A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Engin Nge Nun Hi Awmze Nei Tak Nihtîr?

Engin Nge Nun Hi Awmze Nei Tak Nihtîr?

Engin Nge Nun Hi Awmze Nei Tak Nihtîr?

“Pathian ṭih la, a thupêkte vawng rawh.”​—⁠THUR. 12:⁠13.

1, 2. Thuhriltu bu ngaihtuahna chu engtin nge kan hlâwkpui theih?

THIL engkim nei mi pakhat han ngaihtuah ta la. Ani chu sawrkâr mi lian, leia mi hausa ber, leh a dam rual puite zînga fing ber a ni. Chutiang khawpa mi hlawhtling chu ni mah se, hetiang deuh hian a la inzâwt ta cheu a ni, ‘Engin nge nun hi awmze nei tak nihtîr?’ tiin.

Chutiang mi chu kum sângthum liam ta vêlah khân a awm tak tak a ni. A hming chu Solomona a ni a, Thuhriltu buah lungawina a zawn thu a sawi chu kan hmu a ni. (Thur. 1:13) A thiltawn aṭangin thil tam tak kan zir thei a. Thuhriltu bua finna kan hmuhte hian nun awmze nei tak nihtîrtu thiltumte insiam tûrin min ṭanpui thei tak zet a ni.

“Thil Lothlâwn Mai”

3. Mihring nun chungchânga ngaihtuah titam thei tak thudik eng nge kan hmachhawn ṭheuh ngai?

3 Solomona chuan Pathianin leiah hian thil mawi tam tak kumkhuaa kan chen theih tûr thil ngaihven awm tak leh mak tak takte a siam tih a hrilhfiah a. Amaherawhchu, kan dam chhûng hi a tâwi êm avângin Pathian thil siamte chu kan chhui ṭan hman ṭâwk a ni. (Thur. 3:11; 8:17) Bible sawi angin kan dam chhûng nite chu a ral thuai ṭhîn. (Job. 14:​1, 2; Thur. 6:12) He thudik ngaihtuah titam thei tak hian kan nun chu fing taka hmang tûrin min chêttîr tûr a ni. Setana khawvêlin kawng dik lo zawh tûra min thunun theih avângin chu chu thil tih awlsam a ni lo.

4. (a) “Engmah lo” tia lehlin Hebrai thu mal awmzia chu eng nge ni? (b) Nuna thil ûm engte nge kan ngaihtuah dâwn?

4 Solomona chuan kan nun khawhral a hlauhawmzia târ lan nân Thuhriltu buah “engmah lo” tih ṭawngkam chu vawi 30 lai a lo hmang a. “Engmah lo” tia lehlin Hebrai thu mal chu thil awmze nei lo, tak nei lo, a nih loh leh hlutna tluantling nei lo tihna a ni. (Thur. 1:​2, 3) Solomona chuan “engmah lo” tih chu “thil lothlâwn mai” tih nên hman kawp châng a nei a. (Thur. 1:14; 2:11) Thiltum âtthlâk tak ûm chu a beidawnthlâk ngei ang tih a chiang hle. He khawvêla nun hi kut ruaka min awmtîr thei thilte ûm nâna khawhral mai atân chuan a tâwi lulai deuh a ni. Chuvângin chutianga nun khawhral mai pumpelh tûra min ṭanpui tûrin Solomona’n miten an nuna an thil ûm tlângpuite entîrna a pêk ṭhenkhat chu i lo en ang u. A hmasain, nawmsipbâwlna leh hausak ûmna chungchâng kan ngaihtuah ang. Chu mi hnuah chuan, Pathian tilâwmtu thiltihte kan sawi ho leh ang.

Nawmsipbâwl Umna Chuan Min Tihlim Ang Em?

5. Solomona’n lungawina chu khawiah nge a zawn?

5 Tûn laia mi tam takte ang bawkin Solomona chuan nawmsipbâwlna ûma lungâwina hmuh a tum a. Heti hian a sawi a ni: “Ka mit îtzâwng apiang chu ka hlah lo va, ka thinlung pawh eng lâwmnaah mah ka sûm lo,” tiin. (Thur. 2:10) Khawiah nge nawmsipbâwlna chu a zawn? Thuhriltu bung 2 sawi dân chuan insûm theihna nei chungin ‘uaina intihhlimnain nuam a tâwl a,’ huan te a siam a, lal inte a sa a, rimawite a ngaithla a, chaw tuihnai tak tak te a ei bawk a ni.

6. (a) Nuna thil ṭha engemawte chen chu engvângin nge a sual loh? (b) Intihhlimna chungchângah, eng inbûk tâwkna nge ngai?

6 Bible chuan ṭhian ṭhate nêna hun hlimawm tak hman chu a dem em? Dem hauh lo. Entîr nân Solomona chuan nilênga hna thawh hnua hahdam taka chaw han ei chu Pathian thilpêk a ni tih a sawi. (Thuhriltu 2:24; 3:​12, 13 chhiar rawh.) Chu bâkah, Jehova ngei pawhin ṭhalaite chu puitling taka ‘an ṭhatlai chêna hlim tûrin’ a sâwm a ni. (Thur. 11:⁠9) Chawlhhahdam leh intihhlimna neih chu kan mamawh a. (Marka 6:31 nên khaikhin rawh.) Amaherawhchu, intihhlimna chu kan thiltum ber a ni tûr a ni lo. Chu chu chaw ang ni lovin, chaw ei khama thingpui hâng in ang a ni tûr a ni. Thingpui hâng chu tui ti hle mah la, thil dang engmah i ei si loh chuan a tâwpah i ning ang a, i taksain chakna a nei lo vang. Chutiang bawkin, Solomona chuan nawmsipbâwlna ringawta innghat nun chu “thil lothlâwn mai” a ni tih a hmu chhuak a ni.​—⁠Thur. 2:​10, 11.

7. Engvângin nge intihhlimna chu fimkhur taka kan thlan a ngaih?

Chu bâkah, intihhlimna zawng zawngte hi a ṭha vek lo va. Tam takte chu thlarau lam leh nungchang lam atân a hlauhawm hle a ni. Mi maktaduai engzâtin nge ‘hun hlimawm tak hman’ an duh avânga ruihhlote ngai a, zu te hleihluak taka in a, a nih loh leh pawisa thâpa inkhelhnaahte inhman avânga lungngaihna nasa tak tâwk? Jehova chuan kan thinlung emaw, kan mit emawina thil hlauhawm lama min hruai kan phal chuan a sawhkhâwk kan tâwk dâwn tih ngilnei tak chungin min vaukhân a ni.​—⁠Gal. 6:⁠7.

8. Engvângin nge kan nun kawng ngaihtuah chu a finthlâk?

Chu bâkah, a lutuka nawmsipbâwl ûmna chuan thil pawimawh zâwkte min ngaihthahtîr ang. Nun hi a liam zung zung tih leh kan dam chhûng rei loteah hian hrisêlna ṭha kan nei rengin, buaina kan tâwk lovang tih a sawi theih loh tih hre reng ang che. Chuvâng chuan a ni, Solomona’n a sawi belh angin “ruaiṭheh ina” kal aiin mitthi vuina​—⁠a bîk takin Kristian rinawm unaute vuinaa​—⁠kal chu kan hlâwkpui theih zâwk ni. (Thuhriltu 7:​2, 4 chhiar rawh.) Engvângin nge chutiang chu a nih? Mitthi vuina thusawi kan ngaihthlâk a, tûna mitthita Jehova chhiahhlawh rinawm nun kawng kan han ngaihtuah hian, chu chuan mahni nun kawng ngei min bih chiantîr thei ang. He mi aṭang hian, tûn aṭanga kan nun fing thiam taka hmang tûrin kan thil tumte siam rem a ngai tih kan hre thei a ni.​—⁠Thur. 12:⁠1.

Neihnunna Hian Lungâwina Min Pe Ang Em?

9. Hausakna chungchângah Solomona’n eng nge a hmuh chhuah?

Thuhriltu bu a ziah lai hian Solomona chu leia mi hausa ber a ni a. (2 Chro. 9:22) A duh ang apiang nei thei tûr khawpin a hausa a ni. “Ka mit îtzâwng apiang chu ka hlah lo,” tiin a ziak. (Thur. 2:10) Mahselangin, neihnunna ringawtin lungâwina a pe lo tih a hmu chhuak a. “Tangka sum ngainatu chuan tangka sumah duhtâwk a hmu lo vang a, hausak ngainatu chuan duhtâwk a hlêp hek lo vang,” tiin thu tâwp a siam a ni.​—⁠Thur. 5:⁠10.

10. Engin nge lungawina leh hausakna dik tak thlen?

10 Hausakna hlutna hian daih rei lo ṭhîn hle mah se, mi a hîp nasa hle thei tho a ni. Tûn hnaia United States rama mi chi hrang hrangte ngaih dân lâkkhâwmnaah University a kum khatna zirlai zaa 75-te thiltum bulpui ber chu “sum leh pai lama hausak” a ni. An thil tum pawh chu thleng thei ta rêng pawh ni se, an hlim tak tak ang em? Hlim kher lo vang. Thil chîk taka zir mite chuan hausakna ngaih pawimawhna chu hlimna leh lungâwina dangtu a nih zâwk mah thu an sawi. Hmânah tawh khân Solomona chuan chutiang chu a lo sawi daih tawh a ni: “Tangkarua leh rangkachakte leh lalte ro leh ram bial ro ṭha bîkte ka la khâwm a . . . Ngai teh, thil zawng zawng hi engmah lo leh thil lothlâwn mai a lo ni,” tia ziakin. * (Thur. 2:​8, 11) Chutiang nêna inkalh takin, kan nun chu Jehova rawngbâwl nâna kan hman pumhlûm avânga a malsâwmna kan dawn hian, hausakna dik tak chu kan nei ang.​—⁠Thufingte 10:22 chhiar rawh.

Eng Hnain Nge Lungâwina Dik Tak Thlen?

11. Bible-in hna thawh hlutna chungchâng engtin nge a târ lan?

11 Isua chuan: “Ka Pain tûn thleng pawhin hna a thawk reng a ni, kei pawhin ka thawk ve a ni,” a ti a. (Joh. 5:17) Jehova leh Isua chuan hna thawh aṭangin lungawina an hmu a ni tih rinhlelh rual a ni lo. Bible chuan: “Pathianin a thil siam tinrêng chu a en a, ngai teh, ṭha a ti êm êm a,” tia sawiin a thil siama Jehova lungawizia a târ lang. (Gen. 1:31) Pathian thil tih zawng zawngte an hmuhin vântirhkohte chu lâwmin “an au” a ni. (Job. 38:​4-7) Chutiang bawkin Solomona chuan hna awmze nei tak hlutna chu a hre thiam a ni.​—⁠Thur. 3:⁠13.

12, 13. (a) Engtin nge mi pahnihin hna thawhrimna aṭanga lungawina an hmuh dân an sawi? (b) Engvângin nge a châng chuan eizawn nâna hna thawhna chuan beidawnna a thlen theih?

12 Mi tam takte chuan hna thawhrimna aṭanga lungawina lo awm chu an hre thiam a ni. Entîr nân, lemziak thiam hmingthang tak José-a chuan, “I rilrua i suangtuah ang milem i han ziah chhuah theih thlap chuan tlâng sâng taka lâwn chhuak thei ta ang maiin i inngai thei a ni,” tiin a sawi. Sumdâwng mi Miguel-a * chuan heti hian a sawi: “Hna thawh chuan chhûngkaw mamawh a pêk theih che avângin lungawina min pe a. Hlawhtling nia inhriatna a pe bawk che a ni,” tiin.

13 Kawng lehlamah chuan, hna tam takte chu mahni ngaihtuahna hman ngai lo hna ngai ninawm tak a ni a. A châng chuan hna thawhna hmun ringawt pawh chu beidawnna thlentu a ni thei a, hleih neihna hmun hialah pawh a chang thei a ni. Solomona sawi angin, mi thatchhia chuan thuneitute nêna an inṭhian ṭhatna avângin mi taima hna thawh rah chu a seng thei. (Thur. 2:21) Thil dangte pawhin lunghnualna a thlen thei bawk. Sumdâwnna ṭha tak anga lang pawh chu ram chhûng ei leh bâr harsatna avâng leh hriat lâwk loh thil thlengte avângin a tla chhe thei a ni. Bible chuan: “Mi zawng zawng chungah hun leh hriat lâwk loh thil a thleng ṭhîn,” a ti. (Thuhriltu 9:​11, NW) Hlawhtlin tuma nasa taka thawk hahtu chu ‘boruak atân mai a thawkrim’ tih a hriat avângin a lunghnualin, a beidawng fo ṭhîn a ni.​—⁠Thur. 5:⁠16.

14. Eng hnain nge lungawina dik tak thlen ziah ṭhîn?

14 Beidawnna thlen thei lo hna a awm ngai em? A hmaa kan sawi tâk lemziak thiam José-a chuan: “Kumte a han liam zêl chuan lemziakte chu a bovin, a chhe thei a. Pathian rawngbâwlnaa kan thiltih chu chutiang a ni ve lo. Thu hrilh rawngbâwlnaah chuan Pathian thu âwihin, mi dangte chu Pathian ṭih mi Kristian ṭha tak ni tûrin ka ṭanpui thei a. Chu chu thil hlu tak a ni.” (1 Kor. 3:​9-11) Miguel-a pawhin lalram chanchin hrilhnain eizawnna hna thawh aiin lungawina nasa tak a pe zâwk tih a sawi bawk. “Tuemaw hnêna Bible thutak i han hrilh a, chu miin a thinlung a khawih tih hriat aia hlimna nasa zâwk a awm lo,” a ti.

“I Chhang Paih La”

15. Engin nge nun chu awmze nei tak nihtîr?

15 A tihtâwp nân, engin nge nun chu awmzia neihtîr tak zet? He khawvêla kan dam chhûng tawi tê hi thil ṭha tih nân leh Jehova tihlâwm nâna kan hman hian lungawina dik tak kan nei a ni. Pathian nêna inlaichînna ṭha kan nei thei a, kan fate hnênah thlarau lam tehnate kan zirtîr thei a, mi dangte chu Jehova hre tûrin kan ṭanpui thei bawk a; tin, unaute nêna inṭhianna nghet tak kan nei thei bawk a ni. (Gal. 6:10) Hêng thawhrimna zawng zawngte hian hlutna tluantling a nei a, chutianga ti thei tute chungah chuan malsâwmna a thlen a ni. Solomona chuan thil ṭha tih sawifiah nân khaikhinna thu ngaihvenawm tak a sawi a: “I chhang paih la tui chungah chuan, i hmu leh dâwn si, ni rei hnuah,” tiin. (Thur. 11:⁠1) Isua chuan a zirtîrte chu: “Pe rawh u, chutichuan pêkin in awm ang,” tiin a fuih a. (Lk. 6:38) Chu bâkah, Jehova ngei pawhin mi dangte chunga thil ṭha ti tute chu lâwmman pêk a tiam bawk a ni.​—⁠Thuf. 19:17; Hebrai 6:10 chhiar rawh.

16. Nuna kan thil tih duhte ruahmanna hun ṭha ber chu eng hun nge ni?

16 Bible chuan kan nun hman dân tûr chungchângah naupan lai aṭanga thu tlûkna fing siam tûrin min fuih a. Chutiang chuan nakina beidawnna tûr chu kan pumpelh thei ang. (Thuf. 12:⁠1) Kan nuna kan hun ṭha ber neihte chu a hnua “thil lothlâwn mai” a ni tih hmu chhuak leh si tûr ringawta khawvêl hîpnate ûm nâna kan hman chuan a va lungchhiatthlâk dâwn êm!

17. Engin nge nun phung ṭha ber thlang tûrin min ṭanpui ang?

17 Hmangaihna ngah tak pate ang bawkin Jehova chuan nun hlimawm i neih te, thil ṭha i tih te, ṭûl lo taka rilru hahna i pumpelh te chu a duh a ni. (Thur. 11:​9, 10) Chutianga ti tûr chuan engin nge ṭanpui ang che? Thlarau lam thiltumte insiama chu mi thleng ngei tûra thawhrimna chuan a ṭanpui ang che. Kum 20 dâwn lai kalta khân Javier-a chuan doctor nih theihna leh hun bi kima rawngbâwltu nih theihna duh thlan tûr a nei a. “Doctor hna chu lungâwithlâk thei mah se, mi engemaw zât thutak hre tûra ka ṭanpui theih avânga hlimna ka neih chu eng nên mah khaikhin theih a ni lo. Hun bi kima rawngbâwlna chuan hlimna tluantling min pe a. Tûn aia hmaa ka lo thawk ṭan lo hi pawi ka ti hle a ni,” tiin a sawi.

18. Engvângin nge leia Isua nun chu awmze nei tak a nih?

18 Chuti a nih chuan thil hlu ber neih kan tum tûr chu eng nge ni ta ang? Thuhriltu bu chuan: “A ṭha zawk e hming ṭha, hriak to aiin, pian nî aiin thih ni,” tiin a sawi. (Thur. 7:⁠1) Isua nun aia he thu hrilhfiah ṭha zâwk rêng a awm thei lo. Ani chuan Jehova lakah hming ṭha chungchuang a chher a. Rinawm taka a thihna chuan a Pa lal chungnunna thiam a chantîr a, chhandamna kawng min hawnsaktu tlanna inthâwina a pe a ni. (Mt. 20:28) Leia rei lo tê a awm chhûng khân, Isua chuan nun awmze nei entawn tûr ṭha famkim chu min hnutchhiah a ni​—⁠entawn kan tum tlat tûra chu.​—⁠1 Kor. 11:1; 1 Pet. 2:⁠21.

19. Eng zilhna nge Solomona’n a pêk?

19 Keini pawhin Pathian lakah hming ṭha kan chher ve thei a. Jehova mit hmuha hming ṭha neih chu kan tân chuan hausakna aiin a hlu zâwk a ni. (Matthaia 6:​19-21 chhiar rawh.) Ni tin hian kan nun tichangtlung tûr leh Jehova mit hmuha thil ṭhate tih theih dân kawng kan zawng hmu thei a. Entîr nân, mi dangte hnênah chanchin ṭha kan hril thei a, kan inneihna leh kan chhûngkua kan ti nghet sauh thei bawk a, tin mahnia zirna leh inkhâwmna aṭangin Jehova nêna kan inlaichînna kan ti ṭha lehzual sauh thei bawk. (Thur. 11:6; Heb. 13:16) Chuti a nih chuan, nun awmze nei tak neih i duh em? I duh a nih chuan Solomona zilhna thu: “Pathian ṭih la, a thupêkte vawng rawh; hei hi mihring zawng zawng tih tûr chu a ni mai,” tih chu zawm zêl ang che.​—⁠Thur. 12:13. (w08 4/15)

[Footnote-te]

^ par. 10 Solomona’n kum tina chhiah a dawn rih lam chu rangkachak talent 66 (22,000 kg. aia tam) a ni.​—⁠2 Chro. 9:​13, 14.

^ par. 12 Hming thlâk a ni.

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engin nge nuna kan thil tumte chu ngun taka ngaihtuah tûra min chêttîr ang?

• Engtin nge nawmsipbâwlna leh hausak ûmna chu kan thlîr ang?

• Eng hna thawh hian nge lungawina tluantling thlen?

• Eng thil hlu nge neih kan tum tlat ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 27-naa milem]

Intihhlimna chuan kan nunah eng hmun nge a chan ang?

[Phêk 28-naa milem]

Engin nge thu hrilh rawngbâwlna chu lungawithlâk tak nihtîr?