A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Ṭhalaite U—In Sâwtna Chu Tilang Rawh U

Ṭhalaite U—In Sâwtna Chu Tilang Rawh U

Ṭhalaite U—In Sâwtna Chu Tilang Rawh U

“Mi zawng zawng hnêna i sâwtna a lan theih nân chûng thilahte chuan taima la, chûngah chuan inhmang zo rawh.”—1 TIM. 4:15

1. Ṭhalaite tân Pathianin eng nge a duhsak?

“ṬHALAITE U, in ṭhatlai chên ula, in la naupan viau lai hian hlim rawh u.” (Thur. 11:9) Hetiang hian hmân lai Israel Lal fing Solomona chuan a lo ziak a. He thuchah lo Chhuahna Bul, Pathian Jehova chuan nangni ṭhalaite chu hlim tûrin a duh che u a ni. Chu mai a ni lo, in upat hnu thleng pawha in hlim chu a duh a ni. Mahse, tleirâwl lai thil sual tihpalh ṭhinna chuan hlimna tawn zêl tûrte pawh a khawih pawi fo ṭhîn a. Mi rinawm Joba ngei pawh “[a] tleirâwl lai khawlohnate” chuan a nghawng nasa hle a ni. (Job. 13:26) Tleirâwl lai leh ṭhatlai hun chhûng hian Kristian ṭhalaite chuan thu tlûkna khûnkhân tak tak an siam a ngai fo va. Thu tlûkna dik lo an siamna chuan rilru-ah ser thûk tak a siamin, chu chuan an dam chhûng nun khawih thei buaina a thlen thei a ni.—Thur. 11:10.

2. Eng Bible fuihna zawmna hmangin nge ṭhalaite chuan thil sual khûnkhân tak tih an pumpelh theih?

2 Ṭhalaite chuan thu tlûkna dik an siam a ngai a. Korinth khuaa mite hnêna tirhkoh Paula thurâwn pêk hi han ngaihtuah teh. Ani chuan: “Rilru lamah naupang suh u . . . rilru lamah erawh chuan puitling rawh u,” tiin a ziak a. (1 Kor. 14: 20) Ngaihtuah theihna nei tûr leh puitlingte anga chhût theihna nei tûra fuihna zawmna chuan ṭhalaite chu thil sual khûnkhân tak ti lo tûrin a ṭanpui ang.

3. Mi puitling ni tûrin eng nge i tih theih?

3 Ṭhalai i nih chuan, mi puitling ni tûrin thawh rim a ngai tih hria ang che. Paula chuan Timothea hnênah: “I naupanna tumahin ngainêp suh se; thusawi kawngah te, chêtze kawngah te, hmangaihna kawngah te, rinna kawngah te, thianghlimna kawngah te ringtute tihhmuhtu ni zâwk ang che. . . . Chhiar te, thu hrilh te, zirtîr te bei uar rawh. . . . Mi zawng zawng hnêna i sâwtna a lan theih nân chûng thilahte chuan taima la, chûngah chuan inhmang zo rawh,” tiin a hrilh a ni. (1 Tim. 4:12-15) Kristian ṭhalaite chuan hma an sâwnin, mi dangte hnênah an sâwtna chu an tilang tûr a ni.

Eng Nge Hmasâwnna chu?

4. Thlarau lama puitlinnaah eng nge tel?

4 Hmasâwnna chu “ṭhan chhohna, a ṭhazâwnga inthlâkthlengna” a ni. Paula chuan Timothea chu thusawi kawngah te, chêtze kawngah te, hmangaihna kawngah te, rinna kawngah te, thianghlimna kawngah te, leh rawngbâwlna a hlen chhuah dân kawngahte hmasâwn tûra inhmang zo tûrin a fuih a. Mite tâna entawn tlâka nun a tum tlat a ngai a. Chuvângin, Timothea chuan thlarau lama hma a sâwn chhoh zêl a ngai a ni.

5, 6. (a) Timothea hmasâwnna chu engtik khân nge a lan ṭan? (b) Hmasâwnna chungchângah, engtin nge tûn laia ṭhalaite’n Timothea an entawn theih?

5 Paula’n he fuihna thu a ziah lai C.E. 61 leh 64 inkâr vêlah chuan Timothea chu upa thiltawn nei a lo ni sa reng tawh a. Thlarau lama hmasâwn ṭantîr mai a ni lo. Kum 20 mi vêl a nih lai, C.E 49 emaw, 50 emawah khân thlarau lama a hmasâwnna hmutu “Lustra leh Ikonion khuaa unau awmte chuan ani chu an fak ṭhîn” a ni. (Tirh. 16:1-5) Chutih hun lai chuan, Paula’n Timothea chu missionary-a a rawngbâwlnaah a hruai a. Paula chuan ani chu hma a sâwn zawm zêl tih thla engemaw zât a hmuh hnu chuan, Thessalonika khuaa Kristiante tinghet tûr leh thlamuan tûrin a tîr ta a ni. (1 Thessalonika 3:1-3, 6 chhiar rawh.) Chuvângin, Timothea chuan ṭhalai a nih lai aṭangin a hmasâwnna chu mi dangte hnênah a lantîr ṭan tawh tih a chiang hle.

6 Kohhrana ṭhalaite u, Kristian nun kawng leh Bible thutak zirtîrna kawnga in hmasâwnna chu a lan chian theih nân, tûnah hian thlarau lam mize neih ngaite chu nei tûrin thawk rim rawh u. Isua chu kum 12 a tlin meuh chuan ‘fing deuh deuhvin,’ hma a sâwn daih tawh a ni. (Lk. 2:52) Tûnah chuan, i nuna kawng thum: (1) harsatna i tawh hun te, (2) nupui pasal nei tûra i inbuatsaih hun te, leh (3) “rawngbâwltu ṭha tak” nih tuma i beih hun tea hmasâwnna i lan chhuahtîr theih dân i lo bih chiang ang u.—1 Tim. 4:6.

“Rilru Fel Tak” Pu Chunga Harsatna Hmachhawnin

7. Engtin nge harsatna chuan ṭhalaite a nghawng theih?

7 Kum 17 mi Kristian Carol-i chuan: “Rilru lam, taksa lam, leh ngaihtuahna lama ka chauh êm avângin zînga ṭhan harh duh loh châng pawh ka nei ṭhîn,” a ti. * Engvângin nge chuti êm êma a lungngaih? Kum sâwm mi a nihin, Carol-i te chhûngkua chu a nu leh pa inṭhen avângin an darh a, ani chu Bible nungchang tehnate hnâwltu a nu hnêna a awm a ngai a ni. Carol-i ang bawkin, nang pawhin dinhmun lungchhiatthlâk, beisei bo tak engemaw i hmachhawn ve a ni mai thei.

8. Eng harsatnate nge Timothea’n a hmachhawn?

8 Thlarau lama hma sâwn tûra a beih lai khân, Timothea pawhin dinhmun khirh tak a hmachhawn a. Entîr nân, a pum a ṭhat loh avângin a ‘dam lo fo’ a ni. (1 Tim. 5:23) Mi tute’n emaw tirhkoh thu neihna an cho avânga buaina chingfel tûra Paula’n Korinth khuaa Timothea a tirh khân, ani chu “ṭi lova” an zînga a awm theih nâna lo thawhpui tûrin kohhranho chu a fuih a. (1 Kor. 4:17; 16:10, 11) He mi thu aṭang hian, Timothea chu mi inthlahrung tak, a nih loh leh mi zak zum tak a ni tih kan hre thei a ni.

9. Rilru fel tak chu eng nge ni a, chu chu engtin nge hlauhna thlarau nêna a inan loh?

9 Timothea ṭanpui nân, a hnuah Paula chuan heti hian a hrilh a ni: “Pathianin hlauhna thlarau min pe lo va, thiltihtheihna leh hmangaihna leh rilru fel tak neihna thlarau min pe zâwk si a,” tiin. (2 Tim. 1:7) “Rilru fel tak” putnaah chuan ngaihtuah theihna leh fing taka chhût thiamna a tel a. Duh dân ang taka thil a awm loh hunah pawh a nihna ang anga hma chhawn thiam theihna a tel bawk. Thlarau lama puitling lo ṭhalai ṭhenkhat chuan hlauhna thlarau an lantîr a, dinhmun khirh an tawhte hian nasa taka mut emaw, a lutuka TV en emaw, damdawi leh zu hman khaw loh emaw, intihhlimnaa tel reng mai emaw, a nih loh leh mipat hmeichhiatna lama inhmanna emaw hmanga tihkian an tum ṭhîn. Kristiante chu ‘Pathian ngaihsak lohna leh khawvêl châknate bânsanin, tûn lai khawvêlah hian insûm leh fel tak leh Pathian ngaihsaka’ awm tûra fuih an ni.—Tit. 2:12, 13.

10, 11. Engtin nge rilru fel tak putna chuan thlarau lama chakna nei tûrin min ṭanpui?

10 Bible chuan “tlangvâlte chu rilru fel tak pu tûrin” a fuih a. (Tit. 2:6) Ṭawngṭai chunga buainate kan hmachhawn a, Pathian pêk chaknaa kan innghah chuan chu thupêk chu kan zâwm tihna a ni. (1 Petera 4:7 chhiar rawh.) Chutiang chuan, ‘Pathian chakna pêkah’ chuan rinna nghet tak i lo nei thei ang.—1 Pet. 4:11.

11 Rilru fel tak putna leh ṭawngṭaina chu a ni, Carol-i ṭanpuitu pawh chu. Ani chuan: “Ka nu nungchang bawlhhlawh tak mai kalh chu ka thiltih tûr a zawnga thil harsa ber a ni. Mahse, ṭawngṭaina chuan min ṭanpui tak zet a. Pathian Jehova’n min awmpui tih ka hria a, chuvâng chuan kan hlau ta lo a ni,” a ti. Harsatna chuan mi ṭha zâwkah a siam thei chein, a tichak thei che tih hre reng la. (Sâm 105:17-19; ṬH. 3:27) Buaina eng pawh tâwk mah la, Pathian chuan a kalsan ngai lo vang che a, a “ṭanpui ang che.”—Is. 41:10.

Inneihna Hlawhtling Neih Nâna Inbuatsaihin

12. Engvângin nge nupui pasal nei duh Kristiante chuan Thufingte 20:25-a thu bul chu an ngaihtuah ang?

12 Ṭhalai puitling deuh tawh ṭhenkhat chuan nupui pasal neih an hmanmawh ṭhîn a; chu chu hlim lohna te, khawharna te, ninna te, leh in chhûnga buaina te chinfelna niin an ngai a ni. Amaherawhchu, inneihna thutiam chu thil khûnkhân tak a ni. Bible hun laia mi ṭhenkhat chu Pathian hnêna intiamkamnain a kaihhnawih pawh ngaihtuah chiang lovin, an intiam thut ṭhîn. (Thufingte 20:25 chhiar rawh.) A châng chuan, ṭhalai puitling deuh tawhte chuan inneihna hlawhtling nei tûra thawh rim a ṭûl dân chu an ngaihtuah chiang ṭhîn lo va. A hnuah chauh, an rin aia tam a kaihhnawih tih an hre chhuak ṭhîn a ni.

13. Ngaihzâwng neih tumte chuan eng zawhnate nge an inzawh ang a, anmahni ṭanpui tûrin eng thurâwn ṭangkai takte nge awm?

13 Chuvângin, ngaihzâwng i neih hmain, heti hian inzâwt rawh: ‘Engvângin nge nupui pasal neih ka duh? A lak aṭangin eng nge ka beisei? Ani hi ka tân mi ṭha a ni ngei em? Nupui pasal nei anga ka mawhphurhna hlen chhuak tûrin ka inbuatsaih tak zet em?’ tiin. Ngun taka i inbih chian theih nâna ṭanpui tûr chein “bawi rinawm, fing tak” chuan chutiang chungchâng thlûr bingna thuziakte chu a tichhuak a ni. * (Mt. 24:45-47) Chûng thuziakte chu Jehova’n thurâwn a pêkna che angah ngai la, ṭha taka chhûtin, a takin hmang ang che. “Ngaihtuahna nei hlei lo sakawr emaw, sabengtung emaw angin” awm ngai suh la. (Sâm 32:8, 9) Inneihnain a kaihhnawih thilte hriatthiamnaah lo puitling zâwk ang che. Ngaihzâwng nei thei tawh nia i inhriat chuan “thianghlimna kawngah . . . tihhmuhtu” nih tum reng ang che.—1 Tim. 4:12.

14. Kawppui nei i nih chuan engtin nge Krista ang mizia neih tum tlatna chuan a ṭanpui theih che?

14 Thlarau lama puitlinna chuan inneih hnuah pawh hlawhtlinna a thlen bawk a. Kristian puitling chuan “Krista famkimna lenzia tluka” awm chu a tum tlat a. (Eph. 4:11-14) Krista mizia ang nei tûrin a thawk rim a ni. Kan Entawn tûr a nih angin, “Krista . . . chuan mahni lâwmna a zawng si lo.” (Rom 15:3) Nupate chuan, mahni hlâwkna zawng lo va, an kawppuite hlâwkna an zawn reng chuan chhûngkaw nun chu a hlimin, a nuam dâwn a ni. (1 Kor. 10:24) Pasal chuan mahni inphat hmangaihna a lantîr ang a; tin, nupui pawhin a pasal laka intukluh a tum tlat bawk ang, a pasal lû chu Krista a ni si a.—1 Kor. 11:3; Eph. 5:25.

“I Rawngbâwlna Kha Hlen Rawh”

15, 16. Engtin nge rawngbâwlnaa hma i sâwnzia i lantîr theih?

15 Timothea chanvo pawimawh tak chu ngaihtuahin, Paula chuan: “Pathian mithmuh leh . . . Krista Isua mithmuhah chuan . . . ṭhahnemngai takin ka hriattîr a che: Thu chu hril rawh; a hunah te, a hun lovah te pawh bei zêl rawh,” tiin a ziak a. “Chanchin ṭha hriltu lam hna thawk la, i rawngbâwlna kha hlen rawh,” tiin a sawi belh a ni. (2 Tim. 4:1, 2, 5) He rawngbâwlna hi hlen chhuak tûrin, Timothea chu “rinna . . . thua châwm” a nih a ngai a ni.—1 Timothea 4:6 chhiar rawh.

16 Engtin nge “rinna . . . thua châwm” i nih theih ang? Paula chuan: “Chhiar te, thu hrilh te, zirtîr te bei uar rawh. . . . Chûng thilahte chuan taima la, chûngah chuan inhmang zo rawh,” tiin a ziak a. (1 Tim. 4:13, 15) Hmasâwn tûr chuan taima taka mahnia inzir a ngai a ni. “Inhmang zo” tih hian thiltih laia inpêk pumhlûm ṭhakna a kâwk a. Eng angin nge i inzir ve ṭhin? “Pathian thu rilte” atân i inhmang zo vem? (1 Kor. 2:10) Nge a hahdam thei an berin i inzir zâwk? I thil zira i taihmâkna chuan thlarau lama hmasâwn tûrin a chêttîr ang che.—Thufingte 2:1-5 chhiar rawh.

17, 18. (a) Eng theihnate nge neih i tum tlat ang? (b) Engtin nge Timothea rilru put hmang ang neihna chuan rawngbâwlnaah a ṭanpui ang che?

17 Pioneer thawk ṭhalai pakhat Michelle-i chuan: “Rawngbâwlnaa thiam tak ni tûr chuan, mahnia inzirna atân hun duan ṭha tak ka insiam a, inkhâwmnaah ka tel ziah bawk a. Chu mi avâng chuan, thlarau lamah kan ṭhang chho zêl a ni,” a ti. Pioneer anga rawngbâwlna chuan thlawhhma rawngbâwlnaa Bible hmang thiam lehzual tûr leh thlarau lama hmasâwn tûrin a ṭanpui ang che. Lehkha chhiar thiam tak nih tum tlat la, Kristian inkhâwmnaah chhânna awmze nei tak pêk tum tlat bawk ang che. Tin, thutaka hma i sâwnzia lantîr tûrin Theocratic Rawngbâwlna School-a chanvo i neihte chu ṭha takin inbuatsaih la, chanvo pêknaa thu awmte bâk chu hmang suh ang che.

18 “Chanchin ṭha hriltu lam hna thawk” tih awmzia chu rawngbâwlna hlawhtling lehzual neih leh mi dangte chhandam ni tûra ṭanpui hi a ni. Chutianga ti tûr chuan “zirtîr thiamna” neih chho zêl a ngai a. (2 Tim. 4:2, New World Translation) Timothea’n Paula a thawhpuina aṭanga a zir angin, rawngbâwlnaa thiltawn ngahte i thawhpuina aṭangin an zirtîr thiamna ang chu i zir ve thei dâwn a ni. (1 Kor. 4:17) Paula chuan mi a ṭanpuite chungchâng chu sawiin, chanchin ṭha a hrilh mai ni lovin, anni chu a lo hmangaih tâk êm avângin, a “nun” pawh a pe hial, a nih loh leh anmahni ṭanpui nân a nun ngei chu a hmang tih a sawi. (1 Thes. 2:8) Rawngbâwlnaa Paula entîrna zui tûr chuan, mi dangte tih tak zeta ngaihsak a, ‘chanchin ṭha tihdarh kawnga rawngbâwltu’ Timothea rilru put hmang ang i neih a ngai a ni. (Philippi 2:19-23 chhiar rawh.) I rawngbâwlnaah chutiang mahni inphatna rilru put hmang chu i lantîr em?

Hmasâwnna Chuan Lungawina Dik Tak A Thlen

19, 20. Engvângin nge thlarau lama hmasâwnna chuan hlimna a thlen?

19 Thlarau lama puitling tûr chuan thawh rim a ngai a. Mahse, zirtîr thiamna chu nei chho zêl tûra dawhthei taka i beih zêl chuan thlarau lama ‘mi tam tak tihhausak’ theihna chanvo i la nei ngei ang a, anni chu i “hlimna emaw, . . . lallukhum chhuan emaw” an lo la ni ngei ang. (2 Kor. 6:10; 1 Thes. 2:19) Hunbi kima rawngbâwl Frad-a chuan “Tûn hma zawng aiin, ka hunte chu mi dangte ṭanpui nân ka hmang tam zâwk a. Lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk tih chu a dik hle a ni,” tiin a hrilhfiah a ni.

20 Thlarau lama puitlinna aṭanga a tawn hlimna leh lungawina chungchângah pioneer thawk, ṭhalai pakhat Daphne-i chuan: “Jehova chungchâng ka han zir tam tâkna chuan, amah nêna kan inlaichînna chu a tiṭha lehzual a ni. Theih ang tâwka Pathian Jehova tihlâwm chu a nuamin, a lungawithlâk ngei mai!” tiin a sawi. Thlarau lama hmasâwnna chu mihringte’n hmu reng kher lo mah se, Pathian Jehova chuan a hmu rengin, a hlut hle bawk a ni. (Heb. 4:13) Rinhlelh rual lohvin, nangni Kristian ṭhalaite hian kan Pa vâna mi chu in chawimawiin, in fak thei a ni. Chuvângin, tih tak zeta i hmasâwnna lantîr zêlin, a thinlung chu tilâwm zêl ang che.—Thuf. 27:11. (w09 5/15)

[Footnote-te]

^ par. 7 Hming ṭhenkhat chu thlâk danglam a ni.

^ par. 13 Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2-a thu ziak, “Ani Hi Ka Tân Mi Ṭha A Ni Ngei Em?” tih te; Vênnainsâng May 1, 2001 chhuak “Kawppui Tûr Thlan Kawnga Pathian Kaihhruaina” tih te; Awake! September 22 1983-a chhuak “Naupang Lutuka Inneih A Finthlâk Em?” tih te chu en rawh.

Eng Nge Kan Zir?

• Thlarau lama hmasâwnnaah eng nge tel?

• Engtin nge i hmasâwnna chu i lantîr theih—

harsatna i hmachhawn hunah?

nupui pasal nei tûra i inbuatsaih hunah?

rawngbâwlnaah?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 19-naa milem]

Ṭawngṭaina chuan harsatna hmachhawn tûrin a ṭanpui thei che

[Phêk 20-naa milem]

Engtin nge thuchhuahtu ṭhalaite chuan zirtîr thiamna an neih theih?