In nul itzʼje atz Acul, jun tnam at toj oeste te Guatemala. Atz tzajni kyyajil toj njaye kyiʼj xjal ixil, aju tzajni kyiʼj maya. Bʼaʼn chin yoline toj kastiy ex toj yol ixil. In jaw chʼiye toj ambʼil te conflicto armado aju ten 36 abʼqʼi. Toj qʼoj lu e kyim nim xjal ixil.

Tej qʼiʼntoq kyaje abʼqʼi wuʼne, ok ten ntzike te wuq abʼqʼi saqchal tiʼj jun granada ex el poqʼchaj toj tqʼabʼ. Tuʼn jlu kyim ntzike, atzun weye in kyaje moẍ. Toj ambʼil aju, in xi qʼiʼne toj jun institución kye xjal moẍ toj tnam Guatemala ex atz bʼant wuʼjine toj braille. Mintiʼ el nnikʼe tiʼj tiquʼn mintiʼ tzaj kyqʼoʼn ambʼil weye tuʼn nyoline kyukʼil junjuntl kʼwal, ax ikx kye el kypan kyibʼ wiʼje. Kubʼ nnaʼne qa njunalxe atine, tuʼnju mintiʼ e pon laqʼeʼ txqantl ntxlaje. Tuʼntzunju, wajtoqe tuʼn tpon ambʼil tuʼn ntene kabʼe xjaw tukʼil ntxuʼye aju kubʼ tyekʼin tkʼujlabʼil wiʼje. Noqtzun tuʼnj, kyim tej qʼiʼntoq lajaj abʼqʼi wuʼne. Tzaj bʼajxix nkʼuʼje tuʼn jlu, tuʼnju oʼkx ntxuʼye kubʼ tyekʼin tkʼujlabʼil wiʼje.

Tej qʼiʼntoq once abʼqʼi wuʼne, in meltzʼaje toj ntname ex in xiʼye anqʼil tukʼil jun medio wermane ex qe toj tja. Tzaj kyqʼoʼn aju at tajbʼen weye, pero mintiʼ e onin wiʼje tuʼn tkubʼ nnaʼne tzalajbʼil. At maj xi nqʼamaʼne jlu tukʼil tqʼajqʼajel nwiʼye: «¿Tiquʼn kyim ntxuʼye? ¿Tiquʼn in kyaje moẍ?». Tzaj kyqʼamaʼn xjal weye qa atzunju tvoluntad Dios. Tuʼntzunju, kubʼ nximane qa nya bʼaʼn tmod Dios. Noqwit bʼant wuʼne, kubʼwitlo nbʼyon wibʼe.

Tuʼnju in kyaje moẍ, ya mintiʼ bʼant nklon wibʼe. Tej kʼwalx qine, nim maj e ok ten xjal wiʼje. Pero mintiʼ xi nqʼamaʼne kye aj kawil tuʼnju kubʼ nximane qa mlaytoq che onin wiʼje. Kwesttoq tuʼn kytzaj yolin xjal wukʼile. Tzaj bʼajxix nkʼuʼje ex nyatoq ngane tuʼn ntene kyukʼil junjuntl xjal, tuʼnju mintiʼtoq in nok qeʼ nkʼuʼje kyiʼj.

Tej qʼiʼntoq 13 abʼqʼi wuʼne, pon jun mejebʼleʼn testigo de Jehová yolil wukʼile toj recreo toj tja xnaqʼtzbʼil. Ximen jun maestra wiʼje, tuʼntzunju xi tqʼamaʼn kye tuʼn kypon yolil wukʼile. Tzaj kyqʼamaʼn weye tukʼil Tyol Dios qa kjaqetel kywitz xjal moẍ ex qa che jawil anqʼin kyimni (Isaías 35:5; Juan 5:​28, 29). Ngantoqe tuʼn nbʼine kyiʼj, pero tuʼnju nya naqʼlitoq qine tuʼn nyoline, mintiʼ xi nqʼamaʼne jun tiʼ kye. Noqtzun tuʼnj, kukx ten kypasens ex kubʼ kyyekʼin kykʼujlabʼil wiʼje tuʼnju e pon yolil wukʼile tiʼj Tyol Dios. Iltoq tiʼj tuʼn tbʼaj kybʼetin 10 kilómetro toj kʼul tuʼn kypon wukʼile.

Tej ttzaj tqʼamaʼn wermane weye tzeʼn che keʼyin, tzaj tqʼamaʼn qa mebʼa xjal qe, pero in bʼajtoq kyxbʼalumin kyibʼ toj tumel. El toj qʼanchaʼl qa kʼujlaʼntoq qine kyuʼn tuʼnju at maj tzaj kyqʼoʼn junjun oyaj weye. Tuʼntzunju, el nnikʼe tiʼj qa ax tok okslal qe tuʼnju nim e onin wiʼje.

Tej nxnaqʼtzane tiʼj Tyol Dios, ajbʼen qe uʼj toj braille wuʼne. El nnikʼe tiʼjju tzaj xnaqʼtzaʼn weye, pero kwesttoq tuʼn t-xi nnimane junjun xnaqʼtzbʼil. Jun techel, mintiʼtoq in xi nnimane qa at tkʼuʼj Dios wiʼje ex qa at tbʼanel kyximbʼetz txqantl wiʼje ik tzeʼn te Dios. El nnikʼe tiʼj tiquʼn in tzaj tqʼoʼn ambʼil te nya bʼaʼn, pero kwest kubʼ nximane qa in nok te jun tbʼanel mambʼaj. *

Tej tel nnikʼe tiʼjju in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios, chebʼe chebʼe chʼexpaj nximbʼetze. Jun techel, el nnikʼe tiʼj qa in tzaj tbʼis Dios qiʼj aj qikʼ toj yajbʼil. In tzaj tqʼamaʼn jlu kyiʼj tmajen in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj: «Ma wile yajbʼil kye xjal etzan wuʼne, [...] ex bʼaʼn wuʼne nikʼpun in che kʼixbʼisanjtz» (Éxodo 3:7). Tej tel nnikʼe tiʼj qa at nim tkʼujlabʼil Jehová, kubʼ nximane tuʼn wajbʼene te. Jaw aʼ nwiʼye toj 1998 ex in noke te testigo de Jehová.

Tej tikʼ chʼixme jun abʼqʼi tjawlen aʼ nwiʼye, tzaj nkʼamoʼne jun xnaqʼtzbʼil kye xjal moẍ toj tnam Escuintla. Ok tbʼiʼn jun ansyan te tnam aju qa kwesttoq tuʼn npone kyoj chmabʼil atz Acul. Iltoq tiʼj tuʼn t-xi nbʼetine ax bʼe ik tzeʼn te mejebʼleʼn pon qʼol xnaqʼtzbʼil weye. Tuʼn tonin wiʼje, yolin tukʼil jun erman tuʼn nkyaj tene kyja ex tuʼn kyonin wiʼje tuʼn npone kyoj chmabʼil. Toj ambʼil jaʼlo, kukx in che xqʼuqin erman wiʼje ik tzeʼn jun toj kyja.

Nya oʼkx jlu, ax ikx o kubʼ kyyekʼin erman kykʼujlabʼil wiʼje toj junjuntl tten. Qʼuqli nkʼuʼje tiʼj qa aʼye testigo de Jehová axix tok okslal (Juan 13:​34, 35).

Ya mintiʼ in kubʼ nnaʼne qa mintiʼ wajbʼene ex qa mintiʼ jun qʼuqbʼil nkʼuʼje, tuʼnju o kanet ttxolil wanqʼibʼile. In chin ajbʼene toj tkyaqil ambʼil te Jehová tuʼn wonine kyiʼj mas xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼj axix tok ex in nonin wiʼje tuʼn miʼn tok nqʼoʼne nwiʼye tiʼjju nya bʼaʼn o tzaj wiʼje. Ax ikx, in chin ajbʼene te ansyan ex in che ex nqʼoʼne chikʼbʼabʼil tiʼj Tyol Dios kyoj kʼloj okslal ateʼ nqayin jatumel in chin anqʼine. In xi nqʼoʼne chjonte tuʼnju in tzaj qʼoʼn ambʼil weye tuʼn tex nqʼoʼne chikʼbʼabʼil kyoj nimaq chmabʼil.

Toj 2010 in graduarine toj Xnaqʼtzbʼil kye Onil kye ansyan, aju tok tbʼi jaʼlo te Xnaqʼtzbʼil kye Pakbʼal tiʼj Tkawbʼil Dios, atz El Salvador. O tzʼonin xnaqʼtzbʼil lu wiʼje tuʼn wonine mas kyiʼj erman. Tej ttzaj nkʼamoʼne xnaqʼtzbʼil lu, kubʼ nnaʼne qa ok tqʼoʼn Jehová woklene ex qa kʼujlaʼn qine tuʼn tuʼnju jaku tzʼajbʼen alkyexku xjal tuʼn tuʼn tbʼant tajbʼil.

Tqʼama Jesús jlu: «Mas at tzalajbʼil kyeye qa at chʼin ma txi kyqʼoʼne te juntl, ex mya aqeye tuʼn kykʼmonteye chʼin ktzajel qʼoʼn kyeye tuʼn juntl» (Hechos 20:35). Kubʼ nximane qa mlayxtoq chin tzalaje, pero toj ambʼil jaʼlo in kubʼ nnaʼne nimxix tzalajbʼil ex jaku chin onine kyiʼj txqantl.