Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 5

¿Alkye oyaj mas nim toklen o tzaj tqʼoʼn Dios qe?

¿Alkye oyaj mas nim toklen o tzaj tqʼoʼn Dios qe?
  • ¿Tiquʼn iltaq tiʼj jun chojbʼil?

  • ¿Tiʼ bʼant tuʼn Dios tuʼn ttzaj tqʼoʼn jlu?

  • ¿Alkye tbʼanel jaku tzaj teya tuʼn jlu?

  • ¿Tzeʼn jaku kubʼ tyekʼuna qa in tzalaja tiʼj chojbʼil?

1, 2. a) ¿Tiquʼn nim toklen jun oyaj qe? b) ¿Tiquʼn aju chojbʼil jun oyaj mas nimxix toklen o tzaj tqʼoʼn Dios qe?

¿ALKYE jun tbʼanel oyaj (kotz) o tzaj qʼoʼn teya? Nya il tiʼj tuʼn t-xiʼ nim pwaq (tumi) tiʼj jun oyaj nim toklen. Mlay txi qqʼamaʼn qa at toklen jun oyaj naq tuʼnju nim (bʼampo) pwaq xiʼ tiʼj. Quʼn aju mas il tiʼj aju qa at tajbʼen qe ex qa in qo tzalaj tuʼn.

2 Kyxol kykyaqil qeju oyaj jaku che tzaj qʼoʼn teya, at jun mas nimxix toklen. Aju jun oyaj o tzaj tqʼoʼn Dios kye kykyaqil xjal. Ax tok (bʼanax) o tzaj tqʼoʼn Jehová nimxix oyaj qe, pero aju mas at toklen aju chojbʼil: Aju tej t-xi tqʼoʼn tibʼ Jesucristo aju tkʼwaʼl (tkyʼajol) Jehová (kjawil uʼjit Mateo 20:28). Ik tzeʼnj qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu, aju chojbʼil atzun jun oyajju mas nimxix toklen o tzaj tqʼoʼn Dios qe, quʼn tuʼn jlu jaku qo tzalajxix wen ex jaku tzaj aju at tajbʼen qe. A jlu, jun yekʼbʼil tiʼj nimxix tkʼujlabʼil Jehová qiʼj.

¿TIQUʼN ILTAQ TIʼJ JUN CHOJBʼIL?

3. ¿Tiquʼn iltaq tiʼj jun chojbʼil, ex tiʼ kbʼel qxnaqʼtzaʼn tuʼn tel qnikʼ qa nim toklen oyaj lu?

3 Aju chojbʼil in najbʼen tuʼn Jehová tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil, ex tuʼn miʼn qkyimtl (Efesios 1:7). Tuʼn tok jlu toj qwiʼ, bʼaʼn tuʼn qxnaqʼtzan tiʼjju ikʼ toj tbʼanel najbʼil te Edén. Oʼkx qa ma tzʼok qojtzqiʼn tiʼ naj tuʼn Adán tej tkubʼ tbʼinchaʼn il, ok kʼelel qnikʼ tiʼj qa nim toklen chojbʼil teyele junjun qe.

4. ¿Tiʼtaq t-xilen te Adán aju nya aj iltaq?

4 Tej tkubʼ tbʼinchaʼn Jehová Adán, xi tqʼoʼn jun tbʼanelxix oyaj te: aju tchwinqlal (tanqʼibʼil) tzʼaqle. Naqpe ximinxa tiʼtaq t-xilen jlu te Adán. Mlaytaq yabʼti, mlaytaq tijen ex mlaytaq kyim, tuʼnju mitiʼtaq il toj t-ximlal (tchibʼjil) ex mitiʼtaq il toj twiʼ. Ax ikx, in tzalajtaq tuʼnju kyamiwtaq kyibʼ tukʼe Jehová. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «tkʼwaʼl Dios[taq]» te Adán (Lucas 3:38). A jlu in tzaj tyekʼun qa attaq jun tbʼanel kyxol Adán tukʼe Jehová, ik tzeʼnj at kyxol tbʼanel manbʼaj (tat) kyukʼe kykʼwaʼl. In yolintaq Jehová tukʼe tkʼwaʼl, ex in tzajtaq tqʼoʼn taqʼun aju jakutaq tzalaj tuʼn ex in tzaj tqʼamaʼntaq Jehová alkyetaq tuʼn tbʼant tuʼn Adán (Génesis 1:28-30; 2:16, 17).

5. ¿Tiʼ t-xilen aju qa kubʼ bʼinchaʼn Adán te «tilbʼilal Dios»?

5 Kubʼ bʼinchaʼn Adán «ik tzaʼnx tilbʼilal Dios» (Génesis 1:27). A jlu mitiʼ (tiloʼ) in tzaj tyekʼun qa ikxix tilbʼilal Adán ik tzeʼn tilbʼilal Dios. Ik tzeʼn o xnaqʼtzan tiʼj toj xnaqʼtzbʼil jun tkuʼx toj uʼj lu, jun xewbʼaj te Jehová aju mitiʼ qʼanchaʼl (Juan 4:24). Mitiʼ te Jehová tchibʼjal ik tzeʼnj qe. A jlu in tzaj tyekʼun qa kubʼ bʼinchen Adán te tilbʼilal Dios pero toj junxitl tten, kubʼ bʼinchaʼn tuʼn kykubʼ tyekʼun tmod ik tzeʼnj te Dios tmod: tuʼn kyok tkʼujlaʼn txqantl xjal, tuʼn tten tnabʼil, tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn aju tzʼaqli ex tuʼn tten tipumal (tbʼalor) ex txqantl. Nya oʼkx jlu, ax ikx iktaq tzeʼn tTat quʼn tzaqpiʼntaq taʼ, moqa, jakutaq kubʼ tbʼinchen aju in kubʼtaq t-ximen. Nya iktaq ik tzeʼn jun kʼuxbʼil bʼinchaʼn kyuʼn xjal tuʼn tbʼant junx aqʼuntl tuʼn. Quʼn jakutaq jaw tjyoʼn alkye bʼaʼn ex alkye nya bʼaʼn. Naqwit jaw tjyoʼn Adán tuʼn kyokx tbʼiʼn tkawbʼil Dios, anqʼinwtlo te jumajx (juneleʼx) toj Tbʼanel Najbʼil tzalu twitz txʼotxʼ.

6. ¿Tiʼ xi tnajsaʼn Adán tuʼnju mitiʼ okx tbʼiʼn tkawbʼil Dios, ex tiʼ tzaj kyiʼj kykyaqil tkʼwaʼl tuʼn jlu?

6 Nim nya bʼaʼn tzaj toj tanqʼibʼil Adán tuʼnju mitiʼ xi tbʼiʼn tkawbʼil Dios, quʼn bʼiʼx kubʼ tqʼoʼn Dios t-sentens tuʼn tkyim. Tej tkubʼ tbʼinchaʼn Adán il, xi tnajsaʼn aju tchwinqlal tzʼaqli ex tkyaqil tbʼanel jakutaq ten te (Génesis 3:17-19). Nya oʼkx xi tnajsaʼn Adán aju tchwinqlal, ax ikx xi tnajsaʼn kychwinqlal kykyaqil tkʼwaʼl. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios kyjalu: «Noq tuʼn jun xinaq [moqa, tuʼn Adán] okx il kyxol kykyaqil xjal, ex tuʼnju il tzaj kamik, kyjaʼtzun ilxix tiʼj tuʼn kykyim kykyaqil xjal tuʼnju kykyaqil e bʼinchan il» (Romanos 5:12). Quʼn qkyaqilx tzajni qoʼ tiʼj Adán, qkyaqilx aj il qoʼ. Tuʼntzen jlu, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa «kʼayimaj» qoʼ tuʼn Adán tjaqʼ tipumal il ex kamik junx tukʼil (Romanos 7:14). Mitiʼtaq jun qʼuqbʼil kykʼuʼj Adán tukʼe Eva, quʼn otaq tzʼel kyikʼen tkawbʼil qMan Dios. Yejqetzun kykʼwaʼl, ¿tiʼtaq kbʼajel kyiʼj?

7, 8. ¿Alkye kabʼe tten in xi qʼet jun chojbʼil?

7 Kubʼ t-ximan Jehová tuʼn kytzaqpaj xjal tuʼn, tukʼe jun chojbʼil. At kabʼe tten in xi qʼet jun chojbʼil: Tnejel aju in xiʼ qʼet tuʼn tetz tzaqpiʼn jun xjal moqa jun tiʼ. Tkabʼ, aju chojbʼil in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios, in yolin qa il tiʼj tuʼn t-xi chjet aju nya bʼaʼn otaq tzaj tuʼn jun xjal tiʼj juntl. Jun techel tiʼj jlu, qa ma tzʼokx talun jun xjal toj tawal juntl xjal, iltaq tiʼj tuʼn t-xi tchjoʼn tajaw aluʼmj naq jniʼtaq nya bʼaʼn otaq bʼaj tbʼinchaʼn talin toj tawal xjal.

8 Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj, xi tnajsaʼn Adán nim tbʼanel. ¿Alkyetaq tten jaku chjet twiʼ aju xi tnajsaʼn Adán tuʼntzun qtzaqpaj tiʼj il ex kyimen? Qo xnaqʼtzan tiʼj chojbʼil tzaj tqʼoʼn Jehová ex alkye tbʼanel jaku tzaj teya tuʼn jlu.

¿TIʼ BʼANT TUʼN JEHOVÁ TUʼN TTZAJ TQʼOʼN CHOJBʼIL?

9. ¿Alkye chojbʼil iltaq tiʼj tuʼn t-xi qʼet?

9 Xi tnajsaʼn Adán jun chwinqlal tzʼaqli. Mlaytaq tzaj qʼoʼntl jlu qa ma txi tqʼoʼn jun aj il xjal tchwinqlal tiʼj (Salmo 49:7, 8). Iltaq tiʼj jun chojbʼil aju junx toklen tukʼeju otaq txi najsaʼn. Iktaq in tzaj tqʼamaʼn kawbʼil tkuʼx toj Tyol Dios, «qa at jun ma kyim jun tukʼil tuʼn, ax ikx te il tiʼj tuʼn tkyim» (Deuteronomio 19:21). ¿Tiʼtaq kxel qʼet tuʼn tchjet aju chwinqlal tzʼaqle xi tnajsaʼn Adán? Iltaq tiʼj tuʼn t-xi qʼet juntl chwinqlal tzʼaqli te ‹chojbʼil›, ik tzeʼn otaq naj tuʼn Adán (1 Timoteo 2:6, ATM).

10. ¿Tiʼ bʼent tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn chojbʼil?

10 ¿Tiʼ bʼent tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn chojbʼil? Tzaj t-samaʼn jun xjal tzʼaqlexix, jun kyxol qeju tkʼwaʼl ateʼ toj kyaʼj. Pero mitiʼ tzaj t-samaʼn alkyexku kyxol jlu, quʼn tzaj t-samaʼn aju mas kʼujlaʼnxix tuʼn: aju oʼkxku jun tKʼwaʼl (kjawil uʼjit 1 Juan 4:9, 10). Aju tkʼwaʼl Dios lu, kyaj tqʼoʼn tnajbʼil toj kyaʼj tukʼe tkyaqil tkʼuʼj (Filipenses 2:7). Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj toj xnaqʼtzbʼil ma kyaj, ok tqʼoʼn Jehová tchwinqlal tKʼwaʼl toj talbʼil María. Tzʼaqli Jesús tej tul itzʼje tuʼn t-xew Dios, ex mitiʼ ok il toj t-ximlal (Lucas 1:35).

Tzaj tqʼoʼn Jehová oʼkxku jun tKʼwaʼl te chojbʼil qil

11. ¿Tzeʼn tten jaku tzʼok junx xjal te chojbʼil kyil nimxix xjal?

11 ¿Tzeʼn tten jaku tzʼok junx xjal te chojbʼil kyil nimxix xjal? ¿Tzeʼn tten e ok kykyaqil xjal te aj il? Qa ma tzaj tnaʼna, kubʼ tbʼinchen Adán il, iktzun naj aju tbʼanel otaq tzaj qʼoʼn te: aju chwinqlal tzʼaqle, aju tbʼanel chwinqlal lu, ya mitiʼtl bʼant tuʼn t-xi tqʼoʼn kye tkʼwaʼl. Oʼkxtl il ex kyimen kyaj tqʼoʼn kyibʼaj qe tkʼwaʼl. In nok tqʼoʼn Tyol Dios tbʼi Jesús te «mankbʼil [moqa último] Adán» aju attaq jun tchwinqlal tzʼaqli ex mitiʼ ilen (1 Corintios 15:45). Atl Jesús ok te t-xel (tchʼixel) Adán tuʼntzen qklet tuʼn. Okx tbʼiʼn Jesús tkyaqil tkawbʼil tTat ex xi tqʼoʼn tchwinqlal tzʼaqle. Iktzun xi tchjoʼn Jesús aju il kubʼ tbʼinchaʼn Adán ex tzaj tqʼoʼn jun qʼuqbʼil qkʼuʼj (Romanos 5:19; 1 Corintios 15:21, 22).

12. ¿Tiʼ kubʼ tyekʼun Jesús tej tikʼx tkyaqil tuʼn?

12 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tkyaqil kʼixkʼej ikʼx tuʼn Jesús tej naʼmxtaq tkyim. Ok bʼinchen nim nya bʼaʼn tiʼj, ok asyalin ex jaw qʼoʼn twitz jun tzeʼ tuʼn tkyim (Juan 19:1, 16-18, 30; jyonkuxa chʼintl xnaqʼtzbʼil, tok tbʼi «¿Tiquʼn nya bʼaʼn tuʼn tajbʼen cruz kyuʼn okslal?»). ¿Tiquʼn iltaq tiʼj tuʼn tikʼx nim yajbʼil tuʼn Jesús? Ok qo xnaqʼtzal toj juntl xnaqʼtzbʼil tiʼjju tqʼama Satanás qa mlay tzʼajbʼen jun xjal te Jehová qa ma tzaj nya bʼaʼn tiʼj. Tej tikʼx tkyaqil yajbʼil tuʼn Jesús xi tqʼoʼn jun tbʼanel tzaqʼwebʼil tiʼjju tqʼama Satanás. Kubʼ tyekʼun qa jun xjal tzʼaqli ex tzaqpiʼn taʼ jaku tzʼajbʼen oʼkxku te Jehová, maske, moqa inchq, in nok tbʼinchen Tajaw il nim nya bʼaʼn tiʼj. ¡Ole tzalajxix Dios tuʼnju kukxtaq in najbʼen tKʼwaʼl te, aju kʼujlaʼnxix tuʼn! (Proverbios 27:11, TNM.)

13. ¿Alkye tten xi qʼoʼn chojbʼil?

13 ¿Alkye tten xi qʼoʼn chojbʼil? Toj qʼij 14 te nisán, aju xjaw (qyaʼ) lu in najbʼentaq kyuʼn aj Judiy, toj abʼqʼi 33 tiʼj ambʼil iqʼen quʼn jaʼlo (jaʼla), xi tqʼoʼn Dios ambʼil tuʼn tkubʼ bʼiyoʼn tKʼwaʼl, aju mitiʼtaq il toj t-ximlal. Iktzen tten xi tqʼon tibʼ Jesús «junx maj» te chojbʼil qil (Hebreos 10:10). Tej otaq tzikʼ oxe qʼij tkyimlen, jaw itzʼji juntl maj tuʼn Jehová ex ok ik tzeʼntaq taʼ tnejel moqa ok juntl maj te xewbʼaj. Tej tjapun Jesús toj kyaʼj, xi tqʼamaʼn te Jehová qa otaq txi tqʼoʼn tchwinqlal tzʼaqli tuʼn kyklet qeju tkʼwaʼl Adán (Hebreos 9:24). Tbʼanel ela jlu toj twitz Jehová, aju tej t-xi tqʼon tibʼ Jesús tuʼn tkyim ex ajbʼen jlu tuʼn, tuʼn kytzaqpaj xjal tiʼj il ex kyimen (kjawil uʼjit Romanos 3:23, 24).

¿ALKYE TBʼANEL JAKU TZAJ TEYA TUʼN CHOJBʼIL?

14, 15. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tkubʼ ‹tnajsaʼn Dios qil›?

14 Jaku tzaj nim tbʼanel qe tuʼn chojbʼil maske, moqa inchq, aj il xjal qoʼ. Qo xnaqʼtzan tiʼj tbʼanel jaku tzaj qe jaʼlo ex toj ambʼil tzul tuʼnju oyaj mas nimxix toklen o tzaj tqʼoʼn Dios qe.

15 Jaku kubʼ najsaʼn qil. Tuʼnju o kyaj tqʼoʼn Adán il qibʼaj, kwest tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn aju tbʼanel. Qkyaqilx in qo ilen, at maj tukʼe qyol moqa tukʼe qbʼinchbʼen. Tuʼnju xi tqʼon tibʼ Jesús, jaku «najset qil» (Colosenses 1:13, 14). Tuʼn tkubʼ najsaʼn qil il tiʼj tuʼn tajtz tiʼj qanmi. Ax ikx il tiʼj tuʼn t-xi qqanin te Jehová tuʼn tkubʼ tnajsaʼn qil, oʼkx kbʼel najsaʼn qil qa at qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj tkyimlen Jesús (kjawil uʼjit 1 Juan 1:8, 9).

16. Aj il xjal qoʼ pero, ¿tiʼ in najbʼen tuʼn Jehová tuʼn t-xi tkʼamoʼn qkʼulbʼil, ex tiʼchaq tbʼanel tzul qe, qa bʼaʼn atoʼ twitz Dios?

16 Jaku qnaʼ qa tbʼanel atoʼ twitz Dios. Qa ma qnaʼ qa nya tbʼanel atoʼ twitz Dios, mlay ten qʼuqbʼil qkʼuʼj ex jaku qnaʼ qa mitiʼx qajbʼen. Pero tuʼnju chojbʼil, in kubʼ tnajsaʼn Jehová qil ex in tzaj tqʼoʼn ambʼil qe tuʼn qkʼulin, moqa tuʼn qnimen te, inchq aj il xjal qoʼ in qnaʼn qa bʼaʼn atoʼ twitz (Hebreos 9:13, 14). Tuʼntzun jlu, mitiʼ in qo tzaj xobʼ tuʼn qyolin tukʼe, moqa tuʼn qnaʼn Dios (Hebreos 4:14-16). Ax ikx, qa kukx xqo ten bʼaʼn twitz Dios, ok qo tel toj tbʼanel ex ok qo tzalajel.

17. ¿Alkyechaq kʼiwlabʼil tzul qʼoʼn tuʼnju kyim Jesús?

17 Jaku tzʼok qʼuqeʼ qkʼuʼj tuʼn qanqʼin te jumajx toj jun tbʼanel najbʼil tzalu twitz txʼotxʼ. «Aju chojbʼil qe in tzaj tqʼoʼn il, atzun tuʼn qkyim», chi Romanos 6:23. Pero tojx versículo lu in tzaj tqʼamaʼn qa aju «oyaj in tzaj tqʼoʼn Dios qe, tuʼn tten qchwinqlal te jumajx tuʼn qmojbʼabʼl qibʼ tukʼil Jesucrist aju Qajaw». Toj xnaqʼtzbʼil 3 o xnaqʼtzan alkyechaq tbʼanel tzul toj Tbʼanel Najbʼil (Apocalipsis 21:3, 4). Kykyaqil qeju kʼiwlabʼil lu, tukʼex chwinqlal te jun majx jaʼ ya melay qo yabʼtitl, ok che ul qʼoʼn tuʼnju kyim Jesús. Tuʼn kyten jlu qe, ilxix tiʼj tuʼn tkubʼ qyekʼun qa at toklen chojbʼil qe aju oyaj o tzaj tqʼoʼn Dios.

¿TZEʼN JAKU KUBʼ TYEKʼUNA QA IN TZALAJA TIʼJ CHOJBʼIL?

18. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn t-xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tuʼnju saj tqʼoʼn chojbʼil?

18 ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn t-xi qqʼoʼnxix chjonte te Jehová tuʼnju saj tqʼoʼn chojbʼil? Mas at toklen jun oyaj qa ma tzʼel tpaʼn xjal ambʼil ex qa ma tzʼaqʼunan moqa ma tzʼok tqʼoʼn pwaq tiʼj tuʼn ttzaj tqʼoʼn qe. Ax ikx, in qo tzalaj tuʼn, quʼn in tzaj tyekʼun jlu qa kʼujlaʼn qoʼ tuʼn xjal. Tuʼntzunju, aju chojbʼil atzen jun oyaj jlu mas nim toklen twitz alkyexku juntl oyaj, quʼn nim bʼent tuʼn Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn jlu qe. In tzaj tqʼamaʼn Juan 3:16 kyjalu: «Tuʼnju nimxix tkʼujlalil Dios kyiʼj xjal, kyjaʼtzun ma chin tzaj samaʼne tuʼn, aqine oʼkxku jun tkʼwaʼl». Aju chojbʼil tzaj tqʼoʼn Jehová atzun jun yekʼbʼilju qa nimxix kʼujlaʼn qoʼ tuʼn. Ax ikx, in tzaj tyekʼun jlu qa kʼujlaʼnxix qoʼ tuʼn Jesús, quʼn tukʼe tkyaqil tkʼuʼj xi tqʼon tibʼ tuʼn qpaj (kjawil uʼjit Juan 15:13). Kyjuʼtzun, aju chojbʼil il tiʼj tuʼn tok tqʼuqbʼaʼn qkʼuʼj qa kʼujlaʼn qoʼ tuʼn Jehová ex tuʼn tKʼwaʼl (Gálatas 2:20).

Jun tten tuʼn tkubʼ tyekʼuna qa at toklen chojbʼil teya aju qa ma tzʼok tilil tuʼna tuʼn tok tojtzqiʼna Jehová

19, 20. ¿Alkyechaq tten jaku kubʼ tyekʼuna qa nim toklen chojbʼil teya?

19 ¿Tzeʼn jaku kubʼ tyekʼun teya qa in tzalaja tiʼj chojbʼil o tzaj toyin Dios qe? Tnejel, il tiʼj tuʼn tok tojtzqiʼna Jehová aju saj qʼonte (Juan 17:3). Jaku tzʼok tojtzqiʼna qa ma xnaqʼtzana tiʼj Tyol tukʼe onbʼil in tzaj tqʼoʼn uʼj lu. Aj tok tojtzqiʼna Jehová mas ok kʼokel tkʼujlaʼna. Ex qa kukx xchʼiy tkʼujlabʼila tiʼj, kbʼantel tajbʼil tuʼna tukʼe tkyaqil tkʼuʼja (1 Juan 5:3).

20 Qeʼk tkʼuʼja tiʼj chojbʼil. In tzaj qʼamaʼn jlu tiʼj Jesús: «Alkye ma tzʼokslan tiʼj Tkʼwaʼl Dios, at tchwinqlal te jumajx» (Juan 3:36). ¿Tzeʼn jaku kubʼ qyekʼun qa qʼuqli qkʼuʼj tiʼj Jesús? Nya oʼkx tukʼe qyol, quʼn in tzaj tqʼamaʼn Santiago 2:26, ‹qa mitiʼ qbʼinchbʼen mintiʼ tajbʼen qokslabʼl›. A jlu in tzaj tyekʼun qa aju axix qʼuqbʼil qkʼuʼj in kubʼ qyekʼun tukʼe qbʼinchbʼen. Jun tumel tuʼn tkubʼ qyekʼun qa at qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jesús, aju qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn tel qkanoʼn tiʼj, nya oʼkx tukʼe qyol ax ikx tukʼe qbʼinchbʼen (Juan 13:15).

21, 22. a) ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn qten toj ikʼsbʼel Wabʼj te qale te Jesús aju in kubʼ naʼn jun maj toj jun abʼqʼi? b) ¿Tiʼ kbʼel qxnaqʼtzaʼn kyoj xnaqʼtzbʼil 6 ex 7?

21 Bʼaʼn tuʼn t-xiʼya aj tkubʼ ikʼsaʼn Wabʼj te Qale te Jesús. Toj qonikʼan te 14 te nisán toj abʼqʼi 33, kyaj bʼent tuʼn Jesús tuʼn tkubʼ ikʼset jun wabʼj nimxix toklen, aju in nok tqʼoʼn Tyol Dios tbʼi te «wabʼj kyaj tmaʼn Qajaw» (1 Corintios 11:20; Mateo 26:26-28). Ax ikx in nok tbʼi te Nabʼitz tkyimlen Jesucristo. Kyaj bʼent jlu tuʼn Jesús tuʼn ttzaj kynaʼn qeju t-apóstol ex qeju axixtok okslal aju tkyimlebʼil: tej tkyim Jesús, xi tqʼoʼn tchwinqlal tzʼaqli. Tiʼjx ikʼsabʼil lu yolin Jesús tej tqʼama: «Kybʼinchame jlu te nabʼl weye» (Lucas 22:19). Aju nabʼitz tkyimlen Jesús in tzaj tnaʼn qe aju nimxix tkʼujlabʼil Jehová ex tkʼujlabʼil Jesús qiʼj tej ttzaj kyqʼoʼn chojbʼil. Qa ma qo ten aj tkubʼ ikʼsaʼn tkyimlebʼil Jesús aju in kubʼ naʼn jun maj toj jun abʼqʼi, ax ikx in kubʼ qyekʼun qa nim toklen chojbʼil qe. *

22 Aju chojbʼil o tzaj toyin Jehová qe mlayx chjet twiʼ quʼn (2 Corintios 9:14, 15). Ax ikx tuʼn jlu, jaku tzaj tbʼanel kye qeju xjal o che kyim, ik tzeʼn qo xnaqʼtzal tiʼj kyoj xnaqʼtzbʼil 6 ex 7.

^ taqik' 21 Kkanetel chʼintl xnaqʼtzbʼil tok tbʼi: «Aju Wabʼj te Qale te Jesús: jun ikʼsbʼil te nimsbʼil Dios», tiʼj t-xilen Wabʼj te qale te Jesús.