A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Kan Tûn Lai Hun Atâna Thilthleng Tûr Sawi Lâwkte

Kan Tûn Lai Hun Atâna Thilthleng Tûr Sawi Lâwkte

Kan Tûn Lai Hun Atâna Thilthleng Tûr Sawi Lâwkte

BIBLE chuan Pathian Ramin leiah hian remna leh hlimna tluantling a rawn thlen dâwn tih a sawi lâwk a. (Daniela 2:44) Lal Ṭawngṭainaah chuan, Isua chuan a zirtîrte chu: “I ram lo thleng rawh se. I duhzâwng vâna an tih angin leia mi’n ti rawh se,” tia ṭawngṭai tûrin a zirtîr a ni. (Matthaia 6:10) Oliv Tlâng chunga Isua’n a zirtîrte hnêna a sawi hrilh lâwkna ropui takah hian, ani chuan leia chu Lalram a lo thlen hmaa thil engemaw bîk lo thleng tûrte chu a sawi lâwk a. Hêng thilthleng tûrte inbelh khâwm hian mi rilru ṭhate hmuh hmaih hauh loh tûr chhinchhiahna pakhat a siam a ni. A hnuaia târ lante zîngah chu chhinchhiahna hmêl hmang eng zât nge nangmah ngeia i hmuh?

Khawvêl Puma Indona. Isua chuan: “Hnam hrang leh hnam hrang an indo vang a, ram hrang leh ram hrang an indo vang,” tiin a sawi lâwk a. (Matthaia 24:⁠7) Kum 1914-a khawvêl indopui pakhatna a thlen hmain, indonate chu hmun zîm tê têah a thleng ṭhîn a. Khawvêl Indopui I-na chuan khawvêl hmun zau tak a huap mai ni lovin, tûn hmaa mihringte hriat ngai loh khawpin râlthuam siam chhuahna lama intlânsiakna a awmtîr thut a ni. Entîr nân, a hma lawka siam chhuah thlawhnate chu tualchhûng mite chunga bomb thlâk nâna hman a ni a. Râlthuam tam tak siam chhuahna chuan indona avânga thi zât chu tûn hmaa ngaihtuah phâk loh tûr khawpin a tipung a, chu indonaa tel sipai maktaduai 65 zînga a chanve vêl chu an thi emaw, an hliam emaw a ni. Chuti chung pawhin, kum zabi 20-naa kan lo luh thûk tial tial hian, indona avânga thi chu a lo pung telh telh a. Thilthleng chanchin ziaktu pakhat sawi dân chuan, Khawvêl Indopui II-naa sipai leh tualchhûng mi thi zât chu “hriat chhuah theih a ni ngai dâwn lo.” Tûnah ngei pawh indonate chu a la thleng reng a ni.

Ṭâmna Darhzau Tak. Isua chuan: “Ṭâmte a tla ang,” tiin a sawi lâwk a. (Matthaia 24:⁠7) Kum 2005 khân, Science magazine chuan: “Khawvêla mi maktaduai 854 (mi pasarih zînga pakhat zêl) chu hun rei tak chhûng emaw, rei lo te chhûng emaw nasa takin an ṭâm a ni,” a ti. Kum 2007-ah, United Nations chuan ram 33-in a khua leh tuite a châwm zo lo tih a sawi a. Khawvêla thlai thar zât a pung reng si a, chu chu engtin nge a nih theih? Pakhatah chuan, mite châwm nâna hman theih tûr lei leh thlaite chu lîrthei atâna hman theih tui chi khat, ethanol siam nâna hman a ni zâwk a. Chanchinbu pakhat sawi dân chuan motor lian pakhat tâna vawi khat ethanol thun man chuan mi pakhat kum khat kham khawp tûr buh a lei thei a ni. Ram changkângahte pawh, ei leh bâr man a to êm avângin mi tam takte tân tlai chaw kan ei zâwk dâwn nge, thil ṭûl dang damdawi emaw, in chhûng tihlumna emaw atân kan hmang zâwk dâwn tih an thlan a ngai a ni.

Lîrnghîng Nasa Takte. Isua chuan: “Lîr nasa takin a nghîng a nghîng ang,” a ti a. (Luka 21:11) Lîrnghîng hian tûn hma aiin mi nun a la nasa zual nia i hriat chuan, i hre dik hle a ni. India rama lîrnghîng chanchin zirmi mi thiam R. K. Chadha chuan kum 2007 khân, “Leilung tluan chhuakah lîrnghîng a thleng tam zual a. Tumahin a chhan kan hre lo,” tiin a sawi. Chu bâkah, lîrnghîng duhna laia mipui nasa taka punna chuan lîrnghîng avânga thi zât a tipung hle bawk. Kum 2004-a India Tuipuia thleng lîrnghîng leh a tihchhuah tsunami chuan chu kum chu, “kum 500 dâwn lai kal ta chhûnga lîrnghîng hlauhawm ber” leh “mihringte hriat theih china thihna thlen tam ber dawttu” thlen kum a nihtîr thu U.S. Geological Survey chuan a sawi a ni.

Khuahkhirh Harsa Natnate. Isua chuan: “Hrite a lêng . . . ang,” tiin a sawi lâwk a. (Luka 21:11) Khawvêl pum puiah hian natna hlui leh a tharte hian tûn hma zawng aia nasain mi tam takte chu a tlâk buak a, a tihdamna tûr hmuh a harsa a ni. Entîr nân, khawvêl pum huapa sikserh nuai bo tumna chu a hlawhchham nawn fo va. Chu bâkah, mi maktaduai têlte chu AIDS leh natna thar dangte nêna tûn thlenga la awm reng natna hrâng hlui TB natna ang chite avângin an thi bawk. World Health Organization sawi dân chuan “Khawvêl mi hmun thuma ṭhena hmun khat chuan TB natna chi khat an vei a ni.” Chu pâwl chuan ram tam takah HIV chuan TB natna a awmtîr tih a sawi bawk. Second tin mai hian, mi pakhatin TB natna a nei a; tin, TB hrik lah hian damdawi chakte pawh a lo dâwl zêl bawk a. Kum 2007 khân, Europe rama dam lo pakhat chuan “damdawi kan neih zawng zawngin a hneh loh” TB natna a neih thu New Scientist magazine hian a târ lang a ni.

Nungchang Lam leh Khawtlâng Lama Tlâkchhiatna. Isua chuan: “Sual a la pun dâwn avângin, mi tam zâwk hmangaihna chu a la dai ang,” a ti. (Matthaia 24:12) Isua sawi lâwkna bâkah, tirhkoh Paula chuan khawtlâng lam leh nungchang lam hlutna a tlâkchhiat tûr thu a sawi bawk a ni. Ani chuan Pathian Ramin he khawvêl a tihtâwp hma chhiaha awm tûr, ‘ni hnuhnûng’ buaithlâk tak chungchâng a sawi a. “Mi mahni inhmangaihtu te, tangka ngainatu te, intivei te, chapo te, Pathian sawichhetu te, nu leh pa thu âwih lo te, lâwm nachâng hre lo te, thianghlim lo te, hmangaihna pianpui nei lo te, huaikawmbâwl te, hêktu te, insûm thei lo te, mi kawlhsen te, ṭha duh hauh lo te, vervêk te, thuhnudâwn lo te, inngaihlu te, Pathian hmangaih aia mahni lâwmna mai hmangaih zâwktu te an ni dâwn si; Pathian ngaihsak anna an nei ang a, nimahsela a thiltihtheihna chu an âwih lo vang.” (2 Timothea 3:​1-5) Mite’n hêng mize ṭha lote hi tûn hma aia nasain an lantîr tawh zâwk tih i hmu a ni lâwm ni?

Isua leh Paula te chuan hêng khawvêl dinhmunte chunga mawhphurtu hmân laia thilthleng chanchin te, vântlâng lam te, politics thil zawng zawngte chu an sawi lo va. Mahse, an hrilh lâwknate chuan tûn lai khawvêla kan hmuh thilthlengte leh rilru put hmangte chu a sawi dik hle a ni. Chuti chu kan nakin hun tûr hrilh lâwkna a awm em? Messia lo kal tûr sawi lâwkna rin tlâk tak awmna Isaia hrilh lâwkna hian Pathian Ramin leia a rawn thlen tûr inthlâkthlengna ṭha takte pawh a sawi bawk a ni. Chûngte chu a dawta thuziakah i lo ngaihtuah ang u. (w08 10/1)

[Phêk 6-naa milem]

“Hnam hrang leh hnam hrang an indo vang”

[Phêk 7-naa milem]

“Hrite a lêng . . . ang”

[Milem Hawhtîrtu]

© WHO/P. Virot