A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

NUNKAWNG CHANCHIN

Jehova Rawngbâwlna Chu Ka Hna Ber Ka Nihtîr

Jehova Rawngbâwlna Chu Ka Hna Ber Ka Nihtîr

Kum 1937 January thlaa high school ka zawh chuan kan awmna bul, United States ram Iowa State University-ah chuan ka kal zawm a. Class ka kal a, ka tuition lâkna man atâna hna ka thawh bawk avângin thil dang tih nân hun ka nei mang meuh lo. In sâng pui pui leh hrui lei dawhte zir chian chu ka naupan lai aṭanga ka thil tum ber a ni.

Kum 1942 tîr lam, Khawvêl Indopui II-naa Unites States a tel hnu lawk chuan, a kum ngana atân college ka kal mêk a, architectural engineer ni tûra degree ka lâk nân thla tlêm tê chauh a awm tawh a ni. Roommate pahnih nên in pakhat kan luah tlâng ṭhîn a. Pakhat zâwk chuan “kan awmna hnuaia mipate tlawh ṭhîntu” chu be tûrin min hrilh a. Chutah chuan Jehova Thuhretute zînga pakhat John O. (Johnny) Brehmer-a nên chuan kan inhmu ta a ni. Zawhna tin deuh thaw atâna Bible chhânnate a hmuh theih dân chu mak ka ti hle a. Ka rilru a hneh êm avângin Johnny-a nên chuan Bible kan zir ta ziah a, a tâwpah phei chuan a theih apiangin thu hrilhnaah ka zui ta a ni.

Johnny-a pa, Otto-a chu Walnat khawpui, lowa State-a bank pakhata president a nih laiin Thuhretu a ni ṭan a. Otto-a chuan hunbi kima rawngbâwl tûrin a hna chu a bânsan a ni. A hnuah chuan, amah leh a chhûngte entawn tûr ṭha tak siam chuan thu tlûkna pawimawh tak min siamtîr thei a ni.

THU TLUKNA SIAM HUN

Ni khat chu, kan university-a hotu chuan mark ka hmu ṭha lo va, a hmaa ka lo hmuh tawhte avângin ka graduate thei dâwn lo tih min hrilh a. Pathian Jehova hnênah kaihhruaina dîla ka ṭawngṭai ngun hle lai kha ka la hre reng a ni. Chu mi hnu lawk chuan, kan zirna professor hmu tûra koh ka ni a. Ani chuan engineer dîlna thîr hrui a dawn thu leh min zâwt lova ka pawm dâwn tih a lo chhân thu min hrilh a. Professor hnênah chuan lâwmthu ka hrilh a; mahse, Jehova rawngbâwlna chu hna bera neih ka tum tlat chhan ka hrilhfiah a ni. Kum 1942, June 17-a baptisma ka chan zawh veleh tih theih tûrah chuan Jehova Thuhretu hunbi kima rawngbâwltu, pioneer ni tûra ruat ka ni nghâl deuh ta mai a ni.

Kum 1942 tâwp lamah chuan sipaia ṭang tûra kohna lehkha ka dawng a, indonaa ka tel theih loh chhan hrilhfiahin, board hmaah chuan ka inlan a. Engineer nungchang ṭha leh thiam bîk tak ka nih thu college professor-te ziah lehkha pawimawh chu ka hmuhtîr a. Mahse, chutianga ka chanchin a ṭha lama ziahna ka hmuhtîr chung pawhin, a tâwpah chuan $10,000 (U.S.) chawitîr ka niin, Kansas State-a Leavenworth hmuna lung inah kum nga tâng tûra tih ka ni ta a ni.

LUNG IN CHHUNG NUN

Tûn laia Leavenworth hmuna Lung In. Chutah chuan unau 230 vêl kan tâng

Thuhretu ṭhalai 230 aia tam chu Leavenworth lung in enkawlna hnuaia awm Leavenworth trustee huan hnathawka tântîr an ni a. Chutah chuan vêngtu tam takte enkawlna hnuaiah hna kan tawh a. Vêngtu ṭhenkhat chuan kan Kristian tualdâwihna chu an hria a, kan thil thlîr dân chu min hriat thiampui a ni.

Ṭhenkhat phei chuan Bible zira inkhâwmna kan neih chu min phalsak a. Lung inah Bible thu leh hlate nei thei tûrin min ṭanpui bawk a ni. Lung in vêngtu phei chuan Consolation (tûna Awake!) magazine chu thla tin a la hial a nih chu!

KA CHHUAHNA LEH MISSIONARY RAWNGBAWLNA

Kum nga tâng tûra tih ka nihna aṭanga kum thum ka tân hnu, Khawvêl Indopui II-na a tâwp hnu thla tam a liam hma, kum 1946 February 16-ah chuan chhuah ka ni ta a. Pioneer angin hunbi kima rawngbâwlna chu ka chhun zawm leh nghâl a ni. Levavenworth khawpui, Kansas State-a rawngbâwl tûrin kîr leh tûra tih ka ni a. Chutah chuan Jehova Thuhretute chunga pawng huatna a nasat êm avângin chu chuan min tihlau hle. Inchâwm nâna hna thawh tûr hmuh chu a harsa a, chênna tûr hmun zawn hmuh phei chu a har lehzual a ni.

“Ka compound aṭang hian chhuak rawh!” tia min vîn vak, vêngtu pakhat ka tawn kha ka hre reng a. Baseball vuakna a keng ka hmuh chuan, ka zâm hle a, ka kalsan ta thuai a ni. In dangah ve thung chuan hmeichhe pakhat hian, “Lo nghâk lawk teh,” tiin kawngka a khâr a. Ka lo nghah reng lai chuan in chung tukverh a rawn inhawng a, chuta ṭang chuan thlêng silna tui bawlhhlawhin min leih huh vek a ni. Chuti chung chuan, ka rawngbâwlnaah malsâwmnate ka dawng tho va. Ka hnên aṭanga Bible thu leh hla chhuah dawngtu mi ṭhenkhat chu Thuhretu an lo ni tih a hnuah chuan ka hria a ni.

Kum 1943-ah chuan missionary-te tâna school thar chu New York-ah din a ni a. Chuta kal tûrin sâwmna ka dawng a, kum 1948, February 8-ah class vawi sâwm neihnaah ka graduate a ni. Chu school chu Watchtower Bible School of Gilead tia koh a lo ni ta a. Ka graduate chuan Gold Coast, tûna Ghana tia hriat tâkah chuan rawngbâwl tûra tirh ka ni.

Gold Coast ka va thlen chuan, sawrkâr hotute leh Europe mite hnêna thu hril tûra tih ka ni a. Chawlhkâr tâwpah chuan Jehova Thuhretute kohhran pakhat rualin ka thawk a, member-te chu in tin rawngbâwlnaah ka ṭanpui a ni. Tlawh pawh tam lohna hmuna awm Thuhretute chu tlawh chhuakin, rawngbâwlnaah ka zirtîr bawk a. Chu bâkah, ka awmna aṭanga hla vak lo, tûna Côte d’Ivoire tia hriat tâk, Ivory Coast-ah bial kantu angin ka thawk bawk a ni.

Chûng hmuna rawng ka bâwl lai chuan Africa-a piangte nun dân anga nun dân ka zir a—leia siam bûk têah ka mu a, kutin chaw ka ei a, thlalêra Israelte tih angin “pawn lamah” zunram ka thiar a ni. (Deuteronomy 23:12-14) Chutianga tihna chuan keimah leh ka missionary ṭhiante chu hming ṭha tak min neihtîr a. Tualchhûng hotu ṭhenkhat nupuite chu Bible kan zirpui ṭan ta a. Tichuan, dodâltute’n min tihbuai a, kan visa titâwp tûra thupêk an chhuah hun chuan, tualchhûng hotute nupuite chuan an pasalte an nawr avângin an thu thlûkna chu an sût leh a ni!

Africa rama missionary tam takte ang bawkin, a tâwpah chuan malaria ka vei ta a. Engemaw chhûng chu tlun buai khawpin ka khua a sik a. A châng phei chuan ka khabe ruh chu a kurh loh nân ka vawn beh a ngai hial a. Chuti chung pawh chuan, ka rawngbâwlna chuan hlimna leh lungawina min pe zêl a ni.

Africa rama ka awm atîr lam kum li chhûng chuan United States ka chhuahsan hmaa ka tawn Eva Hallquist-i nên chuan lehkha kan inthawn ṭhîn a. Ani chu kum 1953, July 19-ah New York khawpuia Yankee Stadium-a Jehova Thuhretute international inkhâwmpui neih tûrah Gilead School class vawi 21-na aṭangin a graduate dâwn tih ka hria a. United States-a kal tûr lawng captain nên chuan lawnga hna thawh ngaite thawk a, a thlâwna min chuantîr tûrin ruahmanna kan siam ta a ni.

Tuipui so but but kârahte kalin, ni 22 hnuah chuan ka thleng ta a, Eva-i hmu tûrin Brooklyn-a Jehova Thuhretute headquarter chu ka pan ta vang vang a ni. Lawng chawlh hmun leh in sâng tak takte a lan theihna headquater in chung zâwl ngeiah chuan nupui atân ka be ta a. A hnuah Eva-i chu Gold Coast-a rawng min bâwlpui tûrin a lo kal ta a ni.

CHHUNGKAW MAWHPHURHNA LAIN

Africa rama Eva-i nên kum tam tak chhûng rawng kan bâwl hnu chuan, ka Pa chu cancer-a a thih ṭêp thu min hrilhna ka nu lehkha thawn kan dawng a. Kan rawngbâwlna aṭanga chawlh kan lâk hnu chuan Eva-i nên United States-ah kan kîr leh ta a. Ka pa hrisêlna chu a tlahniam chak hle a, min boralsan ta thuai a ni.

Ghana-a kan kîr leh hnu kum li dâwnah chuan ka Nu hrisêlna pawh a ṭha lo hle tih kan hre leh a. Kan ṭhian ṭhenkhat chuan amah enkawl tûra Eva-i nêna kîr leh tûrin thurâwn min pe hlawm a. Chu chu kan thu tlûkna siam ngai azawngah harsa ber a ni âwm e. Kum 15 chhûng missionary anga rawng ka bâwl hnu—kan nu nêna kum 11 kan bâwl dun hnu—chuan United States-ah kan kîr leh ta a ni.

Tûn laia Leavenworth hmuna Lung In. Gold Coast, tûna Ghana rama tualchhûng hotu ber nêna kan inkawm lai

Kum tam tak chhûng chu, ka Nu kan inenkawl chhâwk a, a peih châng apiangin inkhâwmnaah kan hruai ṭhîn a. Kum 1976 January 17 khân, kum 86 mi niin min boralsan ta ni. Kum kua a han ral leh chuan min ṭhawng nasa lehzualtu thil a lo thleng a. Eva-i chuan cancer a vei tih kan hmu chhuak a ni. Kan theih ang kawng zawng zawngin kan do lêt a, mahse, a tâwpah chuan do hneh lovin June 4, 1985 khân kum 70 mi niin a thi ta a ni.

RAWNGBAWLNA LUNGAWITHLAK TAKA INTHLAKTHLENGNA DANGTE

Kum 1988 khân Ghana ram branch office zauh thar hlanna inkhâwmah sâwm ka ni a. Hun hriat reng tlâk a va ni êm! Tûn hma kum 40 vêl, Gilead school aṭanga ka graduate hnua Ghana rama ka va thlen chuan, Thuhretu 735 chauh an awm a. Kum 1988-ah khân 34,000 chuang an awm a, tûnah chuan 1,14,000 dâwn lai an awm tawh a nih chu!

Ghana ram ka zin hnu kum hnih, 1990, August 6-ah chuan Eva-i ṭhian ṭha tak, Betty Miller-i nên chuan ka innei ta a. Kan pahnihin Jehova rawngbâwlna chu kan hna ber kan nihtîr chhun zawm zêl a ni. He lei Paradise-a kan pi leh pu te, kan nu leh pa te, leh Eva-i te an lo thawhleh hun chu kan nghâkhlel hle.—Tirhkohte 24:15.

Jehova’n a rawngbâwlnaah kum 70 aia tam min hmanna chanvo hlu tak ka ngaihtuah hian ka mittui a tla ṭhîn a. A rawngbâwlna chu ka hna ber nihtîr thei tûra min kaihhruai avângin a hnênah lâwmthu ka sawi ṭhîn. Kum 90 chuang tawh mah ila, lei leh vâna architectural engineer ropui ber, Jehova chuan a rawngbâwlna chu ka hna ber nihtîr zêl tûrin chakna leh huaisenna min pe chhun zawm zêl a ni. (w13-E 12/01)