A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Chatuan Lal, Jehova Chu Be Rawh

Chatuan Lal, Jehova Chu Be Rawh

“Lalber chatuana awm . . . chu chatuana chawimawi leh ropuiin awm rawh se.”—1 TIM. 1:17.

1, 2. (a) ‘Chatuan Lal’ chu tu nge ni a, engvângin nge chu nihna chu a inhmeh? (A thupui bula milem chu en rawh.) (b) Jehova lalna lama min hîptu chu eng nge ni?

SWAZILAND rama Lal Sobhuza II-na chuan kum 61 dâwn lai ro a rêl a. Chu chu tûn laia lal anga rorêltu tân chuan chhinchhiah tlâk tak a tling a ni. Lal Sobhuza rorêl rei zâwng chuan rilru a lâk mai theih laiin, mihring dam chhûng rei lo têin a thunun phâk loh lal rorêlna a awm a. Bible chuan ani chu “Lalber chatuana awm,” a nih loh leh Chatuan Lal tiin a sawi a ni. (1 Tim. 1:17) Chu Lal chu tu dang ni lovin Pathian Jehova a ni a. Bible chuan: “LALPA chu kumkhaw tlaitluan atâna Lalber a ni,” tiin a sawi a ni.—Sâm 10:16.

2 Pathian rorêl chhûng rei zâwng chu mihring rorêlna ai chuan a rei zâwk hle a. Mahse, a Jehova lama min hîptu chu a rorêl dân hi a ni zâwk mah a ni. Hmân lai Israel rama kum 40 chhûng rorêltu lal pakhat chuan hêng thute hian Pathian a fak a ni: “LALPA chu lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak, thinnel tak, ngilneihna ngah tak a ni. LALPA chuan a lalṭhutphah chu vânahte khian a tinghet a; a ram chuan engkim chungah ro a rêl a,” tiin. (Sâm 103:8, 19) Jehova chu kan Lal mai ni lovin, kan Pa—hmangaihna ngah tak, kan Pa vâna mi a ni bawk. Hei hian zawhna pahnih a tichhuak a ni: Eng kawngin nge Jehova chuan Pa angin thil a tih? Eden huana helna a chhuah aṭang khân Jehova chuan engtin nge a lalna chu a ken kawh?, tiin. Hêng zawhnate chhânna hian Jehova hnaih lehzual tûr leh kan thinlung zawng zawnga amah be tûrin min chêttîr ang.

CHATUAN LAL CHUAN LEI LEH VAN HUAP CHHUNGKUA A DIN

3. Lei leh vân huap Jehova chhûngkaw zînga tel hmasa ber chu tu nge ni a, Pathian “fate” angin tu dang nge siam an nih?

3 A Fapa mal neih chhun a siam lai khân Jehova chu a va hlim dâwn êm! Pathian chuan a fa piang hmasa ber chu a thu hnuaia awm hniam tak angin a cheibâwl lo. Fapa angin a hmangaih zâwk a, a thu hnuaia awm vântirhkoh ṭha famkim tam takte siamna hlimawm tak thawhpui tûrin a sâwm zâwk a ni. (Kol. 1:15-17) Vântirhkohte chu chhiar sên loh khawpa tam an siam a. Anni chu “a duhzâwng ti ṭhîn, a rawngbâwltute” tia koh an ni a, hlim taka Jehova rawngbâwlin a “fate” tia koh an ni a. Lei leh vân huap Jehova chhûngkaw zînga mi an ni.—Sâm 103:20-22; Job. 38:7.

4. Lei leh vân huap Pathian chhûngkuaah engtin nge mihringte an tel?

4 Lei leh vân a siam hnuah Jehova chuan lei leh vân huap a chhûngkua chu a tilian a. Lei chu mawi tak leh intodelh thlapa a siam hnuah, Jehova chuan a lei lam thil siam chungnung ber mihring hmasa ber, Adama chu Ama anpui ngeiin a siam a ni. (Gen. 1:26-28) Siamtu a nih angin Jehova chuan Adama chu thu âwih tûrin a beisei a. Pa a nih angin, Jehova chuan hmangaih tak leh ngilnei takin a kaihhruaina zawng zawng chu a hrilh a ni. Chûng kaihhruainate chuan eng kawng mahin mihringte zalênna chu a khuahkhirh lutuk lo.—Genesis 2:15-17 chhiar rawh.

5. Pathianin a fa, mihringte’n lei an luah khahna tûrin eng ruahmanna nge a siam?

5 Mihring lal tam takte ang lo takin, Jehova chuan a khua leh tuite hnênah lâwm takin mawhphurhna a hlân chhâwng a, chhûngkaw zînga mi rin tlâk tak angin a cheibâwl a ni. Entîr nân, Adama chu nunna nei thil siam dangte chungah thu neihna a pe a, ramsate hming sakna hna hlimawm leh harsa tak pawh a thawhtîr hial a ni. (Gen. 1:26; 2:19, 20) Pathian chuan leilung luah khat tûrin mihring ṭha famkim maktaduai têlte a siam lo va. Adama ṭanpuitu tûr hmeichhe ṭha famkim—Evi chu a siam ta zâwk a. (Gen. 2:21, 22) Tichuan, he nupa tuak hnênah fate neia leilung luah khah theihna hun remchâng a pe ta a ni. Mihringte chuan dinhmun ṭha famkim hnuaiah khawvêl pum chu Paradis a nih thlengin an zauh chho zêl thei a. Vâna vântihkohte nên inlungrual takin lei leh vân huap Pathian chhûngkaw zînga mi angin Pathian Jehova chu chatuanin an be thei dâwn a ni. Beisei tûr ropui tak a va ni êm! Jehova’n pa hmangaihna a lan chhuahtîrna a va ni tak êm!

HEL HMANG A FATE’N PATHIAN LALNA AN HNAWL

6. (a) Eng kawngin nge Pathian chhûngkuaah helna a lo inṭan? (b) Engvângin nge helna chu Jehova’n thu neihna a nei ta lo tihna a nih loh?

6 Lungchhiatthlâk takin, Adama leh Evi chuan an Lalchungnung ber anga Jehova neih chu an duh tâwk lo va. Pathian fa, thlarau hel hmang Setana hnungzui chu an thlang ta zâwk a ni. (Gen. 3:1-6) Pathian rorêlna laka inlâk hranna chuan anmahni leh an thlahte chungah natna te, hrehawm tawrhna te, leh thihna te a thlen a. (Gen. 3:16-19; Rom 5:12) Pathian chuan leiah hian a thu âwih khua leh tui a nei ta lo. Chu chu, thu a nei tawh lovin, lei leh a chhûnga chêngte chunga a lalchungnunna chu a bânsan ta tihna a ni em? Ni lo ve! Mipa leh hmeichhia chu Eden huan ata hnawt chhuakin, an kîr leh a phal lo va, a luhna vêng tûra cherub-te ruatin a thu neihna chu a keng kawh a ni. (Gen. 3:23, 24) Chutih rualin, lei leh vân huap a chhûngkuaah chuan thlarau thil siam vântirhkohte leh mihringte teltîr a tum chu a hlen chhuak dâwn tih nemnghetin Pathian chuan pa anga a hmangaihna a târ lang a. Setana tiboral a, Adama sualin a nghawngte sût lêttu tûr thlah a awm tûr thu a tiam nghâl a ni.—Genesis 3:15 chhiar rawh.

7, 8. (a) Nova hun lai khân dinhmun chu eng angin khawpin nge a chhiat? (b) Jehova’n lei thianfai tûr leh mihring chhûngkua vênghim tûrin eng ruahmanna nge a siam?

7 A hnu kum zabiahte chuan, mi ṭhenkhat chuan Jehova chunga rinawm chu an thlang a. Chûng zîngah chuan Abela leh Enoka pawh an tel a. Mahse, mi a tam zâwkte chuan Jehova chu an Pa leh an Lal angin an pawm duh lo. Nova hun a lo thlen chuan leilung hi “inpâwngnêknain a khat zo” ta a. (Gen. 6:11) Chu chuan Jehova’n lei lam a thunun thei tawh lo tih a hril em? Thilthleng chanchin chuan eng nge a târ lan?

8 Nova chanchin hi han ngaihtuah teh. Jehova chuan amah leh a chhûngkuate chhanhim tûr lawng lian tak tuk tûrin ruahmanna leh a sak dân tûr kaihhruaina kimchang tak a pe a. Nova chu “felna thu hriltu” ni tûra thu pein, Pathianin a mihring chhûngkua zawng zawng chungah hmangaihna nasa tak a lantîr bawk a ni. (2 Pet. 2:5) Nova thu puanchhuahah chuan simna leh chhiatna lo thleng mai tûr atâna vaukhânna a tel ngei ang a; mahse, chu chuan ngaihthlâk a hlawh lo. Amah leh a chhûngte chu tharum thawhna leh nungchang bawlhhlawhna nasa tak kârah kum tam tak chhûng an awm a. Mite ngaihsak tak Pa angin, Jehova chuan chûng mi rinawm pariatte chu a vênghimin, mal a sâwm a ni. Jehova chuan khawvêl pum huapa Tuilêt thlentîrin, mihring hel hmangte leh vântirhkoh suaksualte chungah chuan a thu neihna a keng kawh a. Ni e, Jehova chuan a thununna a hloh lo a ni.—Gen. 7:17-24.

Jehova chuan engtik lai pawhin a lalna a keng kawh reng (Paragraph 6, 8, 10, 12, 17-na en rawh)

TUILET HNUA JEHOVA LALNA

9. Tuilêt hnuah Jehova’n mihringte hnênah eng hun remchâng nge a pêk?

9 Nova leh a chhûngkua chu lei thenfaia an han pên chhuah a, boruak thianghlim an han hîp chuan, Jehova ngaihsakna leh vênhimna avângin an thinlung chu lâwmnain a khat ngei ang. Nova chuan maichâm siam nghâlin, Jehova biak nân inthawina a hlân a ni. Pathian chuan Nova leh a chhûngte chu mal a sâwm a, ‘chi tam tak thlaha lo punga, lei hi luah khat’ tûrin kaihhruaina a pe a. (Gen. 8:20–9:1) Mihringte chuan inlungrual taka Pathian biaa, leilung luah khah leh theihna hun remchâng an nei leh ta a ni.

10. (a) Tuilêt hnu engtikah khân nge Jehova laka helna a chhuah a, engtin nge a chhuah? (b) Jehova chuan a duhzâwng tih a nih ngei theih nân eng thil nge a tih?

10 Mahse, Tuilêt chuan mihring ṭhat famkim lohna chu a tlêngfai chuang lo va, mihringte chuan hmuh theih loh Setana leh vântirhkoh helte thununna chu an la tuar reng tho a ni. A hnu lawkah chuan Jehova rorêlna duhawm tak laka helna a chhuak leh ta a. Entîr nân, Nova tupa Nimroda chuan mi dangte aia nasain Jehova rorêlna chu a dodâl a ni. Nimroda chu “Jehova dotu sa pêl chak tak” anga sawi a ni a. Khaw ropui tak, Babel ang chite chu dinin, ‘Sinar ram’ lalah a insiam a ni. (Gen. 10:8-12, New World Translation) Chatuan Lal chuan chu hel hmang lal chungah leh ‘lei luah khat’ tûra a thiltum tiṭhuanawp tûra a thiltih chungah chuan eng nge a tih ang? Pathian chuan mite ṭawng a tihhransak a, Nimroda khua leh tui beidawng takte chu “lei chung zawng zawngah” a tidarh ta a. An biakna dik lo leh mihring rorêl dân phung chu an chhawm ta zêl a ni.—Gen. 11:1-9.

11. Engtin nge Jehova chuan a ṭhian Abrahama chungah rinawmna a târ lan?

11 Tuilêt hnuah mi tam tak chuan pathian dik lote be mah se, mi rinawm ṭhenkhat chuan Jehova an la chawimawi chhunzawm zêl a. Chûng zînga pakhat chu Abrahama a ni a; a awmna Ur khawpuia nun nuamsa tak chu thuâwih taka kalsanin, puan inah kum tam tak a chêng a ni. (Gen. 11:31; Heb. 11:8, 9) Hmun hrang hranga a insawn kual laiin, Abrahama chu khawpui kulh neia awm mihring lalte hualvêlin a awm fo va. Mahse, Pathian Jehova chuan amah leh a chhûngte chu a vênghim a ni. Pa anga Jehova vênhimna chungchângah fakna hla phuahtu chuan heti hian a sawi: “[Pathian chuan] tuma hnehchhiah a phal lo va: a ni, anmahni avângin lalte pawh a zilhhau va,” tiin. (Sâm 105:13, 14) A ṭhian chunga a rinawm avângin, Jehova chuan: ‘Nangmah aṭang chuan lalte an lo chhuak ang,’ tiin Abrahama hnênah a tiam a ni.—Gen. 17:6; Jak. 2:23.

12. Engtin nge Jehova chuan Aigupta chungah a lalchungnunna a târ lan a, chu chuan engtin nge a mi thlante chu a nghawng?

12 Pathian chuan Abrahama fapa Isaaka hnênah leh a tupa Jakoba hnênah mal a sâwm dâwn tih a tiam nawn a, chutah chuan an thlahte aṭanga lalte an lo chhuah tûr thu pawh a tel a ni. (Gen. 26:3-5; 35:11) Mahse, lalte an lo chhuah hmain Jakoba thlahte chu Aigupta salah an tâng a. Chu chu Pathianin a thutiam a hlen dâwn lo emaw, lei chunga a lalchungnunna a bânsan emaw tihna ni em? Ni lo ve! A hun ruatah Jehova chuan Pharao luhlul tak chungah chuan a lal thiltihtheihna leh a lalchungnunna chu a târ lang a. Sal tâng Israelte chuan Jehova chu an ring a, ani chuan Tuipui Sen-ah ropui takin a chhan chhuak a ni. Jehova chu Lei leh Vâna Lalchungnungber a la ni reng tih a chiang hle a, mi ngaihsak tak Pa ber a nih angin, a mite vênhim nân a thiltihtheihna ropui tak chu a hmang a ni.—Exodus 14:13, 14 chhiar rawh.

JEHOVA CHU ISRAELTE LAL A LO NI

13, 14. (a) Israelte chuan hlain Jehova lalna chungchâng eng nge an hril? (b) Lalna chungchângah eng thu nge Jehova’n Davida hnênah a tiam?

13 Aigupta aṭanga mak taka chhan chhuah an nih hnu lawkah Israelte chuan hnehna hla sain Jehova an fak a. Chu hla chu Exodus bung 15-ah chhinchhiah a ni a: “LALPA chuan chatuanin ro a rêl tawh ang,” tia puan chhuahna chu châng 18-naah chuan a tel a ni. Chu hnam thar chungah chuan Jehova chu Lal a ni ta ngei a ni. (Deut. 33:5) Mahse, mite chuan hmuh theih lohva Rorêltu Jehova an nei chu an lungawi tâwk lo va. Aigupta an chhuahsan hnu kum 400 vêlah chuan milem betu an ṭhenawmte neih ang mihring lal neih chu Pathian hnênah an ngên a. (1 Sam. 8:5) Chuti chung pawhin Jehova chu Lal a la ni reng tho va, chu chu Israelte tâna mihring lal pahnihna Davida lal chhûng khân a lang a ni.

14 Davida chuan thuthlung bâwm thianghlim chu Jerusalemah a la a. Chu hun hlimawm takah chuan Levia mite chuan thu chhinchhiahthlâk tak chuanna, 1 Chronicles 16:31-a chhinchhiah fakna hla: “Hnam tin zîngah chuan, ‘LALPA chuan ro a rêl,’ ti rawh se,” tih chu an sa a ni. Jehova chuan a thuneihna a hman hunah emaw, dinhmun engemaw tak hmachhawn tûra a aiawha tuemaw a ruat hunah emaw ro a rêl a tih theih a ni. Hetiang kawnga Jehova lalna hian awmze thui tak a nei a. Davida thih hma khân, Jehova chuan: “I hnua i thlah, i rîla rah tûr chu ka tungding ang a, a ram chu ka tinghet ang,” tia sawiin a lalna chuan chatuan a daih dâwn tih a tiam a ni. (2 Sam. 7:12, 13) He thil hlen chhuah nân hian, Davida aṭanga lo chhuak chu “thlah” chu a hnu kum 1,000 chuangah a lo lang ta. Chu chu tu nge a nih a, engtikah nge Lal a lo nih ang?

JEHOVA’N LAL THAR A RUAT

15, 16. Engtikah nge Isua chu Lal tûra hriak thih a nih a, leia a awm laiin Isua chuan a rorêlna atân eng ruahmanna nge a siam?

15 C.E. kum 29-ah, Baptistu Johana chuan “vân ram chu a hnai tawh” tih a hril ṭan a. (Mt. 3:1, 2) Johana’n Isua a baptist khân, Jehova chuan Isua chu thutiam Messia leh Pathian Rama Lal tûr angin hriak a thih a ni. Jehova chuan Isua hnênah: “Hei hi ka Fapa duh tak, ka lawm êm êma chu a ni,” tih thu hi sawiin, pa anga a hmangaihna chu a târ lang a ni.—Mt. 3:17.

16 Isua chuan a rawngbâwl chhûng zawngin a Pa chu a chawimawi a. (Joh. 17:4) Chu chu Pathian Ram chanchin hrilin a ti a ni. (Lk. 4:43) A hnungzuitute hnênah pawh chu Lalram chu dîl tûrin a zirtîr hial a. (Mt. 6:10) Isua chuan Lal tûra Ruat a nih angin, amah dodâltute hnênah: “Pathian ram chu in zîngah a awm,” tiin a sawi thei a. (Lk. 17:21) A hnuah, a thih hma tlai khân Isua chuan a hnungzuitute chu ‘lalram thuthlung’ a thlunpui a ni. Chutiang chuan, a zirtîr rinawm ṭhenkhat chu Pathian rama a ruala lal nih theih beiseina a pe a ni.—Luka 22:28-30 chhiar rawh.

17. Kum zabi khatnaah khân Isua chuan eng kawng ṭhenkhatin nge a lalna a hman ṭan a, mahse eng nge a la nghah rih ngai?

17 Engtikah nge Isua chuan Pathian Ramah Lal angin ro a rêl ṭan ang? Ro a rêl ṭan nghâl ngawt thei lo va. A tûk chawhnu lamah chuan Isua chu tihhlum a niin, a zirtîrte pawh an darh zo a ni. (Joh. 16:32) Mahse, hmân lai hun ang bawkin Jehova chuan thil a la thunun reng a. A ni thum nîah a Fapa chu a kaitho leh a, C.E. 33 Pentikost nîah Isua chuan a hriak thih unaute awmna Kristian kohhranah chuan thlarau lam lalram chu a din a ni. (Kol. 1:13) Thutiam thlah anga lei chunga lal thu neihna nei pumhlûm tûrin Isua chuan a la nghah rih a ngai a. Jehova’n a Fapa hnênah chuan: “I hmêlmate i ke nghahchhana ka siam hma loh zawng ka ding lamah ṭhu rawh,” tiin a hrilh a ni.—Sâm 110:1

CHATUAN LAL CHU BE RAWH

18, 19. Eng ti tûra chêttîr nge kan nih a, a dawta thuziakah eng nge kan zir ang?

18 Kum sâng tam tak chhûng chu lei leh vâna Jehova lalna chu cho a ni tawh a. Jehova chuan a lalchungnunna chu a bânsan ngai lo va, a keng kawh reng a ni. Hmangaihna ngah tak Pa ber a nih angin, Nova te, Abrahama te, leh Davida te ang a khua leh tui rinawmte chu a vênghimin, a enkawl a ni. Chu chuan kan Lal hnêna intulût tûr leh amah hnaih lehzual tûrin min chêttîr tûr a ni lâwm ni?

19 Mahse, heti hian kan zâwt mai thei a ni: Engtin nge Jehova chu kan hun lai hian Lal a lo nih? Engtin nge Jehova Lalram khua leh tui rinawm leh lei leh vân huap a chhûngkuaa a fa ṭha famkimte kan lo nih theih ang? Pathian Ram lo thleng tûra kan dîl hian, chu chu eng nge a awmzia? tiin. Hêng zawhnate hi a dawta thuziakah chhân a ni ang. (w14-E 01/15)