A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Marka Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Marka Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

Jehova Thu Chu A Nung

Marka Bu Aṭanga Thu Pawimawh Hrilhfiahna

CHANCHIN Ṭha Marka ziak hi Chanchin Ṭha ziak pali zînga tawi ber a ni a. Isua Krista thih leh a thawh leh hnu kum 30-a Johana Marka tia hriat ziah a ni a, chu chu kum thum leh a chanve Isua rawngbâwl chhûnga thilthleng phûrawm tam tak thleng zung zungte chungchâng a ni.

Juda mi ni lo, Rom mite tâna ziak ni ngeia lang he Marka lehkhabu hian Isua chu thilmak titu Pathian Fapa, thu hrilh beihpui thlâktu thatho tak angin a târ lang a. Isua thu zirtîr ai mahin, a thiltih chu sawi tam zâwk a ni. Chanchin Ṭha Marka ziak ngaihsakna chuan Messia kan rinna a tichakin, Kristian rawngbâwlnaa Pathian thuchah puangchhuaktu taima tak ni tûrin min chêttîr ang.​—⁠Heb. 4:⁠12.

GALILI-A RAWNGBAWLNA ROPUI TAK

(Mk. 1:1–9:⁠50)

Châng 14 lek hmanga Baptistu Johana thiltihte leh Isua thlalêra ni 40 a awm thu a ziah hnuah, Marka chuan Galili-a Isua rawngbâwlna chungchâng phûrawm tak chu a ziak ṭan a ni. “Chu veleh” tih leh “ta nghâl” tih ṭawngkam a hman nawn ṭhinna chuan a thuziak a hmanhmawhthlâkzia a târ lang a ni.​—⁠Mk. 1:​10, 12.

Kum thum pawh a ral hmain, Isua chuan Galili ramah thu hrilh beihpui vawi thum lai a thlâk hman a. Marka chuan thilthlen dân chu a indawtin a ziak deuh vek a ni. Mahse, Tlâng Chunga Isua Thusawi leh a thusawi dang sei tak takte chu a ziak tel lo.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

1:15—⁠Eng tih “hun” nge thleng? Isua chuan rawngbâwlna a ṭan hun chu a thleng tawh tih a sawina a ni a. Lala Ruat a nih avângin, Pathian Ram chu a hnai tawh hle a ni. Mi rilru dikte chuan a thu hrilh chu pawmin, Pathian duhsak hlawhtîr thei tûr thilte chu an ti a ni.

1:​43, 44; 3:12; 7:36—⁠Engvângin nge Isua’n a thilmak tihte chu vântlâng hriata puan zâr a duh loh? Isua chuan mite chu mi tiphâwklêk thei an thu dawn mak takte emaw, sawi uar deuh hlek emawte aṭanga thu tâwp siamtîr ai chuan, Krista a ni tih anmahni ngeiin hmu a, chu an thil hmuh ngei ṭanchhana mi mal thu tlûkna siamtîr a duh vâng a ni. (Is. 42:​1-4; Mt. 8:4; 9:30; 12:​15-21; 16:20; Lk. 5:14) Gerasin rama ramhuai man hnu chungchângah erawh puan zâr a duh thung. Isua chuan a inah haw a, a chhûngte hnêna thil awm dân hriattîr tûrin a hrilh a ni. Chuta awmte chuan Isua chu an hnên ata kal bo tûra an hrilh avângin, Isua chuan chuta mite biak pawhna hun a nei mang meuh lo emaw, a nei lo hulhual emaw a. Isua’n ngilnei taka a tihdam tâka leh a thiltawn a sawite chuan mite’n an vawk an chân avânga thil ṭha lo an sawi tûr chu a tizia awm dâwn a ni.​—⁠Mk. 5:​1-20; Lk. 8:​26-39.

2:28—⁠Engvângin nge Isua chu ‘Chawlhni [Sabbath] chungah lam pawh Lal’ tia koh a nih? Tirhkoh Paula chuan ‘dân thu chuan thil ṭha, lo awm tûrte thla’ a nei tih a ziak a ni. (Heb. 10:⁠1) Dânin a sawi dânin Sabbath chu ni ruk chhûng hna an thawh hnuah a lo thleng a, Isua’n chu mi niah chuan mi tam takte a tidam a ni. Hei hian Krista Kum Sâng Rorêl chhûnga mihringte tawn tûr thlamuang taka chawlhna leh malsâwmnate chu a entîr lâwk a ni. Chuvângin, chu Lalrama Lal chu ‘chawlhni [sabbath] chungah pawh Lal a ni.’​—⁠Mt. 12:8; Lk. 6:⁠5.

3:5; 7:34; 8:12—⁠Engtin nge Marka chuan Isua rilru vei dânte a hriat theih? Marka chu Isua zirtîr 12-te zînga mi a ni lo va, Isua ṭhian hnai lah a ni hek lo. Marka thu hriatna tam tak chu a ṭhian hnai tak tirhkoh Petera a ni tih hmân lai chanchinte chuan a sawi.​—⁠1 Pet. 5:⁠13.

6:​51, 52—⁠Zirtîrte’n an hriat loh “chhang thu” chu eng nge ni? Dârkâr rei lo tê liam taah khân, Isua chuan hmeichhia leh naupangte bâkah mipa ṭhah 5,000 chu chhangpêr panga leh sangha pahnihin a hrai a. Chu thilthleng aṭanga zirtîrte’n an hriat thiam tûr “chhang thu” chu Pathian Jehova’n thilmak ti tûrin Isua chu a thuam tih hi a ni. (Mk. 6:​41-44) Isua hnêna pêk thiltihtheihna nasatzia chu hre thiam phâk sela chuan, mak tak maia tui chunga a kal chu mak an ti lo vang.

8:​22-26—⁠Engvângin nge Isua’n chu mitdel chu vawilehkhata a tihdam mai loh? Isua chuan chu pa chunga a ngilneihna avânga ti a ni thei ang. Zawi muanga a mit tih vâr sakna chuan hun rei tak chhûng thim hnuaia lo awm tawh chu ni êng tak hmu thei tûrin a insiamremtîr thei ngei ang.

Kan Zir Tûrte:

2:18; 7:11; 12:18; 13:⁠3. Marka chuan Juda mi ni lote tâna hriat ṭhan loh hnam chîn dân te, ṭawngkam hman te, rin dân te, leh thilthlenna hmun te a hrilhfiah a ni. Pharisaite chuan “chaw an nghei” tih te, Korban tih chu “Pathian hnêna pêk” tihna a nih thu te, Sadukaite chuan “thawhlehna a awm lo,” an tih thu te; tin, Pathian biak in chu ‘Olive Tlâng zâwna’ a awm thute chu a hrilhfiah a. Messia thlahtu chhuina chu Judate chauh thil ngaihven a nih avângin, Marka chuan chu chu a ziak tel lo. Chutiang chuan Marka chuan entawn tûr min hnutchhiah a ni. Kristian rawngbâwlnaa kan tel emaw, kohhran inkhâwmnaah thu kan sawi emaw hian kan thusawi ngaithlatute chu kan ngaihtuah tel tûr a ni.

3:21. Isua chhûng khatte chu ringtu an ni lo. Chuvângin, an rinna avânga an chhûngte dodâlna leh nuihsawhna tâwkte chu Isua chuan a khawngaih hle a ni.

3:​31-35. Baptisma a chan chuan Isua chu Pathian thlarau lam Fapa a lo ni a, “chung lam Jerusalem” chu a nu a lo ni ta a. (Gal. 4:26) Chu mi nî aṭang chuan Isua chuan a zirtîrte chu a tisa lam chhûngkhatte aiin a hnaih zâwk a ni. Hei hian thlarau lam thilte chu kan nuna dah pawimawh ber tûrin min zirtîr a ni.​—⁠Mt. 12:​46-50; Lk. 8:​19-21.

8:​32-34. Mite’n khawngaihna suak an lantîr chu hre thiamin, kan hnâwl vat ṭhîn tûr a ni. Krista zuitu chu ‘mahni hrehawm pawisa lo’ tûrin a inbuatsaih tûr a ni, chu chu, mahni inphat leh mahni hmasial duhna leh thiltumte hnâwl tûr tihna a ni. Ani chuan ‘nghaisakna ban put’ a inhuam bawk tûr a ni​—⁠a ṭûl a nih chuan Kristian a nih avânga hrehawm tawrhna, a nih loh leh zahthlâk taka siam emaw, tihduhdah emaw tihhlum hial emaw pawh tawn a inhuam bawk tûr a ni. Tin, Isua nun phung zâwmin, engtik lai pawhin a “zui” reng tûr a ni bawk. Zirtîrte kawng zawh tûr chuan Isua Krista anga mahni inphatna nun neih leh neih reng chu a ngai a ni.​—⁠Mt. 16:​21-25; Lk. 9:​22, 23.

9:24. Kan rinna mite hnêna hrilh emaw, rinna chak lehzual neih nâna ṭawngṭai emaw chu kan hreh tûr a ni lo.​—⁠Lk. 17:⁠5.

THLA TAWP BER CHU

(Mk. 10:1–16:⁠8)

C.E. 32 tâwp lamah chuan, Isua chu “Judai ramah leh Jordan râlah” a kal a; tichuan, mipuite a hnênah an lo kal leh a. (Mk. 10:⁠1) Chu lai hmuna thu a hrilh zawhah chuan Jerusalem lam panin a kal leh ta a ni.

Nisan ni 8-ah Isua chu Bethani khuaah a awm a. Isua chuan chaw a kîl laiin, hmeichhe pakhat a rawn lût a, a luah hriak a rawn leihsak a. Isua ropui taka Jerusalema a rawn luh aṭanga a thawhleh thleng chanchin chu a thlen dân indawt thlapa chhinchhiah a ni.

Bible Chungchânga Zawhnate Chhânna:

10:​17, 18—⁠Isua’n “Zirtîrtu ṭha” tia Amah kotu chu engvângin nge a zilh? Isua chuan chu nihna hmanga fak derna chu hnâwlin Jehova hnênah ropuina a pe a, Pathian dik chu thil ṭha zawng zawngte lo chhuahna hnâr a ni tih a târ lang a ni. Chu bâkah, Isua chuan thil zawng zawngte Siamtu, Pathian Jehova chauh chuan thil ṭha leh ṭha lo tehna siam tûrin dikna a nei tih thutak bulpui ber lamah chuan mite ngaihtuahna a pawt pêng a ni.​—⁠Mt. 19:​16, 17; Lk. 18:​18, 19.

14:25—⁠Isua’n a tirhkoh rinawmte hnêna: “Pathian rama a thar ka in ni a thlen hma loh zawng grêp hrui raha mi ka in leh tawh lo vang,” tia a sawi khân eng a tihna nge ni? Isua chuan vânah uain tak tak a awm a tihna a ni lo. Amaherawhchu, a châng chuan uain hian hlimna a entîr avângin Isua chuan hriak thih tho lehte nêna Lalrama hlim taka awmho chungchâng a sawina a ni.​—⁠Sâm 104:15; Mt. 26:⁠29.

14:​51, 52—⁠Tlangvâl “saruaka tlân bo ta” chu tunge? Marka chauhvin he thilthleng hi a sawi avângin, amah a insawina a ni tiin thutâwp inâwm tak kan siam thei a ni.

15:34—⁠Isua thusawi “ka Pathian, ka Pathian engah nge mi kalsan?” tih chuan rinna a tlachham tih a kâwk em? Kâwk lo. Isua’n he thu a sawi chhan tak hi hre thei lo mah ila, a thusawi chuan a rinawmna chu a tâwp rât thlenga fiah a nih theihna tûrin Jehova chuan A vênhimna a la bo ta tih a hriat zia a târ lang. Isua chuan Sâm 22:​1-a a chungchâng sawi lâwkna thlen famkimtîr a duh avângin he thu hi a sawi pawh a ni thei bawk ang.​—⁠Mt. 27:⁠46.

Kan Zir Tûrte:

10:​6-9. Nupa an inṭhen loh hi Pathian thiltum a ni. Chuvângin, rang taka inṭhen tum mai aiin nupui leh pasal chuan inneihnaa harsatna awm thei apiang chu chingfel tûrin Bible thu bulte nunpui an tum tlat tûr a ni.​—⁠Mt. 19:​4-6.

12:​41-44. Hmeithai rethei tak entawn tûr siam chuan biakna dik chhawmdâwlnaah hmasialna kan nei tûr a ni lo tih min zirtîr. (w08 2/15)