1. Engvângin nge hrehawm lo thleng tûr chu Pathian chhiahhlawhte tân thilmak a nih loh?

CHATUANA nunna neih hmaa “hrehawm tam tak” kan tawh theih avângin mak kan ti em? Kan ti lo ngei ang. Thutaka i awmna a la rei lo emaw, Jehova rawng rei tak i bâwl tawh emaw pawh ni se, Setana khawvêlah hian harsatna kan tâwk ṭheuh tih kan hria a ni.—Thup. 12:12.

2. (a) Mihring ṭha famkim lo zawng zawngte tawrh bâkah eng harsatna dang nge Kristiante’n an tawh? (A thupui chunga milem en rawh.) (b) Kan harsatna tawrhte phênah tu nge awm a, engtin nge kan hriat?

² “Mihring tawh ṭhin tlângpui” harsatna—mihring ṭha famkim lo zawng zawngte tawrh harsatna—bâkah a dang pawh Kristiante chuan an tâwk bawk a. (1 Kor. 10:13, Parallel Bible) Chu chu eng nge? Pathian dânte an zawm tlat avângin dodâlna nasa tak an tâwk a ni. Isua chuan a hnungzuitute chu heti hian a hrilh a ni: “Bâwih a pu aiin a ropui lo . . . annin kei mi tiduhdah tawh chuan nangni pawh an tiduhdah ang che u,” tiin. (Joh. 15:20) Chutiang dodâlna phênah chuan tu nge awm? Bible-in “sakeibaknei rûm ṭhîn” tia a sawi Pathian mite ‘ei tumtu’ Setana a ni a. (1 Pet. 5:8)  Setana chuan Jehova laka kan rinawmna tichhe thei apiang chu a hmang ṭangkai dâwn a ni. Tirhkoh Paula chunga thil thleng hi han ngaihtuah teh.

3-5. (a) Paula’n Lustra khuaah eng hrehawm nge a tawrh? (b) Hrehawm an la tawrh tûr thu a sawi chuan engtin nge mi dangte a tihchak?

³ Paula chuan a rinna avângin vawi tam tak tihduhdahna a tuar a. (2 Kor. 11:23-27) Chûng zînga pakhat chu Lustra khuaah a thleng a ni. Paula leh a ṭhian Barnaba’n mi pakhat a pian tirh ata kebai an tihdam hnu chuan pathiante ang maiin an chawimawi ta a. Anni chuan mipui hlim takte chu Pathian anga be lo tûra an ngen a ngai ta hial a ni! Mahse, anmahni dodâltu Judate chu an lo lang ta thuai a, mite rilru hmin nân an sawichhe ta a. Mite rilru chu a va inthlâk râng leh lawi si êm! Paula chu lunga dêngin, thi tûrin an kalsan ta mai a ni.—Tirh. 14:8-19.

⁴ Paula leh Barnaba chuan Derbe khua an tlawh hnuah “Lustra khuaah te, Ikonion khuaah te, Antiokei khuaah te an kîr leh zêl a, ‘Hrehawm tam tak tuarin Pathian ramah kan lût tûr a ni rêng a ni,’ tiin zirtîrhote rilru an tinghet a, rinnaah chuan awm reng tûrin an fuih zêl a.” (Tirh. 14:21, 22) Atîrah chuan, chu fuihna chu a mak hle pawh a ni thei. “Hrehawm tam tak” paltlang tûr chungchâng ngaihtuah chu a phûrawm lovin, a lunghnualthlâk hle dâwn si a. Mahse, Paula leh Barnaba chuan hrehawm tawrhna tam zâwk chungchâng sawi chungin engtin nge ‘zirtîrhote rilru an tihngheh’ theih?

⁵ Paula ṭawngkam ngun taka kan en chuan kan hmu thei a ni. “Hrehawm tam tak kan tuar tûr a ni,” tiin a sawi mai lo va. “Hrehawm tam tak tuarin Pathian ramah kan lût tûr a ni rêng a ni,” tiin a sawi zâwk a ni. Chuvângin, an rinawmna kawng zawhin a thlen tûr thil ṭha chu sawi uarin Paula chuan zirtîrte chu a tichak a. Chu lâwmman dawn tûr chu suangtuahna mai a ni lo. Isua chuan: “A tâwp thlenga tuar peih apiang chu, chu mi ngei chu chhandamin a awm ang,” tiin a sawi a ni.—Mt. 10:22.

6. Hrehawm tuar chhuakte tân eng lâwmman nge awm?

⁶ Kan tawrh chhuah chuan, lâwmman kan dawng ang. Hriak thih Kristiante tân chuan, chu lâwmman chu Isua nêna rorêl a, vâna thi thei lo nun neih a ni a. ‘Berâm dangte’ tân erawh chuan ‘a chhûnga felna awm’ leilunga chatuana nun neih a ni thung. (Joh. 10:16; 2 Pet. 3:13) Amaherawhchu, Paula chhinchhiah angin, chu mi hun a thlen hma chuan hrehawm tam tak kan tuar dâwn a ni. Hrehawm kan tawrh theih chi hnih chu han ngaihtuah teh.

7. Eng ang hrehawm tawrhna nge hmaichhana beihna anga kan sawi theih?

⁷ Isua chuan: “Rorêltute an mantîr dâwn che u a; inkhâwmna inahte an vua ang che u a; keimah avângin hotute leh lalte hmaah anmahni hriattîrna tûrin in la ding bawk ang,” tiin a sawi lâwk a ni. (Mk. 13:9) Hêng ṭawngkamte hian a târ lan angin, Kristian ṭhenkhatte chuan tihduhdahna an tuar ang a, sakhaw hruaitu leh politics hruaitute avânga an tawrh hun pawh a awm hial thei a ni. (Tirh. 5:27, 28) Paula entawn tûr siam chu han ngaihtuah leh teh. Tihduhdahna tawrh tûr chungchâng a ngaihtuah avângin a dâwih phah em? Phah lo.—Tirhkohte 20:22, 23 chhiar rawh.

8, 9. Engtin nge Paula chuan tawrh chhuah a tum tlat tih a târ lan a, engtin nge tûn laiah pawh ṭhenkhatte’n chutiang tum ruhna chu an lantîr?

⁸ Paula chuan Setana beihna chu huaisen takin a hmachhawn a: “Ka tlânsiakna kawng ka hmabâk hlen tûr leh, Pathian khawngaihna chanchin ṭha hriattîr tûr, Lalpa Isua hnênah kha mi rawngbâwl hna ka hmuh kha thawk zo phawt ila, ka nun pawh thlâkhlelh tlâkah ka ruat lo ve,” tiin a sawi a ni. (Tirh. 20:24) Paula chu hrehawm tawrh hmabâka a awmna  chuan a tihlau lo. Eng thil pawh lo thleng se, tawrh chhuah a tum tlat zâwk a ni. Eng ang hrehawm pawh tuar se, a thil ngaih pawimawh ber chu “chanchin ṭha hriattîr” a ni zâwk.

⁹ Tûn laiah pawh hian, kan unau tam takte chuan chutiang tum ruhna chu an lantîr a. Entîr nân, ram pakhatah chuan an tualdâwih avângin Thuhretu ṭhenkhatte chu kum 20 dâwn lai tân inah khung an ni. An awmna ram chuan tih tak zeta dodâltute tâna khinlêt theihna dân a siam loh avângin, an harsatna chu court-ah an thlen ngai lo. Tân ina an tân lai chuan an chhûngte’n an tlawh ringawt pawh phalsak an ni lo va, ṭhenkhatte chuan vuak an tuar a, kawng hrang hranga nghaisak an ni bawk.

10. Engvângin nge hrehawmna lo thleng thut tûr chu kan hlauh loh vang?

¹⁰ Hmun danga kan unaute pawhin hrehawm tawrhna awm thut ṭhînte chu an tuar bawk a. Chutiang chu i tawng a nih chuan, hlau suh ang che. Josefa chu ngaihtuah reng rawh. Sala hralh a ni a, mahse Jehova’n a ‘hrehawm tawrh zawng zawngah a chhan chhuak zêl’ a. (Tirh. 7:9, 10) Jehova chuan nang pawh chutiang chuan a tihsak thei che a ni. ‘Lalpa chuan amah ngaihsaktute chu thlêmna ata chhan chhuah dân a hria’ tih theihnghilh ngai suh. (2 Pet. 2:9) Jehova ring a, tihduhdahnate huaisen taka tawrh chhuah chhan tûr ṭha tak i nei a. He khawvêl suaksual tak lakah hian a chhan chhuak thei che a, chatuana nunna a pe thei che tih ring tlat ang che.—1 Pet. 5:8, 9.

11. Engtin nge Setana’n langsâr zâwnga a beihna chu langsâr lo zâwnga a beihna nên a inan loh?

¹¹ Hrehawm kan tawrhna ṭhenkhatah chuan langsâr lo zâwnga beihnate pawh a tel thei a. Chu chu engtin nge langsâr zâwnga beihna nên a inan loh? Langsâr zâwnga beihnate chu khaw chhûnga thlipui tlehin kan in a rawn nuai chhe rup ang mai a ni. Langsâr lo zâwnga beihnate chu tlumpi awm khâwm, in chhûnga zawi zawia vâk lûta, in a chim hma lohva ina hman thingte ei chhetu ang mai a ni thung. Langsâr lo zâwnga beihnaah hi chuan a tlai hunah chauh a hlauhawmna chu hriat chhuah a ni ṭhîn.

12. (a) Setana’n a langsâr lo zâwnga a beihna chi khat chu eng nge ni a, engvângin nge a hlawhtlin êm êm? (b) Engtin nge Paula chu lunghnualnain a nghawng?

¹² Setana chuan a langsâr zâwnga beihna emaw, langsâr lo zâwnga kan rinna zawi muanga tihchhiatna emaw hmanga Jehova nêna kan inlaichînna tihchhiat a duh a. A thiltih langsâr lo zînga hlawhtling bêr pakhat chu lunghnualna hi a ni. Tirhkoh Paula chuan lunghnual châng a nei tih a pha lo. (Rom 7:21-24 chhiar rawh.) Engvângin nge Paula—kum zabi khatnaa governing body member ni ngeia lang, thlarau lama “chak tak” chu—“mi rethei,” a nih loh leh khawngaihthlâk tak anga a insawi? A ṭhat famkim loh avângin chutiang chuan a inngai a. Thil dik tih a duh tak zet laiin, thil engemawin ti lo tûrin a nawr lui angin a ngai a ni. Chutianga ngaihtuah châng i neih chuan, tirhkoh Paula pawhin chutiang harsatna tho chu a tawng tih hriat chu thlamuanthlâk i ti em?

13, 14. (a) Engin nge Pathian mite zînga ṭhenkhat chu tilunghnual? (b) Tuin nge rinnaa kan tluchhe lai hmuh duh a, engvângin nge?

¹³ Kristian unau tam takte chuan lunghnual leh mangang châng an neiin, hlu lo anga inhriat châng pawh an nei hial ṭhîn. Entîr nân, pioneer ṭhahnemngai tak pakhat Debor-i chuan heti hian a sawi: “Ka thil tihsual chu vawi tam tak ka ngaihtuah nawn fova, ka ngaihtuah chhuah apiangin hrehawm ka ti ṭhîn. Ka thiltih dik loh zawng zawngte ka ngaihtuah lêt hian Jehova pawh tiamin, tumah hian min hmangaih theiin ka ring lo,” tiin.

¹⁴ Eng thilin nge Debor-i anga Jehova chiahhlawh ṭhahnemngai takte chungah lunghnualna  thlen? A chhan tam tak a awm thei ang. Ṭhenkhat chuan anmahni leh an dinhmun chungchângah ngaih dân ṭha lo tak an nei a. (Thuf. 15:15) Mi dangte chu hrisêl lohnain an ngaihtuahna a khawih buai avângin ngaihtuahna dik lo tak takte an neih phah ṭhîn. A chhan chu eng pawh ni se, chutiang thilte lo chhawr ṭangkai duhtu chu kan hre reng tûr a ni. Tuin nge lunghnual lutuk avânga Jehova rawngbâwlna tâwpsan tûra min duh? Tuin nge thiam loh chantîr a nihzia inhriatna rilru hrehawm tak a neih ang chu nei ve tûra duh che? (Thup. 20:10) Setana a ni. Dik taka sawi chuan, langsâr emaw, langsâr lo zâwng emaw pawh ni se, Setana thiltum chu a la ngai reng a—Jehova rawng kan bâwlnaah hian lungngai leh inthlahdaha min awmtîr a, min bânsantîr chu a tum ber a ni. Pathian mite chu thlarau lama indonaah an tel tih theihnghilh ngai suh!

15. Engtin nge lunghnualna inhnehtîr loh kan tum tlat tih kan lantîr theih ang?

¹⁵ Tâwpsan loh tum tlat ang che. Lâwmman dawn tûr chu ngaihtuah reng rawh. Paula chuan Korinth khuaa Kristiante hnênah heti hian a ziak a ni: “Kan dawl lo va, kan pawn lam mihring hi lo awngrawp telh telh mah sela, kan chhûng lam mihring chu ni tin siam thar zêlin a awm zâwk a ni. Kan hrehawm nêp tak, tûn mit khap kâr chhûng chauhva awm tûr hian ropuina nasa tak chatuan atân min siamsak nasa tulh tulh a ni,” tiin.—2 Kor. 4:16, 17.

16. Engvângin nge hrehawm tuar tûra tûna kan inbuatsaih a pawimawh?

¹⁶ Kan hmuh tawh angin, Setana chuan ‘ngamthlêmna’ atâna hman tam tak a nei a. (Eph. 6:11) Kan vaiin 1 Petera 5:9-a fuihna: “Ring nghet taka awmin amah chu do rawh u,” tih chu kan zawm ṭheuh a ngai a ni.  Chutianga ti tûr chuan, tûnah hian thil dik tih zir tûra kan rilru leh thinlung kan buatsaih a ngai a. Entîr nân: Sipaite chuan indona a thlen hma aṭangin a tih dân tûr kawng hrang hrang an zir lâwk ṭhîn. Jehova thlarau lam sipaite pawhin chutiang bawk chuan an ti a ni. Eng ang indona nge kan hmachhawn dâwn tih kan hre lo. Chuvângin, a la râlmuang deuh lai hian zirna awmze nei tak kan neih chu a finthlâk dâwn lawm ni? Paula chuan Korinth khuaa mite hnênah: “Rinnaah chuan in awm emaw, nangmahni ngei inchhin ṭhîn ula; nangmahni ngei in fiah ṭhîn rawh u,” tiin a ziak a ni.—2 Kor. 13:5.

17-19. (a) Eng kawngin nge kan infiah theih ang? (b) Engtin nge naupangte’n school an kal laiin an rinna an humhim theih ang?

¹⁷ Mahni kan infiah theih dân kawng khat chu hetianga inzawh hi a ni: ‘Ka ṭawngṭai fan fan em? Ṭhiante nêksâwrna ka tawh hunah mihring thu aiin Pathian thu ka zâwm zawk em? Kristian inkhâwmahte ka têl ziah em? Ka rinna sawi chhuak tûrin huaisenna ka nei em? Ka Kristian puite’n ka tlin lohnate min ngaidam angin, anni chu ka ngaidam ve em? Tualchhûng leh khawvêl puma kohhrana hmahruaitute lakah ka intulût em?’ tiin.

¹⁸ Hêng zawhnate zînga pahnih hi kan rinna humhimna leh ṭhiante nêksâwrna do lêtna chungchâng a ni a. Naupang tam takte chuan school an kal laiin chutianga an do lêt chu a ngai a ni. An rinna zahpui loh dân an zir a, huaisen takin an sawi chhuak a ni. He mi chungchânga rawtna ṭangkai tak takte chu kan magazine-ahte tih chhuah a ni a. Entîr nân, Vênnainsâng May 1, 2013 chhuak phêk 6-na chuan i school kalpuite chhûtpui nâna zawhna ṭhenkhatte i hman theih dân leh chu chuan i rinna chungchâng mi dangte i hrilh huna inrintâwk lehzualna a neihtîr theih dân che a târ lang a ni. Nu leh pate u, in fate’n school an kal laia an rinna an humhim theih dânte sawipui ngei ang che u.

¹⁹ Jehova’n ti tûra min beiseite sawi chhuah emaw, tih emaw chu a awlsam ziah lo ngei mai. Ni lênga hna kan thawh hnua inkhâwm tûr chuan kan tih hrâm hrâm pawh a ngai thei a. Zîng kâra thu hrilh rawngbâwlnaa chhuak tûr chuan kan khum nuam tak kan thawhsan pawh a ngai thei bawk. Mahse, hei hi hre reng ang che: Thlarau lama hun duan ṭha tak i neih chhoh tawh chuan, fiahna nasa zâwk i tawh hunah pawh ṭha takin i hmachhawn thei dâwn a ni.

20, 21. (a) Engtin nge tlanna chuan ngaihtuahna dik lote do lêt tûra min ṭanpui theih? (b) Hrehawm tawrhna chungchângah eng nge tih kan tum tlat ang?

²⁰ Langsâr lo zâwnga beihna chu eng nge ni ve le? Entîr nân, engtin nge lunghnûalna chu kan hmachhawn theih ang? Kan tih theih dân ṭha ber pakhat chu tlanna chungchâng ngun taka ngaihtuah hi a ni a. Tirhkoh Paula chuan chutiang chuan a ti a ni. Rethei, a nih loh leh hlim lo tak anga inngaih châng a nei tih a inhria a. Krista chu mi ṭha famkimte tân ni lovin, mi sualte tân a thi tih a hre bawk a ni. Paula chu chûng mi sualte zînga pakhat chu a ni a: “Rinnaa nung ka ni—Pathian Fapa, mi hmangaiha ka aia inpetu rinnaah chuan,” tiin a ziak hial a ni. (Gal. 2:20) Ni e, Paula chuan tlanna chu a pawm a. Chu chu atân a ni tih a hria a ni.

²¹ Tlanna chu Jehova hnên aṭanga a mi mal taka thilpêk kan dawn anga thlîrna chuan nasa takin min ṭanpui thei a ni. Lunghnûalna chu a bo nghâl mai dâwn tihna erawh a ni lo. Kan zînga ṭhenkhatte hian khawvêl thar a lo thlen hma loh chuan hêng langsâr lo taka beihnate hi kan la tuar zawm zêl a ngai thei a ni. Mahse, hei hi hre reng ang che: Lâwmman chu beidawng lova beitute’n an dawng ang. Pathian Ramin remna a thlentîr a, mi rinawmte ṭha famkim a nihtîr hun tûr ni ropui tak chu kan hnaih zual tawh hle a ni. Hrehawm tam tak tawrh pawh ngai mah se, chu Ramah chuan luh tum tlat ang che. (w14-E 09/15)