A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Khawngaihna Lantîr Rawh—Engtin Nge?

Khawngaihna Lantîr Rawh—Engtin Nge?

Khawngaihna Lantîr Rawh​—⁠Engtin Nge?

“Mi zawng zawng chungah thil ṭha i ti ang u, rinna chhûngte zînga mi chungah i ti deuh ber ang u.”​—⁠GALATIA 6:⁠10.

1, 2. Samari mi ṭha tehkhin thu chuan khawngaihna chungchângah eng nge min zirtîr?

DAN hretu mi pakhat chuan Isua a biak laiin: “Ka vêngte chu tunge ni?,” tiin a zâwt a. Isua chuan a hnuaia tehkhin thu hi hrilhin a chhâng a ni: “Tu emaw Jerusalem khua aṭangin Jeriko khuaah a zuk kal dâwn a, suamhmangte a tâwk hlauh va, chu mite chuan a silhfên an hlihsak vek a, an vaw nek a, thi lek lekin an kalsan ta a. Tin, puithiam tu emaw chu mi kawngah chuan a zuk kal kher a, a hmuh veleh kawng sîr lehlamah a hêl ta mai a. Tin, chutiang bawkin Levia chi mi pakhat pawh chu mi hmun chu a lo thleng a, a hmuh veleh kawngsîr lehlamah a hêl ve ta mai a. Amaherawhchu Samari rama mi tu emaw a zin kalin a awmna chu a lo thleng a, a hmuh veleh a khawngaih êm êm a. A hnênah a va kal a, a pemahte chuan hriak leh uain a leih a, a tuam a, ama sa chungah a chuantîr a, khualbûkah a kalpui a, a enkawl ta a. Tin, atûkah chuan duli pahnih a phawrh a, khualbûk vêngtu hnênah a pe a, ‘Lo enkawl la, he mi bâka i sên zawng chu ka lo kir leh hunah ka rawn rûl leh ang che,’ a ti a,” tiin. Chumi zawhah Isua chuan a thu ngaithlatupa chu: “Chu mite pathum zîngah chuan suamhmangho tâwka vêngte chu tu ber nge nia i rin?” tiin a zâwt a. Ani chuan: “A khawngaihtu chu,” tiin a chhâng a ni.​—⁠Luka 10:​25, 29-37a.

Samari miin chu mi hliam a enkawl dân chuan khawngaihna dik tak chu a va hril chiang êm! Khawngaihna, a nih loh leh lainatna avângin, Samari mi chuan sawisak tuara chhâwk thei tûr thil chu a ti a. Chu bâkah, ṭanpui ngaia chu Samari mi tâna hmêlhriat pawh a ni lo. Khawngaihna lantîrna chu ram, sakhua, a nih loh leh hnam dânin a dâl lo. Isua chuan Samari mi ṭha chungchâng tehkhin thu a sawi zawh hnuah: “Nang pawh chu ang bawk chuan va ti ve rawh,” tiin a thusawi ngaithlatupa hnênah chuan thurâwn a pe a ni. (Luka 10:37b) Chu fuihna chu zâwmin, mi dangte khawngaih thei tak nih kan tum tlat tûr a ni. Mahse, chu chu engtin nge kan tih ang? Eng kawngtein nge kan nî tin nunah khawngaihna kan lantîr theih ang?

“Unaupa . . . Saruaka Awmin”

3, 4. Engvângin Kristian kohhran chhûngah khawngaihna lantîr chu kan ngaih pawimawh zual ang?

Tirhkoh Paula chuan: “Remchâng hun kan neihzia ang zêlin mi zawng zawng chungah thil ṭha i ti ang u, rinna chhûngte zînga mi chungah i ti deuh ber ang u,” a ti a. (Galatia 6:10) Chuvângin, rinna chhûngte zînga mite chunga khawngaihna thil kan tih theih dân i lo ngaihtuah hmasa ang u.

4 Zirtîr Jakoba chuan Kristian dikte chu inkhawngaih tawn tûra fuihin: “Mi chunga khawngaihna nei lo chu khawngaihna tel lovin rorêlsakin a awm ang,” tiin a ziak a ni. (Jakoba 2:13) He thâwk khum thu hma lam leh hnung lam hian khawngaihna kan lantîr theih dân kawng ṭhenkhat min hrilh a. Entîr nân, Jakoba 1:​27-ah chuan: “Kan Pathian leh Pa mithmuha sakhaw biak dân thianghlim leh sual tel lo chu hei hi a ni, fahrah leh hmeithaite an hrehawm laia kan leh khawvêl bawlhhlawh kai lova insiam ṭhin hi,” tiin kan chhiar a ni. Jakoba 2:​15, 16 chuan: “Unaupa emaw, unaunu emaw, saruaka awmin an ni tin chaw tlachham sela, tin, in zînga tuin emaw an hnênah ‘Thlamuang takin kal ula, lum tak leh puar takin awm rawh u,’ ti ula, taksa tâna thil châkkhai chu in pêk si loh chuan engnge sâwt ang?” tiin a sawi bawk.

5, 6. Engtin nge tualchhûng kohhrana mite nêna kan inkawmnaah khawngaihna thiltih tam tak kan neih theih ang?

5 Mi dangte ngaihsak leh ṭanpui ngaite ṭanpui hi sakhaw dik nihna pakhat a ni. Kan biakna chuan ṭawngkam maia thil zawng zawng ṭha tûra duhsakna in hlan ringawt a phal lo. Chu ai chuan, lainatna chuan a mamawh tak zette tâna thil tihsak tûrin min chêttîr zâwk a ni. (1 Johana 3:​17, 18) Ni e, dam lote tâna chaw chhumsak te, tarte tâna in chhûng sekrek khawihpui te, a ṭul huna Kristian inkhâwmnaa kalna tûr ruahmansak te, a phute laka uikawm loh te chu khawngaihna kan lantîr dân tûr chu a ni.​—⁠Deuteronomy 15:​7-10.

Tisa lama inṭanpui aia pawimawh zâwk chu Kristian kohhran pung zêla mite thlarau lama ṭanpui hi a ni a. ‘Rilru tête [“lungngaite,” NW]chu fuih a, chak lote ṭanpui tûra’ fuih kan ni. (1 Thessalonika 5:14) “Pitarte” chu “ṭha lam zirtîrtute” ni tûra fuih an ni bawk. (Tita 2:​3-5) Bible chuan Kristian hotute chungchângah: “Thlipui laka bîkna hmun ang leh thlihrâng laka inhumhimna ang an ni ang,” tih a sawi a ni.​—⁠Isaia 32:⁠2.

7. Suria ram Antiokei khuaa zirtîrte hnên aṭangin khawngaihna lantîrna chungchângah eng nge kan zir?

7 Kum zabi khatnaa kohhrante chuan tualchhûnga hmeithaite, fahrahte, leh ṭanpui ngai leh fuih ngaite an mamawh ang an pêk bâkah, hmun danga awm ringtu ṭanpui ngaite tân chhawmdâwlna an thawn bawk a ni. Entîr nân, zâwlnei Agaba’n “khawvêl zawng zawngah ṭâm nasa tak a tla dâwn” tih a hrilh lâwk khân, Suria ram Antiokei khuaa zirtîrte chuan “an theih tâwk ṭheuhvin, Judai rama unau awmte hnênah chuan chhawmdâwlna tûr thawn an tum a.” An chhawmdâwlna thilte chu “Barnaba leh Saula kutah” hlânin Judai rama upate hnênah chuan an thawn a ni. (Tirhkohte 11:​28-30) Tûn laiah eng nge a nih? “Bâwih rinawm, fing tak” chuan leilung chhiatna chi hrang hrang hêng hurricane thlipuite, lîrnghîng te, a nih loh leh tsunami te’n a nuaina hmuna awm unaute ṭanpui nân chhawmdâwlna lam ngaihtuahtu pâwl chu a din a. (Matthaia 24:45) Kan hun te, kan tha leh zung te, leh kan thil neihte he ruahmanna thawhpui nâna hman hi khawngaihna kan lantîr theih dân kawng ṭha tak chu a ni.

“Mi Thlei Bîk In Neih Chuan”

8. Engtin nge thlei bîk neihna chu khawngaihna kalh a nih?

8 Khawngaihna leh hmangaihna “lal dân” kalhzâwng mize chungchâng vaukhânin, Jakoba chuan heti hian a ziak a ni: “Mi thlei bîk in neih chuan in tisual a ni, Dânin bawhchhetu-ah a chantîr si che u a,” tiin. (Jakoba 2:​8, 9) Mi hausate leh mi ropuite pâk lutukna chuan “mi retheite âu thawm” min hriat lohtîr thei a ni. (Thufingte 21:13) Mi thlei bîk neihna hian khawngaihna rilru chu a dâl tlat a.  Mi dangte chunga thlei bîk nei lovin khawngaihna kan lantîr a ni.

9. Engvângin nge a phute hnêna ngaihsakna lantîr bîk chu thil sual a nih loh?

Thlei bîk nei lo tih chu tumah ngaihsak bîk châng kan nei eih dâwn lo tihna em ni? Ni lo ve. Tirhkoh Paula chuan Philippi khuaa Kristiante hnênah a hna thawhpui Epaphrodita chungchângah: “Hetiang mi hi lo ngaihlu rawh u,” tiin a ziak a ni. Engvângin nge? “In mi chhawmdâwlna tlin bâk chu chhunzawm nân thih dâwn lova beiin, Krista hnathawhna avângin thi chhâwngin a lo awm ta si a.” (Philippi 2:​25, 29, 30) Rinawm taka Epaphrodita rawngbâwlna chuan ngaihsak bîk a phu a ni. Chu bâkah, 1 Timothea 5:​17-ah chuan heti hian kan chhiar bawk: “Kohhran upa rorêl ṭhate chu a leh hniha chawimawi tlâka ngaih ni rawh se, thu hril leh zirtîrnaa thawk rimte chu chawimawi tlâka ngaih lehzual ni rawh se,” tiin. Thlarau lam mize ṭha neite pawh chuan ngaihsak an phu a ni. Chutiang ngaihsakna lantîr hi thlei bîk neihna a ni lo.

‘Chung Lam Aṭanga Finna Lo Chhuak Chu Khawngaihnain A Khat’

10. Engvângin nge kan lei kan vên ṭhat ang?

10 Jakoba chuan taksa pêng lei chungchâng chu heti hian a sawi a: “Thihna hlova khat, sual awm hle hle thei lo a ni. Chu chuan Lalpa leh Pa kan fak ṭhîn a; chu vêk chuan Pathian anga siam mihringte chu ânchhia kan lawh bawk ṭhîn a ni. Ka hmun khat aṭangin fakna leh ânchhe lawhna a chhuak ṭhîn,” tiin. He mi chungchângah hian Jakoba chuan: “In thinlungah îtsîkna nasa tak leh inelna in neih chuan, thu dik uan khum suh ula, thu dik dodâlin dâwt sawi hek suh u. Chu finna chu chung lam aṭanga lo chhuk chu a ni lo va, khawvêl leh taksa châkna leh ramhuaia mi a ni zâwk e. Inîtsîkna leh inelna awmnaah chuan buaina leh thiltihsualna tinrêng a awm ṭhîn. Chung lam aṭanga finna lo chhuak erawh chu atîrin a thianghlim phawt a, chu mi hnuah chuan inrem a duh a, a nunnêm a, a tihnuam a, khawngaihna leh rah ṭhain a khat a, thlei bîk a nei lo va, a vervêk lo a ni,” tiin a sawi chhunzawm a ni.​—⁠Jakoba 3:​8-10a, 14-17.

11. Engtin nge kan lei kan hmanna kawngah khawngaihna kan lantîr theih?

11 Chuvângin kan lei kan hman dân hi ‘khawngaihnaa khat’ finna kan neih leh neih loh târ lanna a ni. A nih leh îtsîkna emaw, inelna emaw avângin thu dik uan khumin emaw, dâwt sawiin emaw, a nih loh leh mite tâna pawi thei inrêlna thu theh darh emaw ta chiam mai ila engtin nge ni ang? Sâm 94:4 chuan: “Thil tisualtute zawng zawng chu an infak chawp ṭhîn,” tiin a sawi. Mite tâna pawi tûr thusawi chuan pawisawi lote hming ṭha neih chu a va tihchhiatsak rang tak êm! (Sâm 64:​2-4) Chu bâkah, ‘hretu dik lo dâwt phuh chhuak ṭhînin’ pawi a khawih theihzia chu han ngaihtuah teh. (Thufingte 14:5; 1 Lalte 21:​7-13) Jakoba chuan lei hman dik lohna chungchâng a sawi hnuah: “Ka unaute u, chûng thil chu chutiang ni tûr a ni lo ve,” a ti a ni. (Jakoba 3:10b) Khawngaihna dik chuan kan lei chu a thianghlimzâwng te, remna siamzâwng te, leh a ṭhazâwng tea kan hman a phût a. Isua chuan: “Ka hrilh a che u, Miten thu lawi lo an sawi apiang, chu thu chu rorêl niah chuan an sawi fiah a la ṭûl ang,” a ti a ni. (Matthaia 12:36) Kan lei kan hman dâna khawngaihna kan lantîr a va pawimawh êm!

‘Mi An Bawhchhiatte Ngaihdam Rawh’

12, 13. (a) Bâwih a pu sum tam tak batu tehkhin thu aṭangin khawngaihna chungchâng eng nge kan zir theih? (b) Kan unau ‘vawi sarih hmun sawmsarih thlenga’ ngaidam tih chu eng tihna nge ni?

12 Isua tehkhin thua bâwih a pu, lalber sum talent sîngkhat (duli 60,000,000) batu chuan khawngaihna lantîr dân kawng dang min kawhhmuh a ni. Bâwih chuan a lei ba rulhna tûr rêng a neih si loh avângin khawngaih a dîl a. A pu chuan “a khawngaih” tâk êm avângin, a ba zawng zawng chu a ngaidam ta a. Mahse, chu bâwih chu a kal chhuak a, a bâwihpuite zînga pakhat a duli za ba a va hmu a, khawngaihna nei hauh lovin tân inah a va khung ta a. A puin thil awm dân a lo hriat chuan, bâwih a ngaihdam tâka chu a ko va, a hnênah: “Bawi sual, mi dîl chiam avâng khân i bat zawng zawng kha ka ngaidam che a ni a; ka khawngaih che ang khân nang pawhin i bâwihpui chu i khawngaih ve tûr a ni lâwm ni?” a ti a. Tichuan, a pu chuan nghaisatute hnênah a pe ta a. Isua chuan tehkhin thu chu: “Mi tinin thinlung taka in unaute in ngaihdam loh chuan ka Pa vâna mi pawhin chutiang bawkin in chungah a ti ve ang,” tia sawiin a titâwp ta a ni.​—⁠Matthaia 18:​23-35.

13 A chunga sawi tâk tehkhin thu khian khawngaihnaah chuan ngaihdam peihna a tel tih a târ lang chiang hle mai! Jehova chuan sual leiba tam tak kan neih chu min ngaidam a. Keini pawhin ‘mi an bawhchhiatte’ kan ngaidam ve dâwn lo vem ni? (Matthaia 6:​14, 15) Isua’n bâwih khawngaihna nei lo tehkhin thu a sawi hmain, Petera chuan: “Lalpa, ka unauvin vawi engzât nge ka chungah thil tisual sela ka ngaihdam tûr? vawi sarih thlengin em ni ang?” tiin a zâwt a. Isua chuan: “‘Vawi sarih thlengin,’ ka ti lo va che, ‘Vawi sarih hmun sawmsarih thlengin’ ka ti zâwk che a ni,” tiin a chhâng a ni. (Matthaia 18:​21, 22) Ni e, mi khawngaih thei chuan “vawi sarih hmun sawmsarih thlengin” ngaihdam a inhuam a ni, chu chu tiam chin nei lo tihna a ni.

14. Matthaia 7:​1-4 sawi dânin, engtin nge nî tin khawngaihna kan lantîr theih ang?

14 Kawng danga khawngaihna kan lantîr theih dân sawiin, Isua chuan tlâng chungah heti hian thu a sawi a: “Sawisêl suh u, sawisêla in awm loh nân. In sawisêl ang bawkin an sawisêl ang che u . . . Tin, engatinge mahni mita khanchhuk awm chu ngaihtuah si lovin, i unau mita hmawlh tê tak tê awm chu i hmuh ni? Engtin nge i unau hnênah, ‘I mit ata hmawlh tê tak tê kha mi lâk chhuahtîr rawh,’ i tih theih ang? ngai teh nangma mit ngeiah khanchhuk a awm reng si a,” tiin. (Matthaia 7:​1-4) Chuvângin, sawisêl hrât, a nih loh leh khirh lutuk lovin mi dangte chak lohnate chu dawh hrâm hrâmna hmangin, nî tinin khawngaihna kan lantîr thei a ni.

“Mi Zawng Zawng Chungah Thil Ṭha I Ti Ang U”

15. Engvângin nge khawngaihna chu rinpuite chungah chauh lantîr tûr a nih loh?

15 Bible-a Jakoba bu chuan rinpuite chunga khawngaihna lantîr chungchâng sawi uar mah se, hei hi Kristian kohhran chhûnga mite chungah chauh khawngaihna lantîr tûr a tihna a ni lo. Sâm 145:9 chuan “LALPA chu engkim chungah pawh a ṭha a ni; a lainatnate chu a thil siam zawng zawng chungah a awm a,” tiin a sawi. “Pathian awm dân latute” ni tûr leh ‘mi zawng zawng chunga thil ṭha’ ti tûra fuih kan ni bawk. (Ephesi 5:1; Galatia 6:10) ‘Khawvêl leh khawvêla thil awmte’ kan hmangaih loh laiin, khawvêla awmte mamawh chu kan ngaihthah lo a ni.​—⁠1 Johana 2:⁠15.

16. Engte’n nge mi dangte chunga khawngaihna kan lantîrna chu thunun?

16 Kristiante kan nih angin, “hun leh khawrêl” tuarte emaw, harsatna namên lo tuarte emaw chu kan theih ang apianga ṭanpui kan hreh lo. (Thuhriltu 9:11) Amaherawhchu, kan tihsak theih leh kan tih theih zât chu dinhmun azir a ni ang. (Thufingte 3:27) Mi dangte sum leh pai lama kan ṭanpui hian, kan thiltih ṭha tak chuan mite thatchhiatna a neihtîr loh nâna fîmkhur chu kan duh a ni. (Thufingte 20:​1, 4; 2 Thessalonika 3:​10-12) Chuvângin, khawngaihna lantîrna dik tak chu lainatna emaw, tawrhpuina emaw leh ngaihtuahna fîm inzawmkhâwma dinhmun chhân lêtna a ni.

17. Kristian kohhran pâwn lama mite chunga khawngaihna lantîr theih dân kawng ṭha ber chu eng nge ni?

17 Kristian kohhrana awm lote hnêna khawngaihna lantîr theih dân kawng ṭha ber chu Bible thutak hrilh hriat hi a ni. Engvângin nge? Tûn lai mihring a tam zâwkte hi thlarau lam thim hnuaia an awm vâng a ni. An hmachhawn harsatna chinfel dân kawng a awm loh vâng leh nakin hun beiseina tak tak an neih loh avângin, mi tam zâwkte chu ‘vêngtu nei lo berâmte anga hrehawm leh darhin’ an awm a ni. (Matthaia 9:36) Pathian Thua thuchah awm chu ‘an ke atân khâwnvâr’ a niin, nuna harsatna an neihte hmachhawn thei tûrin a ṭanpui thei a. Bible chuan nakin huna Pathian thiltumte sawi lâwka, beiseina êng neih chhan tûr a pêk avângin, chu chu ‘an kawng atân êng’ pawh a ni thei bawk a ni. (Sâm 119:105) A mamawh tak zette hnêna thutak duhawm tak thlen chu chanvo hlu a va ni êm! “Hrehawm nasa tak” thlen hun kan hnaih tawhzia thlîrin, tûn hi Lalram thu hrilhna leh zirtîr siamnaa phûr tak leh taima taka telna hun a ni. (Matthaia 24:​3-8, 21, 22, 36-41; 28:​19, 20) Khawngaihna lantîrna dang chu he mi tluk hian a pawimawh lo.

“A Chhûnga Thil Awm” Chu Pe Rawh

18, 19. Engvângin nge kan nuna khawngaihna lantîr lehzual tûrin ṭan kan lâk ang?

18 “A chhûnga thil awm chu mi rethei hnêna pêk atân hmang rawh u,” tiin Isua chuan a sawi a. (Luka 11:41) Thil tih ṭha chu khawngaihna thiltih dik tak ni tûr chuan, thilpêk chu a chhûnga thil awm​—⁠thinlung hmangaihna leh inhuamna aṭanga lo chhuak​—⁠a ni tûr a ni. (2 Korinth 9:⁠7) Nunrâwnna, mahni hmasialna, leh mi dangte hrehawm tawrhna leh harsatna ngaihsak lohna khawvêlah hian chutiang khawngaihna chuan min va tihahdam tak êm!

19 Chuti a nih chuan, kan nuna khawngaihna lantîr lehzual tûrin ṭan i la ang u le. Mi khawngaih thei kan nih nasat poh leh Pathian kan ang zual sauh tihna a ni. Hei hian nun awmze nei tak leh lungawithlâk tak nei tûrin min ṭanpui ang.​—⁠Matthaia 5:⁠7. (w07 9/15)

Eng Nge I Zir?

• Engvângin nge Kristianpuite chunga khawngaihna lantîr hi a bîk taka a pawimawh?

• Engtin nge Kristian kohhran chhûngah khawngaihna kan lantîr theih?

• Engtin nge kohhran pâwna mite chungah thil ṭha kan tih theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 13-naa milem]

Samari mi chuan khawngaihna a lantîr

[Phêk 16-naa milemte]

Kristiante chuan khawngaihna thiltih tam tak an nei