A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Isua Tihrkohte Hnên Aṭangin Inring Renga Awm Dân Zir Rawh

Isua Tihrkohte Hnên Aṭangin Inring Renga Awm Dân Zir Rawh

Isua Tihrkohte Hnên Aṭangin Inring Renga Awm Dân Zir Rawh

“Mi vênpui rawh u.”—MT. 26:38.

ENG NGE KAN ZIR THEIH?

Thu hrilhna tûr hmun chungchânga kaihhruaina ngaih pawimawh chungchângah.

Ṭawngṭaina kawnga harhvân chungchângah.

Harsatna tâwk chung pawha chipchiar taka thu hrilh chungchângah.

1-3. Engtin nge Isua leia a nun tâwp zânah a tirhkohte chu invêng renga an awm loh va, engin nge an thil tihsual aṭanga an inzirzia târ lang?

ISUA lei lam nun tâwp zâna thilthleng kha han ngaihtuah teh. Isua chu a hmun ngainat takte zînga pakhat, Jerusalem chhak lawka Gethsemane huanah chuan a kal a. A tirhkoh rinawmte chuan an zui bawk a ni. A lungngaih êm avângin Isua chuan a ṭawngṭai theihna tûr hmun fianrial a mamawh a ni.—Mt. 26:36; Joh. 18:1, 2.

2 Tirhkohte zînga pathum—Petera, Jakoba, leh Johana—te chuan Isua chu huanah chuan an zui thui deuh va. An hnênah Isua chuan: “Hetah hian awm ula, mi vênpui rawh u,” a ti a, ṭawngṭai tûrin a kal hrang ta a. A lo kîr leh chuan a ṭhiante chu muhîlin a rawn hmu a. An hnênah chuan: ‘Inring rengin awm rawh u,’ tiin a ngên leh a ni. Chuti chung pawhin vawi hnih lai an mut hilhsan leh pek a! Chu mi zânah vêk chuan, tirhkohte chu an zain thlarau lamah an harhvâng lo. Isua chu an tlânchhiatsan hial a nih chu!—Mt. 26:38, 41, 56.

3 Tirhkohte chu inring renga an awm loh avângin an inchhîr ngei ang. Chûng mi rinawmte chuan an thiltih sual aṭangin an inzir nghâl a ni. Bible-a Tirhkohte bu chuan inring renga awmna kawnga entawn tûr ṭha an siam reng thu a târ lang a. An nun kawng entawn tlâk tak chuan an Kristian unaute pawh chutiang bawka awm tûrin a chêttîr ngei ang. Tûnah hian tûn hma zawng aiin inring renga kan awm a ngai a. (Mt. 24:42) Chuvângin, inring renga awm chungchânga Tirhkohte bu aṭanga kan zir theih thil pathumte i lo sawiho vang u.

THU HRILHNA TUR HMUN CHUNGCHANGA KAIHHRUAINA AN NGAI PAWIMAWH

4, 5. Engtin nge Paula leh a zinpuite chuan thlarau thianghlim kaihhruaina an dawn?

4 A bul ṭan nân tirhkohte chuan thu hrilhna tûr hmun chungchânga kaihhruaina chu an ngai pawimawh a. Thu ziak pakhatah chuan, Isua’n thlarau thianghlim hmanga tirhkoh Paula leh a zinpuite zin kawng dangdai tak a kaihhruai dân kan hmu a ni. (Tirh. 2:33) Chu mi chungchâng chu lo en ta ila.—Tirhkohte 16:6-10 chhiar rawh.

5 Paula, Sila, leh Timothea te chuan Galatia ram chhim lama awm Lustra khua chu an chhuahsan a. Ni engemaw zât hnuah chuan, mi tam tak khawsakna hmun, khawthlang lama Asia ram bial lam panna Rom mite kawngpui chu an va thleng a ni. Paula leh a zinpuite chuan mi tam takte awmna khawpuia thu an va hrilh theih nân chu kawngpui zawh chu an duh a. Mahse, thil engemaw tak hian kawng lakah a lo dang a ni. Châng 6-naah chuan: “Thlarau thianghlimin Asia rama thu hril a khap avângin Phrugia leh Galatia ram chu an fang chhuak ta a,” tih kan chhiar a. Bible-a târ lan loh kawng engemaw takin, thlarau thianghlim chuan chûng mite chu Asia rama thu hril lo tûrin a dang a ni. A lan dân chuan Isua’n Pathian thlarau hmangin Paula leh a ṭhiante chu hmun danga hruai a duh a ni ngei ang.

6, 7. (a) Bethunia khaw bulah chuan Paula leh a zinpuite chungah eng nge thleng? (b) Zirtîrte chuan eng thu tlûkna nge an siam a, chu chuan eng nge a rah chhuah?

6 Chûng mi thatho takte chuan khawi lam nge an pan tâk? Châng 7-na thu chuan heti a hrilhfiah a ni: “Tin, Musia ram kiang an thlenin Bethunia rama luh an tum a, nimahsela Isua thlarauvin a phal si lo va,” tiin. Asia rama thu an hrilh phal a nih tâk lohvah chuan Paula leh a ṭhiante chu Bethunia rama khawpuiahte thu hrilh tumin hmâr lamah an kal ta zâwk a. Amaherawhchu, Bethunia an thlen dâwnah Isua chuan thlarau thianghlim hmangin a lo dang leh ta a ni. Chutah zet zawng, a ngaihna an hre lo ngei ang. An thu hrilh tûr leh hrilh dân tûr chu an hria a; mahse, an hrilhna tûr hmun chu an hre lo a nih chu. Heti hian kan sawi thei ang: Asia rama thu hrilh an tum a—an hrilh thei si lo. Bethunia ram lama thu hrilh an tum leh a—an hrilh thei leh chuang si lo. Thu hrilh loh chu an tum ta mai em? Tum mai lo ve!

7 Tûn ṭumah hi chuan anni chuan mak ang taka lang thutlûkna an siam ta a. Châng 8-na chuan heti hian min hrilh a ni: “Chutichuan Musia ram chu an pêl a, Troas khuaah an chhuk ta a,” tiin. Tichuan khawthlang lam hawiin mêl 350 vêl an kal a, Makedonia ram pan nâna remchâng tak, Troas lawng chawlh hmun an thlen hma loh chuan khawpuite chu an kal pêl zêl a ni. Makedonia ramah chuan Paula leh a zinpuite chuan a ṭum thumna atân thu hrilh a’n tum leh a—chutah zet zawng thu hrilh theihna kawng chu zau takin a lo inhawng ta a ni. Châng 9-na chuan a dawta thil thleng chungchâng chu heti hian a sawi a: “Zânah Paulan mumang angin Makedonia rama mi mi pakhat dingin, ‘Makedonia ramah lo kai la, min pui rawh,’ tia ngên chiamin a hmu a,” tiin. A tâwpah chuan, Paula chuan thu hrilhna tûr hmun chu a hre ta a. Rei rial lovin, Makedonia lam chu lawngin an pan nghâl a ni.

8, 9. Paula zin kawng chanchin aṭangin eng nge kan zir theih?

8 He thuziak aṭang hian eng nge kan zir theih? Asia rama thu hril tûra Paula a chhuah hnuah chauh Pathian thlarau chu a rawn inrawlh tih chhinchhiah ang che u. Tichuan, Paula chu Bethunia bul a thlen hnuah chauh Isua chuan kaihhruaina a pe leh a. A tâwp berah chuan, Paula chu Troas a thlen hnuah chauh Isua’n Makedonia rama kal tûrin a kaihruai a ni. Kohhran Lû a nih angin, Isua chuan chutiang bawkin tûn laiah pawh min kaihruai thei a ni. (Kol. 1:18) Entîr nân, pioneer anga rawngbâwl emaw, thu hriltu mamawh zualna hmuna insawn emaw chu i ngaihtuah mai thei. Mahse, i thiltum tipuitling tûra rahbi engemawte i rah hnuah chauh Isua chuan Pathian thlarau hmangin a kaihruai che pawh a ni thei a ni. Entîr nân: Motor khalhtu chuan a motor chu a chêt sawn chauhvin vei lam emaw, ding lam emawa kawi tûrin a khalh thei a ni. Chutiang bawkin, Isua chuan kan chêt sawn chauhvin—kan thiltum thleng tûra taihmâk chhuaha ṭan kan lâk chauhvin—kan rawngbâwlna zauh tûrin min kaihhruai ang.

9 A nih leh, i ṭan lâkna chuan rah chhuah nghâl mai lo ta se engtin nge ni ang? Pathian thlarauvin a kaihruai lo che tih ngaih dân neiin i bânsan mai dâwn em ni ang? Awle, Paula ngei pawhin harsatna a tâwk tih hre reng ang che. Chuti chung pawhin, ani chuan kawngka inhawng a tawn hma loh chu zawng ngat ngatin, a kik chhunzawm zêl a ni. Chutiang bawkin, nang pawhin rawngbâwl theihna “kawngka zau tak leh sâwt tak” inhawng chu i zawn ngat ngat chuan, amah ang bawka malsâwm i ni thei ang.—1 Kor. 16:9.

TAWNGTAI KAWNGAH HARHVANG TAKIN AN AWM

10. Inring renga awm tûr chuan ṭawngṭai fan fan a ngai tih engin nge târ lang?

10 Tûnah chuan, kum zabi khatnaa kan Kristian unaute hnên aṭanga inring renga awm dân kawnga kan zir theih pahnihna: Ṭawngṭai kawngah harhvâng takin an awm, tih chu i lo ngaihtuah ang u. (1 Pet. 4:7) Inring renga awm tûr chuan ṭawngṭai fan fan a ngai a. Isua chuan Gethsemani huana man a nih hma chiah khân, a tirhkoh pathumte hnênah: “Inring rengin ṭawngṭai rawh u,” a ti tih, hre chhuak ta ila.—Mt. 26:41.

11, 12. Engvângin nge Heroda chuan Petera pawh tiamin Kristiante chu a tihduhdah a, engtin nge a tihduhdah?

11 Chu mi ṭuma tel ve Petera chuan a hnuah ṭawngṭaina thiltihtheihzia chu amah ngeiin a tawng a ni. (Tirhkohte 12:1-6 chhiar rawh.) He mi châng tîr lamah hian, Judate duhsak a hlawh nân Heroda’n Kristiante a tiduhdah ṭan tih kan hmu a. Ani chuan Jakoba chu Isua nêna inṭhian ṭha tak, tirhkoh a nih thu a hre chiang hle. Chuvângin, Heroda chuan Jakoba chu “khandaihin a sâthlum” a. (Châng 2) Chutiang chuan, kohhran chuan tirhkoh duhawm tak chu a chân a ni. Chu chu unaute tân fiahna a va ni tak êm!

12 Heroda’n eng nge a tihbelh? Châng 3-na chuan: “Chu chuan Judate a tilâwm tih a hriatin Petera pawh chu man a tum leh zêl a,” a ti. Mahse tân inte chuan Petera pawh tiamin, tirhkohte chu a khuahkhirh zo ṭhîn lo. (Tirh. 5:17-20) Chu chu Heroda pawhin a hre chiang hle tih Petera tlân chhuahtîr loh a tum tlat dân aṭangin a hriat theih a ni. Petera chu “sipai pâwl li, pali ṭheuh zêlin a vên chhâwktîr a; Kalhlên Kût zawhin mi zawng zawng hnênah hruai chhuah a tum,” a ni. (Châng 4) Han ngaihtuah teh! Heroda chuan Petera chu a tlân chhuah theih loh nân vêngtu sipai pahnih inkârah thir khaidiata phuarin, sipai 16-te chu a chhûn a zânin a invênchhâwktîr a ni. Heroda thiltum chu Kalhlên Kût zawha mipuite kuta pêk a, anmahni tihlâwm nâna Petera tihhlum chu a ni a. Chutiang dinhmun khirh tak kârah chuan, Petera Kristian unaute chuan eng nge an tih tâk ang?

13, 14. (a) Petera tân ina a tân khân kohhran unaute’n eng nge an tih? (b) Ṭawngṭaina chungchângah Petera Kristian unaute’n eng entawn tûr nge an siam?

13 Kohhrana unaute chuan an tih tûr chu an hai lo. Châng 5-naah heti hian kan chhiar a ni: “Chuvângin Petera chu tân inah chuan a awmtîr rih a; nimahsela kohhranhovin ama tân, ṭhahnemngai takin Pathian hnênah an ṭawngṭaisak ṭhîn a,” tiin. A ni, an unaupa duh tak tâna an ṭawngṭaina chu a nasain, rilru tih tak zetin an ngên a ni. Jakoba thihna chuan anni chu lungngai mangangin a awmtîr lo va; ṭawngṭainain awmzia a nei lo tih ngaih dân lah a neihtîr hek lo. Chu mi nêna inkalh takin, Pathian Jehova tân amah betu rinawmte ṭawngṭaina chu a pawimawh hle tih an hria a. Chûng ṭawngṭainate chu a duhzâwng nêna inmil a nih chuan, a chhâng ṭhîn a ni.—Heb. 13:18, 19; Jak. 5:16.

14 Petera Kristian unaute chhân lêt dân aṭangin eng nge kan zir theih? Inring renga awmnaah chuan mahni tân chauh ni lo, kan unaute tâna ṭawngṭaina pawh a tel a ni. (Eph. 6:18) Kan unau fiahna tâwk tuemaw hriat i nei em? Ṭhenkhat chuan tihduhdahna, sawrkâr khap behna, a nih loh leh leilung chhiatna engemaw tak chu an tâwk thei a. Engah nge an tân tih tak zeta i ṭawngṭai loh vang? Mi dangte hriat hlawh vak loh harsatna tâwkte pawh i hre mai thei a. Anni chuan chhûngkaw harsatna te, lunghnualna te, a nih loh leh hrisel lohnate pawh an tâwk a ni thei. I ṭawngṭai hmaa i ngaihtuah chuan, “Ṭawngṭaina ngaithlatu,” hnêna a hming lama i hrilh tûr harsatna tâwk tuemaw chu i hriat ngei a rinawm. Engvângin nge “ṭawngṭaina ngaithlatu,” Jehova i biak hunah an hming i lam theih tûr tuemawte chu i ngaihtuah loh vang?—Sâm 65:2.

15, 16. (a) Jehova vântirhkohvin Petera tân in ata a chhuah dân sawifiah rawh. (A hnuaia milem hi en rawh.) (b) Engvângin nge Jehova’n Petera a chhan chhuah dân ngaihtuah chu a thlamuan thlâk?

15 Mahse, Petera chungah eng thil nge thleng ta? Tân ina zan hnuhnûng ber a hman laia, vêngtu sipai pahnihte inkâra a muhîl bawrh bawrh laiin Petera chuan thil mak inzawm zata thleng chu a tawng a ni. (Tirhkohte 12:7-11 chhiar rawh.) Thil thleng chu han mitthla teh! Vawilehkhatah, tân in chhûng chu êng nasa takin a khat a. Vântirhkoh pakhat chu dingin, Petera chu hmanhmawh takin a kaitho va, chu chu vêngtute chuan an hmu ve lo niin a lang. Chutah a kuta an buntîr khaidiat chu a tla ta mai a nih chu! Tichuan, vântirhkoh chuan Petera chu tân in ata a hruai chhuak a, pâwna vêngtu lo dingte chu kal pêlin, a tâwpa pâwn chhuahna tûr thîr kawngkhâr lian tak an va thlen chuan, chu chu amahin “a inhawng chawp” a ni. Tân in pâwn an va thlen chuan, vântirhkoh chuan a kalsan a. Petera chu chhuah zalên a ni ta dêr mai!

16 Pathian Jehova’n a chhiahhlawhte chhan chhuak tûra thiltihtheihna tiam chin nei lo a neihzia ngaihtuahna chuan kan rinna a tichak hle a ni lâwm ni? Tûn laiah chuan, Pathian Jehova’n chutianga mak taka min chhan chhuah chu kan beisei lo ngei mai. Amaherawhchu, tûn laia a mite tân a thiltihtheihna a hmang ṭhîn tih chu kan ring tlat a ni. (2 Chro. 16:9) A thlarau thianghlim chak tak hmangin, fiahna kan tawn engpawh chu tuar thei tûrin min ṭanpui thei a. (2 Kor. 4:7; 2 Pet. 2:9) Nakin lawkah a Fapa hmangin tuma tlân chhuah theih lohna tân in—thihna—ata mi chhiarsên lohte chu a chhuah zalên bawk ang. (Joh. 5:28, 29) Pathian Jehova thutiam kan rin tlatna chuan, tûn laia fiahna kan tawh hunah nasa takin min tihuaisen thei a ni.

HARSATNA KARAH CHIPCHIAR TAKIN THU AN HRIL ZEL

17. Engtin nge Paula chuan ṭhahnemngai leh hun hmâwr tawhzia hre chunga thu hrilhna kawngah entawn tûr ṭha a siam?

17 Tirhkohte hnên aṭanga inring renga awmna kawnga kan zir theih a pathumna chu hei hi a ni: Harsatna kârah chipchiar takin thu an hril zêl, tih hi. Inring renga awm tûr chuan ṭhahnemngaihna leh hun hmâwr tawhzia hriatna nêna thu hrilh a ngai a. He mi kawngah hian tirhkoh Paula hi entawn tûr langsâr tak a ni. Ani chu ṭhahnemngai taka inhmangin, khual khuaahte a zin kual nasa a, kohhran tam tak a din bawk a ni. Harsatna tam tak a tuar chung pawhin, a ṭhahnemngaihna emaw, hun hmâwr tawhzia a hriatna emaw chu a hloh ngai lo.—2 Kor. 11:23-29.

18. Engtin nge Paula chuan Rome khuaa a tânnaah pawh thu a hrilh chhunzawm zêl?

18 Paula chanchin kan hriat theih hnuhnûng ber, Tirhkohte bung 28-a chhinchhiah chu lo en ta ila. Tirhkoh chu Nero-a hmaa a inlanna tûr Rom khua a lo thleng a. Chutah chuan tân ina khung a ni a, a vêngtu nên thîr khaidiata thlun a nih ngei a rinawm. Mahse, eng ang khaidiat mahin tirhkoh ṭhahnemngai tak chu thu hril lo tûrin a ngawihtîr thei lo. Paula chuan thu hrilh theih dân kawng a hmu zêl a ni. (Tirhkohte 28:17, 23, 24 chhiar rawh.) Ni thum hnuah chuan, Paula chuan Judate hotu deuh apiang chu an hnêna thu a hrilh theih nân a ko khâwm a. Tichuan, an ni ruatah chuan thu hrilhna nasa zâwk a nei a ni. Châng 23-a chuan heti hian min hrilh a: “Tin, [tualchhûnga awm Judate chuan] nî an tiam a, chu mi niah chuan a thlen inah a hnênah mi tam tak an lo kal a; zîng aṭangin tlai lam thlengin an hnênah chu thu chu a hrilhfiah a, Pathian ram thu a hriattîr a, Mosia Dân Lehkha thu leh Zâwlneite Lehkhabu thuin Isua lamah anmahni a thlêm a thlêm a,” tiin.

19, 20. (a) Engvângin nge Paula chu thu hrilhna kawngah a hlawhtlin êm êm? (b) Paula chuan mi zawng zawngin chanchin ṭha an pawm lohna chu engtin nge a chhân lêt?

19 Engvângin nge Paula chu thu hrilhna kawngah a hlawhtlin êm êm? Châng 23-nain a chhan engemaw zât a târ lan hi han en teh u. (1) Pathian Ram leh Isua Krista chu a bul fûk ber a. (2) A thu ngaithlatute thinlung khawih tûrin anmahni chu “a thlêm a thlêm,” a nih loh leh hmin a tum bawk a. (3) Pathian Lehkha Thu, Mosia Dân lehkha thu leh Zâwlneite Lehkhabu thute aṭangin a sawipui a. (4) ‘Zîng aṭanga tlai lam thlenga’ thu hrilhin, mahni hmasialna rilru put hmang a neih lohzia a lantîr a ni. Paula chuan thu thiltithei tak sawi mah se, mi zawng zawngin a thusawi chu an pawm vek lo. Châng 24 chuan: “A ṭhenin a thu chu an ring a, a ṭhenin an ring lo va,” a ti. Tichuan, mipui zîngah inṭhenna a lo awm a, an ṭin darh ta a ni.

20 Mi zawng zawngin chanchin ṭha an pawm loh avângin Paula chu a lungni lo mai em? Hnai lo ve! Châng 30 leh 31-na chuan: “Paula chu kum hnih pumhlûm ama in hawhah a awm a, a hnêna lût apiang a lâwm ṭhîn a. Pathian ram thu a hrilh a, Lal Isua Krista thu pawh huai takin a zirtîr ṭhîn a, tumahin amah an khap si lo va,” tiin min hrilh a. Chu thu thlamuanthlâk tak hmang chuan, Tirhkohte bu chu tihtâwp a ni.

21. Ina tântîr a nih laia Paula entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih?

21 Paula entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih? Pâwn chhuak thei lova ina tântîr a nih lai khân, Paula chu in tina thu hrilhin a chhuak thei lo. Chuti chung pawhin, beisei bo takin a awm lo va, a hnêna lo kal apiangte hnênah thu a hril ṭhîn a ni. Chutiang bawkin, tûn laia Pathian mi tam takte chuan an rinna avânga dik lo taka tântîr an nih pawhin hlimna chu nei rengin, thu an hril reng tho a ni. Kan unau duh tak ṭhenkhat chu pâwn chhuak thei lovin an awm a, an kum upat vâng emaw, an dam loh vâng emawa nursing home-a khawsa pawh an awm hial bawk. Chuti chung pawhin, Pathian an hmangaihna chu a ngheh ngaiin a nghet reng a ni. An theih ang tâwkin, doctor-te, inlêng te, leh an hnêna lo kal mi dangte hnênah thu an hril a. An thinlung duhzâwng tak chu hmun tina Pathian Ram chanchin hrilh hi a ni. An entawn tûr siam chu kan va ngaihlu tak êm!

22. (a) Tirhkohte bu kan hlâwkpui theih nâna min ṭanpuitu eng nge awm? (A chunga bâwm en rawh.) (b) He khawvêl kal hmang tâwpna tûr i nghah lai hian eng nge tih i tum tlat?

22 Tirhkohte bua târ lan Isua tirhkohte leh kum zabi khatnaa Kristian dangte hnên aṭang chuan invêng renga awmna kawnga zir tûr tam tak kan nei tih a chiang hle a ni. He khawvêl kal hmang tâwpna tûr hi kan nghah laiin, huaisen leh ṭhahnemngai taka thu hrilhna kawngah kum zabi khatnaa Kristiante entawn chu i tum tlat ang u. Tûnah hian Pathian Ram chungchâng chipchiar taka “hriattîr” tluka chanvo ropui zâwk engmah a awm lo!—Tirh. 28:23. (w12-E 01/15)

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 17-naa bâwm]

“Tirhkohte Bu Chu Ka Tan Tun Hma Ang A Ni Ngai Tawh Lo Vang”

Bial kantu pakhat chuan Pathian Ram Chungchâng “Chipchiar Takin Hriattîr Rawh”! tih lehkhabu Sâpṭawnga chhuah chu a chhiar hnuah heti hian a sawi a ni: “Tirhkohte Bu chu ka tân tûn hma ang a ni ngai tawh lo vang. Vawi tam tak ka lo ‘chhiar chhuak’ tawh ṭhîn a; mahse, bati êng hnuaia tarmit bâl bun chunga chhiar ang mai ka ni. Tûnah chuan chhûn êng taka a ropuina hmu ta ang mai niin ka inhria,” tiin.

[Phêk 16-naa milem]

Vântirhkoh chuan Petera chu thîr kawngkhâr lian tak a kal tlangpui