A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Retheihna Umbo Tûra Hma Lâknate

Retheihna Umbo Tûra Hma Lâknate

Retheihna Umbo Tûra Hma Lâknate

MI HAUSATE chuan an tân retheihna chu an ûmbo dêr tawh a. Mahse, mi zawng zawng tâna retheihna ûmbo tûra hma lâkna chu a hlawhchham fo. Engvângin nge? Mi hausate chuan an hausakna leh dinhmunte tuma tihbuai an duh loh ṭhin vâng a ni. Hmân lai Israel Lal Solomona chuan heti hian a ziak a ni: “En teh, hnehchhiaha awmte mittui te chu, thlamuantu an nei lo ve; anmahni hnehchhiahtute chuan thiltihtheihna an nei a,” tiin.—Thuhriltu 4:1.

Mi thiltithei leh thu neitute chuan khawvêl ata retheihna ûmbo tûrin khawtlâng nun an thlâk thei ang em? Solomona chu: “Ngai rawh, thil zawng zawng hi engmah lo leh thil lothlâwn mai a lo ni. A kawi tawh kha chu tihngîl theih . . . a ni lo,” tia ziak tûra thâwk khum a ni a. (Thuhriltu 1:14, 15) Chu mi dikzia chu retheihna ûmbo tûra tûn laia hma lâknate aṭangin a lang chiang a ni.

Mi Tinte Hausaktîr Tumna

Kum zabi 19-naah khân, ram ṭhenkhatin sumdâwnna leh thil siam chhuahna an hausakpui hle tâkah chuan mi thiltithei ṭhenkhat chuan retheihna chungchâng chu tih tak zetin an ngaihtuah phah a ni. Kan leilung hausakna hi sem rual lehzual theih a ni ang em?

Ṭhenkhat chuan socialist emaw, communist emaw anga inawpnain hausakna inrual khai taka sem rual thei inthliarna awm lo khawvêl a din theih an ring a. Chu chuan mi hausate chu nasa takin a tibuai a ni. Mahse, “Mi tin hnên aṭangin a theih ang tâwk zêlin, mi tin hnênah a mamawh ang zêlin,” tih au hla hian tlâng lawm a hlawh hle a. Mi tam tak chuan khawvêl hi chênna hmun atâna duhthusâm a nih theihna tûra ram zawng zawngin socialist rorêlna an pawm chu an beisei a ni. Ram hausa ṭhenkhat chuan socialist rorêl dân ṭhenkhat chhawmin, an khua leh tui zawng zawngte hnênah “pian chhuah aṭanga thih thleng” enkawl chu an tiam a. Nunna atâna hlauhawm retheihna ûmbo tawh angah an inchhâl a ni.

Mahse, Socialist rorêlna chuan a tum ber, mahni hmasial lo khawtlâng siam chu a puitlin thei lo. Khua leh tuite mahni tâna thawk lo va, khawtlâng tâna thawhtîr tum chu tihhlawhtlin harsa tak a ni. Mi retheite hnêna thil phal taka pêk chu an zînga ṭhenkhatin hna thawh peih loh phah nân an hmang tih an hriatin mi ṭhenkhat chuan an pêk hreh phah a ni. “Thil ṭha titu, thil sual ti hauh lo khawpa mi fel chu lei chungah hian an awm lo takzet a ni. . . . Pathianin tluang taka nung tûrin mihringte a siam a, anni erawh chuan an tikhirhkhân zo vek a ni,” tih Bible thu hi a dik chiang hle.—Thuhriltu 7:20, 29.

Beiseina dang leh chu mi tam takin American Dream an tih—thawkrim peih apiang neihnun theihna hmun—hi a ni. Khawvêl puma ram tam tak chuan United States ram hausa taka siamtu nia lang—democracy te, sawrkar thunun lohva dâwrkaina leh sumdâwnna te—hi an chhawm a. Mahse, North America hausakna chu ram chhûng ro inrêl dân ngawr ngawr vâng ni lovin, a ram leilung hausakna nasa tak leh khawvêl ram hrang hrangte sumdâwnna kawng a nih vâng a ni a; chuvângin, ram zawng zawngte chuan America chu an entawn hlei thei lo. Chu bâkah, khawvêl sumdâwnna lama inelna sâng tak hian a hlawhtling zâwk nih avânga hausakna mai bâkah, a hlawhchham zâwk nih avânga retheihna pawh a hring chhuak bawk a ni. Ram hausa takte chu ram retheite ṭanpui tûra fuih theih an ni ang em?

Marshall Plan—Retheihna Umbona A Ni Em?

Khawvêl Indopui II-na hnu chuan, Europe khawmualpui chu a chhe hneh hle a, mi tam tak chu an ṭâm a ni. U.S. sawrkâr chuan chutih laia Europe khawmuala socialist rorêlna lâr tak chu a ngaimawh hle a. Chuvângin U.S. rorêl dân pawm thei tûra ngaih ramte hnênah chuan thil siam chhuahna leh lo neih lama hman atân kum li chhûng sum tam tak a pe a ni. Marshall Plan tia hriat chu Europe Tundin Lehna Program chu hlawhtling thawkhata ngaih a ni a. Europe Khawthlang lam ramte U.S. sawrkârin a thunun theih tâkah chuan nunna atâna hlauhawm khawp retheihna pawh a tlêm ta sawt a ni. Chu chu khawvêl pum huapa retheihna ûmbo dân kawng a ni em?

Marshall Plan a hlawhtlin êm avângin, U.S. sawrkâr chuan khawvêl puma ram retheite ṭanpui nân a hmang ta zêl a, lo neih lamah te, hrisêlna enkawlna lamah te, zirna lamah te, leh zin veivahna lamah te hma sâwn tûrin a ṭanpui hlawm a. A ṭanpui chhan ber chu mahni hmasial vâng a ni tih United States chuan a pawm thlap a ni. Ram dangte pawhin ṭanpuinate pein ram dangte chunga thu neih chu an tum ve bawk. Chu mi hnu kum sawm ruk, Marshall Plan atâna an sum hman zât a lêt tam tak an hman hnua a rah chhuah chu a beidawnthlâk hle. Tûn hmaa ram rethei ṭhenkhat, a bîk takin Asia Khawchhak Lam ramte chuan an hausak phah ngei mai a. Mahse, hmun ṭhenkhatah chuan an ṭanpuina avângin naupang thi an tlêm phahin, lehkha zir thei pun phah mah se, ram tam tak chu an la rethei hle tho a ni.

Ram Dang Ṭanpuinain Retheihna A Umbo Loh Chhan

Ram retheite retheihna ûmbo tum chu indona tuar ram hausate tundin leh ai chuan a harsa zâwk a. Europe khawmualpui chuan thil siam chhuahna te, hnathawh tûr te, leh zin veivahna te chu a nei sa tawh a. Sum dâwnna lam chauh siam ṭhat a ngai a ni. Ram retheiahte chuan, ram dang ṭanpuinain kawng te, school te, leh damdawi in te pêk ni mah se, chûng ramte chuan hnathawh tûr leh leilung hausakna an neih loh avâng leh sumdâwnna kawng an nih loh avângin mite chu an la rethei hle tho a ni.

Retheihna awmtîrtu harsatna leh retheih avânga lo awm harsatna chu chinfel mai theih a ni lo. Entîr nân, natnain retheihna a thlen a, retheihnain natna a thlen bawk a. Chaw kham khawp hmu lo naupangte chu an puitlin hnuah tisa leh rilru lamah an chak lo va, mahni fate ngei pawh an enkawl thei ṭhîn lo. Chu bâkah, ram hausate’n an ei tûr chuangliam neihte ram retheite hnêna “ṭanpuina” anga an pêk hian, tualchhûng lo neitute leh hralh chhâwngtute chuan hralhna tûr an nei lo va, retheih lehzualna a thlen ṭhîn. Ram retheite hnêna sum pêkna pawhin retheihna dang a hring chhuak thei a ni: Ṭanpuina chu rûk awl tak a nih avângin, eirûkna a thlen thei a, chu chuan retheih lehzualna a thlen thei a ni. Ram dang ṭanpuinain retheihna a ûmbo loh chhan chu a awmtîrtu bul ber a tihreh loh vâng a ni.

Retheihna Awmtîrtu Bul Ber Chu

Retheih lutukna chu ramte, sawrkârte, leh mi malte’n mahni hmakhua an ngaih vâng leh an invên lutuk vânga lo awm a ni. Entîr nân, ram hausate chuan mipui thlan lal an nih anga a thlang tlingtute tihlungawi an duh avângin khawvêla retheihna ûmbo chu an ngai pawimawh hlei thei lo va. Chutianga tihlungawi an tum avângin, ram hausaa lo neitute’n an hnathawh an chân loh nân ram retheia lo neitute thil thar chhuah chu an rama hralh an khap a ni. Chu bâkah, ram hausaa rorêltute chuan an lo neitute chu ram retheia lo neitute aia hralh ṭha zâwk tûrin subsidy pein an ṭanpui nasa hle bawk.

Retheihna awmtîrtu ber—mite leh sâwrkâr te neih mahni hmakhua humhalh duhna—chu mihringte siam chawp a ni tih a chiang hle. Bible ziaktu Solomona chuan: “Mi, mi dang chungah pawi khawpin a intilal ṭhîn,” tiin a ziak a ni.—Thuhriltu 8:9.

Chuti chu, retheihna ûmbo chu a beisei awm em? Mihringte rilru put hmang thlâkthleng thei sawrkâr a awm thei ang em? (w11-E 06/01)

[Phêk 6-naa bâwm]

Retheihna Umbo Tûr Dân Thupêk

Pathian Jehova chuan hmân lai Israelte hnênah dân thupêk a pe a, a zâwmtute chuan retheihna a tam zâwk chu an pumpelh thei a ni. Chu Dân hnuaiah chuan puithiam chi Levi-hote tih loh chhûngkaw tin chuan ro chan in leh lo an nei ṭheuh va. Chhûngkaw ro chan chu hralh hlen thiang lo a nih avângin chân hlen theih a ni lo. Kum 50 a ral apiangin, ram chu a neitu dik tak emaw, a chhûngte emaw hnênah pêk kîr leh tûr a ni. (Leviticus 25:10, 23) Natna vâng emaw, leilung chhiatna vâng emaw, a nih loh leh thatchhiat vâng emawa miin a ram a hralh chuan, Jubili kumah a thlâwna pêk lêt leh tûr a ni. Chutiang chuan tumah dam chhûnga rethei hlen an awm lo vang.

Pathian Dân pêk ngilnei tak dang leh chu harsatna nasa tak tâwk tuemaw sala inhralh a phalna hi a ni. Ani chuan a inhralhna man chu a ba rulh nân a la lâwk thei a. Kum sarih hnua a intlan theih loh chuan, chhuah zalên a, bul a ṭan leh theih nâna thlai chi leh rante pêk tûr a ni. Chu bâkah, mi retheiin sum a pûk dâwnin Dân chuan a pung neia pûktîr a khap bawk. Tin, mi retheite’n a ṭo an zawn theih nân buh an seng hunah an lo kil thlenga seng zo vek lo tûrin Dân chuan thu a pe bawk. Chutiang chuan, Israelte zîngah kut dawh an awm lo vang.—Deuteronomy 15:1-14; Leviticus 23:22.

Mahse, Israel ṭhenkhat chu retheihna khurah an tla tho tih hmân lai chanchin chuan a târ lang. Engvângin nge chutiang thil chu a thlen? Israel mite’n Pathian Jehova Dân an zawm loh vâng a ni. Chuvângin, ram tam tak ang bawkin, mi ṭhenkhat chu ram nei hausa tak an lo ni a, mi dangte erawh chu ram nei lo khawpa rethei an lo ni thung a. Israel mite zînga rethei an awm chhan chu mi ṭhenkhatin Pathian Dân ngaihthah a, mi dangte ṭhatna tûr aia mahni ṭhatna tûr an ngaih pawimawh zâwk vâng a ni.—Matthaia 22:37-40.