1, 2. Jerusalema zin hun chungchângah tirhkohte chuan eng nge an ngaihtuah mai theih?

‘CHHUM a kal bo va, thla dê tîr chu kan hmu thei a. Ni zân khân Jerusalema râl vêngtute chuan chu thla dê tîr chu an lo hmu thawh ngei ang. Sanhedrin-in chu chu a hriat chuan, thla thar Nisan thla a inṭan tih an puang a ni. Chu chanchin chu chhinchhiahna petu mei emaw, thuchah kengtute emaw hmangin an theh darh a, he lai pawh a rawn thleng ta hial a. Isua chuan Kalhlên Kût hmaa Jerusalem thleng tûra kal chu a duh ngei ang.’

² Isua Jerusalema a zin hnuhnûn ber ṭuma, (Jordan lui râl) Perea rama Isua nêna awm mi ṭhenkhat rilruah chuan chutiang ngaihtuahna a lo lût ang tih chu kan ngaihruat thei a. (Mt. 19:1; 20:17, 29; Mk. 10:1, 32, 46) Juda thla Nisan ni hmasa ber tûr hriat a nih tawh chuan, Kalhlên Kût chu a hnu ni 13, Nisan 14 ni tlâk hnua hman tûr a ni.

3. Engvângin nge Kristiante chuan Kalhlên Kût nî chu an ngaihven?

³ Kalhlên Kût nî nêna inang Lalpa Zanriah nî chu April 14, 2014 ni thlâk hnuah a thleng ang a. Chu chu Kristian dikte leh a ngaihventute tân ni pawimawh tak a ni ang. Engvângin nge? A chhan chu 1 Korinth 11:23-25-a kan hmuh: “Isua chuan mantîra a awm zâna chhang a lâk a, lâwmthu a sawi zawha a phel a, ‘Hei hi ka taksa in aia pêk tûra chu a ni, mi hriat reng nân hei hi ti ṭhîn rawh u,’ a tih kha. Chutiang bawka zanriah ei zawha no pawh chu a [la] a,” tih thu vâng hi a ni.

4. (a) Hriatrengna chungchângah eng zawhnate nge lo chhuak thei? (b) Engtin nge kum tinin Hriatrengna nî tûr chu ruat a nih ṭhin? ( “Hriatrengna 2014” tih bâwm chu en rawh.)

⁴ Isua’n a hnungzuitute hnêna kum tina hmang tûra a hrilh hun serhah chuan i tel ve ngei ang a. Heti hian lo inzâwt lâwk rawh: ‘Chu mi atân engtin nge ka lo inpuahchah ang? Eng thilte nge hman ni dâwn? Eng anga  hman nge a nih ang? Hriatrengna hun leh a thil hmante chuan ka tân eng awmzia nge a neih ang?’ tiin.

5. Isua chuan a tirhkohte nêna Kalhlên Kût a ei hnuhnûng ber atân inbuatsaihna eng nge a neih?

⁵ Isua’n tirhkohte hnêna Kalhlên Kût chaw eina tûr pindan buatsaih tûra a tih khân, a hmun chu nasa taka cheimawi tûrin a ti lo va, anmahniho awm theihna tûr tâwk pindan mawihnai leh fai chu a duh tâwk mai niin a lang. (Marka 14:12-16 chhiar rawh.) Chhang dawidîm telh loh leh uain sen pawh tiamin, an ei tûr thil ṭhenkhat chu an peih sa ngei ang. Kalhlên Kût chawi an ei zawhah, Isua chuan chûng entîrna chhang leh uain lam chu a ngaihsak ta a ni.

6. (a) Kalhlên Kût chaw ei zawh hnuah, Isua’n chhang chungchângah eng nge a sawi? (b) Hriatrengnaah eng ang chhang nge hman a nih?

⁶ Chuta tel ve tirhkoh Matthaia chuan a hnuah: “Isuan chhang a la a, mal a sâwmsak a, a phel a; tin, zirtîrte hnênah chuan a pe a, ‘La ula, ei rawh u, . . . ,’ a ti a,” tiin a ziak a ni. (Mt. 26:26) “Chhang” chu Kalhlên Kûta hman ang tho dawidîm telh loh a ni a. (Ex. 12:8; Deut. 16:3) Chhangphut dip leh tui, dawidîm leh chi ang bâwlhlo engmah pawlh lohva siam a ni a. Dawidîm telh loh a nih avângin, a tho dâwn lo. Chhang chu a rovin, a ram ang a, awlsam taka phel theih a ni ang. Tûn laiah, Hriatrengna neih hmain, kohhran upate chuan tuemaw chu atta leh tui chawhpawlhin, thîr bêl darh têla chulh chungah a kan rotîr thei a ni. (Atta a awm loh chuan buh, barli, vaimîm, a nih loh leh chutiang chi aṭanga siam theih a ni ang.)

7. Isua’n eng ang uain chungchâng nge a sawi a, tûn lai Hriatrengnaah eng ang uain nge hman theih a nih?

⁷ Matthaia chuan: “[Isua’n] no a la a, lâwm thu a sawi a, an hnênah a pe a, ‘In zain in rawh u;’ . . . a ti a,” tiin a sawi zawm a ni. (Mt. 26:27-29) Isua lâk chu uain sen no a ni a. (Grêp sengna a rei tawh avângin, grêp tui sâwr thar chu a ni lo vang.) Aiguptaa Kalhlên Kût hmasa berah khân, uain chu a tel lo va; mahse, Isua chuan Kalhlên Kût chawa telh chu a sawisêl chuang lo.  Chhûng zînga a ṭhen phei chu Lalpa Zanriahah pawh a hmang hial a ni. Chuvângin Kristiante chuan Hriatrengnaah uain chu an telh a ni. Isua thisen hlutna belhchhah a ṭûl loh ang bawkin, uain hman chu brandy emaw, bâwlhlo dang emaw nêna tih tak lehzual ang chi a ni lo. Uain pangngai ina siam emaw, Beaujolais, Burgundy, a nih loh leh Chianti ang chi lei chawp emawte chu hman tûr a ni.

8. Engvângin nge Kristiante chuan chhang leh uain pawimawhna chu an ngaihven?

⁸ Tirhkoh Paula chuan tirhkohte chauh ni lovin, Kristian dangte pawh Lalpa Zanriah hmang tûr an ni tih a târ lang chiang a. Korinth khuaa Kristian unaute hnênah: “Ka thu hrilh chhâwn che u kha Pathian hnên ata ka hmuh asin, khatia, Lalpa Isua chuan . . . lâwmthu a sawi zawha [chhang] a phel a, ‘Hei hi ka taksa in aia pêk tûra chu a ni, mi hriat reng nân hei hi ti ṭhîn rawh u,’ a tih kha,” tiin a ziak a ni. (1 Kor. 11:23, 24) Chuvângin, tûn laia Kristiante chuan he hun pawimawh tak hi kum tinin an hmanga, chhang leh uain pawimawhna chu an ngaihven hle a ni.

9. Ṭhenkhat chuan Isua chhang hman chungchângah eng thlîr dân dik lo nge an neih?

⁹ Pâwl ṭhenkhata mite chuan Isua’n: ‘Hei hi ka taksa a ni,’ a tih avângin, chhang chu thil mak tihna hmangin tisa tak takah a lo chang niin an hria a. Mahse, chu chu a ni thei lo. * Isua taksa leh an la ei tûr chhang chu a tirhkohte hma ngeia a awm ve ve avângin. Isua chuan ṭum danga vawi tam tak a lo tih ṭhin angin, entîr neiin a sawi a ni tih a chiang hle.—Joh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.

10. Lalpa Zanriaha hman chhang chuan eng nge a entîr?

 ¹⁰ Tirhkohte’n an hmuh a, an ei ṭêp tawh chhang chuan Isua taksa a entîr a. A eng taksa nge a entîr? Tûn hma chuan, Pathian chhiahhlawhte chuan Isua’n chhang a phel a, ama ruh erawh tihtliah a nih si loh avângin, chhang chuan “Krista taksa,” hriak thih kohhran chu a kâwk niin an lo hre ṭhîn a ni. (Eph. 4:11-13; Rom 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Mahse, a hnuah chhût ngunna leh Bible chângte chuan Isua tâna buatsaih, a mihring taksa ai a awh zâwk tih an hre thiam a ni. Isua chuan ‘tisaah a tuar a,’ khenbeh hial a ni. Chuvângin, Lalpa Zanriaha chhang chuan Isua tisa, ‘kan sualte phurtu’ chu a entîr a ni.—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Joh. 19:33-36; Heb. 10:5-7.

11, 12. (a) Isua chuan thisen chungchângah eng nge a sawi? (b) Lalpa Zanriaha hman uain chuan eng nge a entîr?

¹¹ Chu chuan Isua’n chutih laia uain chungchâng a sawi chu hre thiam tûrin min ṭanpui a. Heti hian kan chhiar a ni: “Chutiang bawka zanriah ei zawha no pawh chu a lâk a, ‘He no hi ka thisena thuthlung thar chu a ni,’ . . . a tih kha,” tiin. (1 Kor. 11:25) Isua ken a no chu thuthlung thar a ni tak tak em? Ni lo ve. “No” tih thu mal hian a chhûnga awm—uain chu a kâwk a ni. Isua uain sawi chuan eng nge a kawh, a nih loh leh a entîr? A hlan tûr a thisen a entîr a ni.

¹² Chanchin Ṭha Marka ziakah, Isua thu: “Hei hi ka thisen, mi tam tak tâna chhuak tûr, thuthlunna chu a ni,” tih hi kan hmu a. (Mk. 14:24) Ni e, Isua thisen chu “sualte ngaihdam nâna mi tam tak tâna chhuak tûr” chu a ni. (Mt. 26:28) Chuvângin, uain sen chuan Isua thisen tak tak chu inâwm takin a entîr a. Chu thisen avâng chuan, “kan bawhchhiatnate ngaihdamna,” kan tlanna chu kan hmu thei a ni.—Ephesi 1:7 chhiar rawh.

13. Kum tina Krista thih Hriatrengna hman a nih dân sawi rawh.

¹³ Jehova Thuhretute nêna Hriatrengna i hman vawi khatna tûr a nih chuan, eng nge i beisei theih? Chu inkhâwmna chu mi zawng zawngin hahdam taka an ṭhut theihna tûr hmun tluangtlam leh fai tak a ni ngei ang. A lutuk ni lovin, pangpâr ṭhenkhat nêna a tâwk chauhva chei a ni ang a, party boruak ang chu i hmu lo vang. Upa nih tling tak chuan chu thilthleng chungchâng Bible-in a sawi dân chu chiang tak leh zahawm takin a sawi ang a. Ani chuan mi tinte chu Krista’n kan tâna a tihte ngaihlu tûrin a ṭanpui ang. Ani chu kan nun theihna tûrin tlanna angin a thi a ni. (Rom 5:8-10 chhiar rawh.) Thusawitu chuan Kristiante tâna Bible-a beiseina chi hnih awm chu a rawn hrilhfiah ang.

14. Hriatrengna thusawiah chuan eng beiseinate nge sawi lan a nih?

¹⁴ Beiseina pakhat chu Krista nêna vâna rorêl beiseina a ni a, chu chu tirhkoh rinawmte ang chi, Krista hnungzuitu tlêm tête’n an nei a ni. (Lk. 12:32; 22:19, 20; Thup. 14:1) Beiseina dang leh chu kan hun laia Pathian rawng rinawm taka bâwltu Kristian zawng zawng deuh thawte tân a ni a. Anni chuan leia paradis dinthar lehah chatuana nun beiseina an nei a ni. Chutah chuan Kristiante rei tak an lo dîl tawh Pathian duhzâwng vâna an tih anga leia tihna chu a thleng ang. (Mt. 6:10) Bible chuan dinhmun ṭha tak chu chatuan thlengin an chên dâwn tih a târ lang a ni.—Is. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.

15, 16. Lalpa Zanriah hman a nih laiin chhang chu engtia tih nge a nih?

¹⁵ Chu thusawi tâwp dâwn lamah chuan, thusawituin Isua’n a tirhkohte hnêna ti tûr a hrilh chu tih a hun tawh tih a târ lang ang. Târ lan a nih tawh angin entîrna pahnih,  chhang dawidîm telh loh leh uain sen chu hman a ni ang a. Chûngte chu thusawitu bula dawhkânah dah a ni ang. Isua’n he thilthleng a hmêlhriattîr laia a thusawi leh thiltih Bible thuziakte chu a sawi ang. Entîr nân, Matthaia ziakah chuan: “Isuan chhang a la a, mal a sâwmsak a, a phel a; tin, zirtîrte hnênah chuan a pe a, ‘La ula, ei rawh u; hei hi ka taksa a ni,’ a ti a,” tiin kan chhiar a. (Mt. 26:26) Isua chuan chhang dawidîm telh loh chu a sîr tawn tawna ṭhu tirhkohte hnêna pêk chhâwn a nih theih nân a phel a ni. April 14-a inkhâwmnaah chuan chhang dawidîm telh loh chu phel saa thlênga dah chu i hmu ang.

¹⁶ Inkhâwm zawng zawngte hnêna hun tlêm tê chhûnga fel taka pêk kual a nih theih nân thlêng indaih tawk hman a ni ang a. Tih dân bîk engemaw tak neia tih a ni lo vang. Tawi fel taka ṭawngṭaina hlan zawhah, thlêngte chu tualchhûng atâna remchân dân angin pêk kual a ni ang. Kum 2013-a he hun hmanna ang bawkin, kuminah pawh chhang pêk kual a nih laiin kohhran tam zâwkah chuan chhang chu mi tlêm têin an ei (a nih loh leh tumahin an ei lo) pawh a ni thei.

17. Hriatrengnaah, engtin nge uain chungchânga Isua kaihhruaina chu zawm a nih?

¹⁷ Tichuan Matthaia’n: “[Isua’n] no a la a, lâwm thu a sawi a, an hnênah a pe a, ‘In zain in rawh u; hei hi ka thisen, sualte ngaihdam nâna mi tam tak tâna chhuak tûr, thuthlunna chu a ni,’” tih chu sawi chhunzawm a ni ang a. (Mt. 26:27, 28) Chu tih dân chu zuiin, ṭawngṭaina hlan a nih leh hnuah uain sen ‘note’ chu a lo tel zawng zawngte hnêna pêk kual a ni ang.

18. Entîrna chu mi tlêm têin an ei emaw, ei an awm lo emaw a nih pawhin, engvângin nge Hriatrengnaa tel chu thil pawimawh tak a nih tho tho?

¹⁸ Isua chuan a vân lam Lalrama rorêltu tûrte chauhvin an eiin, an in tûr a ni tih a sawi avângin, chuta lo tel a tam zâwkte chuan entîrnate chu pêk kual a nih laiin, an ei lo vang a, an in hek lo vang. (Luka 22:28-30 chhiar rawh; 2 Tim. 4:18) Chuta tel mi dang zawngte chu zah taka thlîrtu an ni ang a. Chuti chung chuan, Lalpa Zanriaha tel chu Isua inthawina an ngaihhlutzia târ lanna a nih avângin a pawimawh hle a ni. Hriatrengna hman chhûngin, Isua tlanna inthawina avânga malsâwmna an dawn theihte chu an ngaihtuah thei a ni. Lo awm tûr ‘hrehawmna nasa taka’ dam khawchhuak tûr “mipui tam tak” zînga mi nih theih beiseina an nei a. Chûng mite chu Pathian bia a, ‘an puante Berâm No thisena sua tivârtu’ tûrte an ni.—Thup. 7:9, 14-17.

19. Lalpa Zanriah atâna inbuatsaih tûr leh hlâwkpui tûrin eng nge kan tih theih?

¹⁹ Khawvêl puma Jehova Thuhretute chu he inkhâwm pawimawh tak atân hian an inbuatsaih a. A hma chawlhkâr engemaw zât aṭangin, mi a tam thei ang berte lo tel tûrin kan sâwm ang a. Chu bâkah, Hriatrengna a thlen hma nîahte chuan Isua thiltih leh C.E. 33 Lalpa Zanriah hma nîa thilthleng chanchin Bible-a chuangte chu kan chhiar bawk ang. Hriatrengnaa tel thei ngei tûr chuan kan hnate chu kan ruahman fel a ngai ang a. Mikhualte kan lo lawm a, a bul aṭanga a tâwp thlenga kan tel theih nân ṭanna hlasak leh ṭawngṭai hma daiha kan lo thlen chu a ṭha dâwn a ni. Kohhran mi zawng zawng leh mikhualte chuan Bible chhiar leh hrilhfiah a nih laia kan lo keu ve zêl chuan kan hlâwkpui ṭheuh vang. A pawimawh berah chuan, Hriatrengna inkhâwma kan telna chuan Isua tlanna kan ngaihthlut tak zetna leh: “Mi hriat reng nân hei hi ti ṭhîn rawh u,” tih a thupêk kan zawmna a târ lang dâwn a ni.—1 Kor. 11:24. (w13-E 12/15)