A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

‘Hnung Lama Thilte’ En Suh

‘Hnung Lama Thilte’ En Suh

‘Hnung Lama Thilte’ En Suh

“Tupawh leilehnaa kut nghata hnung lam en chu, Pathian rama mi ni tlâk a ni lo ve.” —LK. 9:62.

ENGTIN NGE KAN CHHAN ANG?

Engvângin nge ‘Lota nupui kan hriat reng’ ang?

Eng thil pathumte ngaihtuahna nge kan pumpelh ngai?

Engtin nge Jehova inawpna pâwl ruala ke kan pên?

1. Isua’n eng vaukhânna nge a pêk a, eng zawhna nge lo chhuak?

“LOTA nupui hre reng rawh u.” (Lk. 17:32) He vaukhânna, kum 2,000 dâwn lai kal tawha Isua pêk chu tûn hma zawng aiin a pawimawh tawh zâwk a. Mahse, he vaukhânna khûnkhân tak hmanga Isua sawi tum chu eng nge ni? A thusawi ngaithlatu Juda-ho tân chuan hrilhfiah a ngai lo. Lota nupui chunga thilthleng chu an hre ṭheuh si a. Ani chuan a chhûngte nêna Sodom an chhuahsan lai khân, thu âwih lovin hnung lam a hawi a, chi khâwn dingah a chan phah ta a ni.—Genesis 19:17, 26 chhiar rawh.

2. Lota nupuiin hnung lam a hawi chhan kha eng nge ni thei a, a thu âwih lohna avângin a chungah eng nge thleng?

2 Engvângin nge Lota nupui chu a leh hawi rêng rêng? Thilthleng hriat a châk vâng a ni ang em? Chutiang thil a thlen a rin loh vâng emaw, rinna a tlâkchham vâng emaw a ni em? Nge ni a, Sodom-a a kalsan tâk a thil neih zawng zawngte a ui vâng zâwk? (Lk. 17:31) A hawi lêt chhan chu eng pawh ni se, a thu âwih lohna avângin a nun a chân phah a ni. Han ngaihtuah teh! Sodom leh Gomorra mi herh-ho thih nîah ngei chuan a thi ve ta a ni. Chuvângin, Isua’n: “Lota nupui hre reng rawh u,” a ti pawh hi a mak lo ve!

3. Engtin nge Isua chuan hnung lam hawi lêt loh a pawimawhzia a sawi uar?

3 Tûn laiah kan tân pawh hnung lam hawi lêt loh chu a pawimawh hle a. Zirtîr a nih hmaa a chhûngte thlah phawt dîltu Isua chhân lêt dân chuan hawi lêt loh a pawimawhzia a sawi uar hle a ni. Isua chuan heti hian a sawi: “Tupawh leilehnaa kut nghata hnung lam en chu, Pathian rama mi ni tlâk a ni lo ve,” tiin. (Lk. 9:62) Isua chu mi khirh tak emaw, mite hriat thiamna nei lo emaw a ni tihna a ni em? Ni lo ve, chu pa thil dîl chu mawhphurhna lâk duh loh vânga chhuanlam siam mai a ni tih a hria a ni. Isua chuan chutianga vuaichana chu ‘hnung lama thilte’ en ang tluk niin a sawi. Lei lettuin lei a leh laia hnung lam a hawi lawk emaw, a lei leh lai chawlhsan a, a hawi lêt emaw chu a pawi viau em ni? A enga zâwk pawh ni se, a thiltih lai ata lâk pênin a awm hrim hrim a, a hnain a chhiat phah thei a ni.

4. Eng thil nge kan thlîr reng ang?

4 Hun kal tawh ngaihtuaha hawi lêt ai chuan, thil lo la thleng tûr lam chu kan thlîr zâwk tûr a ni. He mi chungchâng thu Thufingte 4:25-in chiang taka a târ lan dân hi lo chhinchhiah ang che: “I mitin hma lam en la, ngîl takin hma lam thlîr rawh,” tih hi.

5. Hnung lama thilte en loh chhan tûr eng nge kan neih?

5 Hnung lama thilte en loh chhan tûr ṭha tak kan nei a. Chu chu eng nge ni? Tûn hi ‘ni hnuhnûngte’ a nih tawh vâng a ni. (2 Tim. 3:1) Tûna kan hmachhawn chu khawpui suaksual pahnih lek tihchhiatna ni lovin, khawvêl kalhmang zawng zawng tihchhiatna tûr hi a ni. Lota nupui thiltawn ang tawng ve lo tûrin engin nge min ṭanpui ang? A bul ṭan nân, en kan châk mai theih hnung lama thil ṭhenkhat chu kan hriat a ngai a. (2 Kor. 2:11) Chûngte chu eng nge a nih tih leh chûng thilte kan en loh theih dân tûr chu i lo ngaihtuah ang u.

HUN NUAM KAN LO HMAN TAWHTE

6. Engvângin nge kan hriatrengna hi a rin tlâk ṭhin loh?

6 Thil hlauhawm tak pakhat chu hun nuam kan lo hman tawhte chunga thlîr dân dik lo neih hi a ni. Kan hriatrengna hi a rin tlâk ṭhîn lo va. Tum lo deuhvin, hun kal tawha kan harsatna tawhte sawi nêpin, kan hlim lai hunte kan sawi pung hluai thei a, a nihna tak aia hun lo hmang nuam zâwkah kan inngai thei a ni. Chutiang thlîr dân dik lo chuan hun nuam kan lo hman tawhte ngaihna min neihtîr thei a. Mahse, Bible chuan: “Nang chuan zâwt suh, hmân lai nîte ṭhat zâwkzia, tûn lai aiin; hemi zawh hi, fin vâng a ni si lo,” tiin min vaukhân a ni. (Thur. 7:10) Engvângin nge hetiang ngaih dân hi a hlauhawm êm êm?

7-9. (a) Aiguptaa Israelte chungah eng thil nge thleng? (b) Israelte chuan lâwm chhan tûr eng thil nge an tawn? (c) Eng chungchângah nge Israelte chu lungni lova an phunnawi?

7 Mosia hun laia Israelte chunga thilthleng kha han ngaihtuah teh. Atîrin anni chu Aigupta rama mikhual anga ngaih ni mah se, Josefa thih hnuah Aigupta mite chuan “phurrita tirethei tûrin [Israelte] chungah hnathawk vêngtute an ruat ta a.” (Ex. 1:11) Pharaoa’n Israel mite tihtlêm a tum avângin, Pathian mite chuan a tâwpah hnam insuatna ang chi chu an tâwk ta a ni. (Ex. 1:15, 16, 22) Chuvângin, Pathian Jehova’n Mosia hnênah: “Aigupta rama ka mi awmte chu an hrehawmzia ka hmu reng asin, anmahni vêngtute avânga an au thâwmte chu ka lo hria a; an lungngaihnate chu ka hre reng si a,” a ti pawh hi thilmak a ni hran lo.—Ex. 3:7.

8 Israel mite an sal tânna ram ata zalên taka an kal chhuah laia an hlim dân tûr chu i suangtuah thei em? Anni chuan Pathian Jehova’n a thiltihtheihna hmanga lal chapo tak Pharaoa leh a mite chunga Hri Sâwm mak taka a lêntîrte chu an lo hmu tawh a ni. (Exodus 6:1, 6, 7 chhiar rawh.) A nihna takah chuan, Aigupta mite’n Israelte chu an kaltîr mai ni lovin, kal chhuak tûrin an nawr hial a, Pathian mite’n “Aigupta mite thil chu an rawksak” tih theih tûr khawpin, an rangkachak leh tangkarua te chu an pe a ni. (Ex. 12:33-36) Tin, Israelte chu Tuipui Sen-a Pharaoa leh a sipaite tihboralna an hmuh khân, an hlim lehzual a ni. (Ex. 14:30, 31) Chutiang thilthleng phûrawm takte han hmuhna chuan rinna a tichak tûr a va ni êm!

9 Mahse, mak taka chhan chhuah an nih hnu rei lo têa lungni lova an phunnawi ṭan ta mai chu rin harsa tak a ni. Eng chungchângah nge an phunnawi? Chaw chungchângah mawle! An ei atâna Jehova thilpêkah lungawi lovin, heti hian an phunnawi a ni: “Duh duha Aigupta rama sangha kan ei ṭhinte chu kan hre reng a, fanghmate, hmazilte, purûn hel ei mite, rûn bâlte, purûn vâr mite pawh: nimahsela tûnah chuan kan thlîng a ro zo ta, engmah rêng rêng beisei tûr a awm lo, manna mai lo hi chu,” tiin. (Num. 11:5, 6) Ni e, an thil thlîr dân chu an sal tânna rama kîr leh duh khawpin a lo dik ta lo va. (Num. 14:2-4) Israelte chuan hnung lama thilte an en a, Jehova duhsakna an chân ta a ni.—Num. 11:10.

10. Israelte entîrna chuan eng nge min zirtîr?

10 Kan zir tûr chu eng nge ni? Harsatna leh buaina kan tawh hian, hun kal tawha thil ṭha tak anga lang, thutak kan hriat hma hun emawte chu rilruah i vawng tlat lo vang u. Hun kal tawha kan thiltawnte aṭanga inzir emaw, hun nuam tak kan hmante ngaihtuah lêt veng veng chu sual hran lo mah se, hun kal tawhte thlîr dân inbûk tâwk leh dik kan neih chu a ngai a ni. Chuti lo chu, tûna kan dinhmuna kan lungawi lohna chu kan ti zual ang a, kan tûn hma nun lama kîr leh chu kan châk mai ang.—2 Petera 2:20-22 chhiar rawh.

TUN HMAA KAN INPEKNATE

11. Tûn hmaa inpêkna an lo neihte chu ṭhenkhat chuan engtin nge an thlîr?

11 Ṭhenkhat chuan tûn hmaa an inpêknate chu thlîr lêtin, hun remchâng ṭhate an chân phahna angin an thlîr a, a pawi hle. Zirna sâng ûmna tûr, challanna tûr, a nih loh leh hausak theihna tûr hun remchâng i neihte chu hnâwlin, chutiang thilte ûm loh chu i lo titlu tawh pawh a ni thei. Kan unau tam tak chuan sum dâwnna te, intihhlimna te, zirna te, leh infiamnate lama mi lâr tak nih theihna chu an kalsan a ni. Tûnah chuan hun a liam zo tawh a, tâwpna lah a lo la thleng si lo. Chûng thilte kalsan lo ta sela, mi eng ang nge an nih dâwn tihte chu i ngaihtuah em?

12. Engtin nge Paula chuan a thil kalsante chu a thlîr?

12 Tirhkoh Paula chuan Krista hnungzuitu a nih theih nân thil tam tak a kalsan a. (Phil. 3:4-6) Chûng a thil kalsante chu engtin nge a thlîr? Heti hian min hrilh a ni: “Ka tâna hlâwkna tûr apiangte chu chûng chu Krista avângin chânnaah ka ruat ta a ni,” tiin. Engvângin nge? Heti hian a sawi zawm a ni: “A ni tak meuh mai, ka Lalpa Krista Isua hriatna ropui bîkzia avângin thil engkim pawh chânnaah ka ruat a ni; amah avângin thil zawng zawng ka chân ta vek a, chûng chu hnâwmhneah lek ka ngai a, Krista ka hmuh theihna tûr[in],” tiin. * (Phil. 3:7, 8) Bawlhhlawh paihtuin a hnuah a thil paihte a ui ngai lo ang bawkin, Paula chuan khawvêl lama hun remchâng ṭha a kalsan tâkte chu a ui ngai lo. Chûng chu thil uihawm angah a thlîr tawh lo a ni.

13, 14. Paula entîrna siam chu engtin nge kan zui theih?

13 Hun remchâng kan chân tâkte kan lo chhût ṭan a nih chuan engin nge min ṭanpui ang? Paula entawnna hian min ṭanpui ang. Engtin nge? Tûna i thil neih hlutna chu chhût rawh. Pathian Jehova nêna inlaichînna hlu tak chu i nei a, mi rinawm tak angin a hria che a ni. (Heb. 6:10) Tûna kan neih thlarau lam malsâwmnate leh nakina kan la neih tûrte nêna khaikhin theih tûr eng thil nge khawvêlin min pêk theih tehrêng?—Marka 10:28-30 chhiar rawh.

14 Paula chuan rinawm taka awm zêl tûra min ṭanpui thei tûr thil dang pawh a sawi a. Ani chuan “hnung lama thil awmte chu theihnghilha, hma lama thil awmte chu banin” a awm tih a sawi a. (Phil. 3:13) Paula’n rahbi pawimawh ve ve pahnih a sawi hi lo chhinchhiah teh. A hmasa chu, kan thil kalsan tawhte ngaihtuah nâna kan hun leh tha leh zungte khawh ral lova theihnghilh ṭhak hi a ni. A pahnihna chu, a tâwpna thleng ṭêp tawh intlânsiaktu angin, kan hma lama thil awmte thlîra ban ṭâng ṭâng hi a ni.

15. Pathian chhiahhlawh rinawmte entîrna ngaihtuah chu engtin nge kan hlâwkpui?

15 Hmân lai leh tûn laia Pathian chhiahhlawh rinawmte entîrna kan han ngaihtuah hian, hnung lama thilte en lo va, hma lam pan zêl tûrin chakna kan neih belh thei a ni. Entîr nân, Abrahama leh Sari chuan an chhuahsan tâk Ur khawpui chu hre reng sela chuan, “hâwnna remchâng an hmu tawh ngei” ang. (Heb. 11:13-15) Mahse, an hâwng leh lo. Mosia chuan Aigupta a chhuahsan hmasak ṭum khân, a hnua Israelte kalsan engpawh aiin thil a kalsan tam zâwk a. Chuti chung pawhin, chûng thilte chu ui tak chunga a thlîr lêt thu kan hmu lo. Chutih ahnêkin, Bible chuan “Krista an hmuhsitna chu Aigupta ram rote ai chuan sum ropui zâwkah a ruat a; lâwmman pêk tûr chu a thlîr ṭhin avângin,” tih min hrilh a ni.—Heb. 11:26.

TUN HMAA THILTAWN ṬHA LOTE

16. Engtin nge tûn hmaa kan thiltawnte’n min nghawng theih?

16 Mahse, tûn hmaa kan thiltawn zawng zawngte chu a ṭha vek kher lo thei a. Tûn hmaa kan thil sual tih emaw, kan tihsual palhte emaw avângin kan rilru a hrehawm hle thei a ni. (Sâm 51:3) Zilhna khauh tak kan lo dawnte chuan kan rilru a la tina reng thei bawk. (Heb. 12:11) Chu bâkah, a tak emaw, ngaihruatna mai emaw pawh ni se, hleih neihna kan tawhte chuan kan rilru a luah reng thei bawk. (Sâm 55:2) Chutiang thiltawnte chu kan hnung lama thilte thlîr phah nâna hmang lo tûrin eng nge kan tih theih? Entîrna pathum i lo en ang u.

17. (a) Engvângin nge Paula chu “mi thianghlim zawng zawnga tê ber aia tê zâwk” anga a insawi? (b) Engin nge Paula chu ngaihtuahna ṭha lote chîm buaia awm lo tûrin ṭanpui?

17 Tûn hmaa kan thiltihsualte. Tirhkoh Paula chu “mi thianghlim zawng zawnga tê ber aia tê zâwk” niin a insawi a. (Eph. 3:8) Engah nge chutianga a inngaih? ‘Pathian kohhranho a tihduhdah avângin.’ (1 Kor. 15:9) Tûn hmaa a lo tihduhdah tawhte a tawh huna Paula rilru awm dân tûr chu i ngaihtuah thei em? Nimahsela, hêng ngaihtuahna ṭha lote inchîmbuaitîr aiin, Paula chuan a chunga lantîr ngilneihna nasa tak chu a thlîr tlat zâwk a. (1 Tim. 1:12-16) Chuta ṭanga lo awm lâwmna thinlung chuan a rawngbâwlnaah phûrna a pe a ni. Paula’n theihnghilh a tum tlat thilte zîngah chuan tûn hmaa a thil sual tihte a tel a ni. Keini pawhin kan chunga lantîr Pathian Jehova ngilneihna kan thlîr tlat chuan, kan thlâk theih loh hun kal tawha thilthlengte ṭûl lo taka lungkham avânga lo awm chauhna chu kan pumpelh ang a. Kan chakna chu tûna kan thawh tûr hna atân kan hmang thei ang.

18. (a) Zilhna thu kan dawnte a ṭha lo zâwnga kan ngaihtuah lêt chuan eng nge lo thleng thei? (b) Engtin nge zilhna dawn chungchângah Solomona thusawi chu kan zawm theih?

18 Zilhna khauh tak kan dawn. Zilhna kan lo dawnte lungawi lo taka thlîr lêt kan chîng a nih chuan engtin nge ni ang? Chu chuan rilru a tina mai ni lovin, chhiatna nasa tak, a tâwpa “inthlahdah,” a nih loh leh bânsan tawpna chu a thlen thei a ni. (Heb. 12:5) Zilhna thu ‘ngainêpin’ kan hnâwl emaw, kan pawm hnua ‘inthlahdahin’ kan bânsan emaw pawh ni se, a rah chhuah chu a inang reng a ni—zilhna chu kan hlâwkpui lova, insiamṭhat nân kan hmang lo, tih hi. Solomona thusawi: “Zirtîrna chu vuan tlat la, chhuah suh; vawng tlat rawh, i nunna a ni si a,” tih zawm chu a ṭha zâwk hle ngei ang. (Thuf. 4:13) Kawnga kaihhruaina târte zâwmtu motor khalhtu angin, zilhna thute chu pawma nunpuiin, hma lam i pan zêl ang u.—Thuf. 4:26, 27; Hebrai 12:12, 13 chhiar rawh.

19. Engtin nge Habakuka leh Jeremia rinna chu kan entawn theih?

19 Hleih neihna—a tak emaw, ngaihruat emaw. Dikna atâna Jehova autu zâwlnei Habakuka angin, Pathian Jehova’n thil dik lote awm a phal chhan chu kan hre thiam lo mai thei a. (Hab. 1:2, 3) Chu zâwlnei: “Ka lâwm zêl ang, LALPA-ah chuan, ka chhandamna Pathianah chuan ka lâwm cheu dâwn,” titu rinna entawn chu kan tân a pawimawh hle. (Hab. 3:18) Hmân lai Jeremia ang bawkin, hleih neih lohna Pathian, Jehova ring chunga “beiseina,” a nih loh leh nghah peihna kan neih chuan, thil engkim hi a hun taka siam ṭhat a ni dâwn tih kan ring tlat thei a ni.—ṬH. 3:19-24.

20. Engtin nge ‘Lota nupui kan hre reng’ tih kan lantîr theih?

20 Hun phûrawm takah kan awm a. Thil ropui tak a thleng mêk a, a aia ropui zâwk pawh a lo la thleng thuai ang. Kan zain, Jehova inawpna pâwl nên pheikhai rual takin i pên ang u. Hnung lama thilte en lo va, hma lam thlîr tlat tûra Bible fuihna chu i zâwm ang u. Chutiang chuan, ‘Lota nupui kan hre reng,’ a lo ni ang! (w12-E 03/15)

[Footnote]

^ par. 12 Heta ‘hnâwmhne’ tia lehlin atîra ziak thu mal chu “uite hnêna paih,” “ran êk,” “êk tum” tihna pawh a ni. Bible scholar pakhat sawi dânin, Paula ṭawngkam hman chuan “thil engmah lo leh tenawm tak, miin eng atân mah a tih tawh lohte hawisan hmakna” a kâwk a ni.

[Zirlai Atâna Zawhnate]