Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

CHʼINTL XNAQʼTZBʼIL

¿Tiʼ kyxilen qeju yol Seol ex Hades?

¿Tiʼ kyxilen qeju yol Seol ex Hades?

TEJ tkubʼku tzʼibʼin Tyol Dios toj yol hebreo ex griego e ajbʼen mas twitz setenta maj qeju yol scheʼóhl ex háides, aʼyeju yol lu junx kyxilen kykabʼel ex at kyoklen tukʼe kamik. At junjun Tuʼjil Tyol Dios (Biblia) in kubʼ kyqʼoʼn qeju yol scheʼóhl ex háides toj qyol te «kynajbʼil kyimni» ex «ma tij jul». Naqtzen tuʼnj, chʼixme kyoj kykyaqil yol in che yolinjtz twitz txʼotxʼ, mitiʼ in che kanet yol tuʼn kykubʼ qʼet qeju yol scheʼóhl ex háides ikxix tzeʼnj kyxilen toj hebreo ex griego. Tuʼntzun jlu, in che tzaj tmajenaʼn Traducción del Nuevo Mundo aʼyeju yol «Seol» ex «Hades» tuʼn kykubʼ toj kastiy. Pero ¿tiʼ kyxilen qeju yol lu? Qjyonkux kyoj junjun texto.

In tzaj tqʼamaʼn Eclesiastés 9:10 kyjalu: «Ok tpona ma tuj kynajbʼil kyimni, mi jun tiʼxti kbʼantel tuʼna ex mintiʼ jun tuʼn t-ximana tiʼj, porque ma chixin mintiʼ nabʼl ex mintiʼ ojtzqibʼl at». ¿In tzaj tyekʼun jlu qa aju Seol («kynajbʼil kyimni» o kubʼ qʼoʼn toj Aju Xjan Tuʼjil Tyol Dios) in yolin tiʼj aju jatumel in kux muqet jun xjal? Mitiʼ. Aj tyolin Tyol Dios tiʼj jatumel in kux muqet jun xjal, mitiʼ in najbʼen scheʼóhl ex háides tuʼn, junxitl yol in najbʼen tuʼn Tyol Dios toj hebreo ex toj griego (Génesis 23:7-9; Mateo 28:1). Ax ikx mitiʼ in najbʼen yol «Seol» tiʼj jun panteón jatumel in che okx qʼoʼn nim (bʼampo) xjal, nix tiʼj jun jul jatumel in che kux muqet nim xjal (Génesis 49:30, 31).

Aj tyolin Tyol Dios tiʼj «Seol» ex «Hades», ¿alqiʼj in yolen? In yolin tiʼj jun tembʼil aju mas matij (nintzkuʼ, nim) twitz jun jul jatumel in che kuʼx nim xjal. Jun techel tiʼj jlu, aju tkuʼx toj Isaías 5:14 jatumel in tzaj tqʼamaʼn qa aju Seol («kynajbʼil kyimni» o kubʼ qʼoʼn toj Aju Xjan Tuʼjil Tyol Dios) «in xi tkʼabʼin tuj ttziʼ mer ik tzaʼn jun txkup te tjaqʼ kʼul, tuʼn t-xi tbʼalqʼuʼn qe tnam xjal kyukʼix qe nejenel kye». Toj juntl yol, in chex tbʼilqʼuʼn nimxix xjal ex kukx taj mastl ex mlayx noj (Proverbios 30:15, 16). Nya ik Seol ik tzeʼn qe cementerio aʼyeju in che noj kyuʼn kyimni, quʼn ‹mintiʼ te Seol in qeʼ tkʼuʼj› kyuʼn kykyaqil xjal in cheʼx toj (Proverbios 27:20). A jlu in tzaj tyekʼun qa aju Seol nya jun ax tok tembʼil (lugar), quʼn a jlu naq jun techel tiʼj jatumel in che kux muqet kykyaqil xjal o che kyim.

Qa ma qo xnaqʼtzan tiʼjju qa ok che jawitz anqʼin kyimni ik tzeʼnj in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios, ok kʼelel qnikʼ tiʼ t-xilen aju Seol moqa Hades. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa at toklen Seol ex Hades tukʼe kamik atz jatumel jaku che jatz anqʼin qeju o che kyim (Job 14:13; Hechos 2:31; Apocalipsis 20:13). * Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn qa atz ateʼ qeju e ajbʼen te Jehová, ex aʼyeju mitiʼ e ajbʼen te Jehová (Génesis 37:35; Salmo 55:15). Tuʼntzun jlu in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios «qa ok che jawil anqʼin qe kyimni, tzaʼnx qeju tzʼaqlxix, ax ikx qeju mya tzʼaqlxix» (Hechos 24:15).

^ taqik' 1 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aʼyeju xjal mlay che jatz anqʼin nya atz ateʼ toj Seol moqa Hades, quʼn atz ateʼ toj Gehena (aju in kubʼ qʼoʼn te «infierni» toj Aju Xjan Tuʼjil Tyol Dios toj Mateo 5:30; 10:28; 23:33). Aju Gehena ax ikx naq jun techel in kubʼ qʼoʼn, nya jun tembʼil jlu.