1, 2. (a) Engvângin nge ṭhian rinawm leh ngaihdam peihte chu kan hlut? (b) Eng zawhnate nge chhân a nih ang?

ṬHIAN dik tak nihna chu engtin nge i hrilhfiah ang? Kristian unaunu Ashley-i chuan: “Ka tân chuan ṭhian dik tak chu tuemaw i tâna eng lai pawha awm leh i tlin loh huna ngaidamtu che a ni,” tiin a sawi. Kan vai hian ṭhian rinawm leh ngaihdam peihte chu kan hlut ṭheuh va. Chûng ṭhiante chuan hmangaih leh him nia inhriatna nei tûrin min ṭanpui a ni.—Thuf. 17:17.

² Jehova chu kan neih theih Ṭhian rinawm leh ngaihdam peih ber a ni a. Ani chu fakna hla phuahtu sawi ang hi a ni: “Lalpa, nang chu i ṭha a, ngaihdam i peih a, a kotu apiang che chungah ngilneihna [a nih loh leh, “hmangaihna rinawm”] i ngah sî ṭhîn,” tih hi. (Sâm 86:5) Rinawm leh ngaihdam peih tih awmzia chu eng nge ni? Engtin nge Jehova chuan chûng mize mawi takte chu a târ lan? Engtin nge a entawn tûr siam chu kan zui theih ang? A chhânnate chuan kan Ṭhian ṭha ber, Jehova kan hmangaihna tizual tûrin min ṭanpui ang a. Mi dangte nêna kan inṭhianna pawh a tinghet bawk ang.—1 Joh. 4:7, 8.

3. Rinawm nih awmzia chu eng nge ni?

³ Rinawmna chu inlaichînna ṭha neih nâna pawimawh mizia a ni a, chutah chuan inpêkna, rin tlâkna, leh thuâwih tlatna a tel a ni. Mi rinawm chuan mize nghet tak a nei a. Dinhmun harsaah pawh mi tuemaw (a nih loh leh thil engemaw) nêna inhnaih tlata awmin, chu mi (a nih loh leh thil) chu duh takin a vuan tlat zâwk a ni. Ni e, Jehova chu “Pathian rinawm” chungchuang tak a ni.—Deut. 32:4.

4, 5. (a) Engtin nge Jehova chuan rinawmna a târ lan? (b) Jehova’n rinawm taka thil a tihte ngaihtuahna aṭangin engtin nge chakna kan neih theih?

⁴ Engtin nge Jehova chuan rinawmna a târ lan? Ani chuan amah chibaibûktu mi rinawmte chu a kalsan ngai  lo. Chûng zînga pakhat, Lal Davida chuan Jehova rinawmna chu a târ lang a ni. (Sâm 101:6 chhiar rawh.) Davida’n harsatna a tawh lai khân, Jehova chuan rinawm takin a kaihruai a, a vênghimin, a chhanhim bawk. (2 Sam. 22:1) Ani chuan Jehova rinawmnaah chuan ṭawngkam mai aia tam a tel tih a hria a ni. Engvângin nge Jehova’n Davida chungah rinawm taka thil a tih? Davida ngei pawh a ‘rinawm’ vâng a ni. Jehova chuan amah chibaibûktu mi rinawmte chu a hlut a, an chungah a rinawm a ni.—Thuf. 2:6-8.

⁵ Jehova’n rinawm taka thil a tihte ngaihtuahna aṭangin chakna kan nei thei a. Unaupa rinawm tak Reed-a chuan: “Davida’n harsatna a tawh laia Jehova’n a dâwr dân chanchin chhiarna chuan min ṭanpui tak zet a ni. Davida chu pûkahte lût chhuak a, a tlân chhiat lai pawh khân Jehova chuan a chhawmdâwl reng a. Chu chuan min tichak hle! Eng dinhmunah pawh ding ila, thil awm dân chu eng anga harsa pawhin lang mah se, Jehova chuan a laka ka rinawm chhûng zawng chuan min awmpui dâwn tih min hriattîr a ni,” tiin a sawi. Chutiang chuan i ngai ve ang tih rinhlelh rual a ni lo.—Rom 8:38, 39.

6. Eng kawng dangin nge Jehova chuan rinawmna a târ lan a, chu chuan amah betute chungah eng hlâwkna nge a thlen?

⁶ Eng kawng dangin nge Jehova chuan rinawmna a târ lan? A tehnate milin a nung a. “In tarkûn thleng pawhin amaha chu ka ni ang,” tiin min tiam a ni. (Is. 46:4) Ani chuan thutlûknate chu thil dik leh dik lo chungchânga a tehna dang lam ngai lote milin a siam ziah ṭhîn a. (Mal. 3:6) Chu bâkah, Jehova chuan a thutiama rinawmna hmangin rinawmna a târ lang bawk a ni. (Is. 55:11) Chuvângin, Jehova rinawmna chuan amah betu rinawm zawng zawng chungah hlâwkna a thlen a ni. Engtin nge? Jehova tehnate zawm kan tum tlat hian, mal min sâwm tûra a thutiam chu a hlen ngei ang tih kan ring tlat thei a ni.—Is. 48:17, 18.

7. Pathian rinawmna kan entawn theih dân kawng khat chu eng nge?

⁷ Engtin nge Jehova rinawmna chu kan entawn theih? Kawng khat chu dinhmun harsa taka dingte ṭanpuina hmangin a ni a. (Thuf. 3: 27) Entîr nân, hrisêl lohna te, chhûngkuaa dodâlna te, a nih loh leh mi mal rilru vei zâwng avânga lunghnual kan Kristian unau tuemaw hriat i nei em? A hnênah chuan engvângin nge ‘thu ṭha tak thu thlamuanawm tak’ hrilh tûra hma i lâk loh vang? (Zak. 1:13) * Chutianga i tih chuan, ṭhian rinawm leh dik tak, “unau aia nghet zâwk” i ni tih i târ lang ang.—Thuf. 18:24.

8. Entîr nân, inneihna chungchângah engtin nge Jehova rinawmna kan entawn theih?

⁸ Keini pawhin kan hmangaihte laka rinawmin Jehova rinawmna kan entawn thei a. Entîr nân, nupui pasal nei kan nih chuan, an lakah kan rinawm ngei a ngai tih kan hria a ni. (Thuf. 5:15-18) Chuvângin, uirêna min thlen thei lam chu pên khat tê pawhin kan pan duh lo. (Mt. 5:28) Chu bâkah, mi tichhe thei tak inrêlna emaw, sawi chhiatna emaw pumpelhin kan Kristian unaute chungah rinawmna kan lantîr a, a ṭha lo zâwnga thu theh darh, a nih loh leh chutiang thu ngaihthlâk takngial pawh chu kan duh lo a ni.—Thuf. 12:18.

9, 10. (a) A bîk takin, tu chungah nge rinawm kan duh? (b) Engvângin nge Jehova thupêkte zawm chu thil awlsam a nih reng loh?

⁹ A pawimawh berah chuan, Jehova chunga rinawmna vawn kan duh a ni. Chu chu engtin nge kan tih theih ang? A thil thlîr dân anga thlîr tlatna—a thil ngainatte ngainat a, a thil huatte huat—leh chûngte mila nun chu a ni. (Sâm 97:10 chhiar rawh.) Kan ngaihtuahna leh rilru vei zâwng chu Jehova ngaihtuahna leh rilru vei zâwng mila kan siam poh leh a thupêkte zawm chu kan duhzual dâwn a ni.—Sâm 119:104.

 ¹⁰ Jehova thupêkte zawm chu thil awlsam a ni reng lo ngei mai. Rinawmna vawng tûrin theih tâwp kan chhuah a ngai pawh a ni thei a. Entîr nân, nupui pasal nei lo Kristian ṭhenkhat chuan neih an duh a; mahse, Jehova betute zîngah an kawppui âwm an zawn hmuh a la ngai a ni. (1 Kor. 7:39) Unaunu nula pakhat chuan a hnathawhpuite’n a pasal tûr âwm ringlotu chu hmêlhriattîr an tum reng ṭhîn tih a hre mai thei a. Chu unaunu chu a lo khawhar hle pawh a ni thei. Chuti chung pawhin, Jehova chunga rinawm a tum tlat a ni. Rinawmna chungchânga chutiang entawn tûr ṭha tak chu kan ngaihlu a ni lâwm ni? Jehova chuan harsatna tâwk chung pawha a laka rinawm zawng zawng chu mal a sâwm ngei ang.—Heb. 11:6.

11. Ngaidam peih nih awmzia chu eng nge ni?

¹¹ Jehova mize duhawm berte zînga pakhat chu ngaihdam a inhuamna hi a ni. Ngaidam peih nih awmzia chu eng nge ni? Chutah chuan min tilungni lotu’n inchhîrna dik tak a neih huna ngaihdamna a tel a. Chu chu kan ngaihdam tâka thiltih chu kan pawm emaw, thil thleng lo angin kan ngai lui emaw tihna erawh a ni lo. Chu ai chuan rilrua thinurna pai reng loh chu kan thlang zâwk tihna a ni. Bible chuan inchhîrna dik tak lantîrtute chu Jehova’n a ‘ngaidam peih’ tih min zirtîr a ni.—Sâm 86:5.

12. (a) Engtin nge Jehova chuan ngaihdamna a târ lan? (b) Mi sualna “thai bo” tih awmzia chu eng nge ni?

¹² Engtin nge Jehova chuan ngaihdamna chu a târ lan? Jehova’n mite a ngaihdam chuan “nasa” takin a ngaidam fai vekin, a ngaidam hlen a ni. (Is. 55:7) Jehova chuan a ngaidam fai vek tih engtin nge kan hriat? Tirhkohte 3:19-a kan hmuh he intiamkamna hi han ngaihtuah teh. (Chhiar rawh.) Tirhkoh Petera chuan a thusawi ngaithlatute chu ‘sim a, hawi kîr leh’ tûrin a fuih a ni. Mi sualin a sim tak zet hian, a thil sual tih chungah nasa takin a inchhîr a. A thil sual tihte tihnawn leh tawh lo chu a tum tlat bawk a ni. (2 Kor. 7:10, 11) Chu bâkah, inchhîrna dik tak chuan mi sual chu “hawi kîr leh” a, a thil sual tih kalsan a, Pathian tilâwmtu  nun kawng zawh tûrin a chêttîr a ni. Petera thusawi ngaithlatute’n chutianga inchhîrna dik tak an lantîr chuan, eng thil nge thleng ang? Ani chuan an sualte “thai bo” a nih theih tûr thu a sawi a ni. “Thai bo” tih chu Grik thu mal aṭanga lâk a ni a, a awmzia chu “nuai bo, nâwt reh” tihna a ni. Chuvângin, Jehova’n a ngaihdam hian kan sualnate chu a nuai bo tihna a ni a. A ngaidam fai vek a ni.—Heb. 10:22; 1 Joh. 1:7.

13. “An sualna pawh ka hre reng dâwn tawh si lo” tih thu hian eng nge min tiam?

¹³ Engtin nge Jehova chuan a ngaidam hlen tih kan hriat theih? Tlanna ringtute tâna ngaihdamna dik tak awmtîr theitu, hriak thih Kristiante nêna siam thuthlung thar chungchânga Jeremia hrilh lâwkna hi han ngaihtuah teh. (Jeremia 31:33 chhiar rawh.) Jehova chuan: “An bawhchhiatna chu ka ngaidam ang a, an sualna pawh ka hre reng dâwn tawh si lo,” tiin a sawi a. Chuvângin, Jehova’n a ngaihdam tawh chuan, chûng sualte avâng chuan a hnuah min hrem tawh dâwn lo tih min tiam a ni. Tûn hmaa kan thil tihsual avângin thiam loh min chantîr nawn reng lova, min hrem leh ṭhîn lo bawk. Jehova chuan chûng sualte chu ngaidamin, a theihnghilh hlen zâwk a ni.—Rom 4:7, 8.

14. Engtin nge Jehova ngaihdamna ngun taka chhûtna aṭangin thlamuanna kan hmuh theih? Entîrna pe rawh.

¹⁴ Jehova ngaihdamna ngun taka chhûtna aṭangin thlamuanna kan hmu thei a. Entîrna pakhat hi lo ngaihtuah teh. Kum tam tak kal ta khân, unaunu Elaine-i chu kohhran aṭanga hnawhchhuah a ni a. Kum engemaw zât hnu chuan lâk luh a ni leh ta a ni. Ani chuan: “Jehova’n min ngaihdam kan rin thu mahni inhrilhin, mi dangte pawh hrilh ṭhîn mah ila, engtin emaw tak hian ani chuan min hlatin, mi dangte chuan amah hnaih bîk a, an tân ani chu tak bîk anga hriatna ka nei ṭhîn a ni,” tiin a sawi a. Mahse, Elaine-i chuan Bible-a Jehova ngaihdamna târ langtu entîr nei ṭawngkam ṭhenkhat chhiarna leh chhût ngunna aṭangin thlamuanna a hmu a ni. Ani chuan: “Tûn hmaa ka la hriat ngaih loh kawnga Jehova hmangaihna leh duatna dawng angin ka inhria,” tiin a sawi a. He thu hian a rilru a khawih lehzual bîk a ni: “Jehova’n kan sualte a ngaihdam hian, kan sualna rawngkai chu dam chhûnga pu anga kan inngaih reng a ngai lo,” * tih hian. Elaine-i chuan: “Jehova’n min ngaidam pumhlum thei tih chu kan lo ring lo tih ka hre chhuak a, he phurrit hi ka dam chhûnga ka phurh theih ka lo ring a ni. Hun a duh rei deuh dâwn tih chu ka hria a; mahse, Jehova chu ka hnaih lehzual theiin, chu phurrit chu tihzânsak ka ni tih inhriatna ka nei ṭan a ni,” tiin a sawi belh a ni. A rawng kan bâwl, Pathian chuan hmangaihna leh ngaihdamna a va ngah tak êm!—Sâm 103:9.

15. Engtin nge Jehova ngaihdamna chu kan entawn theih ang?

¹⁵ Inchhîrna dik tak a awm apianga inngaihdam tawn thlangin, Jehova ngaihdamna chu kan entawn thei a. (Luka 17:3, 4 chhiar rawh.) Pathian Jehova’n min ngaihdam hian, kan sualte a theihnghilh tih awmzia chu a hnuah kan sualte avângin mawh min phurhtîr lo tihna a ni tih hre chhuak rawh. Keini pawhin mi dangte kan ngaihdam hunah, a hnua sawi chhuak leh ṭhîn lovin, kan theihnghilh ve thei a ni.

16. (a) Ngaihdamna chu lungnih lohna ngaihzamna emaw, mi dangte kan chunga dik lo taka hun remchâng lâktîrna emaw a ni em? Hrilhfiah rawh. (b) Pathian ngaihdam ni tûrin, eng nge kan tih ngai?

¹⁶ Ngaihdamna chu lungnih lohna ngaihzamna emaw, mi dangte kan chunga dik lo taka hun remchâng lâktîrna emaw a ni lo. A ni lo ngei mai. A nihna takah chuan, thinurna pai reng loh kan thlang tihna a ni. Thil pawimawh tak erawh chu Pathian ngaihdam ni tûr chuan, mi dangte kan dâwrnaah Jehova ngaihdamna  kan entawn tûr a ni, tih hi. (Mt. 6:14, 15) Tihah chuan, khawngaihna chuan Jehova chu “vaivut mai kan ni” tih hre reng tûrin a chêttîr si a. (Sâm 103:14) A nih chuan, khawngaihna chuan mi dangte tlin lohna hre thiam a, thinlung aṭanga ngaidam tûrin min chêttîr tûr a ni lâwm ni?—Eph. 4:32; Kol. 3:13.

17. Kan Kristian unau tuemawin kan rilru a tinat chuan engin nge min ṭanpui thei ang?

¹⁷ Mi dangte ngaihdam chu thil awlsam a ni reng lo ngei mai. Kum zabi khatnaa Kristian hriak thih ṭhenkhat pawhin, an inrem lohna chinfel chu harsa an ti niin a lang a. (Phil. 4:2) Kan Kristian unau tuemawin kan rilru a tihnat chuan engin nge min ṭanpui thei ang? Joba kha han ngaihtuah teh. Ani chu a ‘ṭhiante’—Elifaza te, Bildada te, leh Zofara te’n—dik lo taka an puh khân a rilru a na hle a. (Job. 10:1; 19:2) A tâwpah chuan Pathian Jehova’n dik lo taka puhtute chu a zilh a ni. Joba hnêna kal a, an sualna atâna inthawina hâlral thilhlan va hlân tûrin a hrilh a. (Job. 42:7-9) Mahse, Jehova’n Joba chu thil engemaw ti tûrin a duh bawk a ni. Chu chu eng nge ni? Jehova chuan Joba chu tûn hmaa dik lo taka amah puhtute tâna ṭawngṭai tûrin a hrilh a. Joba chuan Pathian Jehova tirh ang ngeiin a ti a, Jehova’n a ngaihdamna rilru put hmang avâng chuan mal a sâwm ta a ni. (Joba 42:10, 12, 16, 17 chhiar rawh.) Eng nge kan zir theih? Min tilungni lotu tuemaw tâna tih tak zeta ṭawngṭaina chuan thinurna pai reng lo tûrin min ṭanpui thei a ni.

18, 19. Engtin nge Jehova mize duhawm takte kan ngaihhlutna chu kan tihzual zêl ang?

¹⁸ Jehova mize duhawm tak takte zirna chuan min tiphûr tak zet a. Ani chu pan nuam, duhsak bîk nei lo, thil phal, nunnêm, rinawm leh ngaihdam peih a ni tih kan hmu tawh a. Chuti chung pawh chuan kan la zir tlêm hle a ni. Chatuanin Jehova chanchin tam lehzual kan zir thei a. (Thur. 3:11) “Pathian finna leh hriatna ngahzia chu a va thûk êm!” tia ziaktu, tirhkoh Paula ngaih dân chu kan ṭâwmpui a ni. Pathian hmangaihna leh hêng thuziaka kan sawiho tâk a mize parukte chungchângah pawh hetiang tho hian kan sawi thei bawk.—Rom 11:33.

¹⁹ Kan vai hian Jehova mize duhawm takte ngaihhlutna chu i tizual zêl ang u. Chu chu a miziate hriat chianna, ngaihtuahna, leh nunpuina hmangin kan ti thei a ni. (Eph. 5:1) Chutianga kan tih chuan, “Kei atân erawh zawng Pathian hnaih hi a ṭha a ni,” tia zaitu fakna hla phuahtu thu chu kan ṭâwmpui lehzual ngei ang.—Sâm 73:28. (w13-E 06/15)