Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 13

Qʼonka toklen tchwinqlala

Qʼonka toklen tchwinqlala

1. ¿Alkye tzaj qʼonte qanqʼibʼil?

A JEHOVÁ aju «Dios itzʼ» (Jeremías 10:10). A kubʼ bʼinchante qe ex o tzaj tqʼoʼn qanqʼibʼil. In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj jlu tiʼj Jehová: «Aya bʼinchante tkyaqil, ex noq tuʼnju tajbʼila ateʼ, ex e bʼinchanjtz» (Apocalipsis 4:11). Itzʼ qoʼ tuʼnju atzun jlu tajtoq Jehová. Aju qchwinqlal moqa aju qanqʼibʼil, jun tbʼanelxix oyaj o tzaj tqʼoʼn Dios qe (kjawil uʼjit Salmo 36:9).

2. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn qtzalaj tiʼj tkyaqilju in bʼant quʼn toj qanqʼibʼil?

2 In tzaj tqʼoʼn Jehová tkyaqilju at tajbʼen qe tuʼn qanqʼin, ik tzeʼn wabʼj ex aʼ (Hechos 17:28). Ax ikx taj tuʼn qtzalaj (Hechos 14:15-17). Tuʼn qtzalaj tiʼj tkyaqilju kbʼantel quʼn toj qanqʼibʼil, il tiʼn tuʼn qbʼin te Dios (Isaías 48:17, 18).

¿TZEʼN IN NELA QCHWINQLAL TOJ TWITZ DIOS?

3. ¿Tiʼ bʼant tuʼn Jehová tej tkyim Abel tuʼn Caín?

3 In tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios qa nim toklen kychwinqlal kykyaqil xjal toj twitz Jehová. Qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼant tuʼn Caín, aju tnejel tkʼwaʼl Adán ex Eva. Tzajxix tqʼoj Caín tiʼj Abel, aju titzʼin. Tuʼntzunju, xi tqʼamaʼn Jehová te tuʼn miʼn ttzaj tqʼoj. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ xi tbʼiʼn Caín jlu. Tzajxix tqʼoj ex tuʼn jlu «ok tzoqpaj Caín tiʼj Abel aju titzʼin, ex kubʼ tbʼyoʼn» (Génesis 4:3-8). Kubʼ tqʼoʼn Jehová tkastiw Caín tuʼnju kubʼ tbʼyoʼn Abel (Génesis 4:9-13). A jlu in tzaj tyekʼin qa jaku qo ok ten bʼiyel kyiʼj txqantl tuʼn tpaj qʼoj ex ikʼbʼil. Aʼyeju xjal in bʼant jlu kyuʼn, mlayx ten kychwinqlal te jumajx (kjawil uʼjit 1 Juan 3:15). Il tiʼj tuʼn tok qkʼujlaʼn kykyaqil xjal tuʼntzun ttzalaj Jehová qiʼj (1 Juan 3:11, 12).

4. ¿Tiʼ in tzaj tyekʼin tiʼj chwinqlal jun kyxol qeju Lajaj Mandamyent xi qʼoʼn te Moisés?

4 Tej tikʼ nim mil abʼqʼi, xi tqʼoʼn Jehová qe Lajaj Mandamyent te Moisés. Jun kyxol mandamyent lu tqʼama: «Miʼn che bʼiyune» (Deuteronomio 5:17). Aju xjal in bʼaj t-ximen tuʼn tkubʼ tbʼyoʼn juntl xjal, iltoq tiʼj tuʼn tkyim. A jlu in tzaj tyekʼin qe qa nimxix toklen qchwinqlal toj twitz Jehová.

5. ¿Tiʼ t-xim Jehová kyiʼj xuʼj in nel kyiʼn kyal?

5 ¿Tiʼ t-xim Jehová kyiʼj xuʼj in nel kyiʼn kyal? Toj twitz Jehová, nimxix toklen tchwinqlal jun tal neʼ naʼmx tul itzʼj. Tzaj tyekʼin jlu kyoj Kawbʼil tzaj tqʼoʼn kye aj Israel tej tqʼama: «Qa ma che jaw qʼojin kabʼe xjal ex qa ma kʼixbʼi jun xuʼj kyuʼn aju chʼixtoq tul tal ex qa ma tzul tal naʼmxtoq tpon ambʼil, pero mintiʼ jun xkyim, aju xjal xkʼixbʼi xuʼj tuʼn, kxel tchjoʼn noq jniʼ tajlal tzul tqanin tchmil ex qe jwes. Qatzun at jun ma kyim, ax ikx te xjal kbʼel bʼiyet» (Éxodo 21: 22, 23, TNM; Salmo 127:3). Tuʼn jlu in nel qnikʼ tiʼj qa nya bʼaʼn in nela toj twitz Jehová aj tel tiʼn jun xuʼj tal, (qʼonka twitza tiʼj tqanil 28).

6, 7. ¿Tzeʼn in xi qyekʼin te Jehová qa nim toklen qchwinqlal toj qwitz?

6 ¿Tzeʼn in xi qyekʼin te Jehová qa nim toklen qchwinqlal toj qwitz? Kbʼel qyekʼin qa mintiʼ ma bʼant jun tiʼ quʼn aju jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn qiʼj moqa kyiʼj txqantl. Tuʼntzunju mintiʼ in qo sichʼin ex mintiʼ in kubʼ qtxʼaʼn t-xaq cocaína moqa t-xaq nuez de areca ex mintiʼ in najbʼen droga quʼn, tuʼnju in tzaj qyabʼ ex jaku qo kyim kyuʼn.

7 Tuʼnju a Dios tzaj qʼonte qanqʼibʼil ex qxmilal, il tiʼj tuʼn tajbʼen quʼn ik tzeʼn tajbʼil. Kyjuʼtzun, il tiʼj tuʼn tok qxqʼuqin qxmilal. Qa mintiʼ xbʼant quʼn, tzʼil taʼ qxmilal toj twitz Dios (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Mlayx qo kʼulin te Dios qa mintiʼ in nok qqʼoʼn toklen qchwinqlal, aju oyaj o tzaj tqʼoʼn qe. Ax tok kwest tuʼn tkyaj quʼn aju o qo naqʼet tiʼj. Noqtzun tuʼnj, qa nim toklen qchwinqlal toj qwitz ex qa qaj tuʼn tkyaj qtzaqpiʼn qe tiʼchaq o qo naqʼet kyiʼj, qo tzajel tonin Jehová.

8. ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn miʼn ttzaj qiʼn jun nya bʼaʼn qiʼjx ex kyiʼj txqantl?

8 Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa jun tbʼanelxix oyaj aju qchwinqlal o tzaj tqʼoʼn Dios. Taj Jehová tuʼn tokxix tilil quʼn tuʼn miʼn ttzaj qiʼn jun nya bʼaʼn qiʼj nix kyiʼj txqantl. Tuʼntzunju, in nok qxqʼuqin qibʼ aj qyukin tiʼj qkarro, qmoto moqa alkyexku juntl kʼuxbʼil. Ax ikx in che el qikʼen saqchbʼil jaku tzaj nya bʼaʼn qiʼj kyuʼn moqa jaku qo kʼixbʼi kyuʼn (Salmo 11:5). Ax ikx in bʼaj qkeʼyin qa bʼaʼn taʼ qja. Xi tqʼamaʼn Jehová kye aj Israel tuʼn tbʼaj kybʼinchaʼn jun tal muro tiʼjele twi kyja. ¿Tiquʼn? Xi tqʼamaʼn kye: «Tuʼntzun miʼn ttzaj kyil qeju ateʼ tuj kyjaye tiʼj tkamik jun xjal qa ma tzaj tzʼaq twi ja» (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Alkye qmod kbʼel qyekʼin kyiʼj txkup?

9 Ax ikx nim toklen toj twitz Jehová alkye qmod in kubʼ qyekʼin kyiʼj txkup. In tzaj tqʼoʼn ambʼil tuʼn tkubʼ qbʼyoʼn qe txkup te qchiʼ ex tuʼn tel qxbʼalun kyiʼj. Ax ikx jaku che kubʼ qbʼyoʼn qa ma che ok lipen qiʼj (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Pero mintiʼ tuʼn tok qbʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj txkup nix tu’n kykub’ qb’yo’n, ex mintiʼ tuʼn kyok qqʼoʼn qʼojil noq tuʼn qtzeʼn jun rat (Proverbios 12:10).

XJAN AJU QCHWINQLAL

10. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa atz tzajni qchwinqlal toj chikʼ?

10 Xjan in nela chikʼ toj twitz Jehová tuʼnju in nok te techel chwinqlal. Tuʼntzunju, kubʼ tqʼoʼn Jehová tkastiw Caín tuʼnju el tchkʼel Abel tuʼn, toj juntl yol, tuʼnju el tiʼn tchwinqlal (Génesis 4:10). Tej otoqxi tzikʼ Nim Jbʼal, tzaj tqʼamaʼn Jehová juntl maj qa atz tzajni qanqʼibʼil tiʼj chikʼ. Xi tqʼoʼn Jehová ambʼil te Noé ex qe toj tja tuʼn t-xi kychyoʼn qe txkup. Xi tqʼamaʼn kye: «Tkyaqil txkup itzʼ ex in yukch kʼajbʼel te kychiʼye. Ik tzaʼn o txi nqʼoʼne awal te kynikʼbʼebʼle, ikxtzun jaʼlo tkyaqil in xi nqʼoʼne kyeye te kynikʼbʼebʼle». Noqtzun tuʼnj, xi tqʼamaʼn Jehová kye tuʼn miʼn tbʼant jlu kyuʼn: «Miʼn txi kychyoʼne chibʼj atx chikʼ tuj, tuʼnju atzun taʼ chwinqlal tuj chikʼ» (Génesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Alkye kawbʼil xi tqʼoʼn Jehová te ttnam tiʼj chikʼ?

11 Tej tikʼ junlo 800 abʼqʼi ttzajlen tqʼamaʼn Jehová tuʼn miʼn t-xi tchyoʼn Noé chikʼ, xi tqʼamaʼn jlu te ttnam: «Noq alkyexku jun aj Israel ex qa jun stranjer xjal najl kyxole ma kubʼ tbʼyoʼn jun jil ex qa jun chyuʼj bʼaʼn kychyoʼnjtz, il tiʼj tuʼn tel kyqoʼn tchkʼel ex tuʼn tikʼx kymaquʼn tibʼaj tuʼn txʼotxʼ». Ex tqʼamatl: «Miʼn txi kychyoʼne chikʼ» (Levítico 17:13, 14). Kukx tajtoq Jehová tuʼn tok kyqʼoʼn tmajen chikʼ te xjan. Jakutoq txi kychyoʼn chibʼj, noqtzun tuʼnj, mlaytoq txi kychyoʼn chikʼ. Aj tkubʼ kybʼyoʼn jun txkup tuʼn t-xi kychyoʼn, iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ kyqoʼn tchkʼel twitz txʼotxʼ.

12. ¿Tzeʼn in nela chikʼ toj kywitz axix tok okslal?

12 Tej tikʼ junjun abʼqʼi tkyimlen Jesús, ok kychmon kyibʼ apóstol ex qe ansyan te Jerusalén tuʼn tbʼaj kyximen alkyeqe kawbʼil tzaj qʼoʼn kye aj Israel iltoq tiʼj tuʼn kukx tok kyqʼoʼn okslal toklen (kjawil uʼjit Hechos 15:28, 29; 21:25). E tzaj tonin Jehová tuʼn tel kynikʼ tiʼj qa kukx nimtoq toklen chikʼ toj twitz ex qa iltoq tiʼj tuʼn tok kyqʼoʼn okslal te xjan. Mlaytoq txi kychyoʼn tnejel okslal chikʼ nix tuʼn t-xi kykʼaʼn. Ax ikx mlaytoq txi kychyoʼn chibʼj qa mintiʼ sel bʼaj chikʼ tiʼj. Qa ma txi kychyoʼn, iktoq tten jlu ik tzeʼn aj qnaʼn Dios kywitz tilbʼilal ex aj tkubʼ qbʼinchaʼn junjun il tuʼn qxmilal. Atxix toj ambʼil aju, mintiʼ in xi kychyoʼn okslal chikʼ ex mintiʼ in xi kykʼaʼn. Kukx taj Jehová tuʼn tok qqʼoʼn chikʼ te xjan.

13. ¿Tiquʼn mintiʼ in xi kyqʼoʼn okslal ambʼil tuʼn tok chikʼ kyiʼj?

13 ¿Ape t-xilen jlu qa ax ikx mlay tzʼok chikʼ kyiʼj okslal? Ikju. In tzaj tqʼamaʼn Jehová qe tuʼn miʼn txi qchyoʼn ex tuʼn miʼn txi qkʼaʼn chikʼ. Ximana tiʼj jlu: qa ma tzaj tqʼamaʼn aj qʼanel teya tuʼn miʼn t-xi tkʼaʼna qʼeʼn, ¿jakupe tzʼok tqʼoʼna tiʼja? Mlayx. Aj in tzaj tqʼamaʼn Dios qe tuʼn miʼn txi qchyoʼn ex miʼn txi qkʼaʼn chikʼ, ax ikx in yolin jlu tiʼjju tuʼn miʼn tok chikʼ qiʼj, (qʼonka twitza tiʼj tqanil 29).

14, 15. Nim toklen qchwinqlal toj qwitz, noqtzun tuʼnj, ¿tiquʼn mintiʼ in nok qqʼoʼn chikʼ qiʼj noq tuʼn qanqʼin chʼintl?

14 Yajtzun qa ma tzaj tqʼamaʼn jun aj qʼanel teya qa kkyimela qa mintiʼ sok chikʼ tiʼja, ¿tiʼ kbʼantel tuʼna? Teyele te junjun qe kbʼel t-ximen qa kxel tbʼiʼn tkawbʼil Jehová tiʼj chikʼ. Aju qchwinqlal jun oyaj o tzaj tqʼoʼn Dios qe ex nimxix toklen toj qwitz. Tuʼntzunju, in che jaw qjyoʼn junjuntl qʼanbʼil tuʼn kukx qanqʼin, noqtzun tuʼnj, mintiʼ in xi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tok chikʼ qiʼj.

15 In nok tilil quʼn tuʼn qten toj tbʼanel. Noqtzun tuʼnj, tuʼnju atz tzajni qchwinqlal tiʼj chikʼ ex xjan in nela toj twitz Dios, mintiʼ in xi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tok chikʼ qiʼj. Mas nim toklen toj qwitz tuʼn qbʼin te Jehová twitzju tuʼn tok chikʼ qiʼj noq tuʼn qanqʼin chʼintl ambʼil. Tqʼama Jesús jlu: «Porke alkye jun xjal oʼkx tok tkʼuʼj tiʼj tuʼn tten tchwinqlal twitz txʼotxʼ, mlay tkambʼa aju chwinqlal in tzaj tqʼoʼn Dios; ex alkye jun xjal tqʼon tibʼ tuʼn tnaj tchwinqlal twitz txʼotxʼ noq tuʼn nlaje, ok tkambʼaʼ ju chwinqlal in tzaj tqʼoʼn Dios» (Mateo 16:25). Qaj tuʼn qbʼin te Jehová tuʼnju kʼujlaʼn quʼn. Ax ikx a ojtzqilte alkye mas bʼaʼn te qe. Ik tzeʼn te, xjan ex nimxix toklen qchwinqlal toj qwitz (Hebreos 11:6).

16. ¿Tiquʼn in xi kybʼiʼn okslal Dios?

16 O bʼaj kyximen axix tok okslal tuʼn kukx t-xi kybʼiʼn tkawbʼil Dios tiʼj chikʼ. Tuʼntzunju mintiʼ in xi kychyoʼn, mintiʼ in xi kykʼaʼn chikʼ ex mintiʼ in xi kyqʼoʼn ambʼil tuʼn tok chikʼ kyiʼj. * Noqtzun tuʼnj, jaku tzʼok kykʼamoʼn junjuntl qʼanbʼil kyiʼj tuʼn kukx kyanqʼin. Tuʼn Dios bʼaj tbʼinchaʼn qchwinqlal ex qchkʼel, ex qʼuqlixix qkʼuʼj tiʼj qa a ojtzqilte alkye mas bʼaʼn te qe. ¿In nokpe qeʼ tkʼuʼja tiʼj jlu?

OʼKX TOJ JUN TTEN TZAJ TQʼOʼN JEHOVÁ AMBʼIL TUʼN TAJBʼEN CHIKʼ

17. ¿Alkye oʼkxku jun tten ajbʼen chikʼ toj ojtxe tnam Israel aju bʼaʼn ela toj twitz Jehová?

17 Xi tqʼamaʼn Jehová jlu kye aj Israel: «Atzun taʼ kychwinqlal kykyaqil alumaj tuj kychkʼel, ex o txi nqʼoʼne jlu kyeye tuʼn tkubʼ txʼitet tibʼaj altar tuʼn tchjet kyile, tuʼntzun tklet kychwinqlale; porke aju chikʼ in chjet til xjal tuʼn», toj juntl yol, in najset til xjal tuʼn (Levítico 17:11; qʼonka twitza tiʼj tqanil 17). Aj tkubʼ kybʼinchaʼn aj Israel jun il, jakutoq kubʼ najsaʼn kyil tuʼn Jehová aj t-xi kyiʼn jun txkup toj tja tuʼn tkubʼ tbʼyoʼn pal ex tuʼn tkubʼ tqoʼn chʼin tchkʼel txkup tibʼaj patbʼil oyaj. Oʼkxtzun jun tten jlu bʼaʼntoq in nela toj twitz Jehová tuʼn tajbʼen chikʼ toj ojtxe tnam Israel.

18. ¿Tiʼ bʼant tuʼnju kyim Jesús?

18 Tej tul Jesús twitz Txʼotxʼ, xi tqʼoʼn tchwinqlal moqa tchkʼel tuʼn tnajset qil. Yajxitl, nya iltoq tiʼj tuʼn tkubʼ bʼiyet jun txkup ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼntoq Ley (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Nimxixtoq toklen tchwinqlal Jesús. Noq tuʼnju kyim, bʼant tuʼn ttzaj tqʼoʼn Jehová ambʼil kye kykyaqil xjal tuʼn kyanqʼin te jumajx (Juan 3:16; Hebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

¿Tzeʼn jaku kubʼ tyekʼina qa nim toklen tchwinqlala ex tchkʼela toj twitza?

19. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn miʼn tok qʼoʼn te qpaj qa ma kyim jun xjal?

19 In xi qqʼoʼn chjonte te Jehová tiʼj qchwinqlal tuʼnju tbʼanelxix oyaj o tzaj tqʼoʼn qe. Tuʼntzunju, qaj tuʼn t-xi qqʼamaʼn kye xjal qa ma tzʼok qeʼ kykʼuʼj tiʼj Jesús jaku che anqʼin te jumajx. Ax ikx tuʼnju at qkʼujlabʼil kyiʼj, in nok tilil quʼn tuʼn t-xi qxnaqʼtzaʼn kye tiʼ il tiʼj tuʼn tbʼant kyuʼn tuʼn kyanqʼin te jumajx (Ezequiel 3:17-21). Iktzun tten jaku txi qqʼamaʼn ik tzeʼn tqʼama apóstol Pablo: «Mintiʼtl woklene kyiʼje kykyaqile qa at jun ma txiʼ tuj najen; porke mintiʼ ma kubʼ nxkʼayin wibʼe tuʼn t-xi nmaʼne tkyaqil tyol Dios kyeye» (Hechos 20:26, 27). Aj qyolin tiʼj Jehová ex aj t-xi qqʼamaʼn qa nim toklen qchwinqlal toj twitz, in kubʼ qyekʼin qa in nokxix qqʼoʼn toklen qchwinqlal ex qchkʼel.

^ taqik' 16 Qa taja chʼintl tqanil tiʼjju tuʼn miʼn tok chikʼ qiʼj, jyonkuxa toj uʼj «Ax che tenkje tuj tkʼujlalil Dios», toj t-xaq 77 a 79, aju bʼinchan kyuʼn testigos de Jehová.