A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

I Tân Entawn Tûr Ṭha Nge A Nih, Vaukhânna Zâwk?

I Tân Entawn Tûr Ṭha Nge A Nih, Vaukhânna Zâwk?

I Tân Entawn Tûr Ṭha Nge A Nih, Vaukhânna Zâwk?

“Jakoba Pathian [chuan] . . . a kawng chanchinte chu min zirtîr ang a, a kalkawngahte chuan kan kal ang.”IS. 2:3.

1, 2. Eng kawngin nge Bible-a entîrna târ lante hi kan hlâwkpui theih?

BIBLE-A thuziakte hi i hlâwkpui thei tih i ring thlap a ni lâwm ni? Chutah chuan an nun kawng leh an mizia i entawn duh mipa leh hmeichhe rinawmte chanchin chu i hmu thei a ni. (Heb. 11:32-34) Amaherawhchu, vaukhânna târ lan—an thiltih emaw, rilru put hmang emaw i pumpelh ngei tûrte chanchin—pawh i hmuh ngei a rinawm bawk.

2 Dik takin, Bible-a târ lan mi ṭhenkhat chuan mize entawn tlâk leh tlâk lo an nei kawp a ni. Berâm vêngtu inngaitlâwm tak, a hnua lal thiltithei tak ni ta Davida chanchin hi ngaihtuah teh. Ani chu thutak ngainat leh Jehova rinchhan kawngah entawn tûr ṭha tak a ni a. Chutih rualin, Bath-sebi te, Uria te, leh âtthlâk taka chhiarpui huaihawt chungchângah te sual pawi tak a ti bawk a ni. Mahse, tûnah chuan a fapa—lal leh Bible ziaktu ni bawk—Solomona chungchâng kan thlûr bing ang a. Entawn tlâk a nihna lai kawng hnih kan en hmasa ang.

‘Solomona Finna’

3. Engvângin nge Solomona’n kan tân entawn tûr ṭha tak a siam tih kan sawi theih?

3 Solomona Ropui Zâwk, Isua Krista chuan Lal Solomona chu a fak hle a, kan tâna entawn tûr ṭha angin a sawi a ni. Rinhlelh hmang Juda ṭhenkhatte hnênah heti hian a sawi a: “Chhim lam lalnu kha ngaihtuah hunah chuan tûn lai chhuante hnenah hian a tho ve ang a, thiam loh a chantîr ang; Solomona fin ngaithla tur mahin kâwlkil ata a lo kal si a; ngai teh u, Solomona aia ropui zâwk hetah hian a awm asin,” tiin. (Mt. 12:42) Ni e, Solomona chu a finna avângin a hmingthang a, keini pawh finna nei ve tûrin min fuih bawk a ni.

4, 5. Engtin nge Solomona chuan finna a neih a, finna kan neih dân chu engtin nge Solomona neih dân laka a danglam?

4 Solomona a lal ṭan tirh chuan, a mumangah Pathian a inlâr a, a duhzâwng dîl tûrin a ti a. Thiltawn a nei tlêm tih inhriain, Solomona chuan finna a dîl a ni. (1 Lalte 3:5-9 chhiar rawh.) Hausakna leh ropuina dîl lova finna a dîl zâwk avângin Pathian chu a lâwm a, Solomona hnênah chuan “finna leh hriatna thinlung” a pe a, hausakna pawh a pêk belh bawk a ni. (1 Lal. 3:10-14) Isua sawi angin, Solomona finna chu a nasat êm avângin Seba lalnu pawhin amah ngeia hmuh tumin ram hla tak ata a rawn pan vang vang a ni.—1 Lal. 10:1, 4-9.

5 Mak tak maia finna dawn chu kan inbeisei lo. Solomona chuan “LALPA chuan finna a pe ṭhîn” tih a sawi a; mahse, chu Pathian pêk finna nei tûr chuan kan thawhrim a ngai tih hetiang hian a ziak bawk a ni: ‘Finna lamah i beng chhî la, i thinlung hriatna lam atân pe rawh,’ tiin. Chu mi chungchângah chuan ‘au’ tih leh ‘zawng’ tih ṭawngkamte pawh a hmang a. (Thuf. 2:1-6) Finna chu kan nei thei tih a chiang hle.

6. Eng kawngtein nge finna chungchânga Solomona entawn tûr siam kan hlâwkpui tih kan lantîr theih?

6 Hetianga inzawh hi a ṭha a ni: ‘Pathian finna khâwl khâwm kawnga Solomona entawn tûr siam chu ka ngai pawimawh em?’ tiin. Khawvêl sum leh pai dinhmun ngheh lohna chuan mi tam tak chu an hna leh sum leh pai lama rilru pe lehzual tûrin a chêttîr a, zirna an thlan tûr leh zir chen tûr chungchânga thu tlûkna an siamte chu a thunun bawk a ni. Nang leh i chhûngte chungchâng eng nge ni ve? In duhthlanna siam chuan Pathian finna chu in zawn a, in khâwl khâwmzia a târ lang em? In thil ngaihsak ber emaw, tum ber emaw siamremna chuan finna a neih lehzualtîr che u ang em? Finna neih leh nunpui chu chatuana in hlâwkna tûr a ni tak zet a ni. Solomona chuan heti hian a ziak a: “Tichuan felna leh rorêlna chu i lo hre thiam ang a, hleih neih lohna nên, a ni, kawng ṭha tinrêng pawh,” tiin.—Thuf. 2:9.

Biakna Dik Chawisânnain Remna A Thlen

7. Engtin nge Pathian tâna biak in ropui tak chu sak a nih?

7 Solomona chuan a lal ṭan tirh lamah Mosia hun lai aṭanga an lo hman tawh biak bûk chu biak in ropui taka thlâk tumin hma a la ṭan a. (1 Lal. 6:1) Chu chu Solomona biak in tiin kan ko pawh a ni thei; mahse, a tum chu in sak thiam tak ang emaw, thil ṭha titu mi hausa tak ang emawa hmingthan hi a ni lo. A nihna takah chuan, biak in sak rawt chhuaktu chu Davida a ni a, a hnênah Pathianin a sak dân tûr leh cheimawi dân tûr kimchang takin a hrilh a ni. Davida chuan chu in sak nân sum leh pai tam tak a thawh bawk. (2 Sam. 2, 12, 13; 1 Chro. 22:14-16) Mahse, kum sarih leh a chanve lai awh in sak hna chu Solomona kovah a tla ta zâwk a ni.—1 Lal. 6:37, 38; 7:51.

8, 9. (a) Hna ṭha thawh bânsan loh chungchângah Solomona hnên aṭangin entawn tûr ṭha eng nge kan neih? (b) Solomona’n biakna dik a chawisânna chuan eng nge a rah chhuah?

8 Chutiang chuan Solomona chuan hna ṭha thawh bânsan lohna kawngah leh thil pawimawhte dah pawimawh hmasakna kawngah entawn tûr ṭha tak a siam a. Biak in sak zawh a nih a, thuthlung bâwm dah luh a nih hnu chuan, Solomona chu vântlâng hmaah a ṭawngṭai a. Jehova hnêna a ṭawngṭainaah chuan: “He mi hmun lam hawia i chhiahhlawh hian ṭawngṭaina a chham tûr chu ngaithlaa nangin, ‘Chutah chuan ka hming chu a awm ang,’ i tihna hmun ngei in lamah hian chhûn leh zâna i mit i len reng ṭhîn theihna tûrin,” tih thute hi a tel a ni. (1 Lal. 8:6, 29) Israelte leh hnam dang mite chuan Pathian hming vuahna chu in lam hawiin an ṭawngṭai thei a ni.—1 Lal. 8:30, 41-43, 60.

9 Solomona’n biakna dik a chawisânna chuan eng nge a rah chhuah? Biak in hawnna an hman hnu chuan, mipuiho chu “LALPAN a chhiahhlawh Davida leh . . . Israelte chunga a ṭhatna chuti zozaia a lantîr avâng chuan rilru hlim leh lâwm takin,” an awm a. (1 Lal. 8:65, 66) Dik takin, Solomona rorêl hun kum 40 chhûng chu remna leh hmuingîlnain a khat a ni. (1 Lalte 4:20, 21, 25 chhiar rawh.) Chu chu Sâm 72-na chuan a târ lang a, Solomona Ropui Zâwk, Isua Krista rorêlna hnuaia kan neih tûr malsâwmnate hriat thiamna min pe a ni.—Sâm 7:6-8, 16.

Solomona Nuna Lang Vaukhânna

10. Solomona thil sual tih a khawi ber nge i rilrua lo lang nghâl?

10 Mahse, engvângin nge Solomona nun kawng chu vaukhânna a ni bawk kan tih theih? I rilruah hnam dang mi a nupuite leh a hmeite chu a lo lang hmasa pawh a ni thei a. Heti hian kan chhiar a ni: “Solomona chu a lo upat hnu chuan, a nupuite chuan pathian dangte lamah a thinlung an hruai kawisak a: tichuan . . . LALPA a Pathian lamah chuan a thinlung chu a lo ṭha famkim ta lo va,” tiin. (1 Lal. 11:1-6) A nun kawng âtthlâk tak zui loh chu i tum tlat ngei ang a. Mahse, Solomona nun kawngah chuan chu vaukhânna chauh chu em ni kan hmuh? Hmuh hmaih awlsam tak a nun kawng ṭhenkhat chu bih chiangin, kan tâna vaukhânna ni theite chu i lo en ang u.

11. Solomona nupui hmasa ber chungchângah eng thu tâwp nge kan siam theih?

11 Solomona chuan kum sawmli chhûng ro a rêl a. (2 Chro. 9:30) Chutiang a nih chuan 1 Lalte 14:21 aṭang hian eng thu tâwp nge i siam theih? (Chhiar rawh.) Chu Bible châng sawi dânin, Solomona a thih chuan a fapa Rehoboama chu kum 41 mi niin a lal ṭan a, a nu chu “Naami, Amon mi a ni.” Solomona chuan a lal ṭan hmain, milem pathian betu hmêlma hnama mi nupuiah a nei tihna a nih chu. (Ro. 10:6; 2 Sam. 10:6) Naami chuan milem pathiante chu a bia em? A lo be ṭhîn pawh ni se, milemte chu kalsanin, Rahabi leh Ruthi te angin Pathian dik a be ta pawh a ni mahna. (Rut. 1:16; 4:13-17; Mt. 1:5, 6) Chutiang pawh ni ta se, Solomona chuan Jehova rawngbâwl lotu, Amon mi puzawn leh pizawn te, leh chhûngkhatte a nei tho tho tihna a ni.

12, 13. Solomona chuan a lal ṭan tirh lamah eng thu tlûkna ṭha lo tak nge a siam a, eng angin nge a chhût mai theih?

12 Tichuan, lal a nih hnu chuan a dinhmun chu a chhe lehzual a. Solomona chuan “Aigupta lal Pharaoa nêna inkûngkaihna a siam a, Pharaoa fanu a nei a, . . . Davida khawpuiah a awmtîr a.” (1 Lal. 3:1) He Aigupta hmeichhia hian Ruthi entawnin Jehova betu a lo ni em? Chutiang a ni tih târ lanna eng mah a awm lo. Chutih ahnêkin, a hnuah Solomona chuan Davida khawpui pâwn lamah Pharaoa fanu tân (leh a chhiahhlawh Aigupta hmeichhiate tân pawh a nih rinawm tak) in chu a saksak zâwk a ni. Engvângin nge? Bible chuan chutianga a tih chhan chu betu dik ni lo tân thuthlung bâwm hnaia khawsak a rem loh vâng tih a sawi a ni.—2 Chro. 8:11.

13 Solomona chuan Aigupta lal fanu nupuia neih chu politics lama ṭangkaina nei dâwnin a hria pawh a ni mai thei; mahse, chu chu chhuanlam a tling em? Chu mi hma daih aṭang tawhin, Pathian chuan milem betu Kanaan-ho neih chu khapin, a hnam hming thlengin a târ lang thliah thliah a ni. (Ex. 34:11-16) Solomona chuan chûng hnam târ lante zîngah chuan Aigupta a tel hlei nêm tiin a chhût a ni thei ang em? Chutiangin a chhût pawh lo ni ta tehrêng se, chu chu a pawm tlâk ang em? A nihna takah chuan, a kawng zawh chuan Jehova’n hnam dang mi neih a hlauhawmna a sawi chiang tak—Israel mi chu biakna dik aṭanga dik lova a pêntîr theih thu—chu a ngaihthah tih a târ lang a ni.—Deuteronomy 7:1-4 chhiar rawh.

14. Engtin nge Solomona entîrna chu kan tân vaukhânna anga kan hman theih?

14 Solomona nun kawng chu kan tân vaukhânna kan nihtîr ang em? Unaunu chuan “Lalpaa awm mi” chauh nei tûra Pathian thupêk ngaihthahin, pâwnlam mi ngaihzâwng a neih chu inthiam chawp a tum pawh a ni thei a. (1 Kor. 7:39) Chutiang chi inthiam chawpna bawk hmangin mi tuemaw chuan school-a zirnain a phût bâk sport emaw, club emawa tel te, chhiah chawi tûr zât aia tlêm pêk te, a nih loh leh zahna thlen thei a thiltih zawh fiah a nih huna thu dik lo sawite chu a inthiam chawp ve mai thei a ni. Thil pawimawh tak hriat reng tûr chu, Solomona chuan a thil chhût dân ṭha famkim lo hmangin Pathian thupêk a bawhchhiatte lakah a inthiam chawp a, chutianga inthiam chawp ve mai chu kan tân pawh a hlauhawm a ni.

15. Engtin nge Jehova’n Solomona a dâwrnaah zahngaihna a lantîr a, mahse, eng nge kan hriat reng ang?

15 Solomona’n ram dang lal fanu nupuia a neih thu Bible-in a târ lan hnuah finna dîla a ṭawngṭaina Pathianin a chhânsak a, hausakna pawh A pêk belhchhah thu a târ lang chu a ngaihvenawm hle. (1 Lal. 3:10-13) Solomona chuan Pathian thupêkte ngaihthah mah se, Jehova’n lal atâna a hnâwl nghâl thu emaw, na taka a zilh thu emaw târ lanna a awm lo. Chu chu Pathianin vaivuta siam, ṭha famkim lo kan ni tih a hriatna nên a inmil a ni. (Sâm 103:10, 13, 14) Mahse, hei hi hre reng ang che: Kan thiltih chuan tûnah emaw, a hnu lamah emaw nghawng a nei thei tih hi.

Nupui Tam Tak A Nei!

16. Solomona chuan nupui tam tak neiin eng thupêk nge a ngaihthah?

16 Solomona ziak Hla Thlan Khâwmah chuan, lal chuan nula thianghlim pakhat chu lalnu 60 leh hmei 80 aia a hmêl ṭhat thu ngaisâng takin a sawi a. (HTK. 6:1, 8-10) Chu chu Solomona dinhmun sawina a nih chuan, chutih lai chuan nupui tam tak a nei tawh tihna a ni. A tam zâwk emaw, an vai emaw chu Pathian dik betu pawh lo ni tehrêng se, Pathianin Mosia hmangin Israel lal chuan “a rilru a vahbo loh nân nupui . . . a ngah tûr a ni lo,” tih kaihhruaina a lo pe tawh a ni. (Deut. 17:17) Mahse, Jehova chuan Solomona chu a hawisan ta chuang lo. A nihna takah chuan, Pathian chuan Solomona chu mal a la sâwm zui zêl a, Bible-a Hla Thlan Khâwmte bu ziak tûrin a hmang tho a ni.

17. Eng thil nihphung dik tak nge kan ngaihthah loh vang?

17 Hetiang a nih avâng hian Solomona chuan hremna tawng lovin Pathian thupêkte a ngaihthah thei a, keini pawhin kan thei ve dâwn tihna a ni em? Ni lo ve. Chutih ahnêkin, Pathian dawhtheihna chu hun eng emawti chhûng a awm chhunzawm zêl thei tihna zâwk a ni. Mahse, Pathian mite zînga tuemawin a rah ṭha lo seng nghâl si lova a thupêkte a ngaihthah theih avâng maiin a seng ngai dâwn lo tihna a ni lo. Solomona thuziak: “Thiltih sual chungah hremna hlen nghâl mai a nih ṭhin loh avângin, mihring fate thinlung chu thil sual ti tûrin a lo ngampa tawh ṭhîn a ni,” tih hi hre chhuak leh ang che. Tichuan: “Pathian ṭihtuten, amah ngei an ṭih avângin a ṭha [a nih loh leh, an tân thil a kal tluang] tho vang tih ka hria,” tiin a sawi belh a ni.—Thur. 8:11, 12.

18. Engtin nge Solomona chanchin chuan Galatia 6:7 thu dikzia a târ lan?

18 Solomona chuan chu thu dik chu lo zâwm zêl ta se la chuan a va ṭha dâwn tak êm! Ani chuan thil ṭha tam tak tiin, Pathian malsâwmna pawh rei tak chhûng a lo dawng tawh ngei mai. Mahse, hun a lo inher zêl chuan kawng dik lo chi hrang hrang a zawh a zawh ta mai a. Thil ṭha lo tak tih chu a chîng ta a ni. A hnua thlarauva thâwk khum tirhkoh Paula thuziak: “Bumin awm suh u; Pathian chu hmuhsit zia a ni lo ve; miin a theh apiang, chu mi vêk chu a seng bawk dâwn si a,” tih chu a va dik tak êm! (Gal. 6:7) A hnuah Solomona chuan Pathian thupêk a ngaihthah avângin rah ṭha lo tak chu a seng ta ngei a. Heti hian kan chhiar a ni: “Solomona chuan Pharaoa fanu chang lo pawh hnam dang hmeichhe tam tak Moab te, Amon te, Edom te, Zidon te, Hit-ho hmeichhiate a hmangaih a,” tiin. (1 Lal. 11:1) Chûng a nupuite zînga tam tak chuan pathian dik lote an be chhunzâwm zêl a nih hmêl a, chu chuan Solomona chungah nghawng a nei a. Pathian kalsanin, kan Pathian dawhthei tak duhsakna chu a hloh ta a ni.—1 Lalte 11:4-8 chhiar rawh.

A Entîrna Ṭha leh Ṭha Lo Aṭangin Inzir Rawh

19. Engvângin nge Bible-ah hian entawn tûr ṭha tam tak a chuang kan tih theih?

19 Jehova chuan Paula chu: “Pathian Lehkha Thua chhelna leh thlamuanna hmua beiseina kan neih theihna tûrin, hmân laia ziak apiangte chu keimahni min zirtîrna turin ziak a ni si a,” tia ziak tûrin a thâwk khum a ni. (Rom 15:4) Chûng thuziakte zîngah chuan rinna nasa tak nei mipa leh hmeichhiate entawn tûr siam ṭha tam tak a tel a. Paula chuan heti hian sawi thei a ni: “Engnge ka la sawi cheu vang? Gideona thu te, Baraka thu te, Samsona thu te, Jephthaa thu te leh Davida thu te, Samuela thu te, zâwlneiho thu te hril ila, hunin mi daih dâwn si lo va; chûngte chuan rinnain ramte an la a, thil fel an ti a, thutiamte an chang a, . . . chak lohna ata chak taka siamin an awm a,” tiin. (Heb. 11:32-34) Bible-a entawn tûr ṭhate chu zui a, nunpuiin kan hlâwkpui thei a, kan hlâwkpui ngei tûr a ni bawk.

20, 21. Engvângin nge Pathian Thua vaukhânna târ chhuahte hlâwkpui chu i tum tlat?

20 Mahse, Bible thuziak ṭhenkhatah chuan vaukhânna pawh a tel a. Chu chu Jehova’n a lo pawm a, a chhiahhlawh anga a lo hman ṭhin mipa leh hmeichhiate nunah kan hmu thei a ni. Bible kan chhiar hian, kawng dik an pênsan avânga kan tâna vaukhânna târ chhuahte lo ni ta Pathian mi ṭhenkhatin kawng dik an pênsanna leh an pênsan dân kan hre thei a. Ṭhenkhatin zawi zawia rilru put hmang dik lo emaw, ngaihtuahna ṭha lo emaw an neih avânga a tâwpa rah ṭha lo tak a chhuah dân kan hre thei a ni. Chûng thuziakte aṭangin engtin nge kan inzir theih ang? Hêng zawhnate inzawh chu kan duh ngei ang: ‘He mi hian chutiang ngaihtuahna ṭha lo chu engtin nge a neih ṭan? Chutiang chu ka chungah pawh a thleng ve thei ang em? Engtin nge chu chu pumpelh a, vaukhânna chu ka hlâwkpui zâwk theih ang?’ tiin.

21 Paula chu: “Chûng chu entîrna tûrin an chungah a lo thleng a nih kha; keini, hun tâwp lo thlennate hi, min zilhna tûrin an ziak a ni bawk a,” tia ziak tûra thlarauva thâwk khum a nih avângin, hêng entîrnate hi kan ngai pawimawh hle tûr a ni.—1 Kor. 10:11. (w11-E 12/15)

Eng Nge Kan Zir?

• Engvângin nge Bible-ah hian entawn tûr ṭha leh vaukhânna târ chhuahte kan hmuh?

• Engvângin nge Solomona chuan kawng dik lo chi hrang hrang a zawh a zawh tâk mai?

• Engtin nge Solomona vaukhânna târ chhuah chu i hlâwkpui theih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 15-naa milem]

Solomona chuan Pathian pêk finna a hmang

[Phêk 18-naa milemte]

Solomona chungchânga vaukhânna târ lan chu i hlâwkpui em?