A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Khawvêl Suaksual Takah “Khualzin Mai” Kan Ni

Khawvêl Suaksual Takah “Khualzin Mai” Kan Ni

Khawvêl Suaksual Takah “Khualzin Mai” Kan Ni

“Chûng zawng zawngte chu rinna neiin . . . leiah hian mikhual leh khualzin mai an ni tih an inhriattîr tawh bawk a.”—HEB. 11:13.

1. Engtin nge Isua chuan Kristian dikte khawvêl thlîr dân tûr a sawi?

ISUA chuan a zirtîrte chu ‘khawvêlah awm’ mah se, amah ang bawka ‘khawvêla mi an nih loh’ thu a sawi a. (Joh. 17:11, 14) Chutiangin Isua chuan Kristian dikte’n Setana lalna “he khawvêl” an thlîr dân tûr chu chiang takin a târ lang a ni. (2 Kor. 4:4) Anni chu he khawvêl suaksual takah hian awm mah se, khawvêl mi an ni lo vang a. He khawvêlah hian “mikhual leh khualzin” ang an ni zâwk ang.—1 Pet. 2:11.

“Khualzin” Angin An Awm

2, 3. Engvângin nge Enoka te, Nova te, Abrahama leh Sari te chu “mikhual leh khualzin mai” angin an nung tia sawi theih a nih?

2 Hmân lai ata tawh khân Jehova chhiahhlawh rinawmte chu an chênna Pathian ngaihsak lohna khawvêla mite lakah chuan an danglam zêl a. Tuilêt hma chuan Enoka leh Nova chu “Pathian nên an lêng dûn ṭhîn.” (Gen. 5:22-24; 6:9) An pahnih chuan Setana khawvêl suaksual tak chunga Jehova rorêlna thu huaisen takin an hril a ni. (2 Petera 2:5; Juda 14, 15 chhiar rawh.) Pathian ngaihsak lohna khawvêla Pathian nên an lên dun avângin Enoka chu “Pathian lâwmzâwng mi” a ni a, Nova chu “a dam rualpuite zîngah chuan sawisêl bo a ni.”—Heb. 11:5; Gen. 6:9.

3 Pathian tirh angin, Abrahama leh Sari chuan Kaldai-ho Ur khawpui nuam tak chu kalsanin, ram dangah khualzin ang maiin an khawsa a ni. (Gen. 11:27, 28; 12:1) Tirhkoh Paula chuan heti hian a ziak a: “Rinnain Abrahama chu kohva a awm lai khân a rochun tûr hmuna lût tûrin kal chhuah thu a pawm ta a; tin, a kalna tûr lam pawh hre lovin a kal chhuak ta a. Rinnain ram tiamah khân mi rama châm ang maiin a lo châm ta reng a, thutiam hmunkhat a rochunpui tûr Isaaka leh Jakobate nên chuan puan inahte an awm a,” tiin. (Heb. 11:8, 9) Chûng Jehova chhiahhlawh rinawmte chungchângah, Paula chuan: “Chûng zawng zawngte chu rinna neiin an thi ta a, thiltiamte chu chang lovin; nimahsela chûng chu hla tak aṭanga hmuin chibai an lo bûk tawh a, leiah hian mikhual leh khualzin mai an ni tih an inhriattîr tawh bawk a,” tiin a sawi bawk.—Heb. 11:13.

Israelte Tâna Vaukhânna

4. Israelte chu an ram an luah hmain eng vaukhânna nge pêk an nih?

4 Abrahama thlah, Israelte chu an lo pungin, a tâwpah chuan ram leh dân nei hnam pakhata din an lo ni ta a. (Gen. 48:4; Deut. 6:1, 2) Israel mite chuan an ram Neitu dik tak chu Jehova a ni tih an theihnghilh ngai tûr a ni lo. (Lev. 25:23) Anni chu in Neitu duhzâwng anga awm ngai in luahtute ang mai an ni a. Chu bâkah, “mihring hi chhang chauhvin an nung lo” tih an hre reng tûr a ni a; an hausakna chuan Jehova a theihnghilhtîr tûr a ni lo bawk. (Deut. 8:1-3) Israelte chu an rama an inbenbel hmain, he vaukhânna hi pêk an ni: “Heti hi a ni ang a, LALPA in Pathianin in pu, Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnêna chhechhama a pêk che u ram, in din ni hauh lo, khaw ropui leh mawi tak tak te, in tihkhah ni hauh lo, thil ṭha tinrênga khat in te, in chhun ni hauh lo, tuikhur chhun sa te, in chîn ni hauh lo, grêp huan leh oliv thing te awmnaa a hruai luh che u a, in ei a, in tlai hle hun chuan, fîmkhur hle ang che u, chutilochuan . . . LALPA chu in theihnghilh mai dah ang e,” tih hi.—Deut. 6:10-12.

5. Engvângin nge Jehova’n Israelte a hnâwl a, eng hnam thar hnênah nge a duhsakna a pêk tâk?

5 Chu vaukhânna chu bulbâl nei lo a ni lo. Nehemia hun lai chuan Levia-ho ṭhenkhat chuan Israelte’n Ram Tiam an luah hnua thilthleng chu zak tak chungin an hre chhuak a ni. Israel mite’n in nuam takte an luah a, ei tûr leh uain hnianghnâr tak an neih hnu chuan, “an ei a, an puar a, an lo thau va.” Pathian lakah an hel a, anmahni vaukhân tûra a tirh zâwlneite chu an that a. Chuvângin, Jehova chuan an hmêlmate kutah a pe a ni. (Nehemia 9:25-27 chhiar rawh; Hos. 13:6-9) Chu mi hnu chuan, Rom awpna hnuaiah rinna nei lo Juda mite chu thutiam Messia tihhlum hial khawpin an kal thui ta! Chuvângin, Jehova chuan anmahni chu a hnâwl a, a duhsakna chu hnam thar, thlarau lam Israelte hnênah a pe ta a ni.—Mt. 21:43; Tirh. 7:51, 52; Gal. 6:16.

‘Khawvêla Mi An Ni Lo’

6, 7. (a) Isua’n a hnungzuitute khawvêl thlîr dân tûr a sawi chu engtin nge i hrilhfiah ang? (b) Engvângin nge Kristian dikte chu Setana khawvêla mi an nih loh vang?

6 He thuziak tîr lama kan sawi tâk ang khân, Kristian kohhran Lû, Isua Krista chuan a hnungzuitute chu Setana khawvêl suaksual tak lak aṭanga an inlâk hran tûr thu a târ lang chiang hle a. A thih hma lawkin a zirtîrte hnênah: “Nangni khawvêla mi ni ula, khawvêlin amaha mi a hmangaih tûr; khawvêla mi in ni si lo va, khawvêla mi ka thlan chhuah zâwk che u avâng hian khawvêlin a hua che u a ni e,” tiin a hrilh a ni.—Joh. 15:19.

7 Kristianna a lo darh zauh zêl chuan, Kristiante chu khawvêl mite ang lo ni chhovin, an thil chînte an zâwm chho ve mai tûr an ni em? Ni lo ve. Khawi hmunah pawh awm se, Setana khawvêl laka an danglamzia an lantîr zêl tûr a ni. Krista thih hnu kum 30 vêlah tirhkoh Petera chuan Rom ram hmun hrang hranga awm Kristiante hnênah heti hian lehkha a thawn a ni: “Duh takte u, mikhual leh khualzin in nih avângin, thlarau do ṭhîntu tisa châknate bânsan tûrin ka ngên che u; Jentailte zînga in chêtzia chu mawi tak ni rawh se,” tiin.—1 Pet. 1:1; 2:11, 12.

8. Engtin nge thilthleng chanchin ziak mi pakhat chuan Kristian hmasate khawvêla mi an nih loh dân a târ lan?

8 Rom ho awpna hnuaiah Kristian hmasate “mikhual leh khualzin” anga an khawsakzia nemnghetin, thilthleng chanchin ziak mi Kenneth Scott Latourette-a chuan heti hian a ziak a: “Kum zabi pathumna thlengin Kristiante chuan tihduhdahna an tâwk deuh reng a, a châng chuan a nasa thei hle tih chu tlâng hriat a ni. . . . Puhna dik lo chi hrang hrang a awm a. Kristiante chu milem biakna thiltiha an tel duh loh avângin, Pathian awm ring lo mi anga ngaih an ni. Anni chu vântlâng nun tam tak—mi lem beho kût nîte, Kristiante’n milem beho thurin te, thiltih te, leh nungchang khawlohna hlîra khat nia an ngaih khawtlâng intihhlimna thil—angahte an tel loh avângin mihring hawtute anga diriam an ni,” tiin.

Khawvêl Hmang Lutuk Suh

9. Kristian dik kan nih angin, engtin nge “mihring hawtute” kan nih lohzia kan târ lan?

9 Tûn lai dinhmun hi eng ang nge ni? Kristian hmasate ang bawkin “tûn lai khawvêl sual tak” lakah hian kan inlahrang a. (Gal. 1:4) He mi avâng hian, mi tam takin min hre thiam lo va, a ṭhen phei chuan min haw hial a ni. Chuti chung pawhin, “mihring hawtute” zawng kan ni hauh lo. Kan mihringpuite kan hmangaih avângin, in tina kalin, kan hmuh apiangte hnêna Pathian “ram chanchin ṭha” hril tûrin theih tâwp kan chhuah a ni. (Mt. 22:39; 24:14) Chu chu Krista hnuaia Jehova Lalram sawrkârin mihring ṭha famkim lote rorêlna chu a rawn titâwp thuai ang a, felna khawvêl tharin a rawn thlâk thuai dâwn tih kan rin tlat avânga ti kan ni.—Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13.

10, 11. (a) Engtin nge khawvêl a âwm tâwka kan hman? (b) Kristian harhfîmte’n a lutuka khawvêl an hman loh dân kawng ṭhenkhat chu engte nge ni?

10 Khawvêl tâwpna a hnaih tawhzia ngaihtuahin, keini Jehova chhiahhlawhte chuan he khawvêl boral mêka inbenbel hi a hun lo tih kan hria a. Tirhkoh Paula thu: “Unaute u, hei hi ka ti a ni: tûn achinah chuan . . . leitute chu nei lo anga an awm theihna tûr leh, khawvêl hmangtute chu hmang lutuk lova an awm theihna tûrin hun hi tihtawiin a awm a ni; he khawvêl awm dân hi a boral mêk a nih hi,” tih chu kan zâwm a ni. (1 Kor. 7:29-31) Mahse, engtin nge tûn laia Kristiante chuan khawvêl an hman? Hêngahte hian an hmang a ni: tûn lai khâwl lam thiamna leh inbiak pawhna thilte chu ṭawng tam taka Bible hriatna khawvêl puma thehdarh nân an hmang a; mahni leh chhûngte châwm nân khawvêl an hmang bawk a; tin, an nî tin mamawh châkkhaite leiin khawvêl an hmang bawk a ni. Amaherawhchu, khawvêl lam thilte leh hnathawhte chu a hmun tûr dik taka dahin, khawvêl an hmang lutuk lo.—1 Timothea 6:9, 10 chhiar rawh.

11 Kristian harhfîm takte chuan lehkha zir sânna chungchângah pawh khawvêl an hmang lutuk lo. Khawvêla mi tam takte chuan lehkha zir sân chu challang tak leh nuamsa taka khawsak theih nân loh theih loh niin an ngai a. Mahse, keini Kristiante hi he khawvêlah hian khualzin ang maiin kan awm a, thiltum dang kan ûm a. ‘Mahni tâna thil ropui zawn’ chu kan pumpelh a ni. (Jer. 45:5; Rom 12:16) Isua hnungzuitute kan nih avângin, a vaukhânna thu: “Fîmkhur ula, awhna rêng rêng lakah chuan invêng rawh u; sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo ve,” tih chu kan zâwm a. (Lk. 12:15) Chutiang chuan, Kristian naupangte chu thlarau lam thiltumte ûm a, ‘thinlung, thlarau, chakna, leh rilru zawng zawnga’ Jehova rawngbâwl tûra inbuatsaih lam ngaihtuah chunga an mamawh bul puite neih theihna tûr tâwk zirna dawng tûra fuih an ni. (Lk. 10:27) Chutianga an tih chuan, “Pathian lama ngah,” a nih loh leh hausa an ni thei ang.—Lk. 12:21; Matthaia 6:19-21 chhiar rawh.

Nun Lungkhamnate Indelh Rihtîr Suh

12, 13. Engtin nge Matthaia 6:31-33-a Isua thusawi kan zawmna chuan khawvêl mite laka min thliar hran?

12 Khawvêl lam thil chunga Jehova mite rilru put hmang chu khawvêl mite rilru put hmang ang a ni lo. He mi chungchângah, Isua chuan a hnungzuitute hnênah heti hian a sawi a ni: “‘Engnge kan ei ang?’ emaw, ‘Engnge kan in ang?’ emaw, ‘Eng sinin nge kan awm ang?’ emaw tih, lungkham suh u, Jentailten chûng zawng zawng chu an zawng ṭhîn a ni. Chûng zawng zawng chu in mamawh tih in Pa vâna mi’n a hre reng a ni. A ram leh a felna chu zawng hmasa zâwk rawh u, tichuan chûng zawng zawng chu a pêk belhchhah dâwn che u nia,” tiin. (Mt. 6:31-33) Unau tam takte chuan mahni thiltawn aṭang ngeiin, an Pa vâna mi’n an mamawh a pe ṭhîn tih an hria a ni.

13 “Pathian ngaihsakna hi lungawina tel zawngin hlâwkna nasa tak a ni.” (1 Tim. 6:6) Hei hi tûn lai khawvêl mite thlîr dân kalh chiah chu a ni. Entîr nân, mi an inneih hian, a tam zâwk chuan ‘engkim’—in chhûng bungraw awm thlapna in te, motor ṭha tak te, leh electronic lam thil a tûn lai ber berte—neih nghâl vek mai chu an duh ṭhîn. Amaherawhchu, he khawvêla khualzin ang maia awm Kristiante chuan thil inâwm tâwk leh an neih phâk bâk chu an ît lo. Mi tam takin Lalram thuchhuahtu thatho tak anga an hun leh tha tam zâwk an pêk theih nân tisa lam nawmsakna ṭhenkhat an hnâwl phal chu an fakawm hle. Mi dangte chuan pioneer ang te, Bethel-ah te, bial kantu ang te, a nih loh leh missionary angtein rawng an bâwl bawk. Jehova betu kan unaute tih tak zeta rawngbâwlna chu kan zain kan va hlut tak êm!

14. Isua sawi buh chi thehtu tehkhin thu aṭangin eng nge kan zir theih?

14 Buh chi thehtu tehkhin thu-ah, Isua chuan “khawvêl lungkhamna leh hausakna bumna” chuan kan thinlunga awm Pathian thu chu a dîp thei a, rah chhuah lovin min awmtîr thei tih a sawi a. (Mt. 13:22) He khawvêla khualzin anga lungâwi taka kan awmna chuan he thang hi min pumpelhtîr thei a. Chu chuan ‘mit fîm’ nei, a nih loh leh en bing nei, Pathian Ram thlîr reng chunga a kaihhawih thilte kan nuna dah pawimawh ber tûrin min ṭanpui a ni.—Mt. 6:22.

“Khawvêl Hi . . . A Boral Mêk A Ni”

15. Tûn lai khawvêl chungchângah Kristian dikte thlîr dân leh an nungchang nghawngtu eng thu nge tirhkoh Johana’n a sawi?

15 Kristian dikte’n he khawvêla “mikhual leh khualzin” ang mai nia kan inhriat chhan pakhat chu a nî a kin dâwn tawh tih kan rin tlat vâng a ni a. (1 Pet. 2:11; 2 Pet. 3:7) Hei hian nuna kan duhthlanna, kan châk zâwng, leh kan tihduhte chu a thunun a ni. ‘Khawvêl hi a châknate chawpa a boral mêk a, Pathian duhzâwng titu erawh chu kumkhuaa an awm reng dâwn’ avângin tirhkoh Johana chuan a unaute chu khawvêl leh a chhûnga thil awmte hmangaih lo tûrin a zilh a ni.—1 Joh. 2:15-17.

16. Engtin nge Pathian tâna tihhran bîk kan nihzia kan lantîr theih?

16 Israelte chu Jehova thu an âwih chuan “khawvêl hnam zawng zawng zîngah hian [Pathian] tân ro thlan bîk” an ni ang tih hrilhhriat an ni a. (Ex. 19:5) An rinawm chhûng chuan Israelte chu biakna leh nun dân phungah hnam dang zawng zawng zîngah an danglam bîk a. Chutiang bawkin tûn laiah pawh, Jehova chuan Setana khawvêl laka danglam bîk mite chu a tân a tihrang a ni. “Beiseina lâwmawm—kan Pathian ropui tak [leh] Chhandamtu Isua Krista ropuina inlârna chu—nghâkin, Pathian ngaihsak lohna leh khawvêl châknate bânsanin, tûn lai khawvêlah hian insûm leh fel tak leh Pathian ngaihsakin kan awm tûr a ni . . . Ani chuan bawhchhiatna zawng zawng lak ata min tlan theihna tûr leh, chi thlan bîk, thil ṭha tiha ṭhahnemngai, ama tâna a tihthianghlim theihna tûrin kan aiin a inpêk kha,” tia hrilh hriat kan ni. (Tit. 2:11-14) Chu “ama tâna a tihthianghlim” te zîngah chuan hriak thih Kristiante leh anmahni ṭanpuitu leh thlâwptu Isua “berâm dang” maktaduai tam takte an tel a ni.—Joh. 10:16.

17. Engvângin nge hriak thihte leh an ṭhian berâm dangte chuan he khawvêl suaksual taka khualzin ang maia an lo awm ṭhîn chu an inchhîr ngai loh vang?

17 Hriak thihte tâna “beiseina lâwmawm” tak chu vâna Krista nêna rorêl hi a ni a. (Thup. 5:10) Berâm dangte tâna leia chatuana nun beiseina a thlen famkim hun chuan, anni chu he khawvêl suaksual taka khualzin mai mai an ni tawh lo vang. In mawi takte an neiin, ei leh bâr lamah pawh an hnianghnâr tawh ang. (Sâm 37:10, 11; Is. 25:6; 65:21, 22) Israel mite ang lo takin, hêng malsâwmna zawng zawngte hi Jehova, “khawvêl zawng zawng Pathian” hnêna mi a ni tih an theihnghilh ngai lo vang. (Is. 54:5) Chutih hunah chuan, hriak thihte leh berâm dangte chuan he khawvêl suaksual taka khualzin ang maia an lo awm ṭhîn chu an inchhîr hauh lo vang. (w11-E 11/15)

Engtin Nge Kan Chhân Ang?

• Eng kawngin nge hmân laia mi rinawmte chu he khawvêla khualzin ang maia an lo khawsak?

• Kristian hmasate chu khawvêl lam thilah engtin nge an khawsak?

• Engtin nge Kristiante chuan khawvêl an hman lutuk loh?

• Engvângin nge he khawvêl suaksuala khualzin ang leka kan lo awm ṭhîn chu kan inchhîr ngai loh vang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 23-naa milem]

Kristian hmasate chuan tharum thawhna leh nungchang bawlhhlawhna tel intihhlimna chu an hnâwl