A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Thil Engmah Lo Mai Mai Ata I Mit La Sawn Rawh

Thil Engmah Lo Mai Mai Ata I Mit La Sawn Rawh

Thil Engmah Lo Mai Mai Ata I Mit La Sawn Rawh

“Thil engmah lo mai mai en lo tûrin ka mit mi lâktîr la, i kawngahte chuan mi tiharh ang che.”—SAM 119:37.

1. Hmuh theihna thilpêk chu engtianga pawimawh nge a nih?

KAN hmuh theihna hi a va hlu tak êm! Chu mi hmang chuan, kan chheh vêla thil awmte leh thil rawngte kan hre thei nghâl a. Kan thil hmuhna chuan kan ṭhian duh takte hmu thei tûr leh thil hlauhawmte hre thei tûrin min ṭanpui a ni. Thil mawite hre thei tûr te, thilsiam ropui takte ngaihhlutna nei thei tûr te, leh Pathian awmzia leh ropuizia finfiah thei tûrtein min ṭanpui bawk. (Sâm 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom 1:20) Kan rilrua thil hriattîr nân kan mit kan hman avângin, kan hmuh theihna chu Pathian Jehova hriatna neih nân leh amaha rinna neih chhoh nân a pawimawh hle a ni.—Jos. 1:8; Sâm 1:2, 3.

2. Engvângin nge kan thil hmuhahte kan fîmkhur ang a, he mi chungchângah hian fakna hla phuahtu ṭawngṭaina aṭangin eng nge kan zir theih?

2 Mahse, kan thil en chuan chhiatna min thlen thei bawk a. Kan thil hmuh leh kan rilru inzawmna chu a ngheh êm avângin, kan mita kan thil hmuh hian kan thiltum leh rilrua kan châkna chu a awm ṭantîr emaw, a zualtîr emaw thei a ni. Diabol-Setana awpna hnuai, khawlohna leh mahni duh zâwng chauh ngaihtuahnaa khat khawvêla awm kan nih avângin, awlsam taka min hruai pêng thei milemte leh thute chuan min dêng reng a ni. (1 Joh. 5:19) Chuvângin, fakna hla phuahtuin: “Thil engmah lo mai mai en lo tûrin ka mit mi laktîr la, i kawngahte chuan mi tiharh ang che,” tia Pathian a ngên pawh hi thil mak a ni lo.—Sâm 119:37.

Kan Mitin Min Hruai Pen Theih Dân

3-5. Kan mitin min thlêm thlûk a hlauhawmzia engtin nge Bible-a thilthleng chuan a târ lan?

3 Hmeichhe hmasa ber Evi chunga thil thleng kha han ngaihtuah teh. Setana chuan “a chhia leh a ṭha hriatna thing rah” chu a ei chuan a “mit a lo vâr ang” tih a hrilh a ni. Evi chuan mit “vâr” han neih chu châkawm a ti hle a ni thei ang. Tichuan, “thing rah chu ei mi a ni tih leh, mit la tak a ni tih leh, mi tifing tûrin thing rah îtawm tak a ni tih a hriat” chuan thing rah ei phal loh ei a châkna chu a zual ta sawt a. Chutianga ît taka thing rah a enna chuan Evi chu Pathian thu a âwih lohtîr ta a ni. A pasal Adama pawhin a awih lo ve bawk a, a thlah zawng zawngte tân rah lungchhiatthlâk tak a chhuah phah a ni.—Gen. 2:17; 3:2-6; Rom 5:12; Jak. 1:14, 15.

4 Nova hun lai pawh khân vântirhkoh ṭhenkhat chu an thil hmuhte thununin an awm a. An chungchâng sawiin Genesis 6:2 chuan: “Pathian fapate chuan mihring fanute chu hmêl ṭha takin an hmu a; tichuan an duhzâwng apiangte chu nupuiahte an lo nei ta ṭhîn a,” tiin a sawi. Vântirhkohte’n mihring fanute ngaih châka an melhna chuan anmahniah mihringte nêna mipat hmeichhiatna hman châkna dik lo tak a neihtîr a, tharum thawh chîng mi fate an nei ta rêng a ni. Chutih laia mite sualna nasa tak avâng chuan, Nova leh a chhûngte tih chauh loh mi dang zawng zawngte chu tihboral phiar an ni ta a ni.—Gen. 6:4-7, 11, 12.

5 Chu mi hnu kum zabi engemaw zâta Jeriko khawpui lâk a nih khân, Israrael mi Akana’n thil ṭhenkhat ‘a hmuh’ chuan a ru ta a. Pathian chuan chu khawpui aṭanga an thil lâk rêng rêng, Pathian Jehova sum ina dah tûr thil ṭhenkhat bâk chu tichhe vek tûrin thu a pe a ni. Israelte chu: “Thil hluihlâwn lakah chuan inthiarfihlîm hlauh rawh u, chutilochuan in hluihlâwn tawh hnu chuan thil hluihlâwn chu in la dah ang e,” tiin a vaukhân a. Chu vaukhânna chu Akana’n a bawhchhiat avângin, Israelte chu Ai-hote hnehin an awm a, mi tam takin an thih phah a ni. Akana chuan a rûkrûk chu laihlan a nih hma loh chuan a zêp tlat a. Ani chuan chûng thilte chu “ka hmu a, ka awt ta êm a, ka la ta mai a ni” a ti. A mit châkna chuan “a neih zawng zawngte nên” a chhiatna a thlen a ni. (Jos. 6:18, 19; 7:1-26) Akana chuan a tâna thil khap chu a thinlungin a awt tlat a ni.

Kan Inthunun A Ngai

6, 7. Setana chuan min awh nân eng “ngamthlêmna” nge a hman a, chu chu engtin nge thilsiam chhuah faktute’n an hman ṭangkai?

6 Tûn laia mite pawh hi Evi te, vântirhkoh helho te, leh Akana te ang bawka thlêm kan ni ve a. Setana’n mihringte hruai sual nâna a “ngamthlêmna” hman zawng zawng zîngah “mit châkna” hian thil a tithei ber a. (2 Kor. 2:11; 1 Joh. 2:16) Tûn laia thil siam chhuah faktute chuan mit châknain mi a thunun theihzia chu an hre chiang hle. Europe rama sumdâwnna lama mi thiam lâr tak pakhat chuan: “Hmuh theihna hi hriatna zawng zawng zînga mi thlêm thlu thei ber a ni a, hriatna dang zawng zawng a thununin, thil dik nia kan hriatte kalh zâwnga thil min tihtîr thei khawpin thiltihtheihna a nei a ni,” tiin a sawi.

7 Chuvângin, thil faktute’n an thil siam chhuahte emaw, thiltihte emaw kan ît theih tûr zâwnga fing taka an duan milemte hmanga min dêng reng pawh hi a mak lo ve! Faknain mite a thunun theihzia zirtu United State-a pa pakhat chuan: “Fakna hi thil nihphung pângngai mite hnêna hrilhfiah nâna duan mai a ni lo va, a lo entute rilrua thil engemaw tak tuh ngei tûra duan a ni zâwk,” tiin a sawi. A châng chuan mipat hmeichhiatna lam thil min ngaihtuahtîr thei milemte hman a ni ṭhîn a. Chuvângin, kan thil ente kan thinlung leh rilrua luhtîr kan phal chungchângah kan inthunun chu a va pawimawh tak êm!

8. Engtin nge Bible-in kan mit vên ṭhat a ngaihzia a sawi uar?

8 Kristian dikte chu mit châkna leh tisa châkna nei lo an ni bîk lo. Chuvângin, Pathian Thu chuan kan thil en leh ngainat chungchângah mahni inthunun tûrin min fuih a ni. (1 Kor. 9:25, 27; 1 Johana 2:15-17 chhiar rawh.) Mi fel Joba chuan thil hmuh leh châkna hian inzawmna nghet tak a nei tih a hria a. Heti hian a sawi a ni: “Ka mit atân thuthlung ka siam a, engah nge nula ka melh ang?” tiin. (Job. 31:1) Joba chuan a bawlhhlawh zâwnga hmeichhe khawih chu a duh lo mai ni lovin, chutiang zâwnga ngaihtuahna hman pawh a duh hek lo. Isua chuan: “Tupawh ngaih châka hmeichhe melh apiang chu, a thinlungah a uirê tawh reng a ni tih ka hrilh a che u,” tia a sawi khân rilru chu ngaihtuahna bawlhhlawh laka vawn thianghlim tûr a nihzia a sawi uar a ni.—Mt. 5:28.

Kan Pumpelh Tûr Thil Engmah Lo Mai Maite

9. (a) Engvângin nge Internet kan hman hunah kan fîmkhur lehzual ang? (b) Saruak lem thlîr zawkna mai pawh chuan eng nge a thlen theih?

9 Tûn laiah hian, saruak lem, a bîk takin internet-a “melh” reng chu a lâr sâwt hle a. Chûngte chu zawn pawh ngai lo va hmuh theih maiin a awm reng a ni. Eng kawngin nge a awm reng? Chutianga mi hîp thei tak milem chu computer screen-ah a lo lang thut thut thei a. A nih loh leh, e-mail pângngai tak anga lang si, han hawn meuh chuan khâr leh harsa tûr khawpa min hîp tûra ruahman saruak lemte a lo lang nawlh thei bawk. Chûng lemte chu a paih bo hmaa miin a melh zawk chauh a nih pawhin, a rilruah engemaw chen chu a lo châm hman reng tawh ṭhîn a ni. Chutianga han melh zawkna mai pawh chuan nghawng ṭha lo tak a nei thei a. Mi chu chhia leh ṭha hriatna thiang lo a pe theiin, a rilrua saruak lem châm reng tihreh nân a thawhrim a ngai thei a ni. Chu bâkah, duh rêng vânga chutiang lem “melh” rengtu chuan a châkna ṭha lo chu a tihhlum a ngai hial a ni.—Ephesi 5:3, 4, 12 chhiar rawh; Kol. 3:5, 6.

10. Engvângin nge naupangte tân saruak lem en a pawi zual bîk a, chu chuan eng thil nge a thlen theih?

10 Naupangte chuan an thil hriat châk avângin saruak lem an en phah thei a. Chutianga an tihna chuan mipat hmeichhiatna lama an thil thlîr dân chu thui takin a nghawng thei a ni. Chu chuan mipat hmeichhiatna lama thlîr dân pângngai lo chi hrang hrang mai bâkah “mi dangte nêna inlaichhînna ṭha leh duhawm neih theih lohna te; hmeichhe chungchâng thlîr dân inâwm lo tak neihna te; an zirna leh chhûngkua leh ṭhiante nêna an inlaichînna khawih buai thei saruak lem en lo va awm theih lohna te” a thlen thei tih a sawi. Chu zawng aia la pawi zâwk chu kawppui an neih huna an nupa inlaichînna a khawih pawi thei chu a ni.

11. Saruak lem en a hlauhawmzia târ langtu thiltawn sawi rawh.

11 Kristian unaupa pakhat chuan heti hian a ziak: “Thuhretu ka nih hmaa ka thil chîn ṭhin zawng zawng zîngah saruak lem en chu bânsan harsa ka ti ber a. Thil rim engemaw te, rimawi ṭhenkhat te, ka thil hmuh engemaw te, a nih loh leh ngaihtuahna a han vah pên lawk chângte hian hmâna milem ka lo en ṭhinte chu ka mitthlaah a lo lang leh ṭhîn a. Engtik lai pawhin ka do reng a ngai a ni,” tiin. Unaupa dang pakhat pawhin a naupan laiin, a nu leh pa awm loh hlânin thuhretu ni lo a pa saruak lem chuanna magazine chu a en rûksak a. Heti hian a sawi: “Chûng milemte’n ka naupan lai rilrua nghawng a neih chu a va râpthlâk tak êm! Kum 25 a liam hnu, tûn thleng pawh hian chûng lemte chu ka la theihnghilh thei lo. Theihnghilh tum ṭhîn teh mah ila, ka mitthlaah a la châm reng a ni. Ngaihtuah reng lo mah ila, ka hriat chhuah lehṭhinna chuan inthiam lohna min neihtîr ṭhîn,” tiin. Engmah lo mai mai en lo va, chutiang inthiam lohna phurrit tak pumpelh chu a va finthlâk êm! Chu chu engtin nge miin a tih theih ang? ‘Ngaihtuahna tinrêng Krista thu âwihna sala hruai’ tûra a thawhrim a ngai a ni.—2 Kor. 10:5.

12, 13. Kristiante pumpelh tûr thil engmah lo mai maite chu engte nge ni a, engvângin nge chûngte thlîr chu an pumpelh ang?

12 “Thil ṭha lo,” a nih loh leh engmah lo mai mai pumpelh tûr dang leh chu hausak âtchilhna emaw dawithiamna emaw chawilârtu intihhlimna leh tharum thawhna, thisen chhuahna, leh thihnate chawilârtu intihthlimna te hi a ni. (Sâm 101:3 chhiar rawh.) Kristian nu leh pate chuan an ina chhuah tûr film thlanna kawngah duhtui tûrin Pathian Jehova lakah mawhphurhna an nei a. Kristian dikte chu duh rêng vângin thlarau zâwlnaah an inhnamhnawih lo ngei ang. Mahse, nu leh pate chu hriat thiam harsa thlarau khawvêl thilte telna chi film-te, TV series-te, video games-te leh comics leh naupang lehkhabute laka an fîmkhur a ngai a ni.—Thuf. 22:5.

13 Naupang kan ni emaw, puitling kan ni emaw, tharum thawhna leh a tak ang tak taka inthahna ang chi lanna video games-te chu kan mit hian hmuh nuam a ti tûr a ni lo va. (Sâm 11:5 chhiar rawh.) Pathian Jehova duh loh zâwng thiltih engpawh chu kan ngaihtuah tûr a ni lo. Satana chuan kan ngaihtuahna beih chu a tum ber a ni tih hre reng ang che. (2 Kor. 11:3) Pawm tlâka ngaih intihhlimna pawh hi hun tam tak khawhrala en a nih chuan chhûngkuaa Pathian biakna te, kan nî tin Bible chhiar te, leh inkhâwm atâna inbuatsaihna chu a dîpdâl thei a ni.—Phil. 1:9-11.

Isua Entawn Rawh

14, 15. Setana’n Krista a thlêm vawithumna kha engvângin nge a chhinchhiah tlâk a, chu chu engtin nge Isua’n a do theih?

14 Lungchhiat thlâk takin, he khawvêl suaksual takah hian thil engmah lo mai mai en loh ṭhak chu kan thei lo. Isua ngei pawh chutiang thil chu entîr a ni. Setana’n Isua chu Pathian duh zâwng ti lo tûra kal pêntîr a tum vawithumnaah khân, “Diabola chuan tlâng sâng takah a hruai leh a, khawvêl ram zawng zawng leh a ropuina chu a entîr a.” (Mt. 4:8) Engvângin nge a entîr? Kan mitin mi a thuhnun theihna chu hman ṭangkai a duh tih a chiang hle. Khawvêl ram zawng zawng leh a ropuinate a hmuh chuan Isua chuan khawvêl lama hming than châkna a neih phah thei a ni. Mahse, engtin nge a chhân lêt?

15 Isua chuan chu thlêmnaah chuan a rilru a pe lo. A thinlung chu châkna dik lo a ngaihtuahtîr lo va, Diabola thilpêk tum hnâwl nân a ngaihtuah nawn a ngai hek lo. Thlêmna chu hnial nghâl vatin: “Setan, kal bo daih rawh!” tiin a hrilh a ni. (Mt. 4:10) Isua chuan Pathian Jehova nêna an inlaichînnaah a rilru a dah tlat a, a nuna a thiltum—Pathian duh zâwng tih—nêna inremin a chhâng lêt a. (Heb. 10:7) Chuvângin, Setana ruahmanna vervêk tak chu hlawhtling takin a do thei a ni.

16. Isua’n Setana thlêmna a do dân aṭangin eng nge kan zir theih?

16 Isua entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih? A hmasa berah chuan, tumah hi Setana beihna lakah kan fihlîm lo tih hi. (Mt. 24:24) A pahnihnaah chuan, kan mita kan thil hmuh hian a ṭha zâwng emaw, a chhe zâwng emawin kan thinlungah châkna a siam thei tih a ni a. A pathumnaah chuan, Setana chuan “mit châkna” chu min hruai pên tum nân theih tâwpin a hmang tih a ni a. (1 Pet. 5:8) Tin, a palinaah chuan, keini pawhin kan vuaicha loh phawt chuan Setana chu kan do ve thei tih te a ni.—Jak. 4:7; 1 Pet. 2:21.

Mit “Fîm” Nei Rawh

17. Engvângin nge thu tlûkna siam nâna thil engmah lo mai mai tawn hun kher nghah chu a finthlâk loh?

17 Pathian Jehova hnêna kan inpumpêknaah chuan thil engmah lo mai maite hawisan tûra intiamna urhsûn tak pawh a tel a. Pathian duh zâwng ti tûra intiamnaah chuan: “I thu ka zawm theihna tûrin kawng sualah rêng rêng chuan ka kete hi pên ka phal lo,” titu fakna hla phuahtu chu kan zâwm ve a ni. (Sâm 119:101) Thu tlûkna siam nâna thil engmah lo mai mai tawn hun kher nghah chu a finthlak loh. Pathian Lehkha Thuin chiang taka a demte chungchâng chu fiah taka hriattîr kan ni a. Setana ngamthlêmna chu kan hai lo a ni. Engtik khân nge Isua chu lung chhanga chantîr tûra thlêm a nih? Ni sawm li leh zan sawm li chaw a nghei a, “a ril a lo ṭâm” tâk hnu khân a ni. (Mt. 4:1-4) Setana chuan kan chak loh lai leh thlêm thlûk kan awl lai tûr hun chu a hre thei a. Chuvângin, tûn hi chûng thilte ngun taka ngaihtuah hun a ni. Nakina ngaihtuah atân khêk suh! Pathian Jehova hnêna kan inpumpêkna thutiam chu rilrua kan vawn reng chuan, thil engmah lo mai mai hawisan chu kan tum tlat ang.—Thuf. 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Mit “fîm” leh mit ‘chhia’ khaikhin rawh. (b) Engvângin nge thil hlu apiangte ngaihtuah reng chu a pawimawh a, he mi chungchângah hian Philippi 4:8 chuan eng thurâwn nge min pêk?

18 Nî tin mai hian, min la pêng thei mit la tak tak thil tam tak kan hmu a, chûngte chu a pung tulh tulh lehnghâl. Chuvângin, mit “fîm” nei tûra Isua min fuihna hi kan hrethiam lehzual thei a ni. (Mt. 6:22, 23) Mit “fîm” chuan thil tum pakhat—Pathian duh zâwng tih—chauh a thlîr a. Mit ‘chhia’ erawh chu a vertherin, a duhâm a, thil engmah lo mai mai lamah hîpin a awm ṭhîn.

19 Kan mit chuan kan rilru a thunun a, kan rilru chuan kan thinlung a thunun lehchhâwng tih hre reng ang che. Chuvângin, thil hlu apiangte ngaihtuah reng chu a va pawimawh tak êm! (Philippi 4:8 chhiar rawh.) Fakna hla phuahtu ṭawngṭaina: “Thil engmah lo mai mai en lo tûrin ka mit mi lâktîr la,” tih hi i sawi chhunzawm ve zêl ang u. Tichuan, chu ṭawngṭaina nêna inmila thil tih kan tum tlat chuan Pathian Jehova’n “[a] kawngahte chuan [min] tiharh ang” tih kan ring tlat thei a ni.—Sâm 119:37; Heb. 10:36. (w10-E 04/15)

Eng Nge Kan Hriat Reng Ang?

• Kan mit, rilru, leh thinlung inkâr inzawmna chungchângah.

• Saruak lem en a hlauhawmzia chungchângah.

• Mit “fîm” neih a pawimawhzia chungchângah.

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 25-naa milemte]

Kristiante thlîr loh tûr thil engmah lo mai maite chu engte nge?