A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

“Ṭawng Thianghlim” I Thiam Nâl Em?

“Ṭawng Thianghlim” I Thiam Nâl Em?

“Ṭawng Thianghlim” I Thiam Nâl Em?

‘Mipuite chu hmui [“ṭawng,” NW] thianghlim ka puttîr leh ang, LALPA hming chu an zaa an lam theih nân.’​—⁠ZEP. 3:⁠9.

1. Jehova chuan eng thilpêk ropui tak nge min pêk?

ṬAWNG thiamna chu mihringte aṭanga lo chhuak ni lovin, mihring Siamtu, Pathian Jehova thilpêk a ni a. (Ex. 4:​11, 12) Ani chuan mihring hmasa ber, Adama hnênah ṭawng thiamna mai ni lovin, ṭawngkam chher chhuah thiamna pawh a pe tel a ni. (Gen. 2:​19, 20, 23) Thilpêk ropui a va ni êm! Chu chuan mihringte chu an Pa vâna mi nên a inbiak pawhtîr theih mai bâkah, a hming ropui a faktîr thei hial a ni.

2. Engvângin nge mihringte’n ṭawng thu hmun an hman tawh loh?

2 Mihring awm ṭan tirh aṭanga kum zabi 17 chhûng chu mi tinte chuan “ṭawng hmun khat leh thu sawi dân hmun khat” an hmang vek a. (Gen. 11:⁠1) Tichuan, Nimroda hun laia helna chu a lo chhuak a. Jehova kaihhruaina nêna inkalhin, thuawih lo mihringte chu lei hmun khata awmkhâwm tum tlatin, a hnua Babel tia hriat hmunah chuan an kal khâwm a. In sâng hrâwl tak chu Jehova chawimawi nân ni lovin, an hming ‘tihthan nân’ an sa ṭan ta a ni. Chuvângin, Jehova chuan a tîra chûng hel hmanghote ṭawng hman chu a tihhransak a, ṭawng chi hrang hrangin an lo ṭawng phah a. Chutiang chuan, lei hmun hrang hrangah an lo darh ta a ni.​—⁠Genesis 11:​4-8 chhiar rawh.

3. Jehova’n Babel hmuna hel hmangte ṭawng a tihhransak khân eng thil nge thleng?

3 Tûn lai khawvêlah hian ṭawng sâng têl hman a ni a, ṭhenkhat chuan 6,800 aia tam niin an sawi. Hêng ṭawng tinte tân hian ngaihtuah dân phung hran ṭheuh a awm a. Chuvângin, Pathian Jehova’n hel hmanghote ṭawng a tihhransak khân, tûn hmaa an ṭawng hman chu a theihnghilhtîr hmak a ni. Ani chuan an rilruah thu mal tharte a pêk bâkah, an ngaihtuah dân thlâk dang lamin, thuziak dân thar a pe a. Chu in sâng chu “Tihhransak” tihna Babel tia koh a ni pawh chu a mak lo ve! (Gen. 11:⁠9) Bible chauhvin tûn laia kan hmuh ṭawng chi hrang hrangte lo chhuahna bul ṭha taka a sawifiah hi a ngaihven awm hle.

Ṭawng Thar, Ṭawng Thianghlim Chu

4. Eng nge Jehova’n kan huna thil thleng tûr a sawi lâwk?

4 Babel hmuna Pathian inrawlhna chungchâng Bible thuziak hi a tuiawm viau nachungin, chu aia ngaihvenawm leh pawimawh zâwk chu kan hun lai hian a thleng a ni. A zâwlnei Zephania kal tlangin, Jehova chuan heti hian a sawi lâwk a: “Mipuite chu hmui [“ṭawng,” NW] thianghlim ka puttîr leh ang, LALPA hming chu an zaa an lama thu khat vuaa a rawng an bâwl tlân theih nân,” tiin. (Zep. 3:⁠9) Eng nge “ṭawng thianghlim” chu ni a, engtin nge thiam nâl taka ṭawng tûrin kan zir theih ang?

5. Eng nge ṭawng thianghlim chu ni a, he ṭawng inthlâkthlengna hian eng nge a rah chhuah?

5 Ṭawng thianghlim chu Pathian Jehova leh a thiltumte chungchâng a Thu, Bible-a kan hmuh thutak hi a ni a. Chu ‘ṭawngah’ chuan Pathian Lalram chungchâng thutak hriatthiamna leh chu miin Jehova hming a tihthianghlim dân tûr, a lal chungnunna thiam a chantîr dân tûr, leh mi rinawmte chatuana mal a sâwm dân tûr chungchâng thutak hriatthiamna a tel a ni. He ṭawng inthlâkthlengna hian eng nge a rah chhuah? Mite’n ‘Jehova hming chu an lam’ ang a, ‘thu khat vuain a rawng an bâwl tlâng’ ang. Babela thilthlengte ang lo takin, ṭawng thianghlima inthlâkthlengna chuan Jehova hming fakna leh a mite inpumkhatna a thlen a ni.

Ṭawng Thianghlim Chu Zir Rawh

6, 7. (a) Ṭawng thar zirnaah eng nge tel a, chu chu ṭawng thianghlim zir nân eng anga hman nge a nih? (b) Tûnah eng nge kan ngaihtuah ang?

6 Mi tuemawin ṭawng dang a han zir hian, ṭawngkam thar rilrua vawn reng aia tam a tih a ngai a. Ṭawng thar zirnaah chuan ngaihtuah dân thar neihte pawh a tel. Thil chhût dân leh fiamthu thawh dânte pawh ṭawng azirin a danglam thei a ni. Ṭawng danga thu mal dik taka lam ri tûr chuan ṭawng nâna kan hman taksa pêng, kan lei ang chite hman dân kan thlâk a ngai ang. Bible thutak ṭawng thianghlim kan zir ṭan hian chutiang bawka kan tih chu a ngai a ni. Bible zirtîrna thu bul ṭhenkhat zir mai a tâwk lo. He ṭawng thar thiam nâl tûr hian kan rilru leh ngaihtuahna siam danglam a ngai a ni.​—⁠Rom 12:2 leh Ephesi 4:23 chhiar rawh.

7 Ṭawng thianghlim hre thiam mai ni lo va, thiam nâl taka hmang thei tûrin engin nge min ṭanpui ang? Ṭawng dang zir ang bawkin, ṭawng thianghlim thiam nâl tûra min ṭanpui thei hma lâk dân ṭhenkhat a awm a ni. Mite’n ṭawng dang an zir huna hma an lâk dân ṭhenkhat ngaihtuahin, chûng chuan he entîr nei ṭawng thar zir tûra min ṭanpui theih dân i lo en ang u.

Ṭawng Thianghlim Chu Thiam Nâl Hle Rawh

8, 9. Ṭawng thianghlim zir kan duh chuan eng nge kan tih ngai a, engvângin nge chu chu a pawimawh êm êm?

8 Ngun takin ngaithla rawh. Atîrah chuan, ṭawng thar chu la hre ngai lote tân hriatthiam theih rual loh niin a lang mai thei. (Is. 33:19) Mahse, miin benga a hriatte ngun taka ngaihthlâk dân a han zir thiam hian, ṭawngkam ṭhenkhat chu a lo hre thiam ṭanin, ṭawng dân hmang pawh a hre thiam ṭan ang. Chutiang bawkin: “Benga kan hriatte kha ṭhahnemngai takin kan pawisa lehzual tûr a ni, chutilochuan kan tawlh bo hlauh dah ang e,” tia fuih kan ni. (Heb. 2:⁠1) Isua chuan a zirtîrte chu: “Beng nei chuan hre rawh se,” tiin a fuih nawn fo. (Mt. 11:15; 13:43; Mk. 4:23; Lk. 14:35) Ni e, ṭawng thianghlim hre thiam chho zêl tûr chuan benga kan hriatte chu ‘ngaithla a, kan hriatthiam’ a ngai a ni.​—⁠Mt. 15:10; Mk. 7:⁠14.

9 Hre thiam tûra ngaithla tûr chuan rilru pêk tak zet a ngai a; mahse, chu chu a manhla hle a ni. (Lk. 8:18) Kristian inkhâwma kan tel laiin, thusawi laiah rilru kan pe tak zet nge ni a, kan rilru kan vah kualtîr zâwk? Thusawi laia rilru pe tak zet tûr chuan theih tâwp kan chhuah a pawimawh hle. Chutilochuan, thil hriat theihna lamah kan beng a lo chhêt thei ang.​—⁠Heb. 5:⁠11.

10, 11. (a) Ngun taka ngaihthlâk bâkah eng nge kan tih ang? (b) Ṭawng thianghlim hmanna kawngah eng dang nge tel?

10 Ṭawng thiam nâl takte chu entawn rawh. Ṭawng thar zirte chu ṭawng thiam nâl takte thusawi ngun taka ngaithla tûr mai ni lovin, an aw phawi leh an ṭawng hmang pawh zir tel tûra fuih an ni. Hei hian ṭawng zirte chu mite’n nakina an thusawi hriat thiam tiharsatu tûr aw phawi dân dik lo lutuk pumpelh tûrin a ṭanpui a ni. Chutiang bawkin, ṭawng thianghlim ‘zir thiam’ tawhte tih dân chu kan zir tûr a ni. (2 Tim. 4:⁠2) Ṭanpuina dîl rawh. I ṭawng sual palh hunah pawh miin tih dân dik zâwk an hrilh che chu pawm hreh suh.​—⁠Hebrai 12:​5, 6, 11 chhiar rawh.

11 Ṭawng thianghlim hmannaah chuan thutak pawm leh mi dangte hnêna zirtîr mai bâkah, Pathian dân leh thu bulte mila kan nungchang siamrem pawh a tel bawk. Chutiang tihna kawnga min ṭanpui tûr chuan, mi dangte kan entawn a ngai a ni. Chutah chuan an rinna leh ṭhahnemngaihna entawn a tel a. Tin, Isua nun kawng entawn pawh a tel bawk. (1 Kor. 11:1; Heb. 12:2; 13:⁠7) Chutianga kan tih hrâm hrâm chuan, chu chuan Pathian mite inkârah inpumkhatna a thlen ang a, aw phawi thuhmunin thu a sawitîr thei dâwn a ni.​—⁠1 Kor. 4:​16, 17.

12. Ṭawng thar zirnaah rilrua thil vawn theihna a tel?

12 Rilruah vawng reng rawh. Ṭawng thar zirtute chuan an rilruah thil tam tak an vawn theih a ngai a. Chutah chuan thu mal tharte leh sawi dân tharte a tel a ni. Rilrua thil vawn reng theihna chuan Kristiante chu ṭawng thianghlim zir thiam tûrin nasa takin a ṭanpui thei a. Bible bu hmingte a indawta hriat chu kan tum tlat tûr a ni. Mi ṭhenkhatte chuan Bible châng ṭhenkhat chu en lova sawi theih emaw, a awmna lai hriat emaw an tum a. Mi dangte erawh chuan Lalram hlate, Israel hnamte hming leh tirhkoh 12-te hming, leh thlarau rah siamtu miziate hriat chu ṭangkai an ti a ni. Hmân lai chuan, Israel mi tam takte chuan fakna hlate chu en lovin an sa thei a. Tûn laiah pawh hian, mipa naupang pakhat chuan kum ruk mi lek a nih laiin Bible châng 80 lai chu en lovin a sawi thei a ni. He thiamna hlu tak hi kan hmang ṭangkai zâwk thei ang em?

13. Engvângin nge sawi nawn fo ṭhin chu a pawimawh êm êm?

13 Sawi nawn fo ṭhinna chuan rilruah min vawntîr thei a, hriat nawntîr fona chu kan Kristian inzirtîrnaah a pawimawh hle. Tirhkoh Petera chuan: “Chûng thil chu hriain thutak in hnêna awmah chuan in nghet na a, chûng thil chu hriattîr che u ka in peih fo vang,” a ti. (2 Pet. 1:12) Engvângin nge hriat nawntîr kan mamawh? Chûngte chuan kan hriattiamna tipungin, kan thil thlîr dân tizau va, kan tumna a tihngheh sawt avângin. (Sâm 119:129) Pathian tehnate leh a thu bulte ennawn fo ṭhinna chuan mahni inbih chiang tûr leh “theihnghilh leh mai ṭhîntu” ni lo tûrin min ṭanpui a ni. (Jak. 1:​22-25) Thutak kan inhriat nawntîr fo loh chuan, thil dangin kan thinlung a thunun ang a, ṭawng thianghlim chu thiam nâl takin kan hmang thei tawh lo vang.

14. Ṭawng thianghlim kan zir laiin engin nge min ṭanpui ang?

14 A riin chhiar rawh. (Thup. 1:⁠3) Ṭhenkhat chuan ṭawng thar chu ngawi rengin mahnia inzir an tum a. Hei hian rah ṭha a chhuah ber lo. Ṭawng thianghlim zirnaa kan rilru pe tak zet tûr chuan a chhiara chhiara “ngaihtuah” tel a ngai thei a. (Sâm 1:​1, 2 chhiar rawh.) Hetianga tihna hian kan thu chhiarte tihreh theih loh tûr khawpin rilruah a nemkai a ni. “Ngaihtuah” tia mizo ṭawnga lehlin Hebrai thu mal chu ngun taka ngaihtuah tih sawina thu mal nên a inkûngkaih hnai hle a. Kan chaw eite hlâwkpui tak zet tûr chuan kan pai ṭawih a ngai ang bawkin, kan thu chhiarte hre fiah thiam tûr chuan ngun taka kan ngaihtuah a ngai a ni. Kan thu zirte ngun taka ngaihtuah nân hun kan inpe tam tâwk em? Bible kan chhiar hnuah, kan thu chhiarte chu ngun thlûk takin kan ngaihtuah tûr a ni.

15. Engtin nge ṭawng thianghlim “ṭawng kal hmang” chu kan zir theih?

15 Ṭawng kal hmang chhui rawh. Ṭawng thar kan zir laiin kan ṭawng zir kal hmang, a nih loh leh sentence pakhat rem khâwm dân zir chu a ṭangkai a ni. Hei hian ṭawng inrem khâwm dân min hriatthiamtîrin, ṭha takin min ṭawngtîr theih phah a ni. Ṭawng hian thu mal inremkhâwm dân bîk a neih angin, Bible thutak ṭawng thianghlim chuan kal hmang bîk “thu dik dân” a nei a. (2 Tim. 1:13) Chu “dân” chu kan entawn tûr a ni.

16. Eng harsatna nge kan hneh ngai a, chu chu engtin nge kan tih theih ang?

16 Hma sâwn chho zêl rawh. Mi chuan tîtî mai maina atâna ṭawng thar a zir thiam hnuah, hma a sâwn tawh lo thei a. Chutiang harsatna chu ṭawng thianghlim hmangtute chungah pawh a thleng thei a ni. (Hebrai 5:​11-14 chhiar rawh.) Chu harsatna hneh tûr chuan engin nge min ṭanpui ang? Thu mal thar zir zawm zêl duhna chuan a ṭanpui ang che. “Krista thu bul hril tawh lovin puitlin lam i pan ang u; thiltih thi simna te, Pathian lama rinna te, baptismate leh, kut nghah leh, mitthi thawhlehna leh, chatuana rorêlna kawng lam zirtîrna te lungphûm chu phûm leh tawh lovin.”​—⁠Heb. 6:​1, 2.

17. Engvângin nge hunbi neia zirna neih ziah chu a pawimawh? Entîrna pe rawh.

17 Zir hun tûr insiam rawh. Hun bi nei thlap thlapa rei lo tê tê zirna neih chu a châng chânga hun rei tak chhûng neih aiin a ṭha zâwk a. I rilru harhvân lai leh ngun taka i ngaihtuah theih laiin zirna chu nei ang che. Ṭawng thar zir chu ram hnuai kawng sah kuak ang a ni a. Kawng chu kan zawh ngun poh leh kal a awlsam mai a ni. Chu kawng sah kuak tawh chu zawh loh va hun rei tak chhûng a awm chuan, a pik lehnghâl mai dâwn a ni. Chuvângin engtik lai pawha beih ṭâng ṭâng chu a pawimawh hle! (Dan. 6:​16, 20) Bible thutak ṭawng thianghlim hman chungchâng chu ṭawngṭaina nên ‘ngaihven reng’ rawh.​—⁠Eph. 6:⁠18.

18. Engvângin nge ṭawng thianghlim chu a remchân hun apianga kan hman ang?

18 Ṭawng mawlh mawlh rawh! Ṭawng thar zir ṭhenkhat chuan an zah vâng emaw, ṭawng sual an hlauh vâng emawin ṭawng thar hman chu an hreh mai thei. Chu chuan hma an sâwnna tûr a dang thei a ni. Ṭawng thar zir tûr chuan a zira zir tlauh tlauh a ngai a. Mi chuan ṭawng thar a hman nasat poh leh hman nuam a ti lehzual ṭhîn. Chutiang bawkin, ṭawng thianghlim chu hun remchâng apiangah kan hmang tûr a ni. “Miten thinlungin an ring a, felna an hmu ṭhîn a, kain an ṭan a, chhandamna an hmu bawk ṭhîn.” (Rom 10:10) Baptisma chan lai chauh hi vântlâng hmaah ‘kaa ṭan’ hun a ni lo va, rawngbâwlnaa telna pawh tiamin, hun remchâng apianga Jehova chanchin kan sawi pawh hi kaa ṭanna a ni. (Mt. 28:​19, 20; Heb. 13:15) Kan Kristian inkhâwmte chuan ṭawng thianghlim hmangin fiah tak leh tawi fel takin thu min sawitîr thei a ni.​—⁠Hebrai 10:​23-25 chhiar rawh.

Jehova Fak Nân Inlungrual Takin Ṭawng Thianghlim Hmang Rawh

19, 20. (a) Kan hun lai hian Jehova Thuhretute chuan eng thil mak tak nge an hlen chhuah? (b) Eng nge tih i tum tlat?

19 C.E. 33, Sivan ni 6, Chawlhni zînga Jerusalema awm chu a va phurawm dâwn tak êm! Chu mi zîng hma tak, zîng dâr kaw rîk hma lawkin, pindan chungnunga awmkhâwmte chu mak tak maiin “ṭawng dangin an lo ṭawng ta a.” (Tirh. 2:⁠4) Tûn laiah, Pathian chhiahhlawhte chuan ṭawng hriat lohva ṭawng theihna an dawng tawh lo. (1 Kor. 13:⁠8) Amaherawhchu, Jehova Thuhretute chuan Lalram chanchin ṭha chu ṭawng 430-in an puang chhuak a ni.

20 Eng ṭawng pawh hmang mah ila, kan vai hian inlungrual taka Bible thutak ṭawng thianghlim kan hman ṭheuh avângin kan va lâwm tak êm! Kawng khatah chuan, hei hi Babela thilthleng nên a inkalh chiah a. Ṭawng pakhat hmang ang maiin, Jehova mite chuan a hming an fak a ni. (1 Kor. 1:10) Kan Pa vâna mi, Jehova chawimawi nân chu ṭawng thianghlim chu thiam nâl deuh deuh tûra zirin, khawvêl puma kan unaute nên “thukhat vuaa” a rawng bâwl chhoh zêl chu i tum tlat ang u.​—⁠Sâm 150:​1-6 chhiar rawh. (w08 8/15)

Engtin Nge Kan Chhân Ang?

• Eng nge ṭawng thianghlim chu?

• Ṭawng thianghlim kan hmannaah chuan eng nge tel?

• Engin nge ṭawng thianghlim thiam nâl taka hmang thei tûrin min ṭanpui ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 27-naa bâwm]

Ṭawng Thianghlim I Thiam Nâl Nân

◆ ngun takin ngaithla rawh.

Lk. 8:18; Heb. 2:⁠1.

◆ ṭawng thiam nâl takte chu entawn rawh.

1 Kor. 11:1; Heb. 13:⁠7.

◆ rilruah vawng rengin sawi nawn fo ṭhîn rawh.

Jak. 1:​22-25; 2 Pet. 1:⁠12.

◆ a riin chhiar rawh.

Sâm 1:​1, 2; Thup. 1:⁠3.

◆ ṭawng kal hmang chhui rawh.

2 Tim. 1:⁠13.

◆ hma sâwn chho zêl rawh.

Heb. 5:​11-14; Heb. 6:​1, 2.

◆ zir hun tûr insiam rawh.

Dan. 6:​16, 20; Eph. 6:⁠18.

◆ ṭawng chhuak rawh.

Rom 10:10; Heb. 10:​23-25.