A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

A KAWM THU | SCIENCE HIAN BIBLE A LUAHLAN EM?

Science Hian Chin Tâwk A Nei

Science Hian Chin Tâwk A Nei

Tûn hnai mai khân, Pathian awm ring lote ngaih dân hrilhfiahna lehkhabute chu hralh a tla hle a. Hêng lehkhabute hian mi tam takte ngaihven a hlawhin, sawihona leh inhnialna nasa tak a chawk chhuak a ni. He mi chungchângah hian, thluak lam chanchin zir mi scientist David Eagleman-a chuan: “Chhiartu ṭhenkhatte’n scientist-te hi thil engkim an hre tawh niin an ngai a. Mahse, scientist ṭhate chu an rilru a zauvin, an hnaah chuan thil thar leh beisei loh takte an hmu chhuak ṭhîn,” tiin a sawi.

Hun kal tawhahte khân, scientist-te chuan leilung pianken thilte chungchângah thil mak tak takte an hmu chhuak a. Mahse, ṭhenkhat erawh chuan tih sual lian tham takte pawh an nei bawk. Isaac Newton-a chu scientist ropui berte zînga mi a ni a. Ani chuan lei hîpnain planet-te, arsi-te, leh arsi hlâwmte chu vân sâng boruaka darh nuai lo tûrin a hîp khâwm tih a târ lang a ni. Computer design-na te, vân sâng boruaka zinna te, leh nuclear physics-te lama hman ṭangkai theih chhiarkawp sâng chi khat, calculus an tih chu a siam chhuak a. Mahse, Newton-a tih fuh loh pakhat chu bâwlhlo chawhpawlh dân a zir hi a ni a; chu chu arsi chanchin zirna leh ai en thiamna hmanga suan leh thîrte rangkachaka chantîr dân zirna science suak a ni.

Newton-a awm hma kum 1,500 kalta khân, Grik mi fing Ptolemy-a chuan mit lâwngin vân sâng arsi chanchinte a lo zir a. Zânah vân boruaka planet-te kal kawng chu a chhui a, mâp siam thiam tak a ni bawk. Mahse, leilung hi vân sâng boruaka thil awm zawng zawngte lai taka awm niin a ring tlat a ni. Arsi lam zir mi, sceintist Carl Sagan-a chuan Ptolemy-a chungchângah: “Khawvêl hi vân sâng boruaka thil awm zawng zawngte lai takah a awm tih ngaih dân chu kum 1,500 chhûng dik nia pawm tlat a ni a; chu chuan, mi fingte thusawi chu a sual hle thei tih min hriattîr chiang hle,” tiin a ziak a ni.

Tun lai scientist-te pawhin chutiang harsatna bawk chu an hmachhawn a. Vân sâng boruak chanchin zawng zawng chu an hre vek thei ngai ang em? Science hian hma a sâwn tih leh chu chu kan hlâwkpui tih kan pawm laiin, chin tâwk a nei tih pawh rilrua kan vawn reng chu a pawimawh hle. Scientist Paul Davies-a chuan: “Vân sâng boruak chanchin mu mal tak leh inrem taka hrilhfiah tumna chu a hlawhchham ngei ngei dâwn,” tiin a sawi a. Hêng thute hian hnâwl theih miah loh thutak a pai a ni: Mihringte chuan leilung pianken thilte chu an hre thiam vek thei lo, tih hi. Chuvângin, science-in thil zawng zawng hrilhfiah thei dâwn anga an sawi hian, âwih chin tûr lo insiam chu a âwm hle a ni.

Science-in a tih theih loh kan mamawhte chu Bible-in min phuhrûksak thei tih a chiang hle

Leilung pianken thil mak takte chungchângah Bible chuan heti hian a sawi a ni: “Ngai teh, hêng hi a kawng pâwn lam lek a ni, a chanchin kan hriat hi a va beitham êm!” tiin. (Joba 26:14) Mihringte hmuh theih leh hriat thiam theih phâk bâk hriatna tam tak a la awm a. Kum 2,000 dâwn lai kaltaa ziak tirhkoh Paula thu: “Pathian finna leh hriatna ngahzia chu a va thûk êm! A rorêlnate chu hriat theih rual leh, a kawngte chu chhui theih rual a va ni lo êm!” tih hi tûn thlengin a la dik reng a ni.—Rom 11:33. (w15-E 06/01)