1, 2. (a) Israel berâm vêngtute’n mawhphurhna an neih ṭhenkhatte chu eng nge? (b) Engtin nge nu leh pate chu berâm vêngtute ang an nih?

HMAN lai Israel rama berâm vêngtute nun chu a hautak hle a. Khaw lum leh vâwt tak an tawrh a ngaih bâkah an berâmte chu hmêlma, ramsa leh mihringte lakah an vênhim a ngai bawk a ni. Berâmte chu an endik ziah a ngai a, an zînga dam lo emaw, inhliam emaw chu an enkawl ṭhîn. Berâm note chu a puitling tawhte anga an chak loh avângin an enkawl ngun lehzual a ni.—Gen. 33:13.

² Kristian nu leh pate pawhin berâm vêngtute mizia ang chu an lantîr bawk. An fate chu “Lalpa thununnaah leh zilhnaah” enkawl tûrin mawhphurhna an nei a ni. (Eph. 6:4) Chu chu thil awlsam tak a ni em? Ni lo! Naupangte chuan setana thu theh darhte beihna leh an ṭhat famkim lohna chu an tuar ve reng a ni. (2 Tim. 2:22; 1 Joh. 2:16) Fate i neih chuan engtin nge i ṭanpui theih ang? Enkawl nâna i tih theih thil pathum—anmahni hriat chian, châwm, leh kaihhruai theih dân chu i lo ngaihtuah ang u.

3. Nu leh pate tâna an fate ‘awm dân hria’ tih awmzia chu eng nge?

³ Berâm vêngtu ṭha chuan a berâmte chu an hrisel ṭha tih chian nân ngun takin a enfiah ṭheuh ṭhîn. Chutiang chuan i fate pawh i ti thei a ni. Bible chuan: ‘I berâm rualte awm dân chu hre rawh,’ tiin a sawi a. (Thuf. 27:23) Chutianga ti tûr chuan, i fate thiltih, an ngaihtuahna, leh rilru put hmangte chu i ngaihtuah a ngai a ni. Chu chu engtin nge i tih theih ang? A tih dân ṭha berte zînga pakhat chu i fate titipui ṭhin hi a ni.

4, 5. (a) Eng ang rawtna ṭangkai takte’n nge naupangte chu an nu leh pate hnêna an rilru sawi chhuak tûra ṭanpui ang? (A thupui chunga milem en rawh.) (b) I fain awlsam zâwka a biak theih nân che eng nge i tih tawh?

⁴ Nu leh pa ṭhenkhatte chuan an fate an han tleirawl chhoh hian titipui an harsa sawt ṭhîn tih an hria a, an ngaihtuahna leh rilru put hmangte chu ngawihpui mai an duhin, sawi chhuah nuam an ti lo pawh a ni thei. Chutianga i fate an awm chuan eng nge i tih theih? Rei tak inbiakna neih luih pui ai chuan pângngai taka inbiakna neihpui tum ang che. (Deut. 6:6, 7) Thil ti dûn tûrin theih tâwp i chhuah a ngai pawh a ni thei. Exercise i lâkpui emaw, motor-in i chhuahpui emaw, i infiampui emaw, inchhûngah thil i tihpui emaw pawh a ni thei. Chutianga thil i tihpuina chuan tleirawl chho mêkte chu hahdam taka awmtîrin, rilru inhawng sawt tûrin a ṭanpui thei a ni.

⁵ I fa chuan titipui hreh che anga a la lan fo chuan engtin nge ni ang? Tih dân dang i zawn a ngai thei a ni. Entîr nân, i fanu chu a ni hman dân zawh aiin, i hman dân i hrilh thei a. Ṭha takin ani pawhin a hrilh lêt mai thei che a ni. Amah lam ni lovin, thil engemaw chungchânga a ngaih dân hriat i tum thei bawk a. Chu thil chu a ṭhiante zînga tuemaw berin a ngaih dân tûr pawh i zâwt thei ang. Tichuan, a ṭhiannu hnêna thurâwn a pêk tûr chu i zâwt thei bawk ang.

6. Pan theih leh pan nuam tih chu eng nge a awmzia?

⁶ I fate i laka an inhawn theih nân chuan, pan theih leh pan nuam anga an ngaih che a ngai a ni. I fate tâna hun nei lo khawpa buai anga i lan fo chuan, an harsatna an hrilh lo ang che. Pan nuam nih chu eng nge ni ve le? “Engtik lai pawhin min rawn pan thei ang,” tia sawi mai aia tam a tel a ni. I fa ṭhalaite chuan an harsatnate chu i ngaihnêp sak lovin, i lo la vung lutuk lo vang tih an hriat a ngai a. He mi kawngah hian nu leh pa tam takte chuan entawn tûr ṭha an siam a ni. Kum sâwm pakuaa upa Kayla-i chuan: “Ka pa bulah chuan eng thil pawh ka sawi thei a. Ka thusawi a lo pawtchat lo va, min sawisêl hek lo; min ngaithla tawp mai a ni. Tichuan, thurâwn ṭha ber min pe ziah bawk,” tiin a sawi.

7. (a) Inngaihzâwnna chungchâng sawi hunah nu leh pate’n eng ang inbûk tâwkna nge an lantîr ang? (b) Engtin nge nu leh pate’n an fate chu tum loh taka an tih thinrim theih?

⁷ Sawi nuam lo deuh chi, entîr nân—inngaihzâwnna chungchângte—sawi hunah vaukhânna thu i sawi uar lutuk avânga thiltih dân tûr dik hrilh theihnghilh lo tûrin fîmkhur ang che. Entîr nân: Restaurant-ah i kal a, ei tûr an ziahna menu chu chaw ei sual a hlauhawm dân ringawtin a lo inziak khat tih i hmu a. Chutiang a nih chuan restaurant chu chhuahsanin hmun dang i zawng ngei ang. I fate’n thurâwn la tûra an pan hunah che i “menu” chu vaukhânna khauh tak hlîrin a lo khah si chuan, anni pawhin chutiang tho chuan an ti ang. (Kolossa 3:21 chhiar rawh.) Chutianga tih ai chuan inbuk tâwka i fate biak tum rawh. Unaunu la naupang tak Emily chuan heti hian a sawi: “Ka nu leh pate’n inngaihzâwnna chungchâng min sawipui lai chuan, a ṭha lo lam zâwngin an sawi lo. Mi tuemaw hriat chian leh nupui pasal tûr zawn a hlimawmna an sawi uar a. Chu chuan an bula chutiang thu tîm lova sawi tûrin min ṭanpui a ni. Chuvângin, an laka thup ahnêkin,  engkima teltîr ve zêl ka duh zâwk a ni,” tiin.

8, 9. (a) Mi dangte thusawi lo pawhchahsak lova, ngaihthlâk a hlâwknate eng nge? (b) In fate thusawi ngaihthlâkna aṭangin eng hlawhtlinna nge in neih?

⁸ Kayla-i sawi angin i fate thusawi chu dawhthei taka ngaithlain, pan nuam tak i ni tih i lantîr thei a ni. (Jakoba 1:19 chhiar rawh.) Amaha a fate enkawltu nu pakhat Katia-i chuan heti hian a sawi: “Hun kal tawhahte khân ka fanu chungah ka dawhthei lo ṭhîn hle a. A thusawi lai pawh ka sawi zawhtîr ngai lo. Ngaithla tûra ka chauh lutuk loh leh ka ngaihven lo va. Tûnah chuan ka mizia ka thlâk a, ka fanu pawh a inthlâk danglam bawk. Min ṭanpui ṭha tawh hle a ni,” tiin.

⁹ Pa pakhat Ronald-a pawhin a fanu tleirâwl nên chutiang thil tho chu an tawng a. Heti hian a sawi a ni: “An school-a mipa pakhat a hmangaih thu min hrilh chuan, ka thin a rim nghal ngawt a. Mahse, a chhiahhlawhte chunga Jehova dawhtheihzia leh thil a hriat thiamzia ka han ngaihtuah chuan, ka fanu chu thil dik ka hrilh hmain a rilru put hmang sawina hun pêk ṭhain ka hria a. Chutianga ka tih avâng chuan ka va lâwm êm! A hmasa ber atân, ka fanu rilru put hmang chu ka hre thiam ta a ni. Thu a sawi zawh chuan, hmangaih taka thu hrilh chu awlsam ka ti sawt a ni. Mak tak maiin, ka zilhna chu a pawm a. A nungchang siam ṭhat a duh tak zetzia a sawi hial,” tiin. In fate biak ṭhinna chuan an ngaihtuahna, leh rilru put hmangte hre tam lehzual tûrin a pui ang che u. Chu chuan an nuna thu tlûkna an siamnaah nasa lehzuala tel tûrin a ṭanpui bawk ang che u. *

10, 11. Engtin nge i fate chu tawlh bo lo tûrin i ṭanpui theih?

¹⁰ Berâm vêngtu ṭha chuan a berâm zînga mi a engemaw ber chu a kal bo thei tih a hria a ni. An bul hnai, a nih loh leh hla deuh hleka phûl awm chuan a hîp avângin, berâm rual zîng aṭangin a kal sawn pawh a ni thei. Chutiang ang chuan, naupang pawh atâna ṭha lo ṭhian vâng emaw, intihhlimna ṭha lo emaw thlêma awmin thlarau lam atâna hlauhawm kawng zawhin zâwi muangin a tawlh bo thei a ni. (Thuf. 13:20) Chutiang thil chu thleng lo tûrin engtin nge i vên theih ang?

¹¹ I fate i zirtîr hunah, an chak lohna lai ni thei chu i hriat chuan hma la vat ang che. An Kristian mize neih tihchak ngaite chu tinghet  tûrin ṭan la rawh. (2 Pet. 1:5-8) Chhûngkuaa Pathian biakna neih ṭhinna hun hi chutianga i tih theihna ṭha tak a ni. He ruahmanna chungchâng hi târ langin Kan Lalram Rawngbâwlna October 2008 chhuak chuan: ‘Chhûngkaw lûte chuan chhûngkuaa Bible zirna hun awmze nei tak nei tûr leh a hun taka nei ziah tûrin Jehova lakah mawhphurhna an nei a ni,’ tiin a sawi. I fate enkawlna tûrin he ruahmanna hi hmangaih taka siam a ni a, a ṭangkai thei ang berin i hmang em? I fate chuan an thlarau lam mamawh enkawl i ngaih pawimawh berna chu an ngaihlu hle tih ring tlat ang che.—Mt. 5:3; Phil. 1:10.

12. (a) Engtin nge ṭhalaite chuan chhûngkuaa Pathian biakna neih ziahna chu an hlâwkpui? (“An Ngaihlu Hle” tih bâwm chu telh rawh.) (b) Engtin nge chhûngkuaa Pathian biakna chu a mi mal taka i hlâwkpui?

¹² Tleirâwl pakhat Carissa-i’n Chhûngkuaa Pathian Biakna neih an hlâwkpui dân a sawi chu ngaihtuah teh. “Kan vaia ṭhu khâwma thil kan sawiho theih avângin nuam ka ti hle a. Chutianga kan tihna chuan kan inlaichînna a tiṭha a, hun hriat reng tlâk min siamsak a ni. Ka pa chuan Chhûngkuaa Pathian Biakna min neih pui ziah ṭhîn. Chutiang taka a la thutak hmuhna chuan min tiphûr a—lâk thutak duhna min neihtîr a ni. Chu chuan ka pa ang leh thlarau lama min kaihruaitu anga zahna min neihtîr lehzual a ni,” tiin a sawi. Unaunu ṭhalai Brittney-i chuan heti hian a sawi a ni: “Chhûngkuaa Pathian biakna chuan ka nu leh pate min hnaih zualtîr a. Chu chuan ka harsatnate hriat an duhin, min ngaihsak tak zet tih a târ lang. Chhûngkaw nghet leh inpumkhat tak ni tûrin min ṭanpui a ni,” tiin. A bîk takin chhûngkuaa Pathian biakna neihna hmanga i fate thlarau lama i châwmna chu anmahni enkawltu ṭha i nih theih dân kawng pawimawh ber a ni tih a chiang hle. *

13. Engtin nge naupang chu Jehova rawngbâwl tûra chêttîr a nih theih?

¹³ Berâm vêngtu ṭha chuan a berâmte kaihhruai nân leh vênghim nân tiang a hmang ṭhîn a. A thiltum ber zînga pakhat chu a berâmte “hlobet ṭha tak” awmna hmuna hruai a ni. (Ezek. 34:13, 14) Nu leh pa in nih angin, chutiang bawk thlarau lam thiltum chu in nei a ni lâwm ni? In fate chu Jehova rawngbâwl tûra kaihhruai in duh a. “Aw ka Pathian, i duhzâwng tih hi ka lâwmzâwng tak a ni; a ni, i dân thu chu ka thinlungah a awm reng e,” tia ziaktu fakna hla phuahtu ang hian in fate pawhin an ngaih in duh a ni. (Sâm 40:8) Chutianga ngaihhlutna neitu ṭhalaite chuan Jehova hnêna inpumpêkin, baptisma an chang a. Thu tlûkna siam tûra an upat tâwk hunah leh Jehova rawngbâwl duhna tak tak an neih hunah chutiang chuan hma an la tûr a ni.

14, 15. (a) Kristian nu leh pate thiltum ber tûr chu eng nge? (b) Engtin nge tleirâwl chhote chuan biakna dik rinhlelhna an sawi chhuah mai theih?

¹⁴ In fate chu thlarau lamah hma an sâwn chak lo anga an lan a—rinhlelhna an neih hial chuan engtin nge ni ang? Pathian Jehova hmangaihna leh a thiltih zawng zawngte ngaihhlutna an thinlungah tuh tum tlat ang che. (Thup. 4:10,11) Chutianga tithei dinhmuna an din hunah chuan, Pathian be tûrin mahni ngeiin thu tlûkna an siam thei ang.

¹⁵ Chu mi hma chuan, in fate’n rinhlelhna an neih thu an sawi ṭan chuan engtin nge ni ang? Jehova rawngbâwl chu nun kawng ṭha ber a ni tih leh chu chuan hlimna tluantling a thlen dâwn tih hmu thiam tûrin engtin nge anni chu i enkawl ang a, i ṭanpui theih ang? Rinhlelhna an neih chhan chu hriat thiam tum rawh. Entîr nân, i fapa chuan Bible zirtîrnate chu a pawm lo tak zet nge ni a, a ṭhiante hmaah ṭanna thu sawi chhuak tûrin inrintâwkna a tlachham mai zâwk? I fanu chuan  Pathian tehnate a finzia chu pawm harsa a ti tak zet nge, mal niin a inhria? A nih loh leh mi dangin an kâwm duh lo niin a inhre mai zâwk em ni?

16, 17. Eng kawngin nge nu leh pate’n an fate chu thutak an ta nihtîr tûra an ṭanpui theih?

¹⁶ A chhan chu engpawh ni se, i fa chu thlarau lam thila rinhlelhna a neihte hrefiah tûrin i ṭanpui thei a ni. Engtin nge? Nu leh pa tam takte’n thil ṭangkai leh ṭha an tih zînga pakhat chu an fate rilru phawrh chhuah nâna hêng zawhna zawh hi a ni: “Kristian nih hi engtin nge i ngaih? A mi mal takin, eng nge a hlâwkna nia i hriat? Eng thilte nge chân ngai? Chûng kan thil chân ngaite chu hlâwkna tam tak, tûna kan hmuhte leh hma lama hun atâna thutiamte lakah chuan engmah tham a ni lo tih i hria em? Engtin nge chu chu a nih?” tihte hi. Chûng zawhnate chu thil dâwp chhuah tum ang ni lovin, nangma ṭawngkam ngeiin, ngilnei tak leh mi dangte ngaihthlâk thiam zâwnga i zawh a ngai a ni. In inbiak chhûng chuan, Marka 10:29, 30 thu chu i sawipui thei bawk ang. Ṭhalai ṭhenkhatte chuan an ngaihtuahnate chu hmun hniha ziah chhuah an duh a, hmun khatah chuan an chân ngai ziah a, hmun dangah chuan a hlâwknate ziah chhuah an duh thei a ni. Chutianga paper-a ziah chhuahna chuan harsatna awm theite chu hre thiam a, chinfel dân ngaihtuah chhuak tûrin min ṭanpui a ni. Tuina neite Bible Zirtîrna leh “God’s Love” bu kan zirpui a ngai a nih chuan, kan fate ngei kan zirpui phei chu a va ngai lehzual dâwn êm! In zirpui em?

¹⁷ In fate an han ṭhan chhoh chuan Jehova rawng an bâwl dâwn leh dâwn loh chungchângah thu tlûkna an siam ngei a ngai dâwn a ni. Jehova rawngbâwl i thlan avângin anni pawhin an thlang ve nghâl mai dâwn lo. I fate chuan anmahni ngeia Jehova nêna inlaichînna an neih a ngai a ni. (Thuf. 3:1, 2) Pathian hnaih harsa ti ta se engtin nge ni ang? Hêng zawhnate hi chhût tûrin ṭanpui rawh: “Engtin nge Pathian a awm tih ka hriat? Pathian Jehova’n min hlut tak zet tih engin nge min rintîr? Jehova tehnate chu ka tâna ṭha tûr a ni tih engvângin nge ka rin? Jehova kawng chu nun kawng ṭha ber a ni tih fiahin, i fa(te) chu dawhthei takin kaihruai la, berâmpu ṭha tak i nihzia lantîr ang che. *—Rom 12:2.

18. Engtin nge nu leh pate’n Vêngtu Ropui Jehova chu an entawn theih?

¹⁸ Kristian dik zawng zawngte chuan Berâm Vêngtu Ropui chu entawn an duh vek a ni. (Eph. 5:1; 1 Pet. 2:25) A bîk takin, nu leh pate chuan an berâmte—an fa hlu takte—awm dân chu an hriat a ngai a, Jehova’n an tâna malsâwmna a dahte dawng thei tûrin theih tâwpin an kaihruai a ni. Chuti a nih chuan, thutak kawngah chuan in fate enkawl chho zêl ang che u! (w14-E 09/15)