A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

AN RINNA ENTAWN RAWH | NOVA

Nova Chu “Pathian Nên An Lêng Dûn Ṭhîn”

Nova Chu “Pathian Nên An Lêng Dûn Ṭhîn”

NOVA chu a kâwng kham leh a tihrâwl na ut ut maite tireh tûr chuan a han zi-mar vêl a. A hnathawh chu chawlhsan hlekin, thingphel hlaipui chungah chuan a ṭhu a, a lawng tuk hrawl tak mai a thlîr vawng vawng lai chu han mitthla teh. Boruak chu fâr thing hnai tihlum rim a nam chum chum a; râl khata thing kit thâwmte pawh a thang khâwk a. Nova chuan a ṭhut hmun aṭang chuan a Fate’n an thingzai hmanga lawng pêng chi hrang hrang an tuk laite chu a hmu thei a ni. A nupui duh tak leh a fapate leh an nupuite nên chuan he hna hi kum sâwmbi engemaw zât lai an lo thawkho tawh a. Lawng tuk hna chu an thawk tam tawh hle a; mahse, thawh tûr tam tak an la nei si a!

An vêla awmte chuan an â zo vek tawhah an ngai a. Lawng hmêlhmang a lan chian zawh poh leh mite chuan lei pumpuia tui lêt hun tûr chu ngaihtuahin Nova leh a fate chu an nuih zat sauh va. Nova’n a vaukhân ṭhin chhiatna râpthlâk tak chu an tân chuan thil awihawm lo tak leh âtthlâk tak a ni! Anni chuan miin a nun leh a chhûngte nun chu chutiang thil âtthlâk tak atâna a khawhral mai chu an hre thiam thei lo va. Amaherawhchu, a Pathian, Jehova chuan Nova chu mi â angin a thlîr ve lo.

Pathian Lehkha Thu chuan: “Nova chu Pathian nên an lêng dûn ṭhîn,” a ti a. (Genesis 6:9) Eng a tihna nge ni? Chu chu leiah Pathian lo chhukin emaw, Nova chu vânah engtin emaw taka lâwnin emaw, an kal dûn tihna a ni lo. Chutiang ni lovin, Nova chuan Pathian a hmangaih tlat a, a thu a âwih tlat avângin, Jehova nêna ṭhian anga lêng dûn ang mai an ni tihna a ni zâwk a. Kum sang têl a liam hnu chuan, Bible chuan Nova chungchângah: “Rinnain . . . khawvêl chu thiam loh a chantîr ta,” tiin a sawi. (Hebrai 11:7) Engtin nge chu chu a nih theih? A rinna aṭangin tûn laiah eng nge kan zir theih?

KHAWVEL SUAKSUALA MI SAWISELBO

Nova chu khawvêl suaksual chhe zual telh telhah a sei lian a. Chutianga sualna chu Pathian nêna lêng dûn ṭhîn mi fel dang, a pu Enoka hun lai aṭang tawha lo awm a ni. Enoka chuan Pathian ngaihsak lo mite chunga rorêlna nî lo thleng tûr thu chu a lo sawi lâwk tawh a. Nova hunah chuan suahsualna chu a nasa tawh hle a ni. Jehova thlîr dân aṭang phei chuan he khawvêl hi a chhe zo tawhin inpâwngnêknain a khat zo tawh a ni. (Genesis 5:22; 6:11; Juda 14, 15) Chutiang thil sual tak ti tûr chuan eng thil nge thleng?

Pathian thlarau fa vântirhkohte zîngah chhiatna râpthlâk tak a thleng a. An zînga pakhat chu Pathian Jehova chunga a helna a rei tawh a, Pathian chu dâwta a puh avâng leh Adama leh Evi chu sual tûra a thlêm avângin Diabol-Setana a lo ni tawh a ni. Nova hun lai chuan, vântirhkoh dangte chuan, chu helna chawkchhuaktu hnung chu zuiin Jehova chu an dodâl ṭan ta a ni. Pathian pêk vâna an vântirhkoh nihna chanvo chu kalsanin, mihring taksa ang puin leiah an rawn kal a, anni chuan mihring fanu hmêl ṭha tak takte chu nupuiah an rawn nei a. Chûng chapo tak, mahni hmasialna avânga hel vântirhkohte chu mihringte tân chuan thununtu hlauhawm tak an ni ta a ni.—Genesis 3:1-5; 6:1, 2; Juda 6, 7.

Chu bâkah, dân pangai lo taka mihring taksa pu vântirhkohte leh mihring fanute chuan thlahpawlhin fa an hring a, chûng an fate chu mi hrawl pui pui leh mi chak takte an lo ni a. Bible chuan anni chu Milianho tiin a ko va, a awmzia chu “Titlutute”—mi dang tlûktîrtute tihna a ni. Mi sawisak hmang Milianho chuan khawvêla tharum thawhna leh Pathian ngaihsak lohna thlarau chu nasa takin an tipung a. Chuvângin, Siamtu chuan, “leiah hian mihring sualzia chu nasa tak a ni tih leh, an rilru suangtuahzia rêng rêng chu sual hlîr a ni fo mai tih a lo hria” pawh hi a mak hran lo. Jehova chuan chu khawvêl suaksual tak chu kum 120 chhûngin then fai a tum ta a ni.—Genesis 6:3-5.

Nova leh a nupuite chuan an fate chu suahsualna lakah an vênghim

Chutiang khawvêla chhûngkaw din a harsat dân tûr chu han ngaihtuah teh! Chutichung pawhin Nova chuan a din a ni. Ani chuan nupui ṭha tak a nei a. Kum 500 a tlin chuan a nupui chuan fapa pathum—Sema, Hama, Japhetha te chu a hrinsak a. * An pahnih hian an fate chu an chhehvêla mi ṭha lo tak takte laka vênghim tûrin an ṭang dûn a ni. Mipa naupangte phei chuan “mi chak leh mi hmingthang” te chu an ngaisâng thei hle a—Milianho chu chutiang mi chu an ni. Nova leh a nupui tân chuan chûng mi hrawl takte thil sual tih râpthlâk tak chanchin an fate laka thup reng chu thil theih a ni bîk lo va; mahse, suahsualna zawng zawng hawtu Pathian Jehova chungchâng thutak duhawm tak chu an zirtîr thei a ni. Anni chuan khawvêla inpâwngnêkna leh helna chuan Jehova rilru a tina tih hre thiam tûrin an fapate chu an ṭanpui a ngai a ni.—Genesis 6:6.

Tûn laia nu leh pate chuan Nova leh a nupuite dinhmun chu an hriatthiampui thei ngei ang. Kan awmna khawvêl pawh hi an hun lai ang bawka inpâwngnêkna leh hel hrâtnain a khat a ni. Naupangte tâna siam intihhlimnaahte pawh hian tharum thawhna leh helna a hluar hle a ni. Nu leh pa fingte chuan chutiang thununnate laka awm an fate vênhim nân, tharum thawhna zawng zawng tâwpna thlentîrtu tûr remna Pathian Jehova chungchâng zirtîrna kawngah theih tâwp an chhuah tûr a ni a. (Sam 11:5; 37:10, 11) He mi kawngah hian an hlawhtling thei a ni! Nova leh a nupui chu an lo hlawhtling tawh si a. An fapate chu mi ṭha tak niin an ṭhang lian a, anmahni ang bawka an nuna Pathian dik, Jehova dah hmasak inhuamtu nupui ṭha tak an nei a ni.

“I TAN . . . LAWNG SIAM RAWH”

Ni khat chu, chatuan atân Nova nun thlâk danglam tûr thil a thleng a. Jehova chuan he a chhiahhlawh duh tak hi biain, chu hun laia khawvêl tihtâwp A tum thu a hrilh a. Pathian chuan Nova chu: “I tân fâr thingin lawng siam rawh,” tiin thu a pe a ni.—Genesis 6:14.

He lawng hi ṭhenkhat ngaih dân anga tûn lai lawng ang a ni ve lo. Chu chuan hma lam emaw, hnung lam emaw, lawng hnuai rel emaw, khalh kawina emaw a nei lo va—a tlâng tih kual emaw, tih mâm emaw lah a ni hek lo. Chu chu thingrem hrawl tak emaw, bâwm pângngai mai emaw ang a ni. Jehova chuan lawng dung leh vâng leh sân zâwng tûrte kim chang takin a pe a; tin a pâwn leh a chhûng lam chu fâr hnaia char tlat tûrin a ti bawk a ni. Ani chuan Nova hnênah: “Keimah ngeiin . . . leiah hian tui ka tilêt dâwn a ni; leia thil tinrêng awm hi an thi vek ang,” tiin a hrilh a. Amaherawhchu, Jehova chuan he kaihhruaina hi Nova a pe a ni: “Lawngah chuan i lût tûr a ni; nang i lût tûr a ni a, i fapate leh i nupui leh i fapate nupuite pawh i hnênah an lût ve tûr a ni,” tiin. Nova chuan nungcha chi tinrêngte aiawh tûr chu lawngah chuan a la lût bawk tûr a ni. Tuilêtah chuan lawnga lûtte chauh an dam khawchhuak dâwn si a! —Genesis 6:17-20.

Nova hnathawh tûr chu a namai lo hle. He lawng hi hrawl tak a ni ang—a dung lam fit 437 (133 m), a vâng lam fit 73 (22 m) a sân lam erawh chu fit 33 (13 m) a ni. Chu lawng chu tûn laia thinga siam tuipuia kal lawngte ai mahin a lian zâwk daih a ni. Nova chuan a hnathawh tûr chu a harsa lutuk tia phunnawiin, a bânsan mai em? A nih loh leh, a tâna a awlsam zâwk nân lawng tuk dân tûr chungchânga kaihhruaina a dawn chu a siam danglam em? Bible chuan: “Chutiang chuan Novan a ti a; Pathianin a hnêna thu a pêk zawng zawng ang ngei chuan a ti ta a,” tiin a chhâng a ni.—Genesis 6:22.

Lawng tuk nân kum sâwmbi têl a ngai a, kum 40 emaw, kum 50 emaw chhûng a tuk a ni. Thing kih te, thing luang hnuh te, hreipuia phel te, tihmâma zawmte a ngai a. Lawng chu chhâwng thum tûr a ni a, pindan tam tak neiin a pangah kawngkhâr a awm bawk tûr a ni. Lawng bang chung, a chungkhuh hnaih lamahte chuan tukverhte a awm tlar pût a, a chungkhuh chu tui luan thlâk theih tûrin a laiah a pawng sâng deuh niin a lang bawk.—Genesis 6:14-16.

Kum tam tak a liam hnua lawng hmêlhmang a lo lan chuan, Nova chu a chhûngte ṭanpuina avângin a va lâwm dâwn tak êm! Lawng tuk ai pawha harsa zâwk tûr hna dang pawh Nova chuan a thawk bawk a. Bible chuan Nova chu “felna thu hriltu” a nih thu min hrilh a ni. (2 Petera 2:5) Chuvângin, mite hnênah mi suaksualte leh Pathian ngaihsak lo mite tihborâlna lo thleng tûr chungchâng chu huaisen takin a vaukhân a. Engtin nge an chhân lêt? A hnuah, Isua Krista chuan chu mi hun laia mite chuan “engmah an hre [duh] lo” tih a sawi chhuak a. Anni chu an nî tin nunah—ei leh in, nupui pasal neihah—an buai êm avângin Nova thu hrilh chu an ngaihsak lo tih a sawi a ni. (Matthaia 24:37-39) Mi tam tak chuan Nova leh a chhûngte chu an nuihsawh ang tih chu rinhlelh rual a ni lo va; ṭhenkhat phei chuan an vauvin, tharum thawhin an dodâl hial ngei ang.

Mahse, Nova leh a chhûngte chuan an hna chu an bânsan ngai lo. An vêla mite chuan lawng tuk chu thil holam tak, finthlâk lo leh atthlâk tak angin ngai mah se, anni chuan rinawm takin lawng an tuk reng tho a ni. Chuvângin, tûn laia Kristian chhûngkuate chuan Nova leh a chhûngte rinna aṭangin zir tûr tam tak an nei thei a ni. Tihah chuan, Bible-in he khawvêl tâna ‘ni hnunûng’ tia a koh hunah kan awm si a. (2 Timothea 3:1) Isua chuan kan hun chu Nova lawng tuk lai hun ang bawk a ni ang tih a sawi a. Khawvêl hian Pathian Ram chanchin chu a ngaihsak lo emaw, a nuihzat emaw, a nih loh leh a puangtute a tiduhdah hial emaw a nih chuan, Kristiante chuan Nova an hre reng tûr a ni. Chutiang harsatna tâwk hmasatu an ni si lo va.

Nova’n Pathian malsâwmna a dawng tih an hmu chung pawhin, mite chuan an nuihsawh a, a thu hrilh chu an ngaihsak lo

“LAWNGAH LUT RAWH U”

Kum sâwmbi a liam hnu chuan lawng hmêlhmang dik tak chu zawi zawiin a rawn lang ta a. Nova chu kum 600 dâwn lai a nih chuan a hmangaih takte a chân a ni. A pa Lameka a thi a. * A hnu kum ngaah Lameka pa, a pu Methusela chu kum 969 mi niin a thi a—Bible-a chhinchhiah mihring dam rei ber a ni. (Genesis 5:27) Methusela leh Lamekate chu mihring hmasa ber Adama dam rualpui an ni.

Chu mi kum vêkah chuan, thlahtu Nova chuan Pathian Jehova hnên aṭangin: “Nang leh i chhûngte zawng zawng chu lawngah lût rawh u,” tih thu thar a dawng a. Chutih rual chuan, Pathian chuan Nova chu nungcha chi tin rengte—inthawina atâna hman tlâk sa thiang zînga mi pasarih leh thiang lo zînga mi tuak khat zêl chu lawnga hruai lût tûrin a hrilh a ni.—Genesis 7:1-3.

Chu mi nîa thilthleng chu theihnghilh theih rual a ni lo ngei ang. Hmuh theih tâwp aṭangin nungcha chi tinrêng, len zâwng, pian hmang, leh ze inang lo tak takte chu an rawn kalin, an rawn thlâwk a, a ṭhen chu an rawn tleng phei a, a ṭhen rawn kal luih luihin, an rawn kal ṭuah ṭuah bawk a ni. Nova chuan chûng nungcha kawlh tak takte chu lawnga lût tûrin a hrâwk hrep emaw, a thlêma a thlêm luh emaw ngai tûrah kan mitthla tûr a ni lo. Thuziak chuan: “Nova hnênah lawngah chuan an lût ta a,” tiin a sawi a ni.—Genesis 7:8, 9

Mi ṭhenkhat ring hleltute chuan: ‘Engtin nge chutiang chu a nih theih? Engtin nge chûng nungcha zawng zawngte chu a ruala inngeih taka khung tlân theih a nih?’ tiin an zâwt mai thei. Han ngaihtuah teh: Lei leh vân Siamtu tân chuan a ṭûl huna a thil siam nungchate hnêna ngampatna leh khawi ngam theihna neihtîr chu a thiltihtheihna piah lam a ni dâwn em ni? Jehova chu Tuipui Sen tiṭhentu leh ni tidingtu Pathian a ni tih hria ang che. Chuti chu, Nova chanchina thilthleng târ lante chu a tithei dâwn lo em ni? A ti thei a, a ti rêng a nih kha!

Pathian chuan a thil siam nungchate humhim theih dân tûr kawng dang chu a nei ngei ang. Mahse, atîra leia thilnung tinrêngte enkawl tûra mihringte chunga mawhphurhna a pêk min hriat chhuahtîr thei tûr zâwnga humhim chu finthlâk takin a thlang a ni. (Genesis 1:28) Chuvângin, tûn laia nu leh pa tam tak chuan an fate hnêna Jehova’n a thil siam nungchate leh mihringte a ngaih hlutzia zirtîr nân Nova chanchin hi an hmang ṭhîn a ni.

Jehova chuan Nova hnênah chawlhkâr khat chhûngin tui a lêt dâwn tih a hrilh a. Chu chu an chhûngkaw tân nasa taka buai hun a ni ngei ang. Nungcha zawng zawngte hruai luh a, mumal taka an ei tûrte dah ṭhat a ngai a, an chhûngkaw thilte pawh lawnga lâk luh a ngai bawk dâwn a ni. Nova nupui leh an fapa pathumte nupuite chu a bîk takin lawng chhûnga chênna hmun tûr siam dân chungchângah an buai hle ngei ang.

Eng nge an chhehvêla mite chuan an tih? Nungchate lawnga an lût laite pawh tiamin Nova leh a chhûngte hna thawh chunga Jehova malsâwmna zawng zawngte an hmu chung pawhin “engmah an hre [duh] lo.” Mahse, chutianga an ngaihsak duh lo chu mak kan ti tûr a ni lo. Tûn laiah pawh mite hian he khawvêl kal hmang tâwpna hunah kan awm tawh tih finfiahna tam tak hmu mah se engmah an hre duh lo va. Tirhkoh Petera sawi lâwk angin, nuihsantute an awm a, Pathian vaukhânna ngaihsaktute chu an nuihsawh a ni. (2 Petera 3:3-6) Chutiang bawkin, mite chuan Nova leh a chhûngte chu an nuihsawh ngei ang.

Engtik hunah nge nuihsanna chu a tâwp ang? Bible chuan Nova chuan lawnga a chhûngte leh nungchate a hruai luh hnu chuan “LALPAN ani chu a khâr khum ta” tih min hrilh a ni. Nuihsantute chu lawng kiang hnaiah an awm a nih chuan, chu Pathian thiltih chuan a ngawihtîr ngei ang. A ngawihtîr lo a nih pawhin, ruah chuan a ngawihtîr ngei a ni—a lo sûr tak tak ta si a! Jehova sawi ang ngeiin ruahpui vânâwn chu a rawn sûr ta buan buan mai a, khawvêl pumah tui a lêt ta a ni.—Genesis 7:16-21.

Hêng mi suaksualte thihna hian Pathian Jehova chu a tilâwm em? Tilâwm lo ve! (Ezekiela 33:11) Tihlâwm ahnêkin, an nun kawng thlâk a, thil dik ti tûrin hun remchâng tam tak a pe zâwk a nih kha. Chutiangin thil dik an ti thei ang em? Nova nun chuan chu zawhna chu a chhâng a ni. Engkimah a Pathian thu awiha Jehova nêna lêng dûnin Nova chuan an dam khawchhuak thei a ni tih a târ lang. Chutiang kawng chuan, a rinna chuan a hun laia khawvêl chu thiam loh a chantîr a; a dam laia chhuan suaksualte nihna chu a hai lang bawk a ni. A rinna chuan amah leh a chhûngte chu a chhanhim ta. Nova rinna i entawn chuan chutiang bawkin nangmah leh i hmangaihte chu i chhanhim ang. Nova angin, Jehova nên ṭhian ṭha tak angin in lêng dûn thei a. Chu in inṭhianna chuan chatuan a daih thei si a! (w13-E 04/01)

^ par. 10 Chûng hun laia mite chu tûn lai aiin an dam rei zâwk a. A chhan chu Adam leh Evi’n an ṭhat famkimna leh chakna an hlohna a rei loh vâng a ni thei ang.

^ par. 20 Lameka chuan a fapa hmingah Nova a sa—chu chu, “Châwl; Thlamuanna” tihna ni âwm tak a ni—ani chuan Nova’n ânchhe hlawh lei thawhrimna lak ata châwl tûra mihringte hruaiin a hming awmze nei tak chu a tifamkim dâwn tih a hrilh lâwk a ni. (Genesis 5:28, 29) Lameka chuan he hrilh lâwkna thlen famkimna hi a hmu hman lo.