A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“Awhna Rêng Rêng Lakah Chuan Invêng Rawh U”

“Awhna Rêng Rêng Lakah Chuan Invêng Rawh U”

“Awhna Rêng Rêng Lakah Chuan Invêng Rawh U”

“Sum ngah [thil neihte] hi mihring dam chhan a ni lo ve.”​—⁠LUKA 12:⁠15.

1, 2. (a) Tûn laia mite tuizâwng leh thil ûm chungchângah eng nge i hmuh? (b) Chutiang rilru put hmang chuan engtin nge min nghawng theih?

SUM leh pai te, in hmun lo ram te, hming thanna te, hlawh tam tak te, chhûngkua te​—⁠hêng hi mi tam takte’n hlawhtlinna tehna emaw, hma lama hun ngelnghet tak tiamtu emaw angin an thlîr a. Ram hausa leh retheia awm mi tam takte tuizâwng leh thil ûm chu sum leh pai lama hausakna leh hlawhtlinna lam ringawt a ni hian, chutiang thlîr dân an neihzia a târ lang. Kawng lehlamah chuan, thlarau lam thil ngaihsakna chu​—⁠a awm a nih pawhin​—⁠a tlahniam chak hle a ni.

2 Hei hi Bible lo sawi lâwk tawh ang chiah a ni. “Ni hnuhnûngah chuan hun khirh takte a lo awm ang. Mi, mahni inhmangaihtu te, tangka ngainatu te, . . . Pathian hmangaih aia mahni lâwmna mai hmangaih zâwktu te an ni dâwn si; Pathian ngaihsak anna an nei ang a, nimahsela a thiltihtheihna chu an âwih lo vang,” tiin a sawi a ni. (2 Timothea 3:​1-5) Kristian dikte chu chutiang mite zînga tûk tin zân tin maia an chên avângin, hetiang ngaihtuahna leh nun dân phung pawm tûra engtik lai pawha nêksâwr an ni reng a ni. Khawvêlin ‘a dân anga min awmtîr a tumna’ do tûrin engin nge min ṭanpui thei ang?​—⁠Rom 12:⁠2.

3. Isua pêk eng zilhna thu nge kan ngaihtuah dâwn?

3 Isua Krista chu “kan rinna siamtu leh tifamkimtu,” a nih angin, hemi chungchângah hian zir tûr thiltithei tak min pe a ni. (Hebrai 12:​1, 2) Ṭum khat chu Isua chuan mipuite hnênah thlarau lama mi tibengvâr thei tak thute a sawi laiin, mi pakhatin a thusawi lai rawn pawhchahsakin: “Zirtîrtu, ka u hnênah, ro mi sem ve tûrin hrilh rawh,” tiin a rawn ngên a. Chu a ngenna chu chhângin Isua’n chu pa​—⁠leh a ngaithlatu zawng zawngte​—⁠hnênah zilhna thu khûnkhân tak a pe a ni. Awhna lakah inthiar fihlîm tûrin vaukhânna thiltithei tak a sawi a, chu vaukhânna chu ngaihtuahna ti thui tak tehkhin thuin a nemnghet a. Chu mi ṭuma Isua thusawi chu ngun taka kan ngaihsak a, chu mi nunpuina aṭanga hlâwkna kan hmuh theihte hriat chu a ṭha a ni.​—⁠Luka 12:​13-21.

Ngenna Awmang Lo Tak

4. Engvângin nge mi pakhatin Isua thusawi lai a pawhchahsak chu thil âwmang lo tak a nih?

Chu pa’n Isua thusawi lai a rawn pawhchahsak hma khân, ani chuan a zirtîrte leh mi dangte hnênah vervêkna laka an invên a ngaihzia chungchâng te, mihring Fapa ṭan ngam tûra huaisenna neih chungchâng te, leh thlarau thianghlim ṭanpuina dawn chungchâng te a lo sawipui mêk a. (Luka 12:​1-12) Hêngte hi a zirtîrte’n an thinlunga an khung tlat tûr thu pawimawh tak zawng a ni ngei mai. Amaherawhchu, chutiang ngaihtuah tithui thei tak thu pawimawh a sawi lai mêkin, chu pa chuan a thusawi lai chu a rawn pawhchahsak a, Isua chu chhûngkaw ro insem dân chungchânga buaina nia langah hian rawn inrawlh tûrin a ngên a ni. Mahse, he thilthleng aṭang hian zir tûr pawimawh tak kan nei a ni.

5. Mi pakhat ngenna siam chuan a chungchâng eng nge a târ lan?

5 “Mihring mizia chu sakhaw lam fuihna thu a ngaihthlâk laia a thil ngaihtuah chuan a târ lang ṭhîn,” tih ziak a ni a. Isua’n thlarau lam thil urhsûn tak a sawi laiin, chu pa chuan sum leh pai deh chhuah nâna a thil tih tûrte a ngaihtuah a ni thei ang. Ro insemna chungchânga lungnih loh chhan tûr a neih leh neih loh chu sawi lan a ni lo. Isua thuneihna leh mihringte thu buaia rorêltu fing tak anga a hmingthanna chu remchânga lo lâk a tum pawh a ni thei ang. (Isaia 11:​3, 4; Matthaia 22:16) Enga pawh chu ni se, a ngenna chuan a thinlungah harsatna ril tak a nei tih a târ lang​—⁠thlarau lam thil ngaih pawimawh lohna nasa tak chu. Hei hi keimahni kan inenfiah chhan tûr ṭha tak a ni lâwm ni? Entîr nân, Kristian inkhâwmnaah, nakina kan thil tih tûrte ngaihtuaha rilru vahkualtîr vêl chu a awl mai thei. Chutiang thil ngaihtuah ai chuan, inkhâwm laia thusawite hi ngun taka ngaithlain, chûng kan thu ngaihthlâkte chu kan Pa vâna mi leh kan Kristianpuite nêna kan inlaichînna a ṭhat zâwk theih nâna kan nunpui theih dân tûr kan ngaihtuah zâwk tûr a ni.​—⁠Sâm 22:22; Marka 4:⁠24.

6. Engvângin nge Isua chuan pa pakhat ngenna chu a tihsak loh?

Chu pa-in ngenna a siam nachhan chu engpawh ni se, Isua chuan a thil ngen a tihhlawhtlinsak lo. Ani chuan: “Mihring, nangni chungah tuin nge rorêltuah leh sum semtuah mi siam?” tiin a chhâng zâwk a ni. (Luka 12:14) Chutianga sawiin, Isua chuan mite hriat lâr tak, Mosia Dân hnuaia khawpuia rorêltute chu chutiang thil rêltu tûr an nihzia a kawhhmuh a. (Deuteronomy 16:​18-20; 21:​15-17; Ruthi 4:​1, 2) Kawng leh lamah, Isua chuan thil pawimawh zâwk​—⁠Lalram thutak hrilh leh mite Pathian duhzâwng zirtîr lam chu a ngai pawimawh a ni. (Johana 18:37) Isua entawn tûr siam chu zuiin, thil ho mai maite chu kan intihbuaitîr lo va, kan hun leh tha leh zungte chu chanchin ṭha hrilh nân leh “hnam tina mi zirtîrahte siam” nân kan hmang a ni.​—⁠Matthaia 24:14; 28:⁠19.

Awhna Lakah Chuan Fîmkhur Rawh

7. Isua’n harsatna bul chu engtin nge a sawi?

7 Isua chuan thinlung chhûngril bera ngaihtuahnate pawh a hriat theih avângin, mi mal thila Isua inrawlh tûra chu pa ngennaah chuan thil pawi zâwk engemaw a tel tih a hria a ni. Chuvângin, Isua chuan chu ngenna chu hnial thla mai lovin, a phêna awm harsatna bul ber chu heti hian a sawi a ni: “Fîmkhur ula, awhna rêng rêng lakah chuan invêng rawh u; sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo ve,” tiin.​—⁠Luka 12:⁠15.

8. Eng nge awhna tih chu ni a, chu chuan eng nge a thlen theih?

8 Awhna tih hi thiltum ṭha tak atâna hman theih tûr pawisa emaw, thil dang eng engemawte neih duhna mai a ni lo. Dictionary pakhat sawi dân chuan awhna chu sum leh pai emaw, bungrua hrim hrim emaw, a nih loh leh mi dang ta emaw a hleih hluaka neih châkna a ni. Chutah chuan thil rêng rêng emaw, mi dang thil neih emaw chu mahni mamawh pawh ngaihtuah lo emaw, mi dangte a nghawng dân tûr pawh ngaihtuah hlek lo emawa chintâwk nei lova duhâmna a tel thei. Awh hmang mi chuan a thil awh chu a pathian ang hial a nih thlengin a ngaihtuahna leh a thiltihte chu a thununtîr a ni. Tirhkoh Paula’n mi duhâm chu Pathian Ram luah lo tûr milem betu nêna ang khatin a sawi tih hre reng ang che.​—⁠Ephesi 5:5; Kolossa 3:⁠5.

9. Awhna chu eng kawngtein nge a lan theih? Entîrna ṭhenkhat pe rawh.

9 Isua chuan “awhna rêng rêng lakah” min vaukhân hi a chhinchhiah tlâk hle. Awhna chu chi hrang hrangin a lo kal thei a. Thusâwm Pêk zînga a tâwp berna chuan chûng zînga ṭhenkhat chu: “I vêngte chhûngte chu i awt tûr a ni lo va, i vêngte nupui chu i awt tûr a ni lo, a bâwihpa emaw, a bâwihnu emaw, a bâwngpa emaw, a sabengtung emaw, i vêngte ta rêng rêng chu engmah i awt tûr a ni lo,” tiin a târ chhuak a ni. (Exodus 20:17) Bible hi awhna chi hrang hrang avânga sual nasa taka tlu mi mal thiltawntein a khat tlat a. Setana chu mi dang thil neih awttu hmasa ber a ni a, ani chuan Jehova ta liau liau ropuina te, chawimawina te, leh thu neihna te chu a awt a ni. (Thu Puan 4:11) Evi chuan mahnia thu tlûkna insiam theihna chu a awt a, chu mia buma awmin mihringte chu sual leh thihnaah a khalh lût ta a. (Genesis 3:​4-7) Ramhuaihote chu vântirhkoh, an neih tûr ni lo neih nâna “anmahni tirhkoh nihna pawm lova, an awmna pângngai kalsan” zâwktute an ni. (Juda 6; Genesis 6:⁠2) Balaama te, Akana te, Gehazia te, leh Juda Iskariota te kha ngaihtuah bawk teh. An chan tâwka lungawi ai chuan, a lutuka thil neih belh an duhna chuan an nihna chelhte dik lo takin a hmantîr a, chu chuan an tân chhiatna leh boralna a thlen a ni.

10. Isua zilhna angin engtin nge kan “fîmkhur” ang?

10 Isua’n awhna laka vaukhânna thu chu “fîmkhur ula” tia a sawi ṭan hi a va inâwm tak êm! Engvângin nge? A chhan chu mite tân mi dangte duhâm leh awh hmang nia hmuh chu thil awlsam tak a nih rualin, mahni ngei pawh chutiang tho an ni tih pawm a harsat ṭhin vâng a ni. Mahse, tirhkoh Paula chuan “Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni,” tiin a sawi a. (1 Timothea 6:​9, 10) Zirtîr Jakoba chuan châkna dik lo chuan “no a pai a, sual a hring ṭhîn” tiin a hrilhfiah a ni. (Jakoba 1:15) Isua zilhna thu nêna inmilin, mi dangte’n awhna an neih leh neih loh lam pang hriatna tûr ni lova, ‘awhna rêng rêng laka kan invên’ theih nâna kan rilrua awm chu kan hriat theih nân kan “fîmkhur” zâwk tûr a ni.

Sum Ngahna Nun

11, 12. (a) Isua’n awhna lakah eng vaukhânna nge a pêk? (b) Engvângin nge Isua vaukhânna chu kan zawm a ngaih?

11 Awhna laka kan invên tlat nachhan tûr dang a la awm a. Isua’n a dawta a sawi hi chhinchhiah teh: “Sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo ve,” tih hi. (Luka 12:15) Hausak ringawt ngaihtuahna kan tûn lai hun, mite’n hausakna chu hlimna leh hlawhtlinna tluka an ngaihna hunah hian he thu hian ngun taka ngaihtuah a phu tak meuh a ni. Isua chuan chutiang thute hmang chuan nun awmze nei tak leh lungawithlâk tak chu eng anga hausa pawh ni se, hausak avânga lo awm emaw, hausaknaa innghat emaw a ni lo tih a sawi lang a ni.

12 Amaherawhchu, ṭhenkhat chuan an pawm lo mai thei. Hausakna chuan nun nuam zâwk leh hlimawm zâwk min neihtîr thei a, chuvângin a manhla zâwk a ni an ti mai thei. Chuvâng chuan, an thil awhzâwngte leh hmanraw changkâng takte neihtîr theitu tûr ûm nân an inhmang zo a ni. Hêng thilte hian nun nuam leh hlawhtling a neihtîr an ring a. Mahse, chutianga ringin Isua sawi tum tak chu an hre thiam lo a ni.

13. Eng nge nunna leh thil neihte thlîr dân inbûk tâwk chu?

13 Thil tam tak neih a dik leh dik loh lam pang chauh ngaihtuah aiin, Isua chuan mihring nunna chu thil neih tawh sate sawina “sum ngah,” a nih loh leh mihring thil neihahte hian a innghat lo tih a sawi uar a ni. He mi chungchângah hian, nung tûr, a nih loh leh nunna kan neih châwm tûr chuan thil tam tak kan mamawh lo tih kan hre ṭheuh va. Chaw tlêm te, thuamhnaw hâk tûr, leh han mutna tûr hmun chauh a ngai a ni. Mi hausate chuan chutiang thil chu tam tak an nei a, retheite chuan an mamawh nei thei tûrin an thawhrim hle a ngai thei. Amaherawhchu, mi chu a hausa emaw, a rethei emaw pawh ni se, thihnaah chuan an intluk tlâng ta reng mai​—⁠engkim a tâwp ta mai si a. (Thuhriltu 9:​5, 6) Chuvângin, nun chu awmze nei tak leh manhla tak a nih theih nân mi thil neih theih zât emaw, a neih tawh zât emawah a innghat thei lo va, a innghat tûr lah a ni hek lo. Isua sawi nunna chungchâng ngun taka kan chhût hian he ngaih dân dikzia hi a lo lang a ni.

14. Bible-a nunna sawi nâna hman “dam” tih thu mal aṭangin eng nge kan zir theih?

14 Isua’n “sum ngah [a nih loh leh thil neihte] hi mihring dam chhan a ni lo ve,” a tih khân, nunna sawi nân hian thu mal “dam” tih Chanchin Ṭha Luka ziaka lang (Grik ṭawnga, zo·eʹ) nun dân phung sawina ni lo; kan neih nunna ngei sawina zâwk chu a hmang a ni. * Isua chuan kan rethei emaw, hausa emaw, nuamsa takin kan khawsa emaw, kan nunna khawp chang chang kan thawk chhuak emaw pawh ni se, kan dam chen tûr kan thunun pumhlûm thei lo va, naktûkah takngial pawh kan dam dâwn nge dâwn lo pawh kan hre lo tih a sawi a ni. Isua’n Tlâng chunga a Thusawiah chuan: “Nangni zîngah lungkham avângin tuinnge mahni dung lam tawng khata tisâng chuang thei?,” tiin a sawi a. (Matthaia 6:27) Bible chuan Jehova chauh chu “nunna tuikhur” a nih thu leh amah chauh chuan mi rinawmte chu “nunna taktak,” a nih loh leh vânah a ni emaw, leiah a ni emaw tâwp nei lo nun, “chatuan nunna” chu a pêk theih thu chiang takin a târ lang a ni.​—⁠Sâm 36:9; 1 Timothea 6:​12, 19.

15. Engvângin nge mi tam takte’n an thil neih chu an rin?

15 Isua thu chuan mite tâna nunna chungchânga thlîr dân dik lo neih a awlsamzia a sawi lang a. Mi hausa emaw, rethei emaw pawh ni se, mihring zawng zawngte hi ṭha famkim lo vek an ni a, an chungah thil thuhmun a thleng a ni. Hmân lai mi Mosia chuan heti hian a sawi: “Kan dam chhûng kumte chu kum sawmsarih a ni a, chakna avângin kum sawmriat pawh a ni thei e; nimahsela a reina chu thawhrimna leh lungngaihna mai a ni; a ral thuai a, keini pawh kan thlâwkbo ṭhîn a nih hi,” tiin. (Sâm 90:10; Joba 14:​1, 2; 1 Petera 1:24) He mi avâng hian, Pathian nêna inlaichînna ṭha nei lote chuan Paula sawi “i eiin i in ang u hmiang, naktûkah kan thi dâwn alâwm” tih ngaih dân chu an chhawm fo a ni. (1 Korinth 15:32) Mi dangte chuan, dam chhûng chu a tawiin, a chiang lo hle tih an hriat avângin, sum leh pai leh thil neih lama himna leh nghelnghehna neih an tum a. An hmuh theih leh khawih theih bungrua leh thil tam tak an neihte chuan engtin emaw tak chuan nun him a pêk an ring a ni thei. Chuvângin, hausa tûr leh thil tam tak nei tûrin an thawk rim hle a, chutiang thilte chu dik lo takin himna leh hlimna nên an intluktîr a ni.​—⁠Sâm 49:​6, 11, 12.

Hmabâk Him

16. Nun hlutna tak tak chu engah nge a innghah loh?

16 Nun dân phung changkâng​—⁠duh tâwka chaw ei tûr, silhfên, chênna in, leh thil dang nun nuam taka hman theihna hmanruate​—⁠neihna chuan nun nuam zâwk a neihtîr emaw, damdawi lama inenkawlna ṭha zâwk neih theih avângin kum têm tê a dam belhtîr phah hial emaw pawh a ni thei. Amaherawhchu, chutiang nun chu nun awmze nei leh him zâwk a ni tak zet em? Nun hlutna tak tak hi dam reizâwng emaw, a thil neih tam lam emaw, a hman dân lam emawa teh a ni lo. Tirhkoh Paula chuan chutianga nasa taka thil chhêk khâwm a hlauhawmna a târ lang a. Timothea hnênah chuan: “He mi khawvêla hausate hi chapo lo tûr leh sum rinawm lovah hian an beiseina nghat lova, thil zawng zawng lâwmna tûra tam taka min petu Pathian chungah chuan nghat zâwk tûrin zilh rawh,” tiin a ziak a ni.​—⁠1 Timothea 6:⁠17.

17, 18. (a) Hausakna chungchângah eng entîrna langsâr takte nge entawn tlâk a nih? (b) A dawta thuziakah Isua tehkhin thu sawi eng nge kan ngaihtuah dâwn?

17 Hausakna chu a ‘rinawm loh’ avângin chu mi chunga rinna nghah chu a finthlâk lo. Thlahtu Joba chu a hausa hle a; mahse, chhiatna a han tawh thut khân a hausakna chuan a ṭanpui thei lo, zan khat thilthuah a ral duak a ni. Mahse, hrehawm a tawrh chhûng zawnga amah chhawmnungtu chu Pathian nêna inlaichînna nghet tak a neih hi a ni. (Joba 1:​1, 3, 20-22) Abrahama chuan a thil neih tam takte chu Jehova hnên ata hna thawh tûr huphurhawm tak dawn loh phah nân a hmang lo, tichuan malsâwm a ni a, “chi hrang hrang tam tak thlahtu” a lo ni ta a ni. (Genesis 12:​1, 4; 17:​4-6) He mi leh entîrna dangte hian kan entawn an phu a. Naupang emaw, puitling emaw pawh ni ila, kan nuna kan ngaih pawimawh ber leh kan beiseina nghah chhan ber hre tûr chuan kan inenfiah a ngai a ni.​—⁠Ephesi 5:​8-10; Philippi 1:​10, 11.

18 Awhna leh nun thlîr dân dik chungchânga Isua thusawi tlêm tê chuan awmzia a neiin, mi a zirtîr ṭha hle a. Amaherawhchu, Isua rilruah chuan thil dang zirtîr belh tûr a awm a, mi hausa â chungchâng tehkhin thu ngaihtuahna ti thui thei tak chu a sawi chhunzawm a ni. Chu tehkhin thu chu engtin nge kan tûn lai nun atân a ṭangkai a, chuta ṭang chuan eng nge kan zir theih? A dawta thuziak chuan a chhâng ang. (w07 8/1)

[Footnote]

^ par. 14 “Nunna” tia lehlin Grik thu mal dang pakhat chu biʹos a ni a, chu mi aṭang chuan Sâpṭawnga “biography” tih leh “biology” tihte a lo piang a. Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, sawi dân chuan biʹos tih chuan “dam chhûng hun” leh “nun dân phung” tih a kâwk a ni.

Eng Nge I Chhânna?

• Isua’n mipui zînga mi pakhat ngenna a hnâwlna aṭang chuan eng nge kan zir theih?

• Engvângin nge awhna laka kan invên ang a, engtin nge kan invên theih?

• Engvângin nge nunna hi hausakna leh thil neihah a innghah loh?

• Engin nge nun chu manhla tak leh him tak nihtîr thei?

[Zirlai Atâna Zawhnate]