A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“Thil Tlâktlai Lote” Hnâwl Rawh

“Thil Tlâktlai Lote” Hnâwl Rawh

“Thil Tlâktlai Lote” Hnâwl Rawh

“Thil tlâktlai lote ûmtu chu mi lêlo a ni.”​—⁠THUF. 12:​11, New World Translation.

1. Thil hlu kan neih ṭhen khat chu eng nge ni a, kan hman theih dân kawng ṭha ber chu eng nge ni?

KAN vai hian thil hlu eng engemaw kan nei ṭheuh va. Chûng zîngah chuan chakna leh hrisêlna engemaw chen te, pianpui rilru lam chakna te, a nih loh leh sum leh pai te a tel thei ang. Jehova kan hmangaih avângin chûng thilte chu lâwm taka kan rawngbâwl nâna hmangin, “I sumin LALPA chawimawi la,” tih thlarauva thâwk khum fuihna thu chu kan chhâng lêt a ni.​—⁠Thuf. 3:⁠9.

2. Thil tlâktlai lote chungchângah Bible-in eng vaukhânna nge a pêk a, chu chu a ngial a nganin eng anga hman nge a nih?

2 Kawng leh lamah chuan, Bible chuan thil tlâktlai lote chungchâng sawiin, chutiang thilte ûm nâna kan thil neihte kawhrâlna lakah min vaukhân bawk a ni. He mi chungchângah hian Thufingte 12:​11, [NW] thu hi ngaihtuah teh: “A lei lettu chuan chhang a ngah ang a, thil tlâktlai lote ûmtu chu mi lêlo a ni,” tih hi. A ngial a ngana chu thufing hman a nih dân chu hriat a harsa lo. Mi chuan a chhûngkua enkawl nâna a hun, leh a tha leh zung hmanga a thawhrim chuan, amah leh a chhûngte’n sum leh pai lama engemaw chena ngelnghehna an neih chu a rinawm a ni. (1 Tim. 5:⁠8) Amaherawhchu, a thil neihte chu thil tlâktlai lote atân a khawhral chuan thutlûkna fing leh chêttîrtu ṭha nei lo, “mi lêlo” a nihzia a târ lang a ni. Chutiang mi chu tlachhama a awm a rinawm hle.

3. Engtin nge thil tlâktlai lote chungchânga Bible vaukhânna chu Pathian kan biakna kawnga hman a nih?

3 Mahse, he thufinga thu bul hi Pathian kan biaknaah hmang ta ila, engtin nge ni ang? Chutiang a nih chuan, taima tak leh rinawm taka Jehova rawngbâwltu Kristian chuan ngelnghehna dik tak a nei tih kan hmu a ni. Tûna Pathian malsâwmna neih leh nakin hun beiseina chiang tak neih chu a inring tlat thei a ni. (Mt. 6:33; 1 Tim. 4:10) Amaherawhchu, thil tlâktlai lote tihbuaia awm Kristian chuan Jehova nêna an inlaichînna leh chatuana nun a neih theihna chu a tiderthâwng a ni. Chu chu engtin nge kan pumpelh theih? Kan nuna thil “tlâktlai lote” chu ngaihtuahin, chûngte chu hnâwl kan tum tlat tûr a ni.​—⁠Tita 2:​11, 12 chhiar rawh.

4. A tlângpui thuin, thil tlâktlai lote chu engte nge ni?

Chuti a nih chuan thil tlâktlai lote chu engte nge ni? A tlângpuia sawi chuan, rilru zawng zawnga Jehova rawng kan bâwlna tibahlah thei apiang hi a ni. Entîr nân, intihhlimna chi hrang hrangte pawh a tel thei ang. Intihhlimna chuan ṭangkaina zawng a nei ve ngei mai. Mahse, Pathian kan biakna nêna inkûngkaih thiltih aia chutiang thil atâna hun kan hman tam lutuk chuan intihhlimna chu thil tlâktlai lo a ni a, Pathian nêna kan inlaichînna chu a tichhe thei a ni. (Thur. 2:24; 4:⁠6) Chu mi pumpelh tûr chuan, Kristian chuan inbûk tâwkna neiin, a hun hlu takte a hman dân fîmkhur takin a chîk a ni. (Kolossa 4:5 chhiar rawh.) Mahse, intihhlimna aia hlauhawm zâwk thil tlâktlai lo a awm a. Chûng zînga pakhat chu pathian dik lote hi a ni.

Pathian Tlâktlai Lote Chu Hnâwl Rawh

5. Engtin nge Bible-in “tlâktlai lote” tih thu mal chu a hman ṭhin?

5 Atîra ziak Hebrai ṭawngah chuan “tlâktlai lo” tih thu mal a lanna apiang deuhthaw chu pathian dik lote tâna hman a ni hi a chhinchhiah tlâk hle. Entîr nân, Jehova chuan Israelte hnênah: “Milem [“pathian tlâktlai lote,” NW] insiam tûr a ni lo va, milem siam chawp emaw, lung phun emaw in din tûr a ni lo va, chibai bûk atân in ramah hian milem chuanna lung in phun tûr a ni hek lo,” tiin a sawi. (Lev. 26:⁠1) Lal Davida chuan: “LALPA chu a ropui a, nasa taka fak tûr a ni si a; pathian zawng zawng aia ṭih tûr a ni. Hnamte pathian chu milem [“pathian tlâktlai lote,” NW] an ni si a; LALPA erawh chuan vânte khi a siam a ni,” tiin a ziak a ni.​—⁠1 Chro. 16:​25, 26.

6. Engvângin nge pathian dik lote chu an tlâktlai loh êm êm?

6 Davida ziak angin, Jehova ropuina târ langtu thil tam tak chuan min hual vêl a. (Sâm 139:14; 148:​1-10) Israelte tân Jehova nêna inlaichînna thuthlung neih chu chanvo ropui a va ni êm! Amah kalsan a, milem leh lung phunte hmaa an kûn ta mai chu an va â tak êm! Hun khirh takah chuan, an pathian dik lote chu an tlâktlai lo hle a, anmahni betute an chhan chhuah chu sawi loh, mahni pawh an inchhan chhuak thei lo a ni.​—⁠Ro. 10:​14, 15; Is. 46:​5-7.

7, 8. Engtin nge “sum” chu pathian ang a lo nih theih?

7 Tûn lai ram tam takah chuan, mite chu siam chawp milemte hmaah an la kûn cheu va, chûng pathiante chuan hmân lai ang bawkin tûn laiah pawh ṭangkaina an nei lo. (1 Joh. 5:21) Amaherawhchu, Bible chuan milemte bâkah thil dangte pathian anga sawi a nei a. Entîr nân Isua thusawi hi han ngaihtuah teh: “Tuman hotu pahnih rawng an bâwl kawp thei lo; pakhat huain pakhat an duh ang, a nih loh leh, pakhat ṭanin pakhat an hmusit ang. Pathian leh sum rawng in bâwl kawp thei lo ve,” tih hi.​—⁠Mt. 6:⁠24.

8 Engtin nge “sum” chu Pathian ang a nih theih? Aw le, entîr nân, hmân lai Israel ram hmun ruaka lung awm chu ngaihtuah ta ila. Chutiang lung chu in sak nân emaw, kulhbang siam nân emaw a ṭangkai thei ang a. Kawng leh lamah chuan, chu lung chu “lung phun” emaw, “milem chuanna lung” emaw anga din ni ta se, chu chu Jehova mite titlutu a lo ni ang. (Lev. 26:⁠1) Chutiang bawkin, sum leh pai chu a ṭangkaiin hman dân dik a awm a ni. Nunna atân kan mamawh a, Jehova rawngbâwl nân kan hmang ṭangkai thei bawk. (Thur. 7:12; Lk. 16:⁠9) Mahse, sum zawnna chu kan Kristian rawngbâwlna aia kan dah pawimawh zâwk chuan sum chu kan tân pathian a ni a tih theih ang. (1 Timothea 6:​9, 10 chhiar rawh.) Mite tâna hausak ûm a pawimawh êm êmna hmun he khawvêlah hian, thlîr dân inbûk tâwk tak kan nei ngei tûr a ni.​—⁠1 Tim. 6:​17-19.

9, 10. (a) Engtin nge Kristian chuan lehkha zirna chu a thlîr? (b) Lehkha zir sân a hlauhawmna pakhat chu eng nge ni?

Thil ṭangkai engemaw hi thil tlâktlai lo a nih theih dân entîrna dang chu lehkha zir a ni. Kan fate’n an khawsak theih nâna lehkha an zir thiam chu kan duh a. Chu ai maha pawimawh chu Kristian lehkha thiam chuan hriat thiamna nên Bible a chhiar theiin, harsatnate a chhûtin thutlûkna ṭha tak a siam thei a; tin, Bible thutakte chiang tak leh mi hneh thei takin a hrilhfiah thiam lehzual a ni. Lehkha zir thiam tûr chuan hun sên a ngai a; mahse, chu chu thil manhla tak a ni.

10 A nih leh college emaw, university emaw aṭanga neih theih zirna sâng chungchâng hi eng nge ni ve? Hei hi hlawhtling nâna thil pawimawh tak anga ngaih a ni a. Mahse, chûng zirna ûmtu mi tam takte rilru chu a tâwpah chuan khawvêl finna hlauhawm tak chuan a khat ṭhîn. Chutiang lehkha zirna chuan Jehova rawngbâwl nâna hman theih tûr hun ṭha ber vânglai hun chu a khawhral a ni. (Thur. 12:⁠1) Mi tam takin chutiang zirtîrna sâng an dawnna ramahte chuan tûn hma zawng aia Pathiana rinna nghattu an tlêm tial tial hi mak kan ti lo. Himna atâna he khawvêla zir sânnate lam en ai chuan Kristian chuan Jehova a ring a ni.​—⁠Thuf. 3:⁠5.

Tisa Châkna chu Pathianah Chantîr Suh

11, 12. Engvângin nge Paula chuan mi ṭhenkhatte chungchângah: “An pathian chu an pum a ni,” a tih?

11 Tirhkoh Paula chuan Philippi khuaa mite hnêna a lehkha thawnah pathiana chantîr theih thil dang engemaw chu a târ lang a. Tûn hmaa unau lo ni tawh ṭhîn mi ṭhenkhatte chungchângah: “Mi tam tak an kal a, chu mite chu Krista [nghaisakna ban] hmêlma an ni tih an chanchin ka hrilh fo che u kha, tûnah pawh ṭap chunga ka hrilh che u hi; chûngho tâwpna chu boralna a ni, an pathian chu an pum a ni, . . . khawvêl thil an duh ṭhîn a ni,” tiin a sawi. (Phil. 3:​18, 19) Engtin nge mi pum chu a pathian a nih theih?

12 Paula hmêlhriat chûng mite chuan ama ruala Jehova rawngbâwl aiin tisa châkna lama inhman chu an ngai pawimawh zâwk niin a lang. Ṭhenkhat chuan zu ruih hmang leh sa heh mi ni tûr khawpin insûm hlek lovin, an eiin, an in a ni. (Thuf. 23:​20, 21; Deuteronomy 21:​18-21 khaikhin rawh.) Mi dangte erawh chuan kum zabi khatna khawvêl pêk theih hun remchângte an bawh huam huam avângin, Jehova rawng an bâwl ṭhat theih loh phah bawk. Rilru zawng zawnga Jehova rawng kan bâwlna chu mite’n nun hlawhtling nia an sawi neih duhnain min tihhnufual chu i phal ngai suh ang u.​—⁠Kol. 3:​23, 24.

13. (a) Duhâmna chu eng nge ni a, chu chu engtin nge Paula’n a sawi? (b) Engtin nge duhâmna kan pumpelh theih?

13 Paula chuan biakna dik lo hmêlhmang dang a târ lang bawk a. Ani chuan: “Chutichuan in taksa pêng leia awmte hi tihlum rawh u, inngaihna te, bawlhhlawhna te, hurna te, châkna sual te, duhâmna te hi (duhâmna chu milem biakna a ni si a),” tiin a ziak a ni. (Kol. 3:⁠5) Duhâmna chu kan thil neih loh engemaw neih châkna nasa tak a ni. Chu chu thil ṭha neih châkna a ni thei a. Tin, a hleihluaka mipat hmeichhiatna hman châkna pawh a ni hial thei bawk. (Ex. 20:17) Chutiang châkna chu milem biakna, pathian dik lo biakna tluk a ni chuan ngaihtuah a tithui hle a ni lâwm ni? Isua chuan chutiang châkna dik lote engkim huama thunun a pawimawhzia chiang takin a sawi a ni.​—⁠Marka 9:​47, 48 chhiar rawh; 1 Joh. 2:⁠16.

Thusawi Tlâktlai Lote Lakah Fîmkhur Rawh

14, 15. (a) Jeremia dam lai khân eng ‘thil tlâktlai lo’ hian nge mi tam takte tlûktîr? (b) Engvângin nge Mosia thusawite chu a hlut?

14 Thil tlâktlai lote zîngah chuan thusawite pawh a tel thei a. Entîr nân, Jehova chuan Jeremia hnênah: “Zâwlneite chuan ka hmingin dâwt an hril ṭhîn a nih chu, anni chu kan tîr lo va, thu ka chah lo va, ka be hek lo. An thil hmuh hleih lohte, ṭhumvâwr tlâktlai lo te leh an rilru dawhâ-na te an hrilh che u a ni,” a ti. (Jer. 14:14) Chûng zâwlnei derte chuan Jehova hminga thu sawi niin an inchhâl a; mahse, anmahni ngaih dân leh an finna chungchâng an sawi zâwk a ni. Chuvângin, an thusawi chu ‘thil tlâktlai lo’ a ni a. Chûng chuan hlutna rêng nei lovin, Pathian mite tân biakna dik an tiderthawng hle a ni. B.C.E. 607 khân chutiang thusawi tlâktlai lo ngaithlatu tam takte chu a Babulon sipaite kutah a hun lo takin an thi a ni.

15 Chu mi nêna inkalhin Mosia chuan Israel mite hnênah: “Tûna in hnêna ka thu hriattîr che uah hian in thinlung nghat tlat ula, . . . In tân thil engmah lo mai mai a ni lo va in nunna a ni si; tin, hêng thil ti hian luah tûra Jordan in va kân ramah chuan in dam rei dâwn a ni,” a ti. (Deut. 32:​46, 47) Mosia thusawi chu Pathian thâwk khum thu ngei a ni. Chuvângin, chûng thute chu a hlu a, hnam pum ṭhatna atân a pawimawh hle a ni. Chûng thu zâwmtute chu an dam reiin, an hmuingîl a ni. Thusawi tlâktlai lote chu hnâwlin, thutak thu hlu takte chu i vuan tlat reng ang u.

16. Engtin nge Pathian thu nêna inkalh scientist-te thusawi chu kan thlîr ang?

16 Tûn laiah hian thil tlâktlai lo mite sawi chhuah chu kan hria em? Hria e. Entîr nân, scientist ṭhenkhatte chuan chanchhawnna thurin leh science lama an thil hmuh chhuah dangte’n Pathian rin a ngai tawh lo tih a târ lang niin an sawi; thil engkim hi science lam thiamna aṭanga hrilhfiah theih a nih avângin. Chutiang thusawi chapothlâk tak chuan min tibuai tûr a ni em? Ni lo ve! Mihringte finna hi Pathian finna nên a inang lo va. (1 Kor. 2:​6, 7) Pathian thil târ lante leh mihringte zirtîrna a inkalh hunah erawh chuan mihringte zirtîrna hi a dik lo zâwk ziah a ni. (Rom 3:4 chhiar rawh.) Kawng ṭhenkhatah science chuan hmasâwn hle mah se, mihringte finna chungchânga Bible chhût dân: “He khawvêl finna hi Pathian ngaih chuan âtna a ni si a,” tih chu engtik lai pawhin a dik a ni. Pathian finna nêna khaikhin chuan mihring finna chu engmah lo mai a ni.​—⁠1 Kor. 3:​18-20.

17. Engtin nge Kristianna rama hruaitute leh kalpêngte chu kan thlîr ang?

17 Thusawi tlâktlai lo entîrna dang chu Kristianna rama sakhaw hruaitute zîngah hmuh a ni. Pathian hminga thusawi niin an inchhâl a; mahse, an thusawi zawng zawng deuhthaw chu Bible ṭanchhan a ni lo va, an thusawi chuan a tlângpui thuin hlutna a nei lo. Kalpêngte pawhin thu tlâktlai lo chu an chhak chhuak ve a, “bawi rinawm, fing tak” te aia fing zâwk niin an inchhâl a ni. (Mt. 24:​45-47) Amaherawhchu, kalpêngte chuan mahni finna an sawi chhuak a, an thusawite chu a tlâktlai lo va, a ngaithlatu apiangte tân tlûkna a ni. (Lk. 17:​1, 2) Engtin nge an hruaisuala kan awm loh theih ang?

Thusawi Tlâktlai Lote Hnâwl Dân

18. Eng kawngin nge 1 Johana 4:​1-a zilhna thu hi kan nunpui theih?

18 Tirhkoh tar tawh Johana chuan: “Thlarau [“thâwk khum thusawi,” NW] nazawng ring suh u, amaherawhchu thlaraute [“thâwk khum thusawite,” NW] chu Pathian laka mi an ni nge ni lo fiah rawh u,” tiin he mi chungchângah hian zilhna ṭha tak a pe a. (1 Joh. 4:⁠1) Johana zilhna nêna inmilin, thu hrilhnaa kan tawh mite chu zirtîrna an lo dawn tawhte leh Bible zirtîrna khaikhin tûrin kan fuih fo ṭhîn a. Chu chu kan tân pawh tih dân tûr ṭha tak a ni. Thutak sawisêlna emaw, kohhran te, upa te, a nih loh leh kan unau te sawichhiatna emaw kan han hriat rêng rêng hian, kan thu hriatte chu kan pawm nghâl mai lo. Chu ai chuan, heti hian kan inzâwt tûr a ni: “He chanchin sawi darhtu hi Bible thusawi nêna inmilin a nung em? Hêng thusawite emaw, puhnate emaw hian Jehova thiltum chu a tihmasâwn em? Kohhranah remna a awmtîr ang em?” ti tein. Kan inunauna siam ṭhazâwng aia tichhe thei thil kan hriat rêng rêng chu thil tlâktlai lo a ni.​—⁠2 Kor. 13:​10, 11.

19. Engtin nge upate chuan an thusawi chu thu tlâktlai lo an nih lohtîr theih ang?

19 Thusawi tlâktlai lote chungchângah chuan upate pawhin thil pawimawh tak an zir a. Mite zilhna an pêk dâwn rêng rêng hian an phâk tâwk chu an hre reng a, anmahni hriatna ṭanchhan maiin zilhna an pe lo. Bible sawi chu an kawhhmuh ziah zâwk tûr a ni. Kaihhruaina ṭha tak chu tirhkoh Paula thu: ‘Thu ziakte bâkin kal suh u,’ tihah hian kan hmu a ni. (1 Kor. 4:⁠6) Upate chu Bible-a thuziakte bâkin an kal lo. A zauzâwnga sawi chuan bawi rinawm leh fingte Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte bâkin kan kal lo a ni.

20. Eng kawngtein nge thil tlâktlai lote hnâwl tûra ṭanpui kan nih?

20 Thil tlâktlai lote​—⁠“pathiante” emaw, thusawite emaw, a nih loh leh thil dang emaw pawh ni se, chûng thilte​—⁠chu a hlauhawm hle. Chu mi avâng chuan, chûng thilte nihna hre thei tûrin Jehova ṭanpuina dîlin kan ṭawngṭai fo va, chûng thilte hnâwl thei tûr chuan a kaihhruaina kan zawng a ni. Chutianga kan tih chuan, fakna hla phuahtu thu: “Thil engmah lo mai mai en lo tûrin ka mit mi lâktîr la, i kawngahte chuan mi tiharh ang che,” tih chu kan sawipui a ni ang. (Sâm 119:37) A dawta thuziakah chuan Jehova kaihhruaina pawm a hlutzia kan sawi belh ang. (w08 4/15)

I Hrilhfiah Thei Em?

• A tlângpui thuin, eng “thil tlâktlai lote” nge kan hnâwl ang?

• Engtin nge sum chu pathian ang kan nihtîr loh theih?

• Eng kawngin nge tisa châkna chu milem biakna a nih theih?

• Engtin nge thusawi tlâktlai lote chu kan hnâwl theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 11-naa milem]

Thil ṭha neih châkna chuan Jehova rawngbâwlnaa a tihhnufual che phal ngai suh