi lo la awm tûr apiangte hnêna ka hriattîr hma loh zawng.”​—⁠SAM 71:⁠18.

1, 2. Eng nge Pathian chhiahhlawh tarte chuan an hriat thiam ang a, tûnah hian eng nge kan ngaihtuah ang?

AFRICA Khawthlang lam rama Kristian upa pakhat chuan hriak thih unaupa tar tawh tak chu a va tlawh a, “I dam em?” tiin a zâwt a. Chu unaupa chuan: “Ka tlân thei a, ka zuang thei bawk alâwm,” tia sawi pahin tlân leh zuan chu a tum chhin vêl a. “Mahse, ka thlâwk thei lo a nih hi,” tiin a sawi belh a ni. A sawi tum chu: ‘Ka tih theih chin chu lâwm takin ka ti a; ka tih theih loh erawh chu ka ti lo mai a ni,’ a tihna a ni tih a tlawhtu upa chuan a hre thiam a ni. Tûnah chuan a tlawhtu upa chuan kum 80 a pêl tawh a, chu hriak thih unaupa fiamthu duhna leh rinawmna chu a la hre reng a ni.

2 Tarte’n Pathian mizia an lantîrte chuan mi dangte chungah nghawng thui tak a nei thei a ni. Mahse, kum upat ringawt chuan amah mai chuan finna leh Krista ang miziate min neihtîr lo ngei mai. (Thuhriltu 4:13) Bible chuan: “Lu ṭuak chu ropuina lallukhum a ni, felna kawnga hmuh a nih hian,” tiin a sawi. (Thufingte 16:​31, NW) Tar i nih chuan, i thusawi leh thiltih hian mi dangte chungah nghawng ṭha tak a nei thei tih i hria em? Tarte hi naupang zâwkte tâna malsâwmna an nih theihzia târ langtu Bible-a entîrna ṭhenkhat chu kan ngaihtuah ang.

Nghawng Thui Tak Nei Rinna

3. Engtin nge Nova rinawmna chuan tûna nung zawng zawngte a nghawng?

3 Nova rinawmna leh nghehna chuan tûn hun thlenga kan hriat theih hlâwkna chu a rah chhuak a ni. Nova’n lawng a tuk a, ramsate a khalhkhâwm a, a ṭhenawm khawvêngte hnêna thu a hrilh lai chuan, kum 600 a tling ṭêp tawh a. (Genesis 7:6; 2 Petera 2:⁠5) A Pathian ṭihna avângin a chhûngte nên Tuilêt nasa tak ata an dam khawchhuak a, tûn laia leia mi nung zawng zawngte thlahtu a lo ni ta a ni. Ni e, Nova hun laia mite chu tûn laia mite aiin an dam rei zâwk hrim hrim a. Mahse, a tar tawh hle chung pawhin, ani chu a rinawm tlat reng a, chu chuan malsâwmna nasa tak a dawntîr a ni. Engtin nge?

4. Engtin nge Nova nghehna chu tûn laia Pathian chhiahhlawhte’n an ṭangkaipui?

4 Jehova’n “lei hi luah khat” tûra thu a pêk kalha Nimroda’n Babel In Sâng sak a ruahman ṭan lai khân, Nova chu kum 800 dâwn lai a ni tawh a. (Genesis 9:​1; 11:​1-9) Mahse, ani chu Nimroda helnaah chuan a tel ve lo. Chuvângin, helho ṭawng hman tihhransak a nih khân a ṭawng hman chu tihhransak a nih ve loh a rinawm hle. Nova rinna leh nghehna chu a tar hnuah chauh ni lovin, a dam chhûng zawng pawhin a lang a, chu chu Pathian chhiahhlawh a pui a pangte tân entawn tlâk tak a ni.​—⁠Hebrai 11:⁠7.

Chhûngkuaa Nghawng An Neih Chu

5, 6. (a) Abrahama chu kum 75 mi a nih khân, Jehova’n eng ti tûrin nge a hrilh? (b) Engtin nge Abrahama chuan Pathian thupêk chu a chhân lêt?

5 Tarte’n chhûngkaw zînga mite rinna a nghawng theih dân chu Nova hnua thlahtute nunah hian a hmuh theih a ni. Pathianin: “I khaw lam ata leh i laichînteho zîng ata leh i pa in ata chhuak la, ram ka la entîr tûr che lamah kal rawh: tichuan chi ropui takah ka siam ang chia, mal pawh ka sâwm . . . ang che,” tia a hrilh lai khân, Abrahama chu kum 75 mi a ni.​—⁠Genesis 12:​1, 2.

6 I in te, i ṭhian te, i pianna ram te, leh chhûngte nêna awm tlân avânga thlamuanna i neih te kalsan vek a, i hriat ngai lohna rama pêm tûra hrilh ni ta angah han inchan teh. Abrahama chu chutiang chiah ti tûra hrilh a ni. “LALPAN a hnêna a sawi angin a kal ta a,” tin, a dam chhûng zawngin Kanaanah mi rama châm ang maiin puan inah a awm ta reng a ni. (Genesis 12:4; Hebrai 11:​8, 9) Jehova chuan Abrahama chu ‘chi ropui tak’ a nih tûr thu sawi tawh mah se, a nupui Sari chuan ram tiama kum 25 chhûng an insawn kual hnuah chauh chuan fapa pakhat Isaaka chauh chu a hrinsak a ni. (Genesis 21:​2, 5) Abrahama chu a thlahte tam taka an pun hmain thi mah se, a lunghnual lo va, a lo kalna khawpuiah chuan a kîr leh mai hek lo. Rinna leh chhelna kawnga entawn tûr ṭha a va ni êm!

7. Abrahama chhelna chuan a fapa Isaaka chungah nghawng eng nge a neih a, chu chuan mihringte tân eng rah nge a chhuah?

7 Abrahama chhelna chuan a dam chhûng​—⁠kum 180 chhûng​—⁠zawnga Kanaan rama mikhual anga châm Isaaka nunah chuan nghawng nasa tak a nei a ni. Isaaka chhelna chu Pathian thutiam rinna, a nu leh pa tar tawh takte’n amaha rinna an tuhsak leh a hnua Jehova thu ngeiin a rawn tihnghehah chuan a innghat a ni. (Genesis 26:​2-5) Isaaka nghehna chuan Abrahama aṭangin mihring zawng zawngte malsâwmna tûr “chi thlah” a lo awm dâwn tih Jehova thutiam thlen famkimnaah hmun pawimawh ber a luah a. Kum za tam tak a ral hnuah, “chi thlah” bulpui ber Isua Krista chuan amaha rinna nghattu zawng zawngte tân Pathian nêna inrem lehna tûr leh chatuana nunna neihna tûr kawng chu a rawn hawnsak a ni.​—⁠Galatia 3:​16; Johana 3:⁠16.

8. Engtin nge Jakoba chuan rinna chak tak a lantîr a, chu chuan nghawng eng nge a neih?

8 Isaaka chuan a fapa Jakoba chu a tar hun thlenga châwmtu tûr rinna nghet tak nei tûrin a ṭanpui leh chhâwng a ni. Jakoba’n malsâwmna a dawnna tûra zan khuaa vântirhkoh a buan khân, a ni chu kum 97 mi a ni a. (Genesis 32:​24-28) Kum 147 mi nia a thih hmain, Jakoba chu a fapa 12-te malsâwm ṭheuh thei tûr khawpin a la chak a ni. (Genesis 47:28) Tûna Genesis 49:​1-28-a chhinchhiah a hrilh lâwkna chu a thleng dik a, a thleng famkim mêk bawk a ni.

9. Thlarau lama mi puitling tarte’n an chhûngkuaa nghawng an neih chungchângah eng nge sawi theih awm?

9 Pathian chhiahhlawh rinawmte’n an chhûngkuaah nghawng ṭha tak an nei thei tih chu a chiang hle. Pathian thu aṭanga zirtîrna leh thurâwn fing te leh chhelna kawnga entawn tûr ṭha te chuan naupang chu rinna nghet tak neia a lo ṭhan chhoh dâwn leh dâwn loh chu a hril tak zet a ni. (Thufingte 22:⁠6) Tarte chuan an chhûngkaw tâna nghawng ṭha tak an neih theihte chu an ngainêp ngai tûr a ni lo.

Rinpuite Laka Nghawng An Neih Chu

10. Josefa’n ‘a ruhte kawng thu-a thu a pêk’ chu eng nge ni a, chu chuan nghawng eng nge a neih?

10 Tarte chuan an rinpuite lakah nghawng ṭha tak an nei thei bawk. Tar tak a nih hunah, Jakoba fapa Josefa chuan nakina betu dik maktaduai tam takte nasa taka nghawng thei tûr rinna lantîrna thiltih mawlmang tak chu a ti a. Israel mite’n Aigupta an chhuahsan huna a ruhte an ruala zâwn chho tûra hrilh a, ‘a ruhte kawng thu-a thu a pêk’ khân, Josefa chu kum 110 mi a ni. (Hebrai 11:22; Genesis 50:25) Josefa thih hnuah Israel mite chu sal an lo ni a, rim takin hna an thawk a; chutih hun chhûng chuan a ruhte zâwn chho tûra a thupêk chu Israelte tân beiseina petu leh chhan chhuah an ni ngei dâwn tih tiamtu a lo ni.

11. Putar Mosia’n Josua chungah nghawng eng nge a neih a rinawm?

11 Josefa rinna lantîrnain a tihchakte zîngah chuan Mosia pawh a tel a. Mosia chuan kum 80 mi a nihin, Josefa ruhte chu Aigupta ram aṭangin a zâwn chhuak a ni. (Exodus 13:19) Chutih hun lai vêl chuan, a aia naupang zâwk daih Josua chu a hmêlhriat ṭan a. Ani chu a hnu kum 40 chhûng Mosia thachhangdâltuah a ṭang ta a ni. (Number 11:28) Josua chuan Mosia chu Sinai Tlângah zui chhovin, thuhriattîrna lung phêk pahnih kenga tlâng ata a rawn lêt thlâk thleng a nghâk a. (Exodus 24:​12-18; 32:​15-17) Putar Mosia chu Josua tân chuan thurâwn puitling leh finna pe chhuaktu a va ni dâwn êm!

12. Engtin nge Josua chuan a dam chhûng zawngin Israel hnamte tân nghawng ṭha tak a neih?

12 Josua chuan a dam chhûng zawngin Israel hnamte hnênah fuihna thu a pe chhâwng ta reng a. Rorêltute 2:7 chuan: “Josua dam chhûng leh upaho Josua khûma damte, LALPAN Israelte tâna thil ropui tak a tih zawng zawng hmu ṭhîntute dam chhûng chuan mipuiten LALPA rawng an bâwl ṭhîn a,” tih min hrilh a ni. Mahse, Josua leh upa dangte an han thih chuan, biakna dik leh dik lo mumal taka thliar hranna awm lohna hun kum 300 chu a inṭan a, chutiang chuan zâwlnei Samuela hun a thleng chho a ni.

Samuela Chuan ‘Felna A Dinchantîr’

13. Samuela’n ‘felna dinchantîr’ tûrin eng nge a tih?

13 Bible chuan Samuela chu kum engzât mi a nihin nge a thih tih a sawi lang lo; amaherawhchu, Samuela Pakhatna bua thil thlengte chu kum 102 vêl chhûnga thleng a ni a, Samuela chuan chûng thilte chu a hmu kim deuh vek a ni. Hebrai 11:​32, 33-ah chuan rorêltu dikte leh zâwlneite chuan “thil fel an ti,” a nih loh leh felna an dinchantîr tih kan chhiar a. Ni e, Samuela chuan a dam rualpui ṭhenkhat chu thil sual tih pumpelh tûr emaw, bânsan tûr emawin a chêttîr a ni. (1 Samuela 7:​2-4) Eng kawngin nge? Ani chu a dam chhûng zawngin Jehova lakah a rinawm a. (1 Samuela 12:​2-5) Lal hnênah meuh pawh zilhna thu khauh tak a pe hreh lo. (1 Samuela 15:​16-29) Chu bâkah, ‘lo tara, a lûte pawh lo ṭuak’ tawh Samuela chuan mi dangte tâna ṭawngṭaisakna chungchângah entawn tûr ṭha tak a siam a ni. Ani chuan a Israel puite tâna “ṭawngṭai bân a, LALPA chunga sual chu . . . a hnai lo tawp mai,” tiin a puang chhuak a ni.​—⁠1 Samuela 12:​2, 23.

14, 15. Engtin nge tûn laia tarte chuan ṭawngṭaina chungchângah Samuela an entawn theih?

14 Hêng zawng zawngte hian tarte’n Jehova chhiahhlawhte a ṭha zâwnga an thunun theih dân kawng pawimawh tak a târ lang a ni. Hrisêl lohna leh thil dangte avângin an theih tâwk tlêm hle mah se, tarte chu mi dangte tân an ṭawngṭai thei a ni. Tarte u, in ṭawngṭaina kohhranin a hlâwkpuizia hi in hre thiam em? Krista thisen chhuaka rinna in lantîrna avângin Jehova pawm tlâk in ni a; in chhelna avângin, in rinna chu “fiahna” tâwk tawh rinna a lo ni. (Jakoba 1:3; 1 Petera 1:⁠7) “Mi fel ṭawngṭaina chuan thil nasa tak a ti ṭhîn” tih hre reng ang che u.​—⁠Jakoba 5:⁠16.

15 Jehova Lalram rawngbâwlna ṭanpui nâna in ṭawngṭaina mamawh a ni a. Kan unau ṭhenkhat chu an Kristian tualdâwihna avângin lung inahte an tâng a ni. Mi dangte chuan leilung chhiatna te, indona te, leh tualchhûng indona te an tuar a. Mi dang lehte chuan, kan kohhran chhûngah ngei hian thlêmnate leh dodâlnate an tâwk bawk a ni. (Matthaia 10:​35, 36) Thu hrilh rawngbâwlnaa hmahruaitute leh kohhran enkawltute pawhin in ṭawngṭaisak reng an mamawh bawk. (Ephesi 6:​18, 19; Kolossa 4:​2, 3) Epaphra anga kan ṭawngṭainaa kan unaute hming chham tel ṭhin chu a va ṭha êm!​—⁠Kolossa 4:⁠12.

Chhuan Lo La Awm Tûrte Zirtîrin

16, 17. Eng nge Sâm 71:​18-ah chuan hrilh lâwk a nih a, chu chu engtin nge a lo thlen dik?

16 Mi rinawm “pâwl tlêmte” zînga mi, vân kohna changtute nêna inkawmna chuan “berâm dang,” leia chatuana nun beiseite hnênah zirtîrna pawimawh tak a pe a ni. (Luka 12:32; Johana 10:16) Hei hi Sâm 71:​18-ah chuan hrilh lâwk a ni a, chutah chuan heti hian kan chhiar a: “Aw Pathian, ka tara ka lu ṭuah hnu pawhin mi kalsan lul suh ang che; i chakna hi ṭhangthar lehte hnênah leh, i thilthihtheihna hi lo la awm tûr apiangte hnêna ka hriattîr hma loh zawng,” tiin. Thlarauva hriak thihte chuan Isua Krista ruala chawimawia awm tûra an kalsan hmain, mawhphurhna tam chho zêlte atâna berâm dangte zirtîrna pêk chu an châk hle a ni.

17 A thu bulah chuan, Sâm 71:​18-nain “lo la awm tûr apiangte” zirtîrna pêk chungchâng a sawi hi berâm dang, Pathian hriak thihte hnên aṭanga zirtîrna dawngte tân pawh a ni thei a. Jehova chuan tarte chu tûn laia biakna dik pawmtute hnênah a chungchâng thu hriattîr theihna hun remchâng a pe a ni. (Joela 1:​2, 3) Berâm dangte chu hriak thihte hnên aṭanga an thil zirte avângin nihlawh an inti hle a, Bible zirtîrna an dawnte chu Jehova rawngbâwl duh mi dangte hnêna hrilh lehchhâwng tûra chêttîrin an awm a ni.​—⁠Thu Puan 7:​9, 10.

18, 19. (a) Eng thu hlu tak nge Jehova chhiahhlawh tar tawh tam takte’n an pêk chhuah? (b) Eng nge Kristian tar tawhte’n an rin tlat theih?

18 Jehova chhiahhlawh tar tawh, hriak thihte leh berâm dangte chu thilthleng pawimawh takte thlunzawmtu an ni a. “Photo-Drama of Creation” film chhuah a nih hun laia mite zînga tlêm tê chu tûnah an la dam a ni. Ṭhenkhat chuan 1918-a tân ina khung hma hruaitu unaute chu mi mal takin an hria a. Mi dangte erawh chu Watchtower radio station, WBBR-a chanchin tihchhuahnaah an tel thung a ni. Mi tam takte chuan Jehova Thuhretute sakhaw zalenna atâna rorêlna in sâng bera an sual chhuah lai chanchin chu an sawi thei a. Mi ṭhenkhat dangte chu mi mal awpbehna rama an awm chung pawhin biakna dik atân an ding nghet tlat a ni. Ni e, tarte chuan thutak hriatna tihfiah chhoh tial tial a nih dân an sawi thei bawk. Bible chuan hêng thiltawn tam takte hi hlâwkpui tûrin min fuih a ni.​—⁠Deuteronomy 32:⁠7.

19 Kristian tarte chu naupang zâwkte tâna entawn tûr ṭha tak ni tûra fuih an ni a. (Tita 2:​2-4) Tûnah chuan i chhelna te, ṭawngṭaina te, leh zilhna te’n mi dangte a nghawng dân chu i la hmu rih lo pawh a ni mai thei. Nova te, Abrahama te, Josefa te, Mosia te, leh mi dangte pawh khân an rinawmnain thlah lo la awm zêl tûrte chunga nghawng a neih dân tûr zawng zawng chu an hre lo ngei ang. Mahse, an rinna leh rinawmna min rochunte chuan nghawng nasa tak a nei a; i entawn tûr siam pawhin chutiang nghawng chu a nei dâwn a ni.

20. A tâwp thlenga beiseina vawng nghettute chu eng malsâwmnain nge hmuak reng?

20 “Hrehawmna nasa tak” i pal tlang emaw, thawhlehnaah kaih thawhin i awm emaw pawh ni se, “nunna taktak” neih chu a va hlimawm dâwn êm! (Matthaia 24:21; 1 Timothea 6:19) Krista Kum Sâng Rorêl chhûnga Jehova’n tarna a sût leh hun tûr chu han ngaihtuah teh. Kan taksa chuan chhiat lam pan tial tial aiin, tisa lama ṭhat lam pan tial tialin tûk tin kan tho vang​—⁠chak zâwk, khaw hmuh fiah zâwk, benga hriatna ṭha zâwk, leh lang ṭha zâwkin! (Joba 33:25; Isaia 35:​5, 6) Pathian khawvêl thara nung tûra malsâwmna dawngte chu chatuana la nung tûr mah ni se, ṭhalai an ni reng dâwn a ni. (Isaia 65:22) Chuvângin, kan vai hian kan rinna chu a tâwp thlenga vawng nghet tlatin, thinlung zawng zawngin Jehova rawng chu i bâwl chhunzawm zêl ang u. Jehova chuan a tiam zawng zawngte chu a tihlawhtling ngei ang a, kan beisei aia ṭha daihin a tihlawhtling ngei dâwn a ni tih kan ring tlat thei a ni.​—⁠Sâm 37:4; 145:16. (w07 6/1)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engtin nge putar Nova nghehna chuan mihring zawng zawngte tân malsâwmna a thlen?

• Thlahtu rinawmte rinna chuan an thlahte chungah nghawng eng nge a neih?

• An tar hnuah engtin nge Josefa te, Mosia te, Josua te, leh Samuela te khân an biakpuite an tihchak?

• Tarte’n eng rochun tûr nge an hnutchhiah theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 27-naa milem]

Abrahama chhelna chuan Isaaka chungah nghawng nasa tak a nei

[Phêk 29-naa milem]

Mi dangte tâna i ṭawngṭaina chuan thil ṭha tam tak a ti thei

[Phêk 30-naa milem]

Naupang zâwkte chuan tar rinawmte thusawi ngaihthlâk an hlâwkpui