A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Ni Ṭha Lote A Lo Thlen Hmain Jehova Rawng Chu Bâwl Rawh

Ni Ṭha Lote A Lo Thlen Hmain Jehova Rawng Chu Bâwl Rawh

“I siamtu hre reng rawh.”—THUR. 12:1.

1, 2. (a) Solomona chu eng ang fuihna nge tleirâwlte hnêna ziak tûra thlarauva thâwk khum a nih? (b) Engvângin nge kum 50 pêl tawhte leh chu aia pa zâwkte pawhin Solomona fuihna chu an ngaihven ang?

LAL SOLOMONA chu tlêirâwlte hnêna: “I vânglai hian i siamtu hre reng rawh. Ni ṭha lote a lo thlen hmâ . . . hian,” tih thu sawi tûrin thlarauva thâwk khum a ni a. Chûng “ni ṭha lote” chu eng nge ni? Solomona chuan kum upat huna lo thleng tûr thil ṭha lote—kut khurhna te, ke khurhna te, ha balna te, mit fiah lohna te, beng chhêtna te, lu ṭuahna te, leh zâng kulhna te—sawi nân ngaihtuahna chawk tho thei tak ṭawngkam a hmang a ni. Tumahin Jehova rawngbâwl ṭan nân hetiang hun thleng nghah a tum tûr a ni lo.—Thuhriltu 12:1-5 chhiar rawh.

2 Kristian unau kum 50 pêl tawhte leh chu aia upa zâwk tam takte chu an la chak ṭha hle a. An lu a ṭuak ṭan tawh pawh a ni thei; mahse, Solomona sawi ang ni ṭha lote chu an la tawng hrih lo a ni. Chûng Kristian kum upa lamte chuan tleirâwlte tâna Pathian thâwk khum fuihna: “I vânglai hian i siamtu hre reng rawh,” tih chu an hlâwkpui thei ang em? Chu fuihna awmzia chu eng nge ni?

3. Min Siamtu Ropui hriat rengnaah chuan eng nge tel?

3 Kum tam tak chhûng Jehova rawng lo bâwl tawh mah ila, a chânga min Siamtu a ropuizia ngaihlu tak chunga ngaihtuah veng veng châng neih chu a ṭha a ni. Nun hi thilpêk ropui tak a ni lâwm ni? Siam a nih dân ropui leh chipchiar takte chu mihringte hriat thiam rual a ni lo. Jehova chuan thil chi hrang hrang min pêk tam êm avângin nun hlim tak kan hmang thei a. Jehova thil siam kan han ngaihtuah hian, a hmangaihna, a finna, leh a thiltihtheihnate kan ngaihhlutna chu kan tithar leh a ni. (Sâm 143:5) Mahse, min Siamtu Ropui hriat rengnaah chuan a chunga kan mawhphurhnate ngaihtuah pawh a tel a. Chutianga kan ngaihtuah lai chuan, kan dam chhûnga theih tâwpa a rawngbâwla min Siamtu chunga kan lâwmzia târ lan duhna chu kan nei ngei ang.—Thur. 12:13.

KAN UPAT DEUH HUNA HUN REMCHANG ṬHA TAKTE

4. Kum tam tak chhûng thiltawn lo nei tawh Kristiante chuan eng zawhna nge an inzawh theih a, engvângin nge?

4 Kum tam tak chhûng thiltawn i lo nei tawh a nih chuan, he zawhna pawimawh tak hi i inzâwt thei a ni: ‘Chakna thahrui tlêm azâwng ka la neih lai hian eng nge ka tih ang?’ tiin. Kristian thiltawn ngah tak i nih angin, mi dangte neih loh hun remchâng ṭha takte i nei a. Jehova hnên aṭanga i thil zirte chu naupang zâwkte hnênah i hlân chhâwng thei a ni. Pathian rawng i bâwlnaa i thiltawnte chu sawiin mi dangte i tichak thei bawk. Lal Davida chuan chutiang tih theihna hun remchâng chu a dîl a ni. Ani chuan: “Aw Pathian, ka naupan têt ata chu nangin mi zirtîr a; . . . aw Pathian, ka tara ka lu ṭuah hnu pawhin mi kalsan lul suh ang che; i chakna hi ṭhangthar lehte hnênah leh, i thiltihtheihna hi lo la awm tûr apiangte hnêna ka hriattîr hma loh zawng,” tiin a ziak a ni.—Sâm 71:17, 18.

5. Engtin nge Kristian upa deuhte chuan an thil zirte chu mi dangte hnêna an hlan chhâwn theih?

5 Kum tam tak chhûnga i lo neih tawh finna chu engtin nge mi dangte hnênah i hriattîr theih ang? Pathian chhiahhlawh naupang zâwkte chu inkâwma intichak tûrin i inah i sâwm thei ang em? Kristian rawngbâwlnaa thawhpui tûr chea sâwmin, Jehova rawngbâwlnaa i tawn hlimna chu i hmuhtîr thei ang em? Hmân lai mi Elihua chuan: “Khuareiin hril sela, kum tamin finna zirtîr teh se,” tiin a sawi a ni. (Job. 32:7) Tirhkoh Paula chuan thiltawn ngah Kristian hmeichhiate chu an ṭawngkam leh thiltih hmanga mi dangte fuih tûrin thurâwn a pe a. ‘Pitarte pawh . . . ṭha lam zirtîrtute ni rawh se,’ tiin a ziak a ni.—Tit. 2:3-5.

MI DANGTE ṬANPUINA KAWNGA I TIH THEIH TUR CHU NGAIHTUAH RAWH

6. Engvângin nge kum tam tak thiltawn nei tawh Kristiante chuan an thil tih theih tûr chu an ngaihnêp loh vang?

6 Kristian thiltawn ngah tak i nih chuan, mi dangte i ṭanpui thei hle dâwn a ni. Kum 30 emaw, 40 emaw kaltaa i hriat thiam loh tûna i hriat thiam tâk thilte chu han ngaihtuah teh. Bible thu bulte chu thiam takin i nunpui thei tawh a. Mite thinlung thleng tûrin Bible thu tak i sawi thei tawh tih chu rinhlelh rual a ni lo. Kohhran upa i nih chuan kawng ṭha lo zawhtu unaute ṭanpui dân i hria a ni. (Gal. 6:1) Kohhran thiltihte, inkhâwmpui department-te, leh Kingdom Hall sak hnate enkawl dân chu i lo zir thiam tawh pawh a ni thei a. Thisen tel lova inenkawl dân hmang tûra doctor-te fuih dân pawh i hre tawh pawh a ni thei bawk. Tûn hnai lawka thutaka awm i nih pawhin, nunah thiltawn hlu tak i nei a ni. Entîr nân, naupang lo enkawl puitling tawh i nih chuan, finna tam tak i chhar chhuak tawh ngei ang. Kristian upa zâwkte chu unaute zirtîrna, kaihhruaina, leh tihchakna hmangin Jehova mite fuihna thiltithei tak petu an ni thei a ni.—Joba 12:12 chhiar rawh.

7. Kristian upa zawkte chuan naupang zawkte hnênah eng zirtîrna ṭangkai tak nge an pêk theih?

7 Engtin nge i thil tih theih tûr chu nasa lehzuala i hman theih ang? Naupang zâwkte chu Bible zirpui neih ṭan dân leh kaihhruai dân i kawhhmuh mai thei a. Unaunu i nih chuan, nau pawm la naupang deuhte chu an nau pawm reng chunga thlarau lam thilte thlahthlam lo tûrin rawtna i pe thei ang em? Unaupa i nih chuan, unaupa la naupang deuhte chu phûr taka thu sawi tûr leh thiam lehzuala chanchin ṭha hril tûrin i zirtîr thei ang em? Thlarau lama tichak tûra unau kum upa tawhte i tlawh dân chu i hmuhtîr thei ang em? Chakna i lo neih tawh ṭhin ang chu nei tawh lo mah la, naupang zâwkte zirtîr theihna hun remchâng ṭha tak i nei a. Pathian Thu chuan: “Tlangvâlte ropuina chu an chakna a ni, putarte mawina chu an lu ṭuak a ni,” tiin a sawi a ni.—Thuf. 20:29.

MAMAWH ZUALNA HMUNA RAWNGBAWLIN

8. Tirhkoh Paula chuan a upat lamah eng nge a tih?

8 A upat lamah tirhkoh Paula chuan thil tih theih tûr zawng zawng chu Pathian rawngbâwl nân a hmang a. C.E 61 vêla Rom khua tân in aṭanga chhuah a han nih chuan, missionary rawngbâwlin kum tam tak chhûng a lo tuar tawh avângin, Rom khuaa inbêngbelin thu hrila awm mai thei tawh a ni a. (2 Kor. 11:23-27) Chu khawpui lian taka unaute chuan a ṭanpuina chu an hlut hle ngei ang. Mahse, Paula chuan ram dangah mamawhna a nasa zâwk tih a hria a. Timothea leh Tita nên missionary anga a rawngbâwlna chu chhunzawmin, Ephesi khuaah an kal a, chu mi hnuah Kret thliarkâr an pan leh a, Makedonia pawh an tlawh niin a lang. (1 Tim. 1:3; Tit. 1:5) Spain a tlawh leh tlawh loh chu kan hre lo va, mahse tlawh chu a tum ngei a ni.—Rom 15:24, 28.

9. Engtikah nge Petera chuan mamawh zualna hmunah rawng a bâwl? (A thupui chunga milem en rawh.)

9 Tirhkoh Petera pawh mamawh zualna hmuna a insawn chuan kum 50 chuang a ni tawh ngei ang. Chu chu engtin nge kan hriat theih? Isua rualpui emaw, a aia upa deuh hret emaw a nih chuan C.E. 49-a Jerusalema tirhkoh dangte nên an inhmuh khâwm khân kum 50 mi vêl a ni ngei ang. (Tirh. 15:7) Chu inhmuh khâwm hnu engtik emawah Petera chu Babulon-a awm tûrin a kal a, chu lai hmuna Juda mi tam takte hnêna thu hril tûrin a nih ngei a rinawm. (Gal. 2:9) C.E 62 vêla thlarauva thâwk khum a lehkha thawn pakhatna a ziah khân chu lai hmunah chuan a la awm a ni. (1 Pet. 5:13) Ram danga awmhmun khuar chu a harsa hle thei a, mahse Petera chuan a kum upatna chu Jehova rawng tih tak zeta bâwl loh phah nân a hmang lo.

10, 11. An upat hnua mamawh zualna hmuna rawngbâwl tûra insawn tute emaw thiltawn chu sawi rawh.

10 Tûn lai hian, kum 50 pêl tawh leh chu aia upa zâwk Kristian tam takte chuan an dinhmun a inthlâk danglam tih leh kawng tharin Jehova rawng an bâwl thei tih an hria a. Ṭhenkhatte chu mamawh zualna hmunah an insawn a ni. Entîr nân, Robert-a chuan heti hian a ziak a ni: “Ka nupui nên hun remchâng ṭha tak kan nei tih kan han hriat chuan kum 55 vêl kan ni a. Kan fapa neih chhun chu a in dang tawh a. Nu leh pa tar enkawl ngai kan nei tawh lo va, rochan tlêm a zâwng kan nei bawk a. Kan in hralhna man chuan kan sum pûk rulhna bâkah ka pension hmuh hma chu min daih dâwn niin ka chhût chhuak a. Bolivia ramah chuan mi tam takte’n Bible zir an duh a, ei leh in man a to lutuk lo tih kan hre bawk a. Chuvângin, chuta pêm chu kan tum ta a ni. Kan in thar mila insiamrem chu thil awlsam a ni lo. Engkim mai chu North America-a kan tih ṭhin dân nên chuan a inang lo hle a. Mahse, kan thawh rimna avângin malsâwmna nasa tak kan dawng a ni,” tiin.

11 Robert-a chuan heti hian a ziak belh a ni: “Tûnah chuan kan nun pum chu kohhran thiltih nân kan hmang a. Bible kan zirpui ṭhenkhat chuan baptisma an chang tawh a. Kan zirpui chhûngkaw pakhat chu an rethei hle a, thingtlâng khua mêl engemaw zâta hlaah an awm a ni. Mahse, chu chhûngkuate chu inkhâwm tûrin chawlhkâr tin khawpuiah an lo kal vang vang ṭhîn a. Chu mite chhûngkuain thutaka hma an sâwn dân leh an fapa upa berin pioneer a thawk kan hmuhnain min tihhlimzia chu i ngaihruat thiam em?” tiin.

ṬAWNG DANG HMANNA HMUNA RAWNGBAWLTU MAMAWHNA

12, 13. A pension hnua kawng thara Jehova rawngbâwlna ṭantu Kristian pakhat thiltawn sawi rawh.

12 Ṭawng dang hmanna kohhrante leh group-te chuan upa zâwkte entawn tûr siam chu an hlâwkpui hle thei a. Chûng thu hrilhna biala thawh chu a nuam hle thei bawk. Entîr nân, Brian-a chuan heti hian a ziak a ni: “Ka nupui nêna British mite pension hun kum 65 kan han tlin chuan kan nun chu a zuai ruih a. Kan fate chu an in dang tawhin, Bible zirpui theih tûr tuina nei hmuh tûr an vâng hle bawk si. Tichuan, tualchhûng university-a research nei Chinese tlangvâl pakhat ka tawng a. Inkhâwm tûra sâwmna chu a pawmin, Bible pawh ka zirpui ta a ni. Chawlhkâr engemaw zât lek hnu chuan a hnathawhpui Chinese pakhat chu a rawn hruai ṭan a. Chawlhkâr hnih hnuah chuan a pathumna, chu mi hnuah a palina a rawn hruai ta a ni.

13 “Chinese research neitu a panganain Bible zirpui tûra min tih chuan heti hian ka ngaihtuah a, ‘Kum 65 mi ka nih tawh vâng maiin Jehova rawngbâwlna aṭangin ka châwl tûr tihna a ni lo’ tiin. Tichuan, ka aia kum hniha naupang ka nupui hnênah chuan Chinese ṭawng zir a duh leh duh loh ka zâwt ta a. Ṭawng zirna tûra aw thunsa chu kan hmang a. Chu pawh chu kum sâwm lai a lo liam leh tawh a. Ṭawng dang hmanna thu hrilhna biala thawhna chuan naupang ṭha leh ang maiin min inngaihtîr a. Tûn thleng hian, China mi 112 Bible kan zirpui tawh! A tam zâwkte chu inkhâwmnaah an lo tel tawh a. An zînga pakhat chuan pioneer min thawhpui mêk a ni,” tiin.

I rawngbâwlna zauh tûrin i la upa lutuk lo mai thei (Paragraph 12, 13-na en rawh)

I TIH THEIH CHU HLIM TAKIN TI RAWH

14. Eng chungchângah nge Kristian upa lamte chu an hlim theih a, engtin nge Paula entawn tûr siam chu an tân tichaktu a nih?

14 Kristian kum 50 pêl tawh tam tak chuan Jehova rawngbâwlnaah thil tharte tiin hun remchâng ṭha nei mah se, mi dangte chuan an ti ve thei lo. Ṭhenkhat chu an hrisêl lo va, mi dangte chuan an nu leh pa tarte leh naupangte an enkawl a ngai a ni. Jehova’n a rawngbâwlnaa i tih apiang a ngaihlu tih i hriat avângin i hlim thei a. Chuvângin, i tih theih loh thilte avânga beidawn ai chuan, i tih theih chin chu hlim takin ti ang che. Tirhkoh Paula entawn tûr siam chu ngaihtuah rawh. Kum tam tak chhûng chu pâwn chhuak thei lova tântîr a ni a, a missionary rawngbâwlna chu a chhunzawm thei lo. Mahse, miin an tlawh apiangin, Pathian thu a lo hrilh ṭhîn a, rinnaah chuan a lo tichak ṭhîn a ni.—Tirh. 28:16, 30, 31.

15. Engvângin nge Kristian upa lamte chu nasa taka ngaih hlut an nih?

15 Jehova chuan tarte’n a rawngbâwlnaa an tih theihte pawh a ngaihlu bawk a. Solomona chuan hrisêlna tlâk chhiatna kum upat hun chu nun hlimawm ber neih hun ni lo angin sawi mah se, Jehova chuan amah chawimawina kawnga Kristian tar tawhte thiltih chu a ngaihlu a. (Lk. 21:2-4) Kohhrana mite chuan an zînga hun rei tak Pathian rawng lo bâwl tawhte entawn tûr siam chu an hlut a ni.

16. Pitar Anni chuan eng chanvo nge a neih theih loh va, mahse Pathian be tûrin eng nge a tih theih?

16 Bible chuan pitar Anni’n a tar hnuah pawh rinawm takin Jehova a fak zawm zêl tih a sawi a. Isua pian lai chuan kum 84-a upa hmeithai a ni. Isua hnungzuitu ni a, thlarau thianghlima hriak thih, a nih loh leh Lalram chanchin ṭha hriltu lo ni tûrin a dam rei tâwk lo a ni ngei ang. Mahse, a tih theih ang chu hlim takin a ti a ni. “Pathian biak in kalsan lovin achhûng azânin . . . Pathian a be ṭhin.” (Lk. 2:36, 37) Puithianin biak ina zîng tin leh tlai tin rimtui a hlan lai chuan a tual zâwla mipuiho zîngah chuan ri lovin, dârkâr chanve vêl a ṭawngṭai ngei ang. Nausên Isua a hmuh chuan, “Jerusalem khaw tlan beisei apiangte hnênah chuan Isua chanchin a sawi” a ni.—Lk. 2:38.

17. Engtin nge Kristian tar tawhte leh dam lote chu biakna dika tel tûrin kan ṭanpui theih?

17 Tûn laiah hian, Kristian tarte leh dam lote ṭanpui tûrin kan harhvâng tûr a ni a. Kohhran inkhâwmna leh inkhâwmpuinaa tel châk êm êm ṭhenkhatte chu an tel thei mang lo pawh a ni thei a. Hmun ṭhenkhatah chuan kohhrante chuan tar inkhâwm thei lote’n phone-a inkhâwm an ngaihthlâk theih nân ruahmanna an siamsak a ni. Hmun dangah chuan, chu chu tih theih a ni lo mai thei a. Chutiang a nih pawhin, inkhâwmnaa tel thei lo Kristiante chuan biakna dik an thlâwp thei a ni. Entîr nân, an ṭawngṭaina chuan Kristian kohhran hlawhtlinna a thlen thei a ni.—Sâm 92:13, 14 chhiar rawh.

18, 19. (a) Engvângin nge Kristian tar tawhte chuan mi dangte an tihchak theih nasat dân an hriat loh mai theih? (b) Tuin nge: “I Siamtu hre reng rawh,” tih chu nunpui thei?

18 Kristian tar tawhte chuan mi dangte an tih chak theih dân chu an hre lo mai thei a. Entîr nân, Anni chu kum tam tak chhûng biak inah rinawm takin a kal ṭhîn a, mahse a entawn tûr siam chu kum zabi tam tak hnuah pawh mi dangte a tichak reng dâwn tih a hre lo mai thei. Jehova a hmangaihna chu Bible-ah chhinchhiah a ni si a. Pathian i hmangaihna chu i Kristian unaute thinlungah chhinchhiah a ni ve ngei ang. “Lu ṭuak chu ropuina lallukhum a ni a, felna kawngah hmuh a ni ang,” tia Pathian Thuin a sawi pawh hi a mak lo ve!—Thuf. 16:31.

19 Jehova rawngbâwlnaah hian tih theih loh chin kan nei ṭheuh va. Mahse, keini chakna la neite hian Pathian thâwk khum thu: “I Siamtu hre reng rawh ni ṭha lote a lo thlen . . . hmâ hian,” tih hi thinlungah i vawng reng ang u.—Thur. 12:1. (w14-E 01/15)