A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Hmun Tina Thu Hriattîr Chu Tum Tlat Rawh

Hmun Tina Thu Hriattîr Chu Tum Tlat Rawh

Hmun Tina Thu Hriattîr Chu Tum Tlat Rawh

“Mi hnêna tlângaupui leh [hmun tina] hriattîr tûrin Pathianin thu min pe a ni.”​—⁠TIRH. 10:⁠42.

1. Petera’n Kornelia hmaa thu a sawi khân, eng thupêk nge a sawi uar?

ITALI sipai za hotu Pathian ṭih mi Kornelia chuan Pathianin mihringte a dâwr dân thlâk danglamtu thilthleng atân a chhûngkhatte leh a ṭhiante chu a ko khâwm a. Tirhkoh Petera chuan chûng mite hnênah chuan tirhkohte chu Isua chanchin “mi hnêna tlângaupui leh [hmun tina] hriattîr” tûra tirh an nih thu a hrilh a. Petera thu hrilhna chuan rah ṭha tam tak a chhuah a ni. Serhtan loh Jentailte chuan Pathian thlarau dawngin, baptisma an chang a, Isua nêna vâna rorêl tûr an lo ni ta. He mi ṭuma kimchang taka Petera thu hrilna chuan rah a va chhuah ṭha tak êm!​—⁠Tirh. 10:​22, 34-48.

2. Engtin nge thu hril tûra thupêk chu tirhkoh 12-te tân chauh a ni lo tih kan hriat theih?

Chu chu C.E. 36-a thilthleng a ni a. A hma kum hnih vêlah chuan, nasa taka Kristianna dodâltu chuan a nun thlâkthlengtu thil pakhat a tawng a ni. Tarsa khaw mi Saula chu Damaska khaw lam pana a kal laiin, a hnênah Isua a inlâr a: “Khuaah lût rawh, tichuan i tihtûr an lo hrilh ang che,” a ti a. Isua chuan zirtîr Anania chu Saula’n “Jentailte, lalte, Israela thlahte” hnênah thu a la hril dâwn tih a tiam a ni. (Tirhkohte 9:​3-6, 13-20 chhiar rawh.) Anania’n Saula a hmuh chuan: “Min thlahtute Pathianin a duhzâwng hriaah . . . a ruat tawh che a. . . . Mi zawng zawng hnênah ama thu hretu i ni ang,” a ti a. (Tirh. 22:​12-16) A hnua Paula tia hriat tâk Saula chuan thu hrilhna chanvo a neih chu engtiang khawpin nge a lâk thu tak?

Hmun Tinah Thu A Hril Tak Zet!

3. (a) Eng chanchin nge kan ngaihsak bîk ang? (b) Engtin nge Ephesi khuaa upate chuan Paula thuchah chu an chhân lêt a, entawn tûr ṭha eng nge an siam?

3 A hnu lama Paula thiltihte zir chu a phûrawm hle ang a; mahse, tûnah chuan Tirhkohte bung 20-a chuang, C.E. 56 vêla Paula thusawi chu i lo ngaihsak phawt ang u. Paula chuan he a thusawi hi missionary-a a zin vawithumna tâwp dâwn hnaih lama a sawi a ni a. Ani chu Aegean Tuipui, Mileti khua lawng chawlhhmunah a chhuk a; tichuan, Ephesi khuaa kohhran upate chu a hnêna lo kal tûrin a chah a ni. Ephesi khua chu mêl 30 vêla hla a ni a; mahse, kawng a kual kawi avângin kal chhûng a rei duh hle. Paula thuchah an dawn huna Ephesi khuaa upate phûr dân tûr chu i ngaihruat thei a ni. (Thufingte 10:28 nên khaikhin rawh.) Chutiangin phûr hle mah se, anni chuan Mileti khuaa zin tûrin ruahmanna an siam a ngai a. Ṭhenkhat chuan an hnathawhna aṭanga chawlh an lâk emaw, dâwr an khâr emaw a ngai em? Tûn laia Kristian tam takte chuan, kum tina an neih district inkhâwmpui session zawng zawnga tel kim tûrin chutiang chuan an ti a ni.

4. Paula chuan Ephesi khuaa kum engemawti chhûng a awm lai khân eng nge a tih ṭhin?

4 Upate an lo thlen hma ni thum li vêl chhûng chu Mileti khuaah Paula’n eng nge a lo tih i rin? Nang ni la eng nge i tih ang? (Tirhkohte 17:​16, 17 nên khaikhin rawh.) Paula chuan (C.E. 52-55 vêla) Ephesi khuaa a châm chhûnga a tih ṭhin ang chu a ti ngei ang. Ephesi khuaa upate hnêna Paula thusawi chuan he thu tâwp hi min siamtîr thei a ni. A hmaa Ephesi khuaa a awm lai pawh tiamin, thu hrilhna chungchânga a tih ṭhin dân chu a sawi a ni. (Tirhkohte 20:​18-21 chhiar rawh.) Tuman an hnial kalh thei lo tih hriain: “Asia ram ka tlawh tirh nî ata kha . . . thu ka hriattîr ṭhin kha,” a ti a. Ni e, ani chuan Isua pêk hna chu thawh a tum tlat a ni. Ephesi khuaah khân engtin nge a thawh zawh? A thawh zawh dân kawng khat chu, mi tam tak a hmuh theihna tûr hmuna kal a, Judate hnêna thu hrilh hi a ni a. Luka chuan tirhkoh Paula chu Ephesi khuaa a awm lai khân inkhâwmna inah “mi a hnial a, mi a thlêmthlu ṭhîn,” a ti. Judate “an tihmawh a, an âwih duh loh” hun chuan, Paula chuan mi dang a ngaihsak a, khaw chhûng hmun dangah a insawn a; mahse, thu a hril zêl tho a ni. Chutiang chuan, chu khawpui lian takah Juda leh Grik mite hnênah thu a hriattîr a ni.​—⁠Tirh. 19:​1, 8, 9.

5, 6. Engvângin nge Paula’n in tina a thu hrilhnaah ring lotute pawh a tlawh tel tih kan hriat chian theih?

5 Kristian lo ni tate zînga ṭhenkhat chu a hnu lamah upa nih an lo tling a; anni chu Mileti khuaah Paula’n a bia a ni. Paula chuan an hnênah a tih ṭhin dânte chu a hriat nawntîr a ni: “A sâwt tûr thu in hnênah engmah hrilh ka tîm lo va, vântlâng zîngah te, in tinah te ka zirtîr ṭhîn che u a,” tiin. Kan hun laiah hian, mi ṭhenkhat chuan, Paula’n ringtute a tlawh kual mai niin an sawi a. Mahse, chu chu a dik lo. “Vântlâng zîngah te, in tinah te ka zirtîr” tih a thusawi hian ring lotute hnênah thu a hril tih a kâwk a ni. Chu chu a dawta a thusawiah a lang chiang hle. Paula chuan: “Judate leh Grikte hnênah pawh Pathian lama rilru lamlêt thu leh, kan Lalpa Isua Krista lam rin tûr thu ka hriattîr ṭhin kha,” a ti. Ani chuan rilru lamlêt a, Isuaa rinna lantîr ngai ring lotute hnênah thu a hriattîr tih a chiang hle.​—⁠Tirh. 20:​20, 21.

6 Kristian Grik Pathian Lehkha Thu nasa taka zirtu mi thiam pakhat chuan, Tirhkohte 20:20 chungchângah: “Paula chu Ephesi khuaah kum thum a awm a. In tin a tlawh chhuak, a nih loh vêk pawhin mi zawng zawng hnênah thu a hril a ni. (châng 26) Hei hi in tin leh vântlâng inkhâwmnaa thu hrilh hi Bible ṭanchhan a nihzia finfiahtu a ni,” a ti. He mi thiam sawi ang hian, Paula chuan in tin a tlawh chhuak emaw, tlawh chhuak lo emaw pawh ni se, ani chuan Ephesi khuaa upate’n a thu hrilhna leh a rah chhuahte an theihnghilh chu a duh lo. Luka chuan: “Asia rama awm zawng zawng Judate leh Grikte pawhin Lalpa thu chu an hre ta hial a,” tih min hrilh a ni. (Tirh. 19:10) Mahse, engtin nge Asia rama awm “zawng zawng” chuan an hriat theih a, hei hian kan thu hrilh chungchângah eng nge a târ lan theih?

7. Engtin nge Paula thu hrilhna chuan a mi mala a biak lohte chu a nghawng tel theih?

7 Paula’n vântlâng zîngah leh in tina thu a hrilh avângin, mi tam tak chuan thu chu an hria a. Chûng zawng zawng chu Ephesi khuaa inbêngbelin, sumdâwng tûr te, chhûngkhat lainâte kianga awm tûr te, leh khawpui nun buai nuai nuai kalsan tûr tea hmun danga an insawn loh i ring em? Ring lo ve. Tûn laia mi tam tak pawh chûng avâng chuan an insawn a, an zîngah nang ngei pawh i tel mai thei. Chu bâkah, chutih laia hmun danga mite chu khawtlâng leh sumdâwnna thil avângin, Ephesi khuaah chuan an rawn zin mai thei a. Chutah chuan Paula chu an hmuin, a thusawi an ngaithla pawh a ni thei bawk. An haw leh hunah eng thil nge thleng dâwn? Thutak pawmtute chuan thu an hril ngei ang a. Pawm lotute pawhin, Ephesi khuaa an awm laia an thil hriatte chu an sawi chhâwng thei a ni. Chutiang chuan, an chhûngkhat te, an ṭhenawm te, a nih loh leh anmahni dâwrtute chuan thutak an lo hriain, ṭhenkhat chuan an lo pawm thei a ni. (Marka 5:14 nên khaikhin rawh.) Hei hian hmun tina i thu hriattîrnain nghawng a neih dân chungchâng eng nge a târ lan?

8. Eng kawngin nge Asia ram tluan chhuaka awmte chuan thutak an hriat theih?

8 Paula chuan Ephesi khuaa a châm hmasak laia a rawngbâwlna chungchângah, ‘kawngka zau tak leh sâwt tak a tâna a inhawn’ thu a sawi a. (1 Kor. 16:​8, 9) A tân eng kawngkâ nge inhawng a, engtin nge a inhawn? Paula’n Ephesi khuaa rawng a bâwl zêl avângin chanchin ṭha chu a darhzau va. Ephesi khaw hnaia awm khawpui pathum Kolossa te, Laodikei te, leh Heirapoli te chu ngaihtuah teh. Paula’n chûng hmunte chu tlawh ngai lo mah se, chanchin ṭha chu a thleng a. Epaphra chu chu lai hmuna mi chu a ni. (Kol. 2:1; 4:​12, 13) Ani chu Ephesi khuaah Paula thusawi a ngaihthlâkna aṭanga Kristiana inlet a ni em? Bible chuan chiang takin a sawi lang lo. Mahse, Epaphra chuan a awmna hmuna chanchin ṭha thehdarhin, Paula ai a awh a ni ngei ang. (Kol. 1:​6, 7) Paula’n Ephesi khuaa thu a hrilh chhûng khân, Kristian chanchin ṭha chu Philadelphia te, Sardis te, leh Thuatira khuaah te a thlen ngei a rinawm bawk.

9. (a) Paula duhzâwng tak chu eng nge ni? (b) Kum 2009 kum châng tûr chu eng nge ni?

9 Ephesi khuaa awm upate chuan Paula thusawi: “Ka tlânsiakna kawng ka hmabâk hlen tûr leh, Pathian khawngaihna chanchin ṭha hriattîr tûr, Lalpa Isua hnênah kha mi rawngbâwl hna ka hmuh kha thawk zo phawt ila, ka nun pawh thlâkhlelh tlâkah ka ruat lo ve,” tih pawm chhan tûr ṭha tak an nei a ni. He Bible chângah hian mi tichak thei leh chêttîr thei tak kum 2009 atâna kum châng: ‘Chanchin ṭha hriattîr hna thawk zo rawh,’ tih a tel a ni.​—⁠Tirh. 20:⁠24.

Tûn Laia Hmun Tina Thu Hrilhna

10. Engtin nge hmun tinah thu kan hril tûr a ni tih kan hriat?

10 ‘Mi hnêna tlângaupui leh hriattîr tûra’ thupêkah chuan tirhkohte bâkah mi dangte pawh an tel a. Tho leh Isua’n Galili rama a zirtîr pungkhâwm mi 500 vêl a biak lai khân, an hnênah: “Chutichuan kal ula, hnam tina mi zirtîrahte siam ula, Pa leh Fapa leh thlarau thianghlim hmingah chuan baptis ula, thu ka pêk zawng zawng che u pawm tûrin zirtîr rawh u,” tiin thu a pe a ni. Isua thusawi: “Ngai teh u, kei kumkhuain, khawvêl tâwp thleng pawhin, in hnênah ka awm zêl ang,” tihin a târ lan angin, chu thupêk chu tûn laia Kristian dik zawng zawngte tân pawh a ni tel a ni.​—⁠Mt. 28:​19, 20.

11. Jehova Thuhretute chuan eng hna pawimawh tak nge an thawh?

11 Kristian ṭhahnemngai takte chuan chu thupêk chu an zâwm zêlin, hmun tina “chanchin ṭha hriattîr” chu an tum tlat a ni. Chanchin ṭha hriattîr dân bul ber chu Paula’n Ephesi khuaa upate hnêna a sawi, in tina thu hrilhna hi a ni. Missionary hna hlawhtling tak chungchânga kum 2007-a a lehkhabu siamah David G. Stewart, Jr.-a chuan: “Jehova Thuhretute’n an rinna mi dang hnêna hrilh chhâwng tûra an inzirtîr dân chu a tak hmuh tûr awm si lova, a thu chauhva [pulpit aṭanga fuihna] ai chuan a ṭangkai zâwk fê a. Jehova Thuhretu tam takte tân chuan an rinna mi dang hnêna hrilh chu nuam an tihzâwng tak a ni,” a ti. Chu chuan eng nge a rah chhuah? “Kum 1999 khân, Europe Khawchhak lama khawpui pahniha mite chunga survey ka neihnaah mi zaa 2 aṭanga 4 chauhvin Latter-day Saints emaw, ‘Mormon’ emawa koh missionary-te’n an va tlawh thu an sawi a. Mi zaa 70-te chuan Jehova Thuhretute’n a mi mala an va tlawh thu an sawi a; chûng zînga a tam zâwk chuan tlawh nawn fo an nih thu an sawi,” tiin a ziak belh bawk a ni.

12. (a) Engvângin nge kan thu hrilhna bial chhûnga inte chu “vawi tam tak” kan tlawh? (b) Kan thuchah ken lama a rilru put dân thlâkthlengtu mi tuemaw thiltawn sawi theih i nei em?

12 I awmna hmuna mite pawhin chutiang chu an tawng ve mai thei a. Chu chu nangmah ngeia i va tlawh vâng pawh a ni thei a ni. In tin kalnaa mite chu ‘a mi mal taka i tlawh’ hian mi pate, hmeichhiate, leh ṭhalaite chu i bia a. Ṭhenkhat phei chuan “vawi tam tak” tlawh mah ila, an ngaithla lo mai thei a. Mi dangte chuan Bible châng emaw, Pathian thu pakhat emaw i hrilh chu rei lo te chhûng an ngaithla mai thei bawk. Mahse, mi dang lehte chu ṭha takin thu i hrilh thei a, i thuchah ken chu an pawm a ni. Hêng zawng zawngte hi ‘hmun tina chanchin ṭha kan hriattîr’ avânga lo awm thei a ni a. “Vawi tam tak tlawh” an ni chung pawha ngaihsak lote chu, a hnuah an inthlâkthleng thei tih târ langtu entîrna tam tak i hriat ngei a rinawm. An chungah, a nih loh leh an hmangaih tak chungah thil engemaw a thleng a, chu chuan thutak pawm tûrin an rilru leh thinlung chu a hawng thei a. Tûnah chuan kan unaute an lo ni ta a ni. Chuvângin, tûn hnaiah thutak pawm duh hmu lo mah la, thu hriattîrna chu bânsan mai suh ang che. Mi tinte chu thutaka an lo luh kan beisei si lo. Mahse, Pathianin kan laka a beisei chu taima tak leh ṭhahnemngai taka hmun tina thu kan hriattîr zawm zêl hi a ni.

Kan Hriat Loh Mai Theih A Rah Chhuahte

13. Engtin nge kan thu hriattîrna chuan kan hriat lohvin rah a chhuah theih?

13 Paula rawngbâwlna rah chhuah chu Kristian lo ni tûra a mi mala a ṭanpuite hnênah a tâwp mai lo va; kan rawngbâwlna rah chhuah pawh chutiang chuan a tâwp mai lo. In tina rawngbâwlnaa kal ziahin, mi a tam thei ang berte hnêna thu hrilh chu kan tum hrâm hrâm a. Kan ṭhenawm te, kan hna thawhpui te, kan school kalpui te, leh kan chhûngkhat te hnênah chanchin ṭha kan hrilh a ni. A rah chhuah zawng zawng chu kan hre vek em? Ṭhenkhatah chuan a rah chhuah ṭha chu a lang nghâl vat mai thei. A dangah erawh chuan, thutak chi chu mi thinlungah engemaw chen ṭiak lovin a awm thei a, mahse, a hnuah zung kaiin a lo ṭhang chho thei a ni. Chutiang a nih loh pawhin, kan mi biakte chuan mi dangte hnênah kan thusawi te, kan thurin te, leh kan thiltih te chu an sawi chhâwng thei bawk. Ni e, an hriat lohvin chûng thutak chite chu a ṭiahna tûr lei an zawn hmuhtîr thei a ni.

14, 15. Unaupa pakhat thu hrilhna chuan eng nge a rah chhuah?

14 Entîrna atân, Florida, U.S.A. rama awm Ryan-a leh a nupui Mandi chungchâng hi ngaihtuah rawh. Ryan-a chuan a hna thawhna hmunah a hna thawhpui pakhat chu tawnchawpin thu a hrilh a. Chu pa chu Hindu sakhaw vuan mi a ni a, Ryan-a inthuam dân leh a ṭawngkam chhuak chuan a rilru a khawih hle a ni. An titi dunnaah, Ryan-a chuan thawhlehna leh mitthite dinhmun te chu a telh ṭhîn a. January thla chhûnga tlai khat chu, chu pa chuan a nupui, Jodi hnênah Jehova Thuhretute chanchin a hriat leh hriat loh a zâwt a. A nupui Katholic sakhaw vuantu chuan Thuhretute nêna a thil thlunzawm theih awmchhun chu “in tina thu an hrilhna” a nih thu a hrilh a ni. Tichuan, Jodi chuan Internet-ah “Jehova Thuhretute” tih chu a chhu a, chu chuan kan Web site www.watchtower.org–ah a hruai a. Chu site aṭang chuan Jodi chuan thla thum vêl chu Bible leh thuziak a ngaihven zâwngte chu a chhiar ta a ni.

15 A hnuah, nurse an nih ve ve avângin Jodi chuan Mandi chu a tawng fuh a. Mandi chuan lâwm takin Jodi zawhna neihte chu a chhânsak a ni. A hnu deuhvah chuan, Jodi’n “Adama aṭanga Armageddon thleng” tia a koh sawihona chu an nei a. Jodi chuan in lama Bible zirna neih chu a remti ta a ni. A hnu lawkah chuan Kingdom Hall-ah a inkhâwm ṭan a. October thlaah chuan Jodi chu baptisma chang lo thuchhuahtu a lo ni a, a hnu February thlaah chuan baptisma a chang ta a ni. Ani chuan: “Tûnah chuan thutak ka hre ta a, ka hlimin, ka lung a awi hle,” tiin a ziak a ni.

16. Hmun tina thu hriattîr tûra kan thawh rimna chungchângah, Florida unaupa thiltawnin eng nge a târ lan?

16 Atîrah, Ryan-a chuan pa pakhat hnêna a thu hrilhnain mi dang pakhat thutakah a hruai lût ang tih ngaihna rêng a hre lo va. He mi ṭumah hi chuan Ryan-a chuan, ‘hmun tina chanchin ṭha hriattîr’ a tum tlatna rah chhuah chu a hria a ni. Mahse, in tinah te, hna thawhna hmunah te, school-ah te, a nih loh leh tawnchawp tein thu i hril pawh a ni thei a, chu chu i hriat lohva mi dangte’n chanchin ṭha an lo hriat dân a ni thei a ni. Paula’n ‘Asia rama’ a rah chhuah zawng zawng a hriat loh ang bawkin, i thu hrilhna rah chhuah ṭha zawng zawng chu i hre lo mai thei. (Tirhkohte 23:11; 28:23 chhiar rawh.) Mahse, thu i hrilh zawm zêl chu a va pawimawh tak êm!

17. Kum 2009 chhûngin eng nge tih i tum tlat?

17 Kum 2009 chhûng hian, in tinah leh kawng danga thu hriattîr tûra kan hna neih hi i ngai pawimawh ṭheuh ang u. Chutiang chuan, Puala thusawi chhuah: “Ka tlânsiakna kawng ka hmabâk hlen tûr leh, Pathian khawngaihna chanchin ṭha hriattîr tûr, Lalpa Isua hnênah kha mi rawngbâwl hna ka hmuh kha thawk zo phawt ila, ka nun pawh thlâkhlelh tlâkah ka ruat lo ve,” tih ang hi kan sawi chhuak ve thei ang. (w08 12/15)

Engtin Nge Kan Chhân Ang?

• Tirhkoh Petera, Paula, leh kum zabi khatnaa mi dangte khân engtin nge hmun tinah thu an hriattîr?

• Engvângin nge kan thu hrilhna rah chhuah chu kan hriat ai pawha a lo tam theih?

• Kum 2009 kum châng chu eng nge ni a, engvângin nge chu chu inhmeh tak nia i hriat?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 24-naa thu lâk chhuah]

Kum 2009 kum châng tûr chu hei hi a ni: ‘Chanchin ṭha hriattîr hna thawk zo rawh.’​—⁠Tirh. 20:⁠24.