A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Kristian Upate—‘Kan Lâwmna Tûra Min Thawhpuitute’

Kristian Upate—‘Kan Lâwmna Tûra Min Thawhpuitute’

“In lâwmna ṭanpuitu [“thawhpuitu,” NW] kan ni.”—2 KOR. 1:24.

1. Korinth khuaa Kristiante chunga Paula lâwm nachhan chu eng nge?

A HUN chu C.E. 55 a ni a. Tirhkoh Paula chu lawng chawlhna khawpui Troas-ah awm mah se, Korinth khua chu a vei reng a ni. Chu mi kum tîr lamah chuan unaute zînga inhnialna a chhuah thu a hriat chuan a rilru a tina a. Pa anga a ngaihsak avângin anmahni siam ṭhat nân lehkha a thawn a ni. (1 Kor. 1:11; 4:15) An hnênah chuan a hna thawhpui Tita pawh a tîr a, Troas-a thil awm dân a rawn hrilh leh theihna tûrin ruahmanna a siam bawk a ni. Tûnah chuan Paula chuan Korinth khuaa mite chanchin hriat châk takin Tita chu Troas khuaah a lo nghâk mêk a. Mahse, Paula tâna beidawnthlâk takin Tita chu a lo thleng ta hauh lo mai. Paula chuan eng nge a tih tâk ang? Lawngin Makedonia ram a pan a, lâwmawm takin chutah chuan an va inhmu ta a ni. Tita chuan Korinth khuaa unaute’n Paula lehkha thawn chu an dawngsawng ṭha hle tih leh amah hmuh an châk tih a hrilh a. Chutiang chanchin ṭha tak mai a han hriat chuan Paula chu a “lâwm lehzual” a ni.—2 Kor. 2:12, 13; 7:5-9.

2. (a) Paula’n Korinth khuaa mite hnênah rinna leh lâwmna chungchâng eng nge a ziah? (b) Eng zawhnate nge kan ngaihtuah ang?

2 Chu mi hnu lawkah Paula chuan Korinth khuaa mite hnêna a lehkha thawn pahnihna a ziak a. Heti hian a hrilh a ni: “In rinna chungah lalna kan nei, ka ti lo va, in lâwmna ṭanpuitu [“thawhpuitu,” NW] kan ni, ka ti zâwk a ni; rinnaa ding in ni si a,” tiin. (2 Kor. 1:24) Paula sawi awmzia chu eng nge ni? Engtin nge chûng thute chuan tûn laia Kristian upate chu a nghawng ang?

KAN RINNA LEH KAN LAWMNA

3. (a) Paula’n: “Rinnaa ding in ni,” tia a ziah khân eng a tihna nge ni? (b) Engtin nge tun laia upate’n Paula entawn tûr siam chu an zui?

3 Paula chuan kan biakna pêng pawimawh tak pahnih—rinna leh lâwmna chungchâng a sawi a. Rinna chungchângah: “In rinna chungah lalna kan nei, ka ti lo va, . . . rinnaa ding in ni si a,” tia a ziah hi ngaihtuah lêt leh teh. He thu hmang hian Paula chuan Korinth khuaa unaute chu amah vâng emaw, mi dang vâng emaw ni lova, anmahniin Pathian an rinna avânga ding an ni tih a pawm a ni. Hei vâng hian, Paula chuan a unaute rinna thunun chu a ṭûlna a hre lo va, chutianga tih duhna pawh a nei hek lo. Anni chu Kristian rinawm, thil dik tih duhna nei an ni tih a ring tlat a ni. (2 Kor. 2:3) Tûn laiah pawh upate chuan an unaute rinna leh Pathian rawngbâwl chhan chu ringhlel lovin Paula entawn tûr siam chu an zui a. (2 Thes. 3:4) Kohhran tân dân khirh takte siam ai chuan, Bible thu bulte leh Jehova inawpna pâwl kaihhruaina chu an rinchhan tlat zâwk a ni. Tihah chuan, tûn laia upate chuan an unaute rinna chunga lalna an nei si lo.—1 Pet. 5:2, 3

4. (a) Paula chuan: ‘In lâwmna tûra thawhpuitu kan ni,” tia a sawi khân eng a sawi tumna nge? (b) Engtin nge tûn laia upate chuan Paula mizia chu an entawn?

4 Paula chuan: ‘In lâwmna tûra thawhpuitu kan ni,’ tiin a sawi bawk a. Hetianga a sawi hian, amah leh a ṭhian hnaite chungchâng a ni, a sawi ni. Engvângin nge an chungchâng a sawina a ni kan tih theih? Aw le, chu a lehkha vêkah Paula chuan: “Isua . . . thu kei leh Silvana leh Timothean in zînga kan hrilha kha,” tia a ziah khân Korinth khuaa mite hnênah a ṭhian pahnihte chu a hriat nawntîr a ni. (2 Kor. 1:19) Chubâkah, Paula chuan a lehkha thawnah “hnathawhpui” tih thu mal a hman apiangin a ṭhian hnai tak hêng, Apollova te, Akuila te, Priskili te, Timothea te, Tita te, leh mi dangte a sawina a ni fo ṭhîn. (Rom 16:3, 21; 1 Kor. 3:6-9; 2 Kor. 8:23) Chuvângin, Paula chuan: ‘In lâwmna tûra thawhpuitu kan ni,’ tia sawiin Korinth khuaa mite chu amah leh a ṭhiante’n kohhrana hlimna awmtîr tûrin theih tâwp an chhuah duh tih a târ lang a. Tûn laiah pawh Kristian upate chuan chutiang bawka tih chu an duh a. ‘Lâwm chunga Jehova rawng bâwl’ tûra an unaute theih tâwp chhuaha ṭanpui chu an duh a ni.—Sâm 100:2; Phil. 1:25.

5. Eng zawhna chhânna nge kan ngaihtuah ang a, eng nge kan ngaihtuah ang?

5 Tûn hnai khân, khawvêl hmun hrang hranga awm unau ṭhahnemngai takte chu: “Upate thusawi leh thiltih engin nge i hlimna leh lâwmna belhchhah?” tih zawhna chhâng tûra sâwm an ni a. Chûng unaute chhânna kan ngaihtuahho laiin, an chhân dân leh nangma chhân tum dân chu khaikhin ang che. Chu bâkah, mi tinte hian tualchhûng kohhrana hlimna leh lâwmna kan awmtîr theih dân tûr chu i lo ngaihtuah ṭheuh ang u. *

“DUH TAK PERSI . . . KHA CHIBAI MI BUKSAK ANG CHE”

6, 7. (a) Upate’n Isua, Paula, leh Pathian chhiahhlawh dangte an entawn theih dân kawng khat chu eng nge ni? (b) Engvângin nge kan unaute hming hriatna chuan an hlimna leh lâwmna a belhchhah?

6 Kan unau tam takte chuan upate’n mi mal taka ngaihsakna an lantîr hian an hlimin an lâwm lehzual tih an sawi a. Chutianga upate’n an tih theih dân kawng khat chu, Davida, Elihu, leh Isua ngei entawn tûr siam zui hi a ni. (2 Samuela 9:6; Joba 33:1; Luka 19:5 chhiar rawh.) Hêng Jehova chhiahhlawh zawng zawngte hian mi chu an hminga kovin, an ngaihsakna an lantîr a. Paula pawhin kohhran unaute hming hriat leh an hminga koh a pawimawhna chu a hriain, a ngaihlu a ni. A lehkha thawn pakhat phei chu unau 25 aia tam, an hming lama chibai bûkin a titâwp a; chûng zîngah chuan Paula’n: “Duh tak, Persi,” tia a sawi Kristian unaunu Persi pawh a tel a ni.—Rom 16:3-15.

7 Upa ṭhenkhatte chuan hming chhinchhiah harsa an ti hle ṭhîn a. Chuti chung pawha mi dangte hming chhinchhiah tûra theih tâwp an chhuah hian, ‘Ka tân i pawimawh,’ tiin unaute an hrilh ang a ni. (Ex. 33:17) Upate chuan Vênnainsâng Zirnaah emaw, inkhâwm dangah emaw zawhna chhâng tûra an sâwm huna an hminga an kohna chuan an unaute hlimna leh lâwmna chu a belhchhah lehzual ngei ang.—Johana 10:13 nên khaikhin rawh.

“LALPAA THAWK RIM EM EM TAWH KHA”

8. Paula’n Jehova leh Isua entawn tur siam a zui dân pawimawh tak kawng khat chu eng nge ni?

8 Paula chuan mi dangte tih tak zeta fakin anmahni ngaihsakna a lantîr bawk a, chu chu kan unaute hlimna leh lâwmna belhchhah theih dân kawng pawimawh tak dang a ni. Chuvângin, unaute lâwmna tûra thawh a châkzia a ziahna lehkha thawn ngai bawkah chuan heti hian a ziak tel a ni: “Ka chhuanzia che u hi a nasa a ni,” tiin. (2 Kor. 7:4) Hêng fakna thute hian Korinth khuaa unaute thinlung chu a tilâwm hle ngei ang. Paula chuan chutiang thu tho chu kohhran dangte hnênah pawh a hrilh a ni. (Rom 1:8; Phil. 1:3-5; 1 Thes. 1:8) Paula chuan Rom khaw kohhran hnêna a lehkha thawna Persi chungchâng a sawi hnuah: “Lalpaa thawk rim êm êm tawh kha,” tiin a sawi belh a ni. (Rom 16:12) Chu unaunu rinawm tak tân chuan chutiang fakna thu hriat chu a va lâwmawm dâwn êm! Mi dangte fakna kawngah Paula chuan Jehova leh Isua entawn tûr siam chu a zui a ni.—Marka 1:9-11; Johana 1:47 chhiar rawh; Thup. 2:2, 13, 19.

9. Engtin nge fakna thu hrilhna leh dawnnain kohhrana hlimna leh lâwmna a belhchhah?

9 Tûn laia upate pawhin an unaute an ngaihhlutna sawi chhuah chu a pawimawh tih an hria a. (Thuf. 3:27; 15:23) Chutianga upain a tih apiangin, a unaute hnênah: ‘I thiltih ka hria a. Ka ngaihsak che a nia,’ tia hrilh ang mai a ni. Unaute chuan upate thlamuanna thu chu ngaihthlâk an mamawh tak zet bawk. Unaunu kum 55 mi vêl chuan: “Hna thawhna hmunah fak ka hlawh ngai mang lo va. A boruak chu mi dangte ngaihsak lohna leh inelnain a khat a. Chuvângin, kohhran tâna thil engemaw ka tih huna upain min fak hian, a hahdam thlâkin, min va tichak tak êm! Ka Pa vâna mi’n min hmangaih nia inhriatna min neihtîr a ni,” tia sawiin mi tam takte sawi ai a sawisak a ni. Unaupa, amah chauhva fa pahnih enkawltu chuan chutiang tho chuan a ngai a. Tûn hnai khân upa pakhat chuan thinlung tak aṭangin fakna thu a hrilh a. Chu chuan kan unaupa chu engtin nge a nghawng? Ani chuan: “Upa thu min hrilh chuan min tichak hle!,” a ti. Unaute tih tak zeta fakin upate chuan thlarau lamah an chawk phûr a, an hlimna leh lâwmna an belhchhahsak a ni. Chu chuan anni chu ‘chau lova’ nunna kawnga kal zêl tûrin chakna nasa lehzual a pe ang.—Is. 40:31.

‘PATHIAN KOHHRANHO CHU CHAWM RAWH’

10, 11. (a) Engtin nge upate chuan Nehemia entawn tûr siam chu an zui theih? (b) Unaute a tlawh huna thlarau lam thilpêk pe tûrin upa chu engin nge ṭanpui ang?

10 Upate’n an unaute laka mi mal ngaihsakna lantîra kohhrana hlimna leh lâwmna an belhchhah dân kawng pawimawh bîk tak chu eng nge ni? Fuih ngaite fuih tûra hma lâk hi a ni. (Tirhkohte 20:28 chhiar rawh.) Upate’n chutianga an tih hian, hmân laia thlarau lam berâm vêngtute chu an entawn a ni. Entîr nân, a Juda unau ṭhenkhatte chu thlarau lamah an chak lo tih a hmuh huna enkawltu rinawm Nehemia thiltih hi ngaihtuah teh. Ani chu a tho va, chûng a unaute chu a fuih nghâl tih thuziak chuan a sawi. (Neh. 4:14) Tûn laiah pawh upate chuan chutiang bawka tih chu an duh a. Unaute rinnaa nghet taka an awm theih nâna ṭanpui tûrin an “tho”—hma an la—a ni. Chutiang mi mal fuihna pe tûr chuan, an unaute chu a rem chân hunah an inah te an tlawh a. Chutianga upate’n an tlawh hunah chuan, ‘thlarau lam thilpêk eng emaw pêk’ chu an duh a ni. (Rom 1:11) Chutianga ti tûr chuan upate chu engin nge ṭanpui ang?

11 Upate chuan chutianga mite an tlawh hma chuan an va thlawh tura chu ngaihtuah nân hun a hman hmasak a ngai a. Ani chuan eng harsatnate nge a tawh? Eng thuin nge ani chu tichak thei ang? Bible châng, a nih loh leh Bible a chanchin ziah a eng ber nge a dinhmun nên inmil ang? Chutianga ngaihtuah lâwkna chuan upa chu thil ho mai mai ni lo, awmze nei tak sawi tûrin a ṭanpui ang. Hetianga an tlawh hunah, upate chuan unaute chu an duhzâwng sawitîrin, ngun takin an lo ngaithlâksak ṭhîn. (Jak. 1:19) Unaunu pakhat chuan: “Upain thinlung taka a ngaihthlâkna chuan min hnêm hle,” tiin a sawi a ni.—Lk. 8:18.

Inbuatsaihna chuan upate chu mite an tlawhnaah ‘nghehna tûra thlarau lam thilpêk eng emaw pe’ tûrin a ṭanpui

12. Kohhranah tute nge fuih ngai a, engvângin nge?

12 Tuin nge upate tlawhna chu hlâwkpui ang? Paula chuan a ṭhian Kristian upate chu “Pathian kohhranho . . . zawng zawng chungah chuan fîmkhur,” a nih loh leh ngaihsak tûrin a fuih a. Diktakin, kum tam tak chhûng rinawm taka rawngbâwl reng thuchhuahtu leh pioneer thawkte pawh tiamin, kohhran chhûnga mi zawng zawngte hian fuihna an mamawh a ni. Engvângin nge anni chuan thlarau lam berâm vêngtute ṭanpuina an mamawh? Chutiang thlarau lama chak takte pawh chu a châng chuan he khawvêl suaksual nêksâwrna nasa tak avânga an tlûk ṭêp ṭhin vâng a ni. Pathian chhiahhlawh chak takte pawhin an ṭhiante ṭanpuina an mamawh châng a awm theihzia târ lan nân, Lal Davida nuna thilthleng hi i lo ngaihtuah ang u.

“ABISAIAN A CHHAN”

13. (a) Isbi-benoba chuan Davida dinhmun eng nge a lo hman ṭangkai? (b) Engtin nge Abisaia chuan Davida a chhan chhuah theih?

13 Lal tûra hriak thih a nih hnu lawkah la naupang tak Davida chuan mi hrawl thlah, Rephaim-ho zînga pakhat Goliatha chu a hmachhawn a. Mi huaisen Davida chuan chu mi hrawl chu a that ta a ni. (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Chro. 20:5, 8) Kum tam tak a ral hnuah, Philistia mite nêna an indo laiin Davida chuan mi hrawl dang a hmachhawn leh a. A hming chu Isbi-benoba, Rephaim-ho zînga mi bawk a ni. (2 Sam. 21:16) Amaherawhchu, he mi ṭumah hi chuan, chu mi hrawl chuan Davida chu a that ṭêp thung. Engvângin nge? Davida chuan a huaisenna a hloh vâng ni lo vin, a chakna a hloh vâng a ni. Thuziak chuan: “Davida chu a chau ta hle mai a,” tiin a sawi. Isbi-benoba chuan a chau lai tak chu a hmuhin, “Davida chu thah a tum a.” Mahse, chu mi hrawl chuan a hriamhrei hmanga Davida a khawh hma chiahin, “Zeruia fapa Abisaian [Davida] a chhan a, Philistia mi chu a bei a, a that ta a.” (2 Sam. 21:15-17) A va thi teuh tak êm! Abishaia’n a lo vên reng avâng leh dinhmun hlauhawma a din huna a ṭanpui vat avângin Davida chu a va lâwm dâwn êm! He thuziak aṭang hian eng nge kan zir theih?

14. (a) Engtin nge “Goliatha” ang maia hrawl harsatna lian thamte chu kan do zawh theih ang? (b) Engtin nge upate chuan mi dangte chu an chakna leh hlimna nei lêt leh tûra an ṭanpui theih? Entîrna pe rawh.

14 Setana leh a hoten harsatna min thlensak chung pawhin, Jehova mite kan nih angin khawvêl pum puiah rawng kan bâwl a. Kan zînga ṭhenkhatte chuan harsatna lian tak kan hmachhawn a; mahse, Jehova ring tlatin, chutiang “Goliathate” chu kan hmachhawnin, kan hneh a ni. Amaherawhchu, a châng chuan he khawvêl nêksâwrna do reng a ngaihna hian min tichauvin, min tilunghnual a. Chutianga kan chauh lai chuan, hneh kan awlsam a, kan chak laia kan do hneh ngei tûr pawh do zawh loh mai a hlauhawm a ni. Chutiang hunah chuan, mi tam takte’n an tawn tawh angin, a hun taka upate ṭanpuina chuan kan hlimna leh chakna nei lêt leh tûrin min ṭanpui thei a ni. Kum 65 vêl mi pioneer unaunu chuan heti hian a sawi: “Hun engemaw chen kal ta khân, ka nuam sam vak lo va, rawngbâwlna chuan min tichau ṭhîn a ni. Upa pakhat chuan ka chau tih hriain, min rawn pan a. Bible thu châng pakhat hmanga inkawmna mi tichak thei tak kan nei a. A thurâwn min pêk chu ka zâwm a, ka ṭangkaipui hle a ni,” tiin. “Ka chak lohna min hriat saka min ṭanpuitu chu upa chuan hmangaihna a va ngah tak êm!” tiin a sawi belh a ni. Ni e, hmangaihna nêna min thlîr rengtu leh hmân laia Abisaia anga ‘min chhan’ tûra inring renga awm upate kan nei tih hriat chu a thlamuanthlâk hle.

‘IN CHUNGA HMANGAIHNA KA NEIH HI HRE RAWH U’

15, 16. (a) Engvângin nge Paula chu a unaute’n an hmangaih viau? (b) Engvângin nge min ngaihsaktu kan kohhran upate chu kan hmangaih?

15 Berâm vêngtu nih chu thawh rim a ngai a. A châng chuan upate chuan Pathian berâmte ngaihtuah leh thlarau lama ṭanpui theih dân tûr ngaihtuaha ṭawngṭaiin, zân pawh an mut theih loh phah ṭhîn. (2 Kor. 11:27, 28) Chuti chung pawhin, anni chuan Paula tih ang chiahin an mawhphurhnate chu hlim takin an thawk chhuak a. Paula chuan Korinth khuaa mite hnênah: “Kei zawngin in thlarau tân lâwm êm êmin ka hmangral ang a, inhmangral vekin ka awm bawk ang,” tiin a ziak a ni. (2 Kor. 12:15) A dik a dik chuan, Paula chuan a unaute a hmangaih avângin anmahni tihchak nân a inhmang zo ṭhak a ni. (2 Korinth 2:4 chhiar rawh; Phil. 2:17; 1 Thes. 2:8) Unaute’n Paula an hmangaih viau pawh chu a mak lo ve!—Tirh. 20:31-38.

16 Tûn laia Pathian chhiahhlawh keini pawhin mite ngaihsakna ngah tak kan Kristian upate chu kan hmangaih a, anmahni min pêk avângin mi mal ṭawngṭaina kan neihah pawh Jehova hnênah lâwmthu kan sawi a ni. Mi mal taka ngaihsakna kan chunga an lantîr avângin kan hlimna leh lâwmna min belh chhahsak a. Min rawn tlawhna chuan min tichak a ni. Chu bâkah, he khawvêl nêksâwrnain min titlâwm dâwna kan ngaih hunah pawh min ṭanpui an inpeih reng avângin kan hlim hle. Ni e, chutiang Kristian upate chu ‘kan lâwmna tûra min thawhpuitute’ an ni tak zet a ni. (w13-E 01/15)

^ par. 5 Heta unaute bawk hi, “Upate mize neih a eng hi nge i ngaihhlut ber?” tia zawh an ni a. Mak tih tûr khawpa tam chuan, “Pan nuam tak an nihna hi,” tiin an chhâng a ni. Chu mize pawimawh tak chu he magazine lo chhuak leh tûrah ngaihtuah a ni ang.