A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“Ṭhatnain Sual Chu Ngam Zâwk Rawh”

“Ṭhatnain Sual Chu Ngam Zâwk Rawh”

“Ṭhatnain Sual Chu Ngam Zâwk Rawh”

“Sual ngam chein awm suh la, ṭhatnain sual chu ngam zâwk rawh.”​—⁠ROM 12:⁠21.

1. Engvângin nge sual kan ngam thei tih kan chian theih?

BIAKNA dik nasa taka dodâltute do chu thil theih a ni em? Pathian ngaihsak lo khawvêla min hnuhkîr tum thununnate chu hneh theih a ni em? A pahnih chuan hneh theih a ni! Engvângin nge hneh theih a ni kan tih? Rom khuaa mite hnêna tirhkoh Paula lehkha thawna tirhkoh Paula târ lan thute vâng a ni. Ani chuan: “Sual ngam chein awm suh la, ṭhatnain sual chu ngam zâwk rawh,” tiin a ziak a. (Rom 12:21) Jehova kan rinchhan a, khawvêl inhnehtîr loh kan tum tlat chuan, khawvêl sual chuan min ngam lo vang. Chu bâkah, “sual chu ngam zâwk rawh” tih thu hian, thlarau lam indona kan beih zêl phawt chuan sual chu kan ngam thei tih a târ lang. Fîmkhur lote leh a dolêt lote chauh chu he khawvêl suaksual leh a rorêltu, Diabol-Setana hnehin an awm ang.​—⁠1 Johana 5:⁠19.

2. Engvângin nge Nehemia nunna thilthleng ṭhenkhat chu kan ngaihtuah ang?

2 Paula hun hma kum 500 vêl khân, Jerusalema awm Pathian chhiahhlawh pakhat chuan sual do chungchânga Paula thute dikzia hi a lo târ lang tawh a. Chu Pathian mi Nehemia chuan Pathian ngaihsak lo mite dodâlna a dâwl chauh ni lovin, ṭhatnain sual chu a ngam bawk a ni. Eng dinhmun harsate nge a hmachhawn? Engin nge hlawhtlintîr? Engtin nge kan entawn theih ang? Hêng zawhnate chhâng tûr hian, Nehemia nunna thilthleng ṭhenkhat i lo ngaihtuah ang u. *

3. Eng dinhmun hualvêlah nge Nehemia chu a awm a, eng thil chhinchhiah tlâk tak nge a tih?

3 Nehemia chuan Persia Lal Artazerzia lal inah rawng a bâwl a. Ani chu ring lotute zîngah chêng mah se, chûng hun laia “khawvêl dân ang” chuan ‘a awm lo’ a ni. (Rom 12:⁠2) Judai ramah ṭanpuina mamawh a nih chuan, a nun dân nuam tak chu chân huamin, Jerusalem panna zin kawng hahthlâk takah a zin a, khawpui kulh siam thar tûr hna namem lo chu a thawk a ni. (Rom 12:⁠1) Nehemia chu Jerusalem ram awptu mah ni se, a Israelpuite nên nî tin “khawfîng chah aṭangin arsi lan thlengin” hna a thawk a. Chuvângin, thla hnih chhûng lekah hna chu peih a ni ta! (Nehemia 4:​21; 6:15) Kulh sak thar lai chuan Israelte’n dodâlna chi hrang hrang an tawh avângin, chu chu thil hlen chhuah chhinchhiah tlâk tak a ni. Nehemia dodâltute chu tute nge an nih a, eng nge an thiltum chu?

4. Nehemia dodâltute thiltum chu eng nge ni?

4 Amah dodâltu berte chu Judai ram hnaia awm mi thiltithei tak Sanbalata te, Tobia te, leh Gesema te an ni. Pathian mite hmêlma an nih avângin, “Israela thlahte thawvenna ngaihtuah tûrin [Nehemia a] lo kal zu nia tiin an lo lungni lo hle mai a.” (Nehemia 2:​10, 19) Nehemia hmêlmate chuan kulh siam ṭhatna hna tihtâwpsak chu an tum tlat a, thiltum sual takte chu an ruahman hial a ni. Nehemia chu ‘sual ngamin a awm’ ang em?

“A Thinur A, Nasa Takin A Thin A Tirim”

5, 6. (a) Engtin nge Nehemia hmêlmate chuan kulh din thar lehna chu an chhân lêt? (b) Engvângin nge Nehemia chu dodâltute tihzâma a awm loh?

5 Nehemia chuan a mite chu: “Jerusalem kulh chu i din leh ang u,” tiin huaisen takin a fuih a. Anni chuan: “I tho vang u khai; i din teh tak ang u,” tiin an chhâng a. Nehemia chuan: “Chu hna ṭha thawk tûr chuan an kut an tichak a,” mahse, dodâltute chuan “mi nuihzatbûr a, min hmusit a, ‘In thiltih hi eng tizia nge ni? Lal chungah in hel elo ni?’ te min ti a,” tih a sawi. Nehemia chu an nuihzatbûrna leh dik lo taka an puhna chuan a tizâm lo. Amah dodâltute hnênah: “Vân Pathian chuan mi tihmuingîl ang a; chutichuan keini a chhiahhlawhte chu kan tho vang a, kan din ang,” a ti a. (Nehemia 2:​17-20) Nehemia chuan “hna ṭha” thawh chhunzawm chu a tum tlat a ni.

6 Chûng dodâltute zînga pakhat, Sanbalata chu, “a thinur a, nasatakin a thin a tirim a,” ṭawngkam na tak a phuh chhuak a ni. “Hêng Juda mi chhia ṭhahote hian eng nge maw an tih le?” “Bawlhhlawh awm khâwm mai mai ata lung kâng chhe tawh si an din thar leh ang maw?” tiin a nuihsawh a. Tobia chuan nuihsawh puiin: “Sihal pawh han lâwn sela an lung kulh chu a tichhim mai ang chu,” a ti a ni. (Nehemia 4:​1-3) Engtin nge Nehemia’n a chhân lêt?

7. Eng kawngin nge Nehemia chuan dodâltute puhna dik lo tak chu a chhân lêt?

7 Nehemia chuan nuihsawhna chu a ngaihthah mai a. Pathian thupêk chu zâwmin, phuba lâk a tum lo. (Leviticus 19:18) Chu ai chuan, thil awm dân chu Pathian kuta nghatin: “Aw kan Pathian ngai teh, hmusitin kan awm hi: an mi sawichhiatna chu anmahni lu chungah lêntîr la,” tiin a ṭawngṭai a ni. (Nehemia 4:⁠4) Nehemia chuan Jehova thutiam: “Phuba lâk leh thungrulh chu keima tih tûr a ni,” tih chu a ring tlat a ni. (Deuteronomy 32:35) Chu bâkah, Nehemia leh a mite chuan ‘kulh chu an siam’ zawm zêl a. Engmah an inlâk pêntîr lo. Dik tak chuan, kulh “sân lam chanvein kulh zawng zawng chu [an] zawm chhuak vek a; mipuite chuan thawh châkna rilru an pu hle mai a ni.” (Nehemia 4:⁠6) Biakna dik hmêlmate chuan kulh din ṭhatna hna chu an titâwp thei lo! Engtin nge Nehemia chu kan entawn theih ang?

8. (a) Dodâltute’n dik lo taka min puh hunah, engtin nge Nehemia kan entawn theih? (b) Thungrulh lohna finthlâkzia târ langtu nangma thiltawn emaw, mi dang thiltawn i hriat emaw chu sawi rawh.

8 Tûn laiah, school-ah te, hnathawhnaah te, a nih loh leh inah te pawh dodâltute chuan min sawi chhiain, dik lo takin min puh mai thei a. Amaherawhchu, chûng puhna dik lo chu Bible thu bul: “Ngawih hun a awm,” tih nunpuinaa chinfel chu a ṭha ber fo a ni. (Thuhriltu 3:​1, 7) Chuvâng chuan, Nehemia ang bawkin, ṭawngkam huatthla la nên kan thungrûl lo. (Rom 12:17) Ṭawngṭaiin Pathian kan pan a: “Keiman ka thungrûl ang,” titu thutiam chu kan ring a ni. (Rom 12:19; 1 Petera 2:​19, 20) Chutiang kawng chuan, min dodâltute chu tûn laia kan hlen chhuah tûr thlarau lam hna​—⁠Pathian Lalram chanchin ṭha hrilhna leh zirtîr siamna⁠​—⁠aṭangin kan inlâk pêntîr lo. (Matthaia 24:14; 28:​19, 20) Thu hrilhnaa kan tel a, dodâltute tihlunghnuala kan awm loh apiangin, Nehemia angin rinawmna rilru chu kan lantîr tihna a ni.

‘Kan Han That Ang Che U’

9. Nehemia hmêlmate chuan eng ang dodâlna nge an thlen a, engtin nge Nehemia’n a chhân lêt?

9 Nehemia hun laia biakna dik dodâltute’n “Jerusalem kulh chu siam ṭhat a ni zêl” tih an hriat chuan ‘Jerusalem bei’ tûrin an khandaihte chu an la a. Judate tân chuan dinhmun chu a beidawnthlâk hle niin a lang. Samari mite chu hmâr lamah, Ammon mite chu khawchhak lamah, Arab mite chu chhim lamah, leh Asdod mite chu khawthlang lamah an awm si a. Jerusalem chu hual beh a ni a, a kulh satute chu dan beh an ang ta hle mai! Eng nge an tih tâk ang? Nehemia chuan: “Kan Pathian hnênah kan ṭawngṭai a,” a ti. Hmêlmate chuan: ‘Kan han that ang a, hna chu kan han tihtâwpsak ang’ tiin an vau va. Nehemia chuan kulh satute chu “an khandaih te, an fei te, an thal ngulte kengin” khawpui vênghim tûrin ṭanhmun a khuartîr a ni. Mihring lama thlîr chuan Juda mi tlêm tê chuan hmêlma chak tam takte chu an hneh thei lo ngei ang; mahse, Nehemia chuan an hnênah: ‘Hlau hauh suh ula, Lalpa ropui tak leh hlauhawm tak mai chu hre reng rawh u,’ tiin a fuih a ni.​—⁠Nehemia 4:​7-9, 11, 13, 14.

10. (a) Engin nge Nehemia hmêlmate chu inthlâk thleng thuttîr? (b) Nehemia’n eng nge a tih?

10 Tûnah chuan dinhmun chu a inthlâkthleng ta thut a. Hmêlmate chuan an beihna chu an titâwp a ni. Engvângin nge? “An thiltih tum chu Pathianin engmah lovah a siam,” tiin Nehemia’n a sawi. Amaherawhchu, Nehemia chuan hmêlmate chu an la hlauhawm fo tih a hria a. Chuvâng chuan, kulh siam ṭhatute hna thawh dân chu fing takin a siamrem a ni. Chuta ṭang chuan, “an kut khing khatin hna an thawk a, khing khatin hriamhrei an keng a.” Nehemia chuan hmêlmain a beih huna kulh satute hriattîr nân tawtawrâwt hâmtu tûr chu a ruat bawk a ni. A pawimawh berah, Nehemia chuan mipuite chu: “Kan Pathianin min dosak ang,” tiin a tiam nawn ṭhîn. (Nehemia 4:​15-20) Hun khirh hmachhawn tûra fuihna leh buatsaihna avânga tihchaka awmin, kulh satute chuan hna chu an chhunzawm zêl a ni. He chanchin aṭang hian eng nge kan zir theih?

11. Lalram hna khap a nihna ramahte chuan engin nge Kristian dikte chu sual dâwl theihtîr a, engtin nge ṭhatnain sual an ngam?

11 A châng chuan, Kristian dikte chuan tharum thawha dodâlna chu an tâwk ṭhîn a. Dik tak chuan, ram ṭhenkhata biakna dik dodâltu sual takte chuan hmêlma tam tak an siam chhuak a ni. Mihring lama thlîr chuan, chûng rama awm kan rinpuite tân hneh rual an ni lo. Amaherawhchu, chûng Thuhretute chuan ‘Pathianin a dosak ang’ tih an ring tlat a. Dik tak chuan, an rinna avânga tihduhdahna tuarte chuan Jehova’n an ṭawngṭaina chhângin hmêlma thiltithei takte ‘thiltih tum chu engmah lovah a siam’ ṭhîn tih an hre fo a ni. Lalram hna khap beh a nihna ramahte pawh, Kristiante chuan chanchin ṭha hrilh zêl dân tûr kawng an hria a. Jerusalem kulh satute’n an hna thawh dân an siamrem ang chiahin, Jehova Thuhretute chuan beihna an tawh hunah an thu hrilh dân chu fîmkhur takin an siamrem a ni. Anni chuan râlthuam tak tak an hmang lo ngei mai. (2 Korinth 10:⁠4) Tharum thawhnaa vau an nih pawhin, an thu hrilhna chu an tâwpsan lo. (1 Petera 4:16) Chûng unau huaisen takte chuan ‘ṭhatnain sual chu an ngam’ zâwm zêl zâwk a ni.

“Lo Kal La, . . . I Intâwk Khâwm Teh Ang”

12, 13. (a) Eng tih dân nge Nehemia dodâltute chuan an hman? (b) Engvângin nge Nehemia chuan a dodâltute hmu tûra sâwmna chu hnâwl?

12 Nehemia hmêlmate chuan alang apauva an beihna chu a hlawhchham tih an hriat hnu chuan, fing vervêk lehzualin an dodâl a. Anni chuan ruahmanna pathum an siam a ni. Chûng chu engte nge?

13 A hmasain, Nehemia hmêlmate chuan amah chu bum an tum a. A hnênah: “Lo kal la, Ono phaia khaw pakhatah i intâwk khâwm teh ang u,” an ti a. Ono hmun chu Jerusalem leh Samari inkâra awm a ni. Tichuan hmêlmate chuan dinhmun chingfel tûra Nehemia chu anmahni hmu tûra kawng chanve lo kaltîr chu an tum a. Nehemia tân chuan: ‘Chu chu thil âwm tak a ni. Indo ai chuan, insawifel chu a ṭha zâwk fe si a,’ tia ngaihtuah theih a ni ngei ang. Mahse, Nehemia chuan chu rawtna chu a hnâwl a. A chhan chu heti hian a hrilhfiah a ni: “Ka chunga thil ṭha lo tih an tum a lo ni reng a,” tiin. An thiltum chu a hmu tlang a, bumin a awm lo. A dodâltute hnênah chuan vawi li lai chu: “Ka lo chhuk thei lo: engah nge in hnêna ka rawn chhuksan hlânin hna chu a chawlh ang,” tiin a hrilh a ni. Hmêlmate’n Nehemia pênsantîr an tumna chu a hlawhchham ta. Kulh sak ṭhatna hna chu a ngaihsak tlat avângin.​—⁠Nehemia 6:​1-4.

14. Engtin nge Nehemia chuan amah dik lo taka puhtute chu a chhân lêt?

14 A pahnihna chu, Nehemia hmêlmate chuan Nehemia chu Lal Artazerzia laka ‘hel rilrûk’ anga puhin, khual thuthang dik lo an theh darh a ni. Nehemia chu: “I lo inrâwn ang hmiang,” tia sâwm a ni leh a. Nehemia chuan a hmêlmate thiltum chu a hriat avângin sâwmna chu a hnâwl leh a ni. Ani chuan: “‘An hnathawh chu an puitlin theih loh nân an kutte chu tihchak lohin a awm ang,’ tia mi sawi ṭhaih duh vek an ni a,” tiin a sawi a ni. Mahse, tûn ṭumah chuan Nehemia’n hmêlma puhna chu chhângin: “I sawi ang rêng rêng hian engmah tih a awm lo, i phuahchawp mai a ni,” a ti a. Chu bâkah, Nehemia chuan Jehova ṭanpuina chu dîlin: “Ka kutte hi min tihchaksak teh ang che,” a ti a ni. Jehova ṭanpuinain he thiltum sual hi tibahlahin, kulh sakna hna chu a chhunzawm thei dâwn tih a ring tlat a ni.​—⁠Nehemia 6:​5-9.

15. Zâwlnei der chuan eng thurâwn nge a pêk a, engvângin nge Nehemia chuan chu thurâwn chu a pawm loh?

15 A pathumnaah chuan, Nehemia hmêlmate chuan phatsantu, Israel mi Semaia chu hmangin, Nehemia chu Pathian Dân bawhchhiattîr an tum a. Semaia chuan Nehemia hnênah: “Pathian inah, biak in chhûng ngeiah inhmu ang khai, biak in kawngte i khâr tlat ang: nangmah that tûrin an lo kal dâwn a ni,” a ti a. Semaia chuan Nehemia chu thah a ni dâwn a, mahse biak ina birûin a nunna a chhanhim thei ang tih a hrilh a ni. Mahse, Nehemia chu puithiam a ni lo va. Pathian ina a bihrûk chuan thil sual a ni dâwn a ni. A nun chhanhim nân Pathian Dân chu a bawhchhia ang em? Nehemia chuan: “Mahni nun humhim tûr pawhin biak inah tunge lût duh ang? Ka lût tawp lo vang,” tiin a chhâng a ni. Engvângin nge Nehemia chu atâna thang an kamah chuan a awh loh? Ani chuan Semaia chu a Israel mi ni mah se, “Pathian tirh a lo ni hauh lo” tih a hriat vâng a ni. Dik tak chuan, zâwlnei dik chuan Pathian Dân bawhchhe tûrin thu a râwn hauh lo vang. Nehemia chu dodâltute ngamin a awm lo leh ta a ni. Chu mi hnu lawkah chuan: “Chutichuan kulh chu ni sawmnga leh ni hnihah, Elul thla, ni sawmhnih leh ni nga nîin peih a ni ta a,” tih a sawi thei a ni.​—⁠Nehemia 6:​10-15; Number 1:51; 18:⁠7.

16. (a) Engtin nge ṭhian suakte, dik lo taka puhtute, leh unau suakte chu kan hmachhawn ang? (b) Inah te, school-ah te, a nih loh leh hnathawhnaah te chuan engtin nge i rinna i pênsan duh lo tih i lantîr?

16 Nehemia angin, ṭhian suakte, dik lo taka puhtute, leh unau suakte chu kan hmachhawn ve mai thei a. Ṭhenkhat chuan kawng chanve anga sawi theiha inhmu tûrin min sâwm ve mai thei a ni. Anni chuan ṭhahnemngaihna nêp deuhva Jehova rawng kan bâwl chuan, khawvêla thiltumte kan ûm kawp thei tih rintîr min tum pawh a ni thei. Amaherawhchu, kan nuna Pathian ram kan dah hmasak avângin, kan pênsan duh lo a ni. (Matthaia 6:​33; Luka 9:​57-62) Dodâltute chuan dik lo taka min puhnate chu an theh darh bawk a. Nehemia kha lal laka hel tum anga puh a nih ang chiah khân, ram ṭhenkhatah chuan Sawrkâr tâna hlauhawm anga puh kan ni. Puhna ṭhenkhat chu court-a rorêlnaah hlawhtling taka hnial thlâk a ni a. Mahse, dinhmun azira a rah chhuah chu engpawh lo ni ta se, Jehova chuan a duhzâwng milin thil chu a kaihruai dâwn tih ring tlat chungin kan ṭawngṭai a ni. (Philippi 1:⁠7) Dodâlna chu Jehova rawngbâwltu anga inchhâlte hnên aṭang pawhin a lo awm thei a. Juda mi pakhatin Nehemia chu a nun chhanhim nâna Pathian Dân bawhchhiattîr a tum ang chiahin, tûn hmaa Thuhretu lo ni tawh kalpêngte chuan kawng engemaw takin kan rinna pênsantîr min tum pawh a ni thei bawk. Amaherawhchu, Pathian dân bawhchhiatna ni lovin, zawmnain kan nun kan chhanhim tih kan hriat avângin, kalpêngte thusawi chu kan hnâwl a ni! (1 Johana 4:⁠1) Ni e, Jehova ṭanpuinain sual engpawh chu kan ngam thei a ni.

Sual Hmachhawn Chungin Chanchin Ṭha Hril Rawh

17, 18. (a) Setana leh a pâwlte’n eng nge tihhlawhtlin an tum tlat? (b) Eng tih nge i tum tlat a, engvângin nge?

17 Pathian Thu chuan Krista hriak thih unaute chungchângah: “An hriattîrna thu avângin [Setana] chu an hneh a ni,” a ti. (Thu Puan 12:11) Chuvâng chuan, Setana​—⁠sual lo chhuahna bul ber​—⁠hnehna leh Lalram thuchah puan chhuahna chu a inkûngkaih tlat a ni. Chuvângin, Setana chuan hriak thih a la bângte leh “mipui tam tak” chu dodâltute chawk chhuakin nasa taka a bei hi a mak lo ve!​—⁠Thu Puan 7:9; 12:⁠17.

18 Kan hmuh tawh angin, dodâlna chu ṭawngkam khermei tak emaw, tharum thawh tuma vau emaw, fing vervêk zâwngin emaw a lo awm mai thei a. A enga pawh chu ni se, Setana thiltum chu a ngai reng a ni​—⁠thu hrilh hna tihtâwp chu. Mahse, Pathian mite chuan hmân lai mi Nehemia anga “ṭhatnain sual chu ngam zâwk” an tum tlat avângin, Setana chu a hlawhtling lo vang. Jehova’n hna chu thawh zawh a ni tawh a tih thlenga chanchin ṭha hril zêlin, ṭhatnain sual chu an ngam zêl ang!​—⁠Marka 13:10; Rom 8:31; Philippi 1:​27, 28. (w07 7/1)

[Footnote]

^ par. 2 Chûng thilthlengte chanchin hre tûrin, Nehemia 1:​1-4; 2:​1-6, 9-20; 4:​1-23; 6:​1-15 te chu chhiar rawh.

I Hre Chhuak Em?

• Hmân laia Pathian chhiahhlawhte leh tûn laia Kristiante chuan eng dodâlna nge an hmachhawn?

• Nehemia hmêlmate thiltum ber chu eng nge ni a, tûn laia Pathian hmêlmate thiltum ber chu eng nge ni?

• Engtin nge tûn laiah thatnain sual kan ngam zêl theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 30-naa bâwm/milem]

Nehemia Bua Zir Tûr Kan Hmuhte

Pathian chhiahhlawhte chuan hêng hi an tuar

nuihsawhna te

vauna te

bumna te

Bumna chu hêng hian an hmang

ṭhian suakte

dik lo taka puhtute

unau suakte

Pathian chhiahhlawhte chuan sual chu heti hian an ngam

Pathian hna pêk thawk tlatin

[Phêk 31-naa milem]

Kristian dikte chuan hlau lovin chanchin ṭha an hril